Ang Imo Bala Konsiensia Nahanas Gid?

NAKASILING ka na bala, “Nahibaluan ko gid sa akon tagipusuon nga malain ina,” ukon, “Indi ko mahimo ang ginapahimo mo sa akon. Daw may nagahutik sa akon nga malain ina?” Amo ina ang “tingog” sang imo konsiensia, ang nasulod nga pagkilala, ukon paghantop, kon ano ang maayo kag malain, nga nagaapin ukon nagasumbong sa isa ka tawo. Huo, duna nga may konsiensia kita.

Bisan pa nahamulag ang tawo sa Dios, may ikasarang gihapon sia nga mapatuhay ang maayo kag malain. Amo sina bangod ginhimo sia sa dagway sang Dios, gani bisan paano ginapakita man niya ang mga kinaiya sang Dios nga kaalam kag pagkamatarong. (Genesis 1:​26, 27) Bahin sini, gin-inspirar sang Dios si apostol Pablo sa pagsulat: “Kon ang mga tawo sang mga pungsod nga walay kasuguan kinaugali nga nagahimo sang mga butang sang kasuguan, ining mga tawo, walay sapayan nga walay kasuguan, kasuguan sa ila kaugalingon. Sila mismo ang nagapasundayag nga ang kaundan sang kasuguan nasulat sa ila mga tagipusuon, samtang ang ila konsiensia nagapanaksi upod sa ila kag, sa ulot sang ila mga panghunahuna, ginasumbong ukon ginaapinan sila.”⁠ *​—⁠Roma 2:​14, 15.

Ini nga kinaugali sa pagkilala sang maayo kag malain, nga napanubli gikan sa nahauna nga tawo, nga si Adan, nagaserbe nga “kasuguan,” ukon talaksan sang paggawi, para sa tanan nga rasa kag nasyonalidad sang tawo. Amo ini ang ikasarang sa pag-usisa sang aton kaugalingon kag maghusgar kon ano kita. (Roma 9:1) Gilayon nga ginpakita nanday Adan kag Eva ini nga ikasarang sang ginlapas nila ang sugo sang Dios​—⁠nanago sila. (Genesis 3:​7, 8) Ang isa pa ka halimbawa kon paano nagapanghikot ang konsiensia amo ang reaksion ni Hari David sang marealisar niya nga nakasala sia sang magpasensus sia. Nagsiling ang Biblia nga “gintublag si David sang iya tagipusuon.”​—⁠2 Samuel 24:1-10.

Ang ikasarang sa pagbinagbinag sang aton nagligad kag husgahan ang aton paggawi makapahulag sa aton nga maghinulsol, isa ka importante nga tikang nga nahamut-an sang Dios. Nagsulat si David: “Sang naghipos ako nangluya ang akon mga tul-an bangod sang akon pag-ugayong sa bilog nga adlaw. Sa katapusan gintu-ad ko ang akon sala sa imo, kag wala ko gintakpan ang akon kasaypanan. Nagsiling ako: ‘Itu-ad ko ang akon mga kalapasan kay Jehova.’ Kag ikaw mismo nagpatawad sang kasaypanan sang akon mga sala.” (Salmo 32:​3, 5) Gani, ang isa ka nagahikot nga konsiensia makabulig sa nakasala nga manumbalik sa Dios, kay marealisar niya nga dapat sia mangayo sing patawad sa Dios kag sundon ang Iya mga dalanon.​—⁠Salmo 51:1-4, 9, 13-15.

Ang konsiensia nagapaandam man ukon nagatuytoy kon kinahanglan kita magpili ukon magdesisyon. Mahimo gid nga amo ini nga bahin sang konsiensia ang nagbulig kay Jose agod marealisar niya nga sayop kag malain ang panghilahi​—⁠isa ka sala batok sa Dios. Sang ulihi na lang nga ang isa ka espesipiko nga sugo batok sa panghilahi ginlakip sa Napulo ka Sugo nga ginhatag sa Israel. (Genesis 39:1-9; Exodo 20:14) Maathag nga  makabenepisyo gid kita kon ang aton konsiensia mahanas sa pagtuytoy sa aton sa baylo nga maghusgar lamang sa aton. Amo bala sina ang imo konsiensia?

Paghanas sa Konsiensia sa Paghimo sing Husto nga mga Desisyon

Bisan pa napanubli naton ang konsiensia, makapasubo nga may depekto ini. Walay sapayan nga ginhatagan ang katawhan sing himpit nga panugod, “ang tanan nagpakasala kag nakulangan sing himaya sang Dios.” (Roma 3:23) Bangod sang sala kag pagkadihimpit, mahimo nga mangin malaut ang aton konsiensia kag indi na maghikot suno sa orihinal nga katuyuan sini. (Roma 7:18-23) Isa pa, mahimo maapektuhan ang aton konsiensia sang iban nga mga butang. Mahimo ini maimpluwensiahan sang aton gindak-an ukon sang lokal nga mga kustombre, mga pagtuluuhan, kag sang palibot. Sa pagkamatuod, indi mahimo nga ang manubo nga moral kag naganubo nga mga talaksan sang kalibutan mangin talaksan sang isa ka maayong konsiensia.

Busa, dapat buligan ang isa ka Cristiano sang isa ka malig-on kag matarong nga talaksan​—⁠ang Pulong sang Dios, ang Biblia. Ini nga talaksan makatuytoy sa aton konsiensia agod matimbangtimbang naton sing husto ang mga butang kag tadlungon ini. (2 Timoteo 3:16) Kon matudluan ang aton konsiensia sing mga talaksan sang Dios, mangin isa ini ka maamligon nga tuytoy, nga magabulig sa aton sa ‘pagkilala sang maayo kag malain.’ (Hebreo 5:14) Kon wala ang mga talaksan sang Dios, mahimo nga indi kita mapaandaman sang aton konsiensia kon nagatalang kita sa makahalalit nga dalanon. “May dalanon nga matarong sa atubangan sang isa ka tawo,” siling sang Biblia, “apang ang mga dalanon sang kamatayon amo ang katapusan sini.”​—⁠Hulubaton 16:25; 17:20.

Ang Pulong sang Dios nagahatag sing maathag nga mga panuytoy kag mga direksion sa iban nga mga bahin sang kabuhi, kag makabenepisyo kita kon sundon naton ini. Sa pihak nga bahin, wala nagahatag ang Biblia sing espesipiko nga mga instruksion sa madamo nga kahimtangan. Mahimo mga delisisyunan ini bahin sa palamugnan, ikaayong lawas, kalingawan, pagpanapot kag pagpamustura, kag iban pa nga mga butang. Indi mahapos hibaluon kon ano ang himuon sa tagsa ka kahimtangan agod makadesisyon sing husto. Bangod sina dapat naton sundon ang panimuot ni David, nga nangamuyo: “Ipahibalo sa akon ang imo mga dalanon, O Jehova; tudlui ako sang imo mga banas. Palakta ako sa imo kamatuoran kag tudlui ako, kay ikaw amo ang akon Dios sang kaluwasan.” (Salmo 25:​4, 5) Kon mahangpan naton ang mga pagtamod kag mga dalanon sang Dios, matimbangtimbang naton sing sibu ang aton mga kahimtangan kag makadesisyon kita nga may matinlo nga konsiensia.

Busa, kon may delisisyunan kita ukon pamangkot nga dapat masabat, dapat naton anay binagbinagon ang nagakaigo nga mga prinsipio  sang Biblia. Ang iban sini mahimo nga amo ang: pagtahod sa pagkaulo (Colosas 3:​18, 20); pagkabunayag sa tanan nga butang (Hebreo 13:18); pagdumot sa malaut (Salmo 97:10); pagtinguha nga mapaluntad ang paghidait (Roma 14:19); pagkamatinumanon sa mga awtoridad (Mateo 22:21; Roma 13:1-7); eksklusibo nga debosyon sa Dios (Mateo 4:10); indi bahin sang kalibutan (Juan 17:14); paglikaw sa malain nga mga pagpakig-upod (1 Corinto 15:33); pagkaugdang sa pagpanapot kag pagpamustura (1 Timoteo 2:​9, 10); kag indi pagpasandad sa iban (Filipos 1:10). Gani, mapalig-on naton ang aton konsiensia kag mabuligan kita sa paghimo sing husto nga desisyon kon nahibaluan naton ang nagakaigo nga prinsipio sang Biblia.

Pamatii ang Imo Konsiensia

Agod mabuligan kita sang aton konsiensia, dapat naton ini pamatian. Makabenepisyo lamang kita gikan sa aton nahanas sa Biblia nga konsiensia kon alisto kita mamati sa mga sinyales sini. Mapaanggid naton ang nahanas nga konsiensia sa mga suga sa instrument panel sang isa ka awto. Kon magsiga ang suga nga nagapatimaan nga mahina na ang presyon sang langis, ano ang matabo kon indi naton dayon pagsapakon ini? Mahimo nga maguba ang makina sang awto. Sing kaanggid, ang aton konsiensia, ukon nasulod nga tingog, makapaalerto sa aton nga malain ang ginahimo naton. Samtang ginapaanggid sang aton konsiensia ang Makasulatanhon nga mga talaksan kag mga prinsipio kag ang aton ginahimo ukon ginaplano pa lang nga himuon, nagapasiga ini sing paandam, kaangay sang suga sa instrument panel. Kon pamatian naton ang paandam sang konsiensia, indi lamang nga malikawan naton ang malain nga mga resulta sang sayop nga buhat kundi maamligan man naton ang nagakaigo nga paghikot sang aton konsiensia.

Ano ang matabo kon indi naton pagsapakon ang paandam sang konsiensia? Amat-amat ini nga magakabalan. Ang epekto sang dalayon nga indi pagsapak ukon pagpabungol sa konsiensia sarang mapaanggid sa pagsunog sa panit paagi sa salsalon nga inugmarka. Bangod nasunog na ang igbalatyag sang nagpali nga unod, indi na ini makabatyag. (1 Timoteo 4:2) Ini nga sahi sang konsiensia wala na nagareklamo kon makasala kita, kag wala man ini nagahatag sing paandam agod indi na masulit ang sala nga nahimo. Wala ginasapak sang nakibulan nga konsiensia ang mga talaksan sang Biblia sa maayo kag malain, gani isa ini ka malain nga konsiensia. Isa ini ka nadagtaan nga konsiensia, kay ang tag-iya sini “nawad-an sang tanan nga igbalatyag sa maayo kag malain” kag nahamulag sa Dios. (Efeso 4:17-19; Tito 1:15) Makapasubo gid ini nga resulta!

“Maghupot Kamo sing Maayo nga Konsiensia”

Kinahanglan ang dalayon nga panikasog agod mahuptan ang isa ka maayo nga konsiensia. Nagsiling si apostol Pablo: “Nagatinguha gid ako pirme  nga indi makahimo sing sala batok sa Dios kag sa mga tawo.” (Binuhatan 24:16) Subong isa ka Cristiano, pirme nga ginbinagbinag kag gintadlong ni Pablo ang iya dalanon agod mapat-od niya nga indi sia makasala sa Dios. Nahibaluan ni Pablo nga sa ulihi, ang Dios amo ang magahukom kon bala maayo ukon malain ang aton ginahimo. (Roma 14:10-12; 1 Corinto 4:4) Nagsiling si Pablo: “Ang tanan nga butang hublas kag dayag sa mga mata niya nga sa iya manabat kita.”​—⁠Hebreo 4:13.

Ginsambit man ni Pablo ang indi paghimo sing sala batok sa mga tawo. Ang isa ka nagakaigo nga halimbawa sini amo ang iya ginlaygay sa taga-Corinto nga mga Cristiano tuhoy “sa pagkaon sing mga kalan-on nga nahalad sa mga idolo.” Ang iya punto amo nga bisan pa wala ginapakalain sang Pulong sang Dios ang isa ka dalanon, importante nga binagbinagon naton ang konsiensia sang iban. Kon indi naton paghimuon ini, mahimo nga sa espirituwal nga paagi ‘masandad naton ang aton mga utod nga tungod sa ila napatay si Cristo.’ Mahimo nga maguba man naton ang aton relasyon sa Dios.​—⁠1 Corinto 8:​4, 11-13; 10:​23, 24.

Busa, padayon nga hanasa ang imo konsiensia kag hupti ang isa ka maayong konsiensia. Antes magdesisyon, hibalua anay ang panuytoy sang Dios. (Santiago 1:5) Tun-i ang Pulong sang Dios, kag ipahisanto ang imo hunahuna kag tagipusuon sa mga prinsipio sini. (Hulubaton 2:3-5) Kon mag-utwas ang serioso nga mga problema, makighambal sa hamtong nga mga Cristiano agod mapat-od mo nga husto ang imo paghangop sa mga prinsipio sang Biblia nga nadalahig. (Hulubaton 12:15; Roma 14:⁠1; Galacia 6:5) Binagbinaga kon ano ang mangin epekto sang imo desisyon sa imo konsiensia, kon ano ang mangin epekto sini sa iban kag, labaw sa tanan, sa imo relasyon kay Jehova.​—⁠1 Timoteo 1:​5, 18, 19.

Ang aton konsiensia isa ka makatilingala nga regalo gikan sa aton mahigugmaon nga langitnon nga Amay, si Jehova nga Dios. Kon gamiton naton ini nahisanto sa kabubut-on sang Taghatag sini, labi pa nga magasuod kita sa aton Manunuga. Samtang nagatinguha kita sa ‘paghupot sing maayo nga konsiensia’ sa tanan nga ginahimo naton, maathag nga ginapakita naton nga ginhimo kita sa dagway sang Dios.​—⁠1 Pedro 3:16; Colosas 3:10.

[Nota]

[Mga retrato sa pahina 13]

Nahanas bala ang imo konsiensia nga magtuytoy sa imo sa baylo nga maghusgar lamang sa imo?

[Retrato sa pahina 14]

Ang isa ka nahanas gid nga konsiensia matigayon paagi sa pagtuon kag pag-aplikar sang mga prinsipio sang Biblia

[Mga retrato sa pahina 15]

Indi pagpabunguli ang mga paandam sang imo konsiensia