1-3. (a) Ngaa si Josue isa ka maayo nga halimbawa sang maayo nga pagpili? (b) Ano ang dapat naton dumdumon kon nagahimo sing mga desisyon?

ANG ‘pagpili’ gamhanan nga tinaga. Ang isa nga nagapili may pililian kag may kontrol kon ano nga dalanon sang kabuhi ang iya sundon. Sa pag-ilustrar: Ibutang ta nga ang isa ka tawo nga nagalakat sa dalan nakadangat sa ginsang-an. Ano nga dalan ang iya agyan? Kon may luyag sia kadtuan, mahimo nga ang isa ka dalan makadala dayon sa iya pakadto sa iya destinasyon, samtang ang isa naman makapalayo lang sa iya.

² Ang Biblia may madamo nga halimbawa sang mga tawo nga nakaatubang sini nga sitwasyon. Halimbawa, si Cain kinahanglan magdesisyon kon bala kontrolon niya ang iya kaakig ukon indi. (Gen. 4:6, 7) Si Josue kinahanglan magpili kon bala alagaron niya ang matuod nga Dios ukon ang butig nga mga dios. (Jos. 24:15) Gusto ni Josue nga magpabilin nga suod kay Jehova, gani dapat sia magpili sing dalanon nga magadala sa iya sa sina nga tulumuron. Indi amo sini ang tulumuron ni Cain, kag ginpili niya ang dalanon nga nagpahilayo pa gid sa iya kay Jehova.

³ Kon kaisa, may mga sitwasyon nga kinahanglan kita magdesisyon. Kon matabo ina, hunahunaa ang imo destinasyon, ukon tulumuron—nga amo ang paghimaya kay Jehova sa tanan mo nga ginahimo kag paglikaw sa bisan ano nga magpahilayo sa imo gikan sa iya. (Basaha ang Hebreo 3:12.) Sa sini kag sa masunod nga artikulo, usisaon naton ang pito ka bahin sang kabuhi diin indi naton dapat pagtugutan ang bisan ano nga magpahilayo sa aton kay Jehova.

4. Ngaa importante ang pagtrabaho?

⁴ Obligado ang mga Cristiano nga suportahan ang  ila kaugalingon kag ang ila pamilya. Ginapakita sang Biblia nga ang bisan sin-o nga indi gusto mag-aman sa iya panimalay mas malain pa sa tawo nga wala sing pagtuo. (2 Tes. 3:10; 1 Tim. 5:8) Ginapakita sini nga ang sekular nga trabaho importante nga bahin sang kabuhi, pero kon indi ka maghalong, mahimo ini magpahilayo sa imo kay Jehova. Paano?

5. Ano ang dapat binagbinagon antes batunon ang isa ka trabaho?

⁵ Ibutang ta nga nagapangita ka sing obra. Kon mabudlay makakuha sing trabaho sa inyo lugar, mahimo nga batunon mo dayon ang bisan ano nga itanyag sa imo. Pero kamusta kon ang trabaho supak sa mga prinsipio sang Biblia? Ano abi kon ang iskedyul ukon pagbiyahe makasablag sa imo pag-alagad ukon magapahilayo sa imo gikan sa imo pamilya? Batunon mo bala ang trabaho kag maghunahuna nga maayo na lang ini sangsa wala? Dumduma, ang pagpili sing sala nga dalanon magapahilayo sa imo kay Jehova. (Heb. 2:1) Nagapangita ka man sing obra ukon nagabinagbinag sang imo obra subong, paano ka makahimo sing maalamon nga mga desisyon?

6, 7. (a) Ano ang mga tulumuron sang isa ka tawo sa pagtrabaho? (b) Ano nga tulumuron ang magapasuod sa imo kay Jehova, kag ngaa?

⁶ Subong sang ginbinagbinag kaina, indi pagkalimti ang imo destinasyon. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Diin ako dalhon sang akon trabaho ukon karera?’ Kon ginatamod mo ang imo trabaho subong paagi para masuportahan ang imo kaugalingon kag ang imo pamilya sa pag-alagad kay Jehova, pakamaayuhon ni Jehova ang imo mga panikasog. (Mat. 6:33) Indi problema kay Jehova kon madulaan ka sing obra ukon magluya ang ekonomiya. (Isa. 59:1) Nahibaluan niya “kon paano luwason ang mga tawo nga may diosnon nga debosyon gikan sa pagtilaw.”—2 Ped. 2:9.

⁷ Kamusta naman kon ang imo tulumuron amo ang pagmanggaranon? Mahimo nga magmadinalag-on ka. Pero bisan pa sini, dumduma nga ina nga “kadalag-an” may kabaylo nga daku nga kahalitan. (Basaha ang 1 Timoteo 6:9, 10.) Ang sobra nga kabalaka sa manggad kag karera magapahilayo lamang sa imo kay Jehova.

8, 9. Ano ang dapat binagbinagon sang mga ginikanan parte sa ila pagtamod sa sekular nga trabaho? Ipaathag.

⁸ Kon isa ikaw ka ginikanan, hunahunaa nga ang imo halimbawa makaapektar sa imo kabataan. Ano ang ila makita nga pinakaimportante sa imo—ang imo bala karera ukon ang imo kaangtanan kay Jehova? Kon makita nila nga panguna sa imo kabuhi ang posisyon, kahamungayaan, kag manggad, indi bala nga sundon man nila ining makahalalit nga dalanon? Indi ayhan mabuhinan ang ila pagtahod sa imo subong ginikanan? Ang isa ka pamatan-on nga Cristiano nagsiling: “Sa madumduman ko, masako gid si Tatay sa iya trabaho. Sang primero, daw nagatrabaho sia sing maayo bangod luyag niya ihatag ang pinakamaayo sa amon pamilya. Gusto niya nga maatipan kami sing maayo. Pero sining karon lang nga mga tinuig, daw may nagbag-o. Obra na lang sia nga obra para makuha ang mga luho imbes ang mga kinahanglanon. Gani nakilal-an kami subong pamilya nga madamo sing kuarta sa baylo nga nagapalig-on sa iban sa espirituwal. Mas gusto ko ang suporta ni Tatay sa espirituwal sangsa iya kuarta.”

⁹ Mga ginikanan, indi pag-ipahilayo ang inyo kaugalingon kay Jehova paagi sa paghatag sing daku nga atension sa inyo karera. Paagi sa inyo halimbawa, ipakita sa inyo kabataan nga nagapati gid kamo nga ang pinakaimportante nga manggad amo ang espirituwal, indi ang materyal.—Mat. 5:3.

10. Ano ang mahimo binagbinagon sang isa ka pamatan-on kon nagapili sing karera?

¹⁰ Kon isa ikaw ka pamatan-on nga nagabinagbinag sing karera, paano mo mapili  ang husto nga dalanon? Subong sang nabinagbinag na, dapat mahibaluan mo kon diin ka nagapadulong. Ang paghanas bala kag ang trabaho nga gusto mo matigayon sa ulihi magabulig sa imo nga unahon sing bug-os ang Ginharian, ukon magapahilayo ini sa imo kay Jehova? (2 Tim. 4:10) Tulumuron mo bala nga ilugon ang pagkabuhi sang mga tawo nga ang ila kalipay nagadepende sa kadakuon sang ila kuarta sa bangko ukon negosyo? Ukon ilugon mo ang pagsalig ni David, nga nagsulat: “Nanginpamatan-on ako, kag karon tigulang na; apang wala ako makakita nga ang matarung ginpabayaan ukon ang iya kaliwat nga nagapakilimos sing kalan-on”? (Sal. 37:25) Dumduma, ang isa ka dalan magapahilayo sa imo kay Jehova, samtang ang isa magadala sa imo sa pinakamaayo nga kabuhi. (Basaha ang Hulubaton 10:22; Malaquias 3:10.) Ano nga dalan ang imo pilion? *

11. Ano ang ginasiling sang Biblia parte sa kalingawan, pero ano dapat ang aton dumdumon?

¹¹ Ang Biblia wala nagasiling nga ang paglingawlingaw malain ukon usik lang sang tion. “Ang paghanas sa lawas may diutay nga kapuslanan,” sulat ni Pablo kay Timoteo. (1 Tim. 4:8) Ang Biblia nagsiling man nga may “tion sa pagkadlaw” kag “tion sa pagsaut,” kag ginpalig-on sini ang bastante nga pagpahuway. (Man. 3:4; 4:6) Pero kon indi ka maghalong, ang kalingawan makapahilayo sa imo kay Jehova. Paano? Paagi sa pagpili sang malain nga sahi sang kalingawan ukon paghatag sing daku nga tion sa sini.

12. Ano ang dapat mo binagbinagon kon parte sa sahi sang kalingawan nga imo pilion?

¹² Una, binagbinaga kon ano nga sahi sang kalingawan ang imo pilion. Sigurado nga makakita ka sing maayo nga kalingawan. Pero batunon naton nga ang kalabanan sini nagapasanyog sang mga butang nga ginadumtan sang Dios, lakip ang kasingki, espiritismo, kag imoral nga pagpakigsekso. Gani, dapat mo usisaon sing maayo ang sahi sang kalingawan nga imo pilion. Ano ang epekto sini sa imo? Ginapalig-on ka bala sini nga mangin bayolente, magpaindis-indis, kag magpabugal sa imo pungsod? (Hulu. 3:31) Ginaubos bala sini ang imo kuarta? Makapasandad bala ini sa iban? (Roma 14:21) Ano nga sahi sang mga tawo ang imo kaupod sa sini nga kalingawan? (Hulu. 13:20)  Ginapatubo bala sini sa imo ang handum nga maghimo sing malain?—Sant. 1:14, 15.

13, 14. Ngaa dapat mo binagbinagon ang kadamuon sang tion nga imo ginagamit sa mga kalingawan?

¹³ Binagbinaga man kon daw ano kadamo nga tion ang imo ginagamit sa kalingawan. Pamangkuta ang imo kaugalingon, ‘Daku bala nga tion ang akon ginagamit sa kalingawan amo nga daw wala na ako sing tion sa espirituwal nga mga hilikuton?’ Kon daku nga tion ang imo ginahatag sa kalingawan, mabatyagan mo nga indi na ini makapaumpaw. Ang matuod, mangin mas makalilipay ang kalingawan kon ibutang mo ini sa husto nga lugar. Ngaa? Bangod nahibaluan mo nga gin-una mo ang “mas importante nga mga butang,” gani wala ka ginakonsiensia kon maglingawlingaw ka.—Basaha ang Filipos 1:10, 11.

¹⁴ Bisan pa daw makalilipay ang paghatag sing daku nga tion sa kalingawan, mahimo ini magpahilayo sa imo kay Jehova. Natun-an ini sang 20 anyos nga sister nga si Kim. “Sadto, ara ako pirme sa tanan nga party,” siling niya. “Ginapaabot ko pirme ang Biernes, Sabado, kag Domingo. Pero karon, narealisar ko nga madamo sing mas importante nga butang ang dapat himuon. Halimbawa, bilang payunir, kinahanglan ko magbugtaw sing alas seis sang aga para maggua sa latagon, gani indi puede nga maglingawlingaw ako upod sa iban asta sa ala una ukon alas dos sang kaagahon. Nahibaluan ko nga indi man malain ang tanan nga party, pero mahimo gid ini makatublag. Pareho sa iban nga butang, dapat ini ibutang sa lugar.”

15. Paano mabuligan sang mga ginikanan ang ila kabataan sa pagpili sing makapaumpaw nga kalingawan?

¹⁵ Responsibilidad sang mga ginikanan nga amanan sa materyal, espirituwal, kag emosyonal ang ila kaugalingon kag ang ila kabataan. Nalakip sa sini ang paglingawlingaw. Kon isa ikaw ka ginikanan, indi mangin killjoy, nga nagakabig sa tanan nga kalingawan nga malain. Pero kinahanglan man maghalong batok sa malain nga mga impluwensia. (1 Cor. 5:6) Paagi sa maayo nga pagplano, mahimo ka makakita sing kalingawan nga makapaumpaw gid sa imo pamilya. * Sa sini nga paagi, ikaw kag ang imo kabataan makapili sing dalan nga magapasuod pa gid sa inyo kay Jehova.

16, 17. Anong makapasubo nga kahimtangan ang naeksperiensiahan sang madamo nga ginikanan, kag paano naton nahibaluan nga nahangpan ni Jehova ang ila kasakit?

¹⁶ Ang kaangtanan sang ginikanan kag bata mabakod katama amo nga gingamit ini ni Jehova para iilustrar ang iya gugma sa iya katawhan. (Isa. 49:15) Gani natural lamang ang pagbatyag sing tuman nga kasubo kon ang isa ka miembro sang pamilya magbiya kay Jehova. “Nasubuan gid ako,” siling sang isa ka sister nga may bata nga babayi nga na-disfellowship. “Nagpalibog ako, ‘Ngaa ginbiyaan niya si Jehova?’ Ginakonsiensia ako, kag ginabasol ko ang akon kaugalingon.”

¹⁷ Nahangpan ni Jehova ang imo kasakit. Sia mismo ‘nasakitan’ sang ang una nga tawo nga bahin sang iya pamilya, kag sang ulihi ang kalabanan nga tawo antes sang Anaw, nagrebelde sa iya. (Gen. 6:5, 6) Mahimo nga indi mahangpan sang mga wala makaagi sa sini kon daw ano ini kasakit. Pero, indi maalamon kon tugutan mo ang malain nga paggawi sang na-disfellowship nga miembro sang pamilya nga magpahilayo sa imo kay Jehova. Paano mo maatubang ang grabe nga kasubo kon ang isa ka miembro sang pamilya magbiya kay Jehova?

18. Ngaa indi dapat pagbasulon sang mga ginikanan ang ila kaugalingon kon ang ila bata magbiya kay Jehova?

¹⁸ Indi pagbasula ang imo kaugalingon sa natabo. Ginhatagan ni Jehova ang mga tawo  sing kahilwayan sa pagpili, kag ang kada dedikado kag bawtismado nga miembro sang pamilya dapat ‘magdala sang iya kaugalingon nga lulan’ sang responsibilidad. (Gal. 6:5) Sa ulihi, sukton ni Jehova ang nakasala, indi ikaw. (Ezeq. 18:20) Subong man, indi pagbasula ang iban. Tahura ang kahimusan ni Jehova sa pagdisiplina. Manindugan batok sa Yawa—indi sa mga manugtatap nga nagaamlig sa kongregasyon.—1 Ped. 5:8, 9.

19, 20. (a) Ano ang himuon sang mga ginikanan nga may na-disfellowship nga bata para maatubang ang ila kasubo? (b) Ano ang nagakaigo nga lauman sini nga mga ginikanan?

¹⁹ Sa pihak nga bahin, kon pilion mo nga maakig kay Jehova, ginapahilayo mo ang imo kaugalingon sa iya. Kinahanglan makita sang miembro sang imo pamilya ang imo malig-on nga panindugan nga unahon si Jehova labaw sa tanan—labaw pa sa imo pamilya. Gani para maatubang ini nga sitwasyon, panikasugi nga magpabilin nga mabakod sa espirituwal. Indi pagpaina ang imo kaugalingon gikan sa matutom nga mga kauturan. (Hulu. 18:1) Ipangamuyo kay Jehova ang imo mga ginabatyag. (Sal. 62:7, 8) Indi magpangita sing rason para makapakig-upod sa imo na-disfellowship nga miembro sang pamilya, halimbawa paagi sa e-mail ukon cell phone. (1 Cor. 5:11) Magkonsentrar sa espirituwal nga mga hilikuton. (1 Cor. 15:58) Ang sister nga ginsambit kaina nagsiling, “Nahibaluan ko nga dapat ako magpabilin nga masako sa pag-alagad kay Jehova kag pabakuron ang akon espirituwalidad agod kon magbalik ang akon bata kay Jehova, masarangan ko sia buligan.”

²⁰ Ang Biblia nagsiling nga ang gugma ‘nagalaum sa tanan nga butang.’ (1 Cor. 13:4, 7) Indi malain kon maglaum ka nga makapanumbalik ang imo hinigugma. Kada tuig, madamo nga nakasala ang naghinulsol kag nakapanumbalik sa organisasyon ni Jehova. Si Jehova wala nagadumot sa ila. Sa baylo, “handa [sia] sa pagpatawad.”—Sal. 86:5.

21, 22. Ano ang imo determinasyon may kaangtanan sa paggamit sang imo kahilwayan sa pagpili?

²¹ Ginhatagan ni Jehova ang iya tawhanon nga mga tinuga sing kahilwayan sa pagpili. (Basaha ang Deuteronomio 30:19, 20.) Pero nalakip sa sini ang serioso nga responsibilidad. Dapat pamangkuton sang tagsa ka Cristiano ang ila kaugalingon: ‘Ano nga dalan ang akon ginalaktan? Ginatugutan ko bala ang trabaho, karera, kalingawan, ukon kaangtanan sa pamilya nga magpahilayo sa akon kay Jehova?’

²² Wala nagaugdaw ang gugma ni Jehova sa iya katawhan. Mapahilayo lamang kita kay Jehova kon pilion naton ang sayop nga dalan. (Roma 8:38, 39) Indi ini dapat matabo! Mangin determinado nga indi pagtugutan ang bisan ano nga magpahilayo sa imo kay Jehova. Binagbinagon sang masunod nga artikulo ang apat pa ka bahin sang kabuhi diin mapakita mo ina nga determinasyon.