1, 2. Ano ang nakabulig sa 230 ka Saksi ni Jehova nga makalampuwas sa death march sa tapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II?

SANG napukan ang paggahom sang Nazi sa tapos sang Bug-os Kalibutan nga Inaway II, may ginpagua nga mando nga pamatyon ang linibo nga nabilin sa mga kampo konsentrasyon. Ang mga priso sa kampo sang Sachsenhausen pagadalhon sa mga pantalan kag pasakyon sa barko para ilugdang sa dagat. Bahin ini sang estratehiya nga gintawag sang ulihi nga death march.

² Ang 33,000 nga priso sa kampo konsentrasyon sa Sachsenhausen ginhanda para maglakat sing 250 kilometros pakadto sa Lübeck, isa ka pantalan nga siudad sa Germany. Nalakip sa ila ang 230 ka Saksi ni Jehova halin sa anom ka pungsod. Ginsugo sila sang mga soldado nga magmartsa sing magkaupod. Ang tanan nga priso nagluya bangod sa gutom kag balatian. Paano nakalampuwas ang aton mga kauturan? “Wala untat nga nagpalig-unay kami nga magpadayon sa paglakat,” siling sang isa sa ila. Sa bulig sang “gahom [sang Dios] nga labaw sa kinaandan,” kag sang ila gugma sa isa kag isa nakalampuwas sila.—2 Cor. 4:7.

3. Ngaa kinahanglan naton palig-unon ang isa kag isa?

³ Subong, wala kita nagaatubang sing death march, pero madamo kita sang mga kabudlayan. Sang natukod ang Ginharian sang Dios sang 1914, ginpahalin si Satanas sa langit kag gintagbong diri sa duta, nga may “daku nga kaakig, kay nahibaluan niya nga malip-ot na lamang ang iya tion.” (Bug. 12:7-9, 12) Samtang nagahilapit na ang Armagedon, ginagamit ni Satanas ang mga pagtilaw kag pag-ipit agod paluyahon kita sa espirituwal. Dugang pa sa sini ang mga kabudlayan sa adlaw-adlaw. (Job 14:1; Man. 2:23) Kon kaisa, ang epekto sang madamo nga kabudlayan makapaluya gid sa aton bisan pa ginahimo naton ang tanan para mangin mabakod sa emosyonal kag espirituwal. Binagbinaga ang halimbawa sang isa ka utod nga dinekada  na nga nagabulig sa mga tawo sa espirituwal. Sang tigulang na sia, nagmasakit sila sing malubha sang iya asawa, gani naluyahan gid sia. Kaangay sini nga utod, tanan kita nagakinahanglan sing “gahom nga labaw sa kinaandan” halin kay Jehova kag pagpalig-on sa isa kag isa.

4.. Para makapalig-on kita sa iban, ano nga laygay ni apostol Pablo ang dapat naton sundon?

⁴ Para makapalig-on kita sa iban, dapat naton sundon ang laygay ni apostol Pablo sa Hebreo nga mga Cristiano. Nagsiling sia: “Hunahunaon naton ang isa kag isa agod pahulagon sa gugma kag sa maayong mga buhat, nga wala ginapabay-an ang aton pagtilipon, subong sang kinabatasan sang iban, kundi nagapalig-unay sa isa kag isa, kag labi na gid samtang nakita ninyo nga malapit na ang adlaw.” (Heb. 10:24, 25) Paano naton ini maaplikar?

5. Ano ang buot silingon sang ‘paghunahuna sa isa kag isa,’ kag ano ang kinahanglan para mahimo ini?

⁵ Ang ‘paghunahuna sa isa kag isa’ nagakahulugan sing “paghibalo sang kinahanglanon sang iban, [ukon] pagdumdom sa ila.” Mahunahuna bala naton sing maayo ang kinahanglanon sang iban kon ginabugno lang naton sila sing makadali sa Kingdom Hall ukon mag-istorya lang sa ila sing mga labaylabay? Indi gid. Siempre, dapat man kita maghalong nga ‘asikasuhon ang aton kaugalingon nga buluhaton’ kag ‘indi paghilabtan ang mga hilikuton sang iban.’ (1 Tes. 4:11; 1 Tim. 5:13) Pero kon gusto naton nga mapalig-on ang aton mga kauturan, dapat naton hibaluon ang ila mga kahimtangan, mga kinaiya, espirituwalidad, ikasarang, kag mga kaluyahon. Dapat mangin abyan nila kita kag pasaligon naton sila sang aton gugma. Para mahimo ini, kinahanglan hatagan naton sila sing tion—indi lang kon may problema sila kag ginaluyahan kundi sa iban man nga tion.—Roma 12:13.

6. Ano ang makabulig sa mga gulang nga ‘mahunahuna’ ang yara sa ila pag-atipan?

⁶ Ang mga gulang sa kongregasyon ginapalig-on nga ‘bantayan ang panong sang Dios nga yara sa ila pag-atipan,’ sing kinabubut-on kag malangkagon. (1 Ped. 5:1-3) Paano nila ini mahimo sing epektibo kon indi nila kilala sing maayo ang panong? (Basaha ang Hulubaton 27:23.) Kon ang mga gulang mahapos palapitan kag nalipay makig-upod sa ila masigkatumuluo, indi matahap ang mga kauturan sa pagpangayo sing bulig sa ila. Indi man mahuya ang mga kauturan nga ipabutyag ang ila matuod nga balatyagon kag mga kabalaka, sa amo ‘mahunahuna’ sang mga gulang ang yara sa ila pag-atipan kag mabuligan sila.

7. Paano naton dapat tamdon ang ginahambal sang mga napung-awan?

⁷ Si Pablo nagsiling sa kongregasyon sa Tesalonica: ‘Sakdaga ang mga maluya.’ (Basaha ang 1 Tesalonica 5:14.) “Ang mga kalag nga ginapung-awan,” maluya. Ang Hulubaton 24:10 (APD) nagasiling: “Kon madulaan ka sang paglaom sa tion sang kalisod, nagapakita lang nga maluya ka.” Ang ginahambal sang isa nga naluyahan gid mahimo ‘wala niya ginahunahuna sing maayo.’ (Job 6:2, 3, APD) Kon ‘ginahunahuna’ naton sila, dapat naton dumdumon nga ang ila ginahambal mahimo nga indi nila hungod. Natun-an ini ni Rachelle, nga ang iya iloy may grabe nga depresyon. Sia nagsiling: “Pirme lang nagahambal si Nanay sang masakit nga mga tinaga. Pero ginadumdom ko pirme kon ano gid sia nga sahi sang iloy—mahigugmaon, mainayuhon, kag maalwan. Natun-an ko nga ang mga napung-awan nagahambal sing mga butang nga indi nila hungod. Ang pinakamalain nga mahimo sang isa amo ang pagbalos sing malain nga mga tinaga ukon buhat.” Ang Hulubaton 19:11 (APD) nagasiling: “Kon mapinasensyahon ka, nagapakita lang nga maalamon ka. Kag kon nagapatawad ka sa nakasala sa imo, makahatag ini sang kadungganan sa imo.”

8. Kay sin-o naton dapat “pamatud-an” ang aton gugma, kag ngaa?

 ⁸ Paano naton “hunahunaon” ang mga naluyahan bangod sa kahuya kag pagkadula sang paglaum nga resulta sang nagligad nga sala, bisan pa nakahimo na sila sing mga tikang nga matadlong ini? Parte sa mahinulsulon nga nakasala sa Corinto, si Pablo nagsulat: “Dapat ninyo sia patawaron sing mainayuhon kag lugpayan, agod ina nga tawo indi madaug sang iya tuman nga kasubo. Gani ginalaygayan ko kamo nga pamatud-an ninyo ang inyo gugma sa iya.” (2 Cor. 2:7, 8) Suno sa isa ka diksionaryo, ang tinaga nga ginbadbad “pamatud-an” nagakahulugan sing “lig-unon, pabakuron, himuon nga legal.” Indi naton paghaumhaumon nga nahangpan sang isa ang aton gugma kag kabalaka sa iya. Dapat makita niya ini sa aton panimuot kag mga buhat.

9. Ano ang buot silingon sang “pahulagon sa gugma kag sa maayong mga buhat”?

⁹ “Hunahunaon naton ang isa kag isa agod pahulagon sa gugma kag sa maayong mga buhat,” sulat ni Pablo. Dapat naton pahulagon ang aton mga masigkatumuluo nga magpakita sing gugma kag maghimo sing maayo. Kon daw mapatay na ang kalayo, mahimo naton ini dabukan kag huypan. (2 Tim. 1:6) Sing kaanggid, mapahulag man naton ang aton mga kauturan nga magpakita sing gugma sa Dios kag sa isigkatawo. Ang nagakaigo nga komendasyon importante agod mapahulag naton ang iban sa paghimo sing maayong mga buhat.

10, 11. (a) Sin-o sa aton ang nagakinahanglan sing komendasyon? (b) Maghatag sing halimbawa kon paano ang komendasyon makabulig sa isa nga ‘nakahimo sang sayop.’

¹⁰ Tanan kita nagakinahanglan sing komendasyon, naluyahan man kita ukon wala. “Wala gid ako ’kabati nga nagsiling si Tatay nga may nahimo ako nga maayo,” sulat sang isa ka gulang. “Gani nagdaku ako nga wala sing pagsalig sa kaugalingon. . . . Bisan pa 50 anyos na ako subong, naapresyar ko gihapon kon pasaligon ako sang akon mga abyan nga maayo gid ang akon ginahimo bilang gulang. . . . Nagtudlo ini sa akon nga importante gid ang paghatag sing pagpalig-on sa iban,  kag amo sini ang akon ginahimo.” Ang komendasyon makapahulag sa tanan—lakip na sa mga payunir, mga tigulang, kag mga naluyahan.—Roma 12:10.

¹¹ Kon ang ‘may mga espirituwal nga mga kalipikasyon magtinguha nga pasibuon ang tawo nga nakahimo sang sayop,’ ang mahigugmaon nga laygay kag nagakaigo nga komendasyon posible nga magpahulag sa nakasala nga maghimo liwat sing maayo nga mga buhat. (Gal. 6:1) Naeksperiensiahan ini sang isa ka utod nga si Miriam. Nagsulat sia: “Naagihan ko ang masakit gid nga tion sa akon kabuhi sang ang akon pila ka suod nga abyan nagbiya sa kongregasyon kag, sa amo man nga tion, ang akon amay na-hemorrhage sa utok. Grabe gid ang akon kasubo. Para madula ang akon depresyon, nagdeyt ako sa isa ka tagagua.” Bangod sini, nagbatyag sia nga wala na sia ginahigugma ni Jehova, kag naghunahuna sia nga biyaan ang kamatuoran. Sang ginpahanumdom sa iya sang isa ka gulang ang iya matutom nga pag-alagad sadto, natandog gid sia. Ginpasalig sia sang gulang nga ginahigugma gihapon sia ni Jehova. Gani, napasag-uli ang iya gugma. Ginbulagan niya ang iya nobyo nga tagagua kag nagpadayon sa pag-alagad kay Jehova.

12. Ano ang resulta kon pakanubuon, pakalainon, ukon pakonsiensiahon naton ang iban para pahulagon sila?

¹² Ang pagpakanubo sa isa paagi sa pagkomparar sa iya sa iban, pagpakalain sa iya bangod wala niya gintuman ang aton ginhimo nga pagsulundan, ukon pagpakonsiensia sa iya nga wala niya ginhimo ang iya masarangan mahimo magpahulag sa iya nga manghikot gilayon. Pero temporaryo lang ini. Apang, kon hatagan naton sing komendasyon ang aton masigkatumuluo kag palig-unon ang iya gugma sa Dios, may dayon kag positibo ini nga epekto.—Basaha ang Filipos 2:1-4.

13. Ano ang nalakip sa pagpalig-on sa iban? (Tan-awa ang piktyur sa umpisa sini nga artikulo.)

¹³ Dapat naton ‘palig-unon ang isa kag isa ilabi na samtang nakita naton nga malapit na ang adlaw.’ Ang pagpalig-on sa iban nagalakip sa pagpahulag sa ila nga magpadayon sa pag-alagad sa Dios. Subong nga ang pagpahulag sa gugma kag sa maayong mga buhat mapaanggid sa pagdabok sa kalayo nga daw mapatay na, ang pagpalig-on sa iban mapaanggid sa paggatong para padayon ini nga magdabdab. Nalakip man sa pagpalig-on sa iban ang pagpabakod kag pagpaumpaw sa mga naluyahan. Kon may kahigayunan kita nga palig-unon sila, dapat kita maghambal sing mapinalanggaon kag mainayuhon. (Hulu. 12:18) Dugang pa, dapat kita “mangin maabtik sa pagpamati” kag “mahinay sa paghambal.” (Sant. 1:19) Kon mamati kita sing maayo, mahimo naton mahibaluan ang mga rason kon ngaa naluyahan ang aton masigka-Cristiano, kag dayon maghambal sing mga butang nga makabulig sa iya nga maatubang ang iya kahimtangan.

14. Paano nabuligan ang isa ka utod nga naluyahan?

¹⁴ Binagbinaga kon paano nabuligan sang  isa ka gulang sa isa ka utod nga nangin di-aktibo sing pila ka tuig. Samtang ginapamatian sia sang gulang, nahangpan sang gulang nga ginahigugma gihapon sang utod si Jehova. Maukod niya nga ginatun-an ang kada isyu sang Ang Lalantawan kag nagatinguha nga magtambong sing regular sa mga miting. Apang, nasandad sia sa ginahimo sang pila ka utod sa kongregasyon. Ginpamatian sia sing maayo sang gulang nga wala ginahukman, kag ginpabutyag ang iya pag-ulikid sa utod kag sa pamilya sini. Amat-amat nga narealisar sang utod nga ginatugutan niya ang iya malain nga mga inagihan nga mag-upang sa iya pag-alagad sa Dios nga iya ginahigugma. Gin-agda sang gulang ang utod nga mag-upod sa iya sa pagbantala. Sa bulig sang gulang, nangin makugi liwat ang utod sa ministeryo kag nangin kalipikado liwat nga mangin gulang.

15. Ano ang matun-an naton kay Jehova parte sa pagpalig-on sa mga naluyahan?

¹⁵ Ang isa nga naluyahan mahimo indi gilayon maumpawan ukon magbaton sang aton bulig. Mahimo naton sila padayon nga buligan. Si Pablo nagsiling: “Padayon nga sakdagon ang mga maluya, mangin mapinasensiahon sa tanan.” (1 Tes. 5:14, An American Translation) Sa baylo nga mangampo gilayon sa pagbulig sa mga maluya, dapat naton sila “padayon nga sakdagon.” Mapinasensiahon sadto nga ginpakig-angutan ni Jehova ang iya mga alagad nga naluyahan kon kaisa. Halimbawa, mapinasensiahon gid si Jehova kay Elias kag ginhatagan niya sing konsiderasyon ang iya balatyagon. Gin-aman niya ang mga kinahanglanon sang manalagna para makapadayon ini sa pag-alagad. (1 Hari 19:1-18) Bangod matuod nga naghinulsol si David, mainayuhon sia nga ginpatawad ni Jehova. (Sal. 51:7, 17) Ginbuligan man sang Dios ang manunulat sang Salmo 73 nga daw mangampo na sa pag-alagad sa Iya. (Sal. 73:13, 16, 17) Mainayuhon kag maluluy-on si Jehova sa aton, ilabi na kon ginaluyahan kita. (Ex. 34:6) Ang iya kaluoy “bag-o” kada aga kag “wala nagauntat.” (Pan. 3:22, 23) Ginapaabot ni Jehova nga ilugon naton sia kag mangin mainayuhon sa mga napung-awan.

16, 17. Samtang nagahilapit ang katapusan, ano ang dapat naton himuon, kag ngaa?

¹⁶ Sa 33,000 ka priso nga naghalin sa kampo konsentrasyon sa Sachsenhausen, linibo ang napatay. Pero, nakalampuwas ang tanan nga 230 ka Saksi ni Jehova. May daku gid nga papel ang ila pagpalig-unay kag pagsakdag sa isa kag isa samtang nagalakat sila. Nakabulig ini sa ila nga makalampuwas.

¹⁷ Subong, nagalakat kita sa “dalan nga nagapadulong sa kabuhi.” (Mat. 7:14) Sa indi madugay, ang tanan nga sumilimba ni Jehova mahiusa sa paglakat pakadto sa matarong nga bag-ong kalibutan. (2 Ped. 3:13) Kabay nga buligan naton ang isa kag isa nga magpabilin sa dalan pakadto sa kabuhi nga walay katapusan.