SI Debora nagatulok sa mga soldado nga nagtipon sa putukputukan sang Bukid Tabor. Makatalandog gid nga makita sila didto. Sa sina nga aga, ginpamalandungan niya ang ila kaisog kag ang pagtuo sang ila lider nga si Barak. Bisan pa 10,000 lang sila, ang ila pagtuo kag kaisog matilawan sa sina nga adlaw. Magapakig-away sila sa mapintas nga kaaway, kag diutay lang sila kag kulang sing armas. Pero nagkadto gihapon sila—ina bangod sang pagpalig-on sini nga babayi.

Hunahunaa si Debora, nga ang bayo ginapalidpalid sang hangin samtang nagatulok sila ni Barak sa malapad kag matahom nga talan-awon. Ang Bukid Tabor daw nagakulob nga daku nga yahong. Mga 400 metros ang kataason sini, kag makita halin sa matapan nga putukputukan sini ang Kapatagan sang Esdraelon, nga ang kalaparon nagalab-ot sa bagatnan-sidlangan. Ang Suba Kison nagalikoliko sa matapan nga kahilamnan, nga nagaagi sa Bukid Carmel pakadto sa Daku nga Dagat. Mahimo nga mamala ang salog sang suba sa sina nga aga, pero may nagainggat sa malapad nga kapatagan. Ang mga soldado ni Sisera nagapalapit, nga may makahaladlok kag nagabadlak nga salsalon. Mga armas ini sang gamhanan nga puersa ni Sisera—mga 900 ka kangga sa inaway nga ang mga ruweda sini may nagalabaw nga matalom nga mga salsalon. Tuyo ni Sisera nga pamatyon ang mga kulang sing armas nga mga Israelinhon nga daw nagapangani lang sia sang sebada!

Nahibaluan ni Debora nga si Barak kag ang iya mga tinawo nagahulat sang iya ihambal ukon isenyas. Sia lang bala ang babayi didto? Ano ang iya ginbatyag sa pag-abaga sing daku nga responsibilidad sa sina nga kahimtangan? Nagapalibog bala sia kon ano ang ginahimo niya didto? Wala gid! Si Jehova nga iya Dios nagsiling sa iya nga magpakig-away; ginsugid man sang Dios nga gamiton niya ang isa ka babayi sa pagtapos sini nga inaway. (Hukom 4:9) Ano ang ginatudlo sa aton ni Debora kag sining maisog nga mga lalaki parte sa pagtuo?

Ginpakilala sang Biblia si Debora subong “isa ka manalagna.” Naghimo ini kay Debora nga indi kinaandan sa kasaysayan sang Biblia pero indi man gid pinasahi. * May iban pa nga responsibilidad si Debora. Nagahusay man sia sing mga kasuayon paagi sa pagsugid sang sabat ni Jehova sa mga problema nga nagautwas.—Hukom 4:4, 5.

Si Debora nagaistar sa kabukiran sang Efraim, sa dulunan sang banwa sang Betel kag Rama. Nagapungko sia didto sa idalom sang kahoy nga palma kag nagapangalagad sa katawhan suno sa panuytoy ni Jehova. Indi mahapos ang iya asaynment, pero wala ini nagpaluya kay Debora. Kinahanglan gid sang mga tawo ang iya serbisyo. Ang matuod, nagbulig pa gani sia sa pagkomposo sing ambahanon, kag naglakip ini sang iya ginsiling parte sa indi matutom nga katawhan: “Nagpili sila sing bag-o nga mga dios; dayon may inaway sa mga gawang sang siudad.” (Hukom 5:8) Bangod gintalikdan sang mga Israelinhon si Jehova kag nag-alagad sa iban nga dios, gintugyan sila ni Jehova sa ila mga kaaway. Ginpigos sila sang hari sang Canaan nga si Jabin, paagi sa gamhanan nga heneral nga si Sisera.

Sisera! Ngalan pa lang niya nagakurog kag nagasalasala na ang Israel. Ang relihion kag kultura sang Canaan mapintas, nga nagalakip sa paghalad sang bata  kag prostitusyon sa templo. Ano ang kahimtangan sang pungsod nga kontrolado sang isa ka Canaanhon nga heneral kag sang iya mga soldado? Ang ambahanon ni Debora nagapakita nga halos wala na sing nagalakbay sa pungsod kag wala na sing nagaistar sa kaumhan. (Hukom 5:6, 7) Mahimo mahunahuna naton ang mga tawo nga nagapanago sa kakahuyan kag kabakuluran, nga nahadlok magpanguma ukon mag-istar sa wala sing pader nga mga baryo, kag nahadlok maglakbay sa mga dalan kay basi lambatan sila, kuhaon ang ila mga bata, kag luguson ang mga babayi. *

Ang kahadlok nagdugay sing 20 ka tuig, tubtob nakita ni Jehova nga nagbag-o ang iya matig-a sing ulo nga katawhan, ukon subong sang ginsiling sang ambahanon ni Debora kag ni Barak, “Tubtob ako, si Debora, nag-abot, tubtob nag-abot ako bilang iloy sa Israel.” Wala kita makahibalo kon si Debora, nga asawa ni Lapidot, iloy gid sa literal nga kahulugan, apang ini nga ekspresyon gingamit sing malaragwayon. Buot silingon, gintangdo ni Jehova si Debora nga maghatag sa pungsod sing proteksion subong isa ka iloy. Ginsugo Niya sia para ipatawag ang tawo nga may mabakod sing pagtuo, si Hukom Barak, kag ginsugo sia nga magpakig-away kay Sisera.—Hukom 4:3, 6, 7; 5:7.

“Magkadto ka sa Bukid Tabor,” sugo ni Jehova paagi kay Debora. Gintipon ni Barak ang 10,000 ka lalaki halin sa duha ka tribo sang Israel. Ginsugid ni Debora ang saad sang Dios nga mapierde nila ang gamhanan nga si Sisera kag ang iya 900 ka kangga! Nakibot gid si Barak sa sina nga saad. Ang Israel wala sing nahanas nga mga soldado kag halos wala sing mga armas. Apang nagsugot lamang si Barak nga makadto sa patag-awayan, kon maupod si Debora sa iya sa Bukid Tabor.—Hukom 4:6-8; 5:6-8.

Ginkabig sang iban si Barak nga wala sing pagtuo bangod sina nga pangabay, pero indi ina matuod. Kay man, wala sia nangayo sa Dios sing dugang nga mga armas. Sa baylo, subong tawo nga may pagtuo, nakita ni Barak ang kapuslanan nga kaupod niya ang tiglawas ni Jehova para pabakuron sia kag ang iya mga tinawo. (Hebreo 11:32, 33) Nagpasugot sa sini si Jehova. Gintugutan niya si Debora nga mag-upod, suno sa pangabay ni Barak. Gintuytuyan man sia ni Jehova sa pagtagna nga ang himaya bangod sang kadalag-an sa inaway indi pag-ihatag sa isa ka lalaki. (Hukom 4:9) Nagdesisyon ang Dios nga isa ka babayi ang magapatay sa malaut nga si Sisera!

Sa kalibutan karon, grabe ang inhustisya, kapintas, kag pag-abuso sa mga babayi. Talagsa lang sila ginahatagan sing dignidad suno sa gusto sang Dios. Apang pareho nga ginapabaloran kag ginakahamut-an sang Dios ang mga babayi kag mga lalaki. (Roma 2:11; Galacia 3:28) Ang halimbawa ni Debora nagapahanumdom  sa aton nga ginahatagan man niya ang mga babayi sing mga pribilehiyo kag ginasaligan kag ginakahamut-an niya sila. Indi gid naton dapat pag-ilugon ang diskriminasyon nga kinaandan sa sini nga kalibutan.

Gintipon ni Barak ang iya mga soldado. Gintipon niya ang 10,000 ka maisog nga lalaki nga magapakig-away sa makahaladlok nga puersa ni Sisera. Samtang ginapangunahan ni Barak ang iya mga tinawo sa pagtaklad sa Bukid Tabor, nalipay sia nga upod nila ang nagahatag sa ila sing dugang nga kaisog. Aton mabasa: “Nag-upod man sa iya si Debora.” (Hukom 4:10) Hunahunaa kon paano nangin maisog ina nga mga soldado sang makita nila ang maisog nga babayi nga nagaupod sa ila sa pagtaklad sa Bukid Tabor, nga handa sa pagrisgo sang iya kabuhi upod sa ila bangod sang iya pagtuo kay Jehova nga Dios!

Sang nahibaluan ni Sisera nga nangisog ang Israel sa pagtipon sing mga soldado batok sa iya, naghulag sia gilayon. Ang pila ka hari sang Canaan nagbuylog sa puersa ni Hari Jabin, nga mahimo amo ang pinakagamhanan sa ila. Dayon nagtay-ug ang duta bangod sa guban sang mga kangga ni Sisera nga nagalinagumba samtang nagadalagan sa kapatagan. Sigurado gid ang mga Canaanhon nga mahapos lang nila mapierde ang mahuyang nga mga soldado sang Israel.—Hukom 4:12, 13; 5:19.

Ano ang himuon nanday Barak kag Debora samtang nagapalapit ang mga kaaway? Kon magpabilin sila sa banglid sang Bukid Tabor, mahimo nga may bentaha sila sa nagasalakay nga puersa sang Canaan, kay ina nga mga kangga epektibo lamang sa matapan nga bahin. Pero magapakig-away si Barak suno sa sugo ni Jehova, gani naghulat sia sang ihambal ni Debora. Nag-abot na gid man ang tion. Si Debora nagsiling: “Maglakat ka na, kay amo ini ang adlaw nga itugyan ni Jehova sa imo si Sisera. Indi bala nga si Jehova nagauna sa imo?” Dayon aton mabasa: “Nagdulhog si Barak halin sa Bukid Tabor upod ang 10,000 ka lalaki.”—Hukom 4:14. *

Ang puersa sang Israel nagdulhog sa bukid pakadto sa malapad nga kapatagan, nga nagasugata sa makahaladlok nga mga kagamitan sa inaway. Nag-una bala si Jehova sa ila, subong sang ginsaad ni Debora? Mahibaluan naton sa indi madugay ang sabat. Aton mabasa: “Nagtay-ug ang duta, kag nagpaulan ang langit.” Nagsalasala ang bugalon nga puersa ni Sisera. Kag nagbundak ang ulan! Nagdanaw, amo nga naglunang gilayon ang duta. Dayon ang mabug-at nga mga kangga nga may mga salsalon nangin disbentaha na. Nalubong ini sa lunang kag nagguot.—Hukom 4:14, 15; 5:4.

Si Barak kag ang iya mga tinawo wala nabalaka sa nagabundak nga ulan. Nahibaluan nila kon sa diin ini naghalin. Ginsalakay nila ang puersa sang Canaan. Suno sa sugo sang Dios, ginpamatay sang mga Israelinhon ang tanan nga soldado ni Sisera. Ang Suba Kison naglambas kag nagbaha, nga nag-anod sang mga bangkay pakadto sa Daku nga Dagat.—Hukom 4:16; 5:21.

Sa karon, wala na ginapadala ni Jehova ang iya mga alagad sa literal nga inaway. Apang ginapangabay niya ang iya katawhan nga makig-away sa espirituwal nga inaway. (Mateo 26:52; 2 Corinto 10:4) Kon panikasugan naton karon nga tumanon ang Dios, nagapanindugan kita sa sina nga inaway. Kinahanglan naton ang kaisog, kay ang mga nagadampig sa Dios karon mahimo nga magaatubang sing mapintas nga pagpamatok. Pero wala nagbag-o si Jehova. Ginabuligan niya gihapon ang mga nagasalig kag nagatuo sa iya pareho nanday Debora, Barak, kag ang maisog nga mga soldado sang dumaan nga Israel.

Ang isa ka kaaway nga Canaanhon nakapalagyo—ang pinakamalaut sa ila! Si Sisera, ang panguna nga nagapamigos sa katawhan sang Dios, nagdalagan sa pagpalagyo. Ginbiyaan niya ang iya mga tinawo nga mapatay sa lunang, nalutsan niya ang mga soldado sang Israel kag nakalab-ot sa mamala nga duta, kag nagpakadto sa pinakamalapit nga kadampig niya. Nagadalagan sia sa malapad nga wayang, kag nahadlok gid nga basi makita sia sang mga soldado sang Israel. Nagkadto sia sa mga tolda ni Heber, nga isa ka Kenhanon nga nagbulag sa iya nagasaylosaylo nga katawhan sa bagatnan kag may maayo nga kaangtanan kay Hari Jabin.—Hukom 4:11, 17.

 Kapoy gid nga nag-abot si Sisera sa kampo ni Heber. Wala si Heber sa ila puluy-an. Pero ara ang iya asawa nga si Jael. Nagapati gid si Sisera nga tahuron ni Jael ang maayo nga kaangtanan sang iya bana kay Hari Jabin. Ayhan, wala gid sia nagpamensar nga tuhay ang himuon ukon hunahunaon sina nga babayi sangsa iya bana. Maathag nga wala gid nakilala ni Sisera si Jael! Nakita gid ni Jael ang kalautan sang pagpamigos sang mga Canaanhon sa pungsod; mahimo nga nahangpan man niya nga dapat sia magdesisyon. Mahimo niya buligan ining malaut nga tawo ukon magsalig sia kay Jehova kag patyon ining kaaway sang Iya katawhan. Pero ano ang sarang niya mahimo? Paano mapierde sang isa ka babayi ining makusog kag anad sa inaway nga soldado?

Kinahanglan makapamensar gilayon si Jael. Gintanyagan niya sing matulugan si Sisera. Ginhambalan niya si Jael nga indi manugid kay bisan sin-o nga mangita sa iya. Ginhabulan sia ni Jael, kag sang nangayo sia sing tubig, ginhatagan niya sia sing gatas. Wala madugay, mahamuok na ang katulugon ni Sisera. Dayon nagkuha si Jael sing gamit nga sa masami ginagamit sing malantipon sang mga babayi nga nagaistar sa tolda—palpal kag martilyo. Nagluhod sia malapit sa ulo ni Sisera, kag karon may makakululba sia nga himuon para matuman ang kabubut-on ni Jehova. Bisan ang hinali nga pangduhaduha ukon pangalag-ag mahimo magaresulta sa katalagman. Ginhunahuna bala niya ang katawhan sang Dios kag kon paano sila ginpintasan sini nga tawo sa sulod sang mga dekada? Ukon ginhunahuna niya ang pribilehiyo nga mangin kadampig ni Jehova? Wala ini ginasugid sang kasaysayan. Nahibaluan lang naton ang iya madasig nga ginhimo. Patay na si Sisera!—Hukom 4:18-21; 5:24-27.

Sang ulihi, nag-abot si Barak sa pagpangita sang iya ginalagas. Sang ginpakita sa iya ni Jael ang bangkay nga may nagaungot nga palpal sa dungandungan, nahibaluan ni Barak nga natuman ang gintagna ni Debora. Isa ka babayi ang nagpatay sa gamhanan nga soldado nga si Sisera! Ang mga kritiko karon kag ang mga indi magpati sa sini nga kasaysayan nagtawag kay Jael sing malaw-ay nga mga ngalan, pero mas kilala sia nanday Barak kag Debora. Sa ila ambahanon, gintuytuyan sila sang Dios sa pagdayaw kay Jael subong “labi nga ginpakamaayo sa mga babayi” bangod sang iya maisog nga ginhimo. (Hukom 4:22; 5:24) Talupangda ang kaalwan ni Debora. Wala niya gindingot ang pagdayaw kay Jael; sa baylo, ang importante sa iya amo nga matuman ang ginsiling ni Jehova.

Bangod patay na si Sisera, wala na sing gahom si Hari Jabin. Natapos na gid man ang pagpamigos sang mga Canaanhon. May kalinong sa sulod sang 40 ka tuig. (Hukom 4:24; 5:31) Ginpakamaayo gid sanday Debora, Barak, kag Jael sa ila pagtuo kay Jehova nga Dios! Kon ilugon naton ang pagtuo ni Debora, maisugon nga magdampig kay Jehova kag palig-unon ang iban nga himuon man ini, hatagan kita ni Jehova sing kadalag-an—kag kalinong nga wala sing katapusan.