ƐPLA ihayi ku 670 gbɔbu lɛ eko ku Ukraist a, Asiriya wɛ éwo nōo nwune klla lɔfu fiyɛ ipu oduudu ɛcɛ a. “Ó gbɔɔ ŋma aya ku ɛnɔɔnɛ ku Usayiprɔsi gā aya ku ɛnɔɔci ku Iran. Ó kē lɛ ɛpleeko nɛ Ijipiti wɛ ipu nu duu” ɛgɛ nɛ uwɛbsait ku British Museum je ɔ teyi peee lɛ a. Igeli nɛhi ku uwa nōo wɛ Uninifɛ a, nwune fiyɛ ɛjɛɛji igeli doodu ipu ɛcɛ a. Igeli a lɛ aiga nōo heyifuu, aɔlɛ nɛhi nɛhi mla aɛga néē gē kpo aɔkpá tu alɛwa. Aɔkpá nɛ ācɛ Uninifɛ ta tu ɔdɔ ɛpleeko igbele a, mafu ka Ɔcɛ́ ku uwa éyi néē hi ka Ashurbanipal a, hi iyi nu ka anuɔ wɛ “ɔcɛ́ ku oduudu ɛcɛ.” Ɛpleeko nɛ ó yɔ i lé ɔcɛ́ a, ó ya ɔ bɛɛka ó lɛ ɔcɛ duuma nōo géē miyɛ igeli ku Asiriya mla Uninifɛ tabɔ gla ŋ ma.

Amáŋ eko nɛ ācɛ Asiriya má ka aa kwu lɔfu moomɛ ɛ ma, Usɛfaniya nōo wɛ ɔcomɛɛbɛ ku Ujehofa a kahinii: “[Ujehofa] géē. . . je ācɛ Asírīya kpó yíífi. Ó géē je igelī nɛ̄hi kú Unínīfɛ pīya alácɛ̄, lɛbɛ̄ɛka ipú ūpū, nɛ̄ ó lɛ éŋkpɔ̄ ŋ́ mā.” O ka tu ɔ, Unahum ɔcomɛɛbɛ ku Ujehofa klla kahinii: “Aá kpó aóje nɛ̄hɛ́ ā wu nyɔ̄. Aá kpó aúgóolu wu nyɔ̄. . . . É kwú Unínīfɛ ú yíífi, ɔ̄cɛ dúú í tá ipú nū gɛ ŋ́, ó kwú tá alácɛ̄ ɛɛ́. . . . Odúúdú ācɛ nēe géē má uwɔ ā, géē yɛ ɔkwɔɔkwu ŋmá ɛgiyí uwɔ. É géē ka, ‘Ɛhɛ́ɛ, Unínīfɛ je yíífi klla má tá alácɛ̄ yɔ̄ɔ̄!’” (Usɛf. 2:13; Unáh. 2:9, 10; 3:7) Ɔdaŋ ka ācɛ lɛ akacɛ nyā po, ó lɔfu hɛ uwa idaago kéē klla kahinii: ‘Ɛnyā géē lɔfu ya gla a? É géē lɔfu miyɛ Asiriya nɛhi a tabɔ gla a?’ Ó lɔfu ya bɛɛka ɛnyā i gáā tɔɔtɛ gla ŋ ma.

Naana nōó lɛbɛɛka ó gáā ya gla ŋ ma, ó le ya ɔkwɔɔkwɛyi! Eko ligii gbɔbu lɛ ihayi ku 600 gbɔbu lɛ eko ku Ukraist a, Ācɛ Ubabilɔn mla ācɛ Umedesi kwu igeli ku ācɛ Asiriya i miyɛ tabɔ. Ŋma eko ɔɔma jaa gáā kwu icɛ, ɔcɛ duuma i lā ipu igeli nɛhi ku Uninifɛ ɛɛ gɛ ŋ. Ācɛ klla kwu mlanyi nu! “Ɔkpá éyi nɛ ācɛ ku The Metropolitan Museum of Art nōo yɔ u New York ta a kahinii: “Ācɛ duuma i lā Uninifɛ gɛ ŋ, igeli a le cataajɛ i kóō yɔ gɛ ŋ duudu. Ɛga ekponu nɛ ācɛ lɔfu jé lɛyikwu igeli ku Uninifɛ babanya gla a, wɛ o ŋma ipu Ubáyíbu.” Ācɛ ō bɔkwu ɔdā nōo ya ɛpleeko ku Ubáyíbu, néē hi ka u Biblical Archaeology Society a klla kahinii: “Ɔcɛ duuma i kóō jé ɔdaŋ ka Uninifɛ nōo wɛ igeli nɛhi ku Asiriya a kóō yɔ jeeje ɛɛ ŋ.” Amáŋ ɛpla ihayi ku 1845 a, Austen Henry Layard nōo wɛ ɔcɛ o bɔkwu ɔdā nōo ya eko igble a, gbɔɔ ō bu ɛga nɛ igeli nɛhi ku Uninifɛ a je cataajɛ a. Aɔdā nɛ ó má a mafu ka igeli nɛhi ku Uninifɛ, wɛ igeli nōo heyifuu nɛhi gbɔbu.

Ō ya jila ku aakacɛ lɛyikwu Uninifɛ nyā, ya ku ɔtu okpoce ku alɔ kóō lɔfu, ka aakacɛ ku Ubáyíbu lɛyikwu oŋmɛyi ku aɔcɛ́ ku ɛpleeko ku alɔ nyā, wɛ ɔdā nōo géē ya jila duu.​—Udán. 2:44; Mafú 19:15, 19-21.