Aha Ole Ka Chineke Nwere?

KPỌWA

Ihe Baịbụl kwuru

Chineke nwere naanị otu aha. Otú e si ede ya n’asụsụ Hibru bụ יהוה ma a na-akpọ ya “Jehova” n’asụsụ Igbo. a Chineke si n’ọnụ onye amụma ya bụ́ Aịzaya kwuo, sị: “Abụ m Jehova. Ọ bụ ya bụ aha m.” (Aịzaya 42:8) Aha ahụ bụ́ Jehova gbara ihe dị ka ugboro puku asaa na Baịbụl ndị e ji aka dee n’oge ochie. Ọ karịrị ugboro ole aha ndị ọzọ a na-etu ya gbara na Baịbụl, karịakwa ugboro ole aha onye ọ bụla ọzọ gbara na Baịbụl. b

Chineke ò nwere aha ndị ọzọ?

Ọ bụ eziokwu na Baịbụl kwuru na Chineke nwere naanị otu aha, ma e nwere ọtụtụ aha a na-etu ya. Ka anyị leba anya n’ụfọdụ aha ndị e turu Chineke na ihe nke ọ bụla n’ime ha na-akụziri anyị gbasara ya.

Utu aha	Ebe ọ dị na Baịbụl	Ihe ọ pụtara
Allah	(E nweghị ebe o dị na Baịbụl)	E si n’asụsụ Arabik nweta ya. “Allah” abụghị ezigbo aha Chineke, kama ọ bụ utu aha ya nke pụtara “Chineke.” Ndị sụgharịrị Baịbụl n’asụsụ Arabik nakwa n’asụsụ ndị ọzọ ji “Allah” dochie anya “Chineke” n’ebe ndị ọ gbara na Baịbụl ha.
Onye Pụrụ Ime Ihe Niile	Jenesis 17:1	O nwere ike na-enweghị atụ. Okwu Hibru bụ́ ʼEl Shad·daiʹ, ma ọ bụ “Chineke bụ́ Onye Pụrụ Ime Ihe Niile,” gbara ugboro asaa na Baịbụl.
Alfa na Omega	Mkpughe 1:8; 21:6; 22:13	“Onye mbụ na onye ikpeazụ,” ma ọ bụ “mmalite na ọgwụgwụ,” pụtara na e nweghị Chineke bụ́ Onye Pụrụ Ime Ihe Niile ọzọ bu Jehova ụzọ, e nweghịkwa Chi ọzọ ga-esochi ya. (Aịzaya 43:10) Alfa na Omega bụ mkpụrụ akwụkwọ mbụ na mkpụrụ akwụkwọ ikpeazụ n’asụsụ Grik.
Onye Ochie Ahụ	Daniel 7:9, 13, 22	O nweghị mmalite; ọ dị adị site n’ebighị ebi ruo n’ebighị ebi, tupu onye ọ bụla ma ọ bụ ihe ọ bụla amalite ịdị.—Abụ Ọma 90:2.
Onye Kere Ihe Niile	Aịzaya 40:28	Ọ bụ ya mere ka ihe niile malite ịdị.
Nna	Matiu 6:9	Ọ bụ Onye na-enye ndụ.
Chineke	Jenesis 1:1	Onye dị ike a na-efe ofufe. Okwu Hibru bụ́ ʼElo·himʹ na-egosi na Jehova dị ebube, dị ùgwù, o nweghịkwa o yiri.
Chi kasị chi niile	Diuterọnọmi 10:17	Ọ bụ Chi kasị elu ma e were ya tụnyere ‘chi ndị na-abaghị uru’ ụfọdụ ndị na-efe.—Aịzaya 2:8.
Onye Ozizi Ukwu	Aịzaya 30:20, 21	Ọ na-akụzi ihe ndị bara ezigbo uru. Na-enyekwa ntụziaka.—Aịzaya 48:17, 18.
Onye Ukwu kere ihe	Abụ Ọma 149:2	Ọ bụ ya mere ka ihe niile dịrị.—Mkpughe 4:11.
Chineke bụ́ onye obi ụtọ	1 Timoti 1:11	Ọ bụ ọṅụ na obi ụtọ ka e ji mara ya.—Abụ Ọma 104:31.
Onye na-anụ ekpere	Abụ Ọma 65:2	Ọ bụ ya na-anụ ekpere ọ bụla e ji okwukwe kpeere ya.
Abụ M Ihe M Bụ	Ọpụpụ 3:14, Bible Nsọ nke Union Version	Ọ na-abụ ihe ọ bụla ọ chọrọ ịbụ iji mezuo nzube ya. Otú ọzọ e si sụgharịa okwu ahụ bụ “M Ga-abụ ihe ọ bụla dị m mma” ma ọ bụkwanụ “M Ga-abụ Ihe M Chọrọ Ịbụ.” (The Emphasised Bible, nke J. B. Rotherham sụgharịrị; Nsụgharị Ụwa Ọhụrụ) Ihe a ga-enyere anyị aka ịghọta ihe aha Jehova e kwuru okwu ya n’amaokwu na-esonụ pụtara.—Ọpụpụ 3:15.
Ekworo	Diuterọnọmi 5:9, Bible Nsọ nke Union Version	Ọ naghị achọ ka a na-efe ya na chi ọzọ. Otú ọzọ e si sụgharịa ya bụ ‘Chineke nke anaghị ekwe ka ya na chi ọbụla ọzọ tụọ aka’ na “Chineke nke chọrọ ofufe a na-ekewaghị ekewa.”—Baịbụl Nsọ: Nhazi Katọlik; Nsụgharị Ụwa Ọhụrụ.
Eze mgbe ebighị ebi	Mkpughe 15:3	Ihe niile e kere eke nọ n’okpuru, ha ga-anọkwa n’okpuru ya ruo mgbe ebighị ebi.
Onyenwe anyị	Abụ Ọma 135:5	Onye nwe ma ọ bụ nna ukwu; otú e si dee ya na Hibru bụ ʼA·dhohnʹ na ʼAdho·nimʹ.
Onye nwe ụsụụ niile nke ndị agha	Ndị Rom 9:29, Bible Nsọ nke Union Version	Ọchịagha nke ìgwè ndi mmụọ ozi. Otú ọzọ e nwere ike isi sụgharịa utu ahụ bụ́ “Onye nwe ụsụụ niile nke ndị agha” bụ “Jehova nke ụsụụ ndị agha.”—Ndị Rom 9:29, Nsụgharị Ụwa Ọhụrụ.
Onye Kasị Elu	Abụ Ọma 47:2; Daniel 7:18, 27	E nweghị onye ya na ya ha. Ọ bụ ya kacha ihe niile elu.
Onye Kasị Nsọ	Ilu 9:10	Ọ dị nsọ, dịkwa ọcha karịa onye ọ bụla.
Onye kpụrụ anyị	Aịzaya 64:8	Ọ ka onye ọ bụla na mba ọ bụla ike, otú ahụ onye na-akpụ ihe na-aka ájá o ji akpụ ihe ike.—Ndị Rom 9:20, 21.
Onye Mgbapụta	Aịzaya 41:14; Bible Nsọ nke Union Version	Onye ji àjà Jizọs chụrụ napụta ma ọ bụ zụtaghachi anyị n’aka mmehie na ọnwụ.—Jọn 3:16.
Oké nkume	Abụ Ọma 18:2, 46	Ebe dị elu e wusịrị ike na onye nzọpụta.
Onye Nzọpụta	Aịzaya 45:21	Ọ na-anapụta anyị n’ọdachi.
Onye Ọzụzụ Atụrụ	Abụ Ọma 23:1	Ọ na-elekọta ndị na-efe ya.
Ọkaakaa Onyenwe anyị	Jenesis 15:2	Ọ kacha ihe niile ike; Otú e si dee ya n’asụsụ Hibru bụ ʼAdho·naiʹ.

Aha ebe ụfọdụ n’Akwụkwọ Nsọ Hibru

Aha Chineke dị n’aha ebe ụfọdụ a kpọrọ aha na Baịbụl, ma ọ pụtaghị na aha ebe ndị a bụ aha ọzọ Chineke nwere.

Aha ebe	Ebe ọ dị na Baịbụl	Ihe ọ pụtara
Jehova-jaịre	Jenesis 22:13, 14	“Jehova Ga-egbo Mkpa.”
Jehova-nisaị	Ọpụpụ 17:15	“Jehova Bụ Ebe Mgbaba M,” ma ọ bụ “ọkọlọtọ m.” (Baịbụl Nsọ: Nhazi Katọlik) Jehova bụ onye ndị na-efe ya nwere ike ịgbakwuru, ya echebe ha ma nyere ha aka.—Ọpụpụ 17:13-16.
Jehova-shelọm	Judges 6:23, 24	“Jehova Bụ Udo.”

Ihe mere anyị ji kwesị ịma aha Chineke ma na-akpọ ya aha ahụ

Ọ ga-abụrịrị na Chineke ejighị aha ya bụ́ Jehova egwu egwu mere o ji mee ka e dee ya ọtụtụ puku ugboro na Baịbụl.—Malakaị 1:11.
Ọkpara Chineke bụ́ Jizọs, kwuru banyere aha Chineke ọtụtụ ugboro, si otú ahụ gosi na aha Chineke dị ezigbo mkpa. Dị ka ihe atụ, o kpeere Jehova ekpere, sị: “Ka e doo aha gị nsọ.”—Matiu 6:9; Jọn 17:6.
Ọ bụ mmadụ ịmata aha Chineke ma na-akpọ ya aha ahụ bụ ụzọ mbụ onye ahụ ga-esi amalite ịbịaru Jehova nso. (Abụ Ọma 9:10; Malakaị 3:16) Onye ahụ bịaruo Chineke nso, ọ ga-eme ka nkwa a Chineke kwere mezuo n’ahụ́ ya. Ọ sịrị: “N’ihi na ọ hụrụ m n’anya nke ukwuu, m ga-emekwara ya ụzọ mgbapụ. M ga-echebe ya n’ihi na ọ matawo aha m.”—Abụ Ọma 91:14.
Baịbụl kwuru, sị: “E nwere ndị a na-akpọ ‘chi,’ ma ọ̀ bụ n’eluigwe ma ọ bụ n’ụwa, dị nnọọ ka e nwere ọtụtụ “chi” na ọtụtụ ‘ndị nwe mmadụ.’” (1 Ndị Kọrịnt 8:5, 6) Ma, o kwuru hoo haa na e nwere naanị otu ezi Chineke aha ya bụ Jehova.—Abụ Ọma 83:18.

a Ọ bụ “Yahweh” ka ụfọdụ ndị ọkà mmụta asụsụ Hibru na-akacha ede ma ha dewe aha Chineke.

b Ndebiri aha Chineke bụ “Jaa.” Ọ gbara ihe dị ka ugboro iri ise na Baịbụl, ma a gụnye ebe ndị ọ gbara na “Haleluya,” ma ọ bụ “Aleluya,” bụ́ nke pụtara “Toonụ Jaa.”—Mkpughe 19:1; Bible Nsọ nke Union Version; Baịbụl Nsọ: Nhazi Katọlik.