Rumbeng Aya nga Agpaiwanwanka Kadagiti Numero?

MAPANEKNEKAN aya nga umiso ti numerology no usigen ti siensia ken ti nainkalintegan a panagrason? Maipalgak aya dagiti numero ti pagtungpalantayo? Rumbeng aya nga iplanom ti masakbayam babaen kadagiti konklusion ken padles ti numerology?

Maysa kadagiti argumento a di naparmek dagiti numerologist ket nadumaduma a kalendario ti us-usaren ti nadumaduma a kultura. Kas pagarigan, kasano ngay no agnanaed ti maysa a tao iti lugar a pakaus-usaran ti kalendario dagiti Tsino? Amirisem ti petsa a naibaga iti umuna nga artikulo​—Setiembre 11, 2001. Sigun iti kalendario dagiti Tsino, daytat’ maika-24 nga aldaw ti maika-7 a bulan iti maika-18 a tawen iti maika-78 a siklo. Sigun iti kalendario a Julian daytat’ Agosto 29, 2001. Iti kalendario dagiti Muslim, daytat’ 22 Jumada II 1422, idinto ta iti kalendario dagiti Hebreo, daytat’ 23 Elul 5761. Kasano nga adda naisangsangayan a kaipapanan dagiti numero ti maysa a petsa a nagduduma ti pakaiparnaanna? Adtoy ti sabali pay nga argumento: Dagiti pagsasao ket masansan nga agduduma ti panangispelingda kadagiti nagan. Kas pagarigan, dagiti letra iti Ingles a nagan a John ket naituding a numero 2, ngem dagiti letra dayta a nagan iti ispeling ti Español​—Juan​—ket naituding a numero 1.

Nupay adu a banag iti uniberso ti mabalin a mailawlawag babaen kadagiti pormula ti matematika, naidumada ta dagitoy ket mabalin a suboken ken padasen. Ngem naiduma met ti panangipapan a nasaksakbay a naikeddengen ti pannakainaig ti naganmo ken ti petsa ti pannakaipasngaymo iti dadduma a numero, isu a mabalinmo a maammuan ti pagtungpalam.

Nabatad ti konklusion: Tangay ti kaipapanan dagiti numero ket naibatay kadagiti agduduma a banag a kas iti kalendario ken pagsasao, di nainkalintegan ti panamati nga umiso dagitoy nga interpretasion.

“Tiempo ken ti Di Mapakpakadaan a Pasamak”

Dadduma ti aginteres iti numerology gapu ta kayatda nga ipakpakauna ti pagtungpalan ti biagda. Nupay kasta ibatad ti Biblia a di mabalin nga ikeddeng a nasaksakbay ti detalye ti panagbiag ti tao. Mabasatayo: “Ti lumba awan kadagiti nasiglat, ti gubat awan met kadagidiay mannakabalin, ti taraon awan met kadagiti masirib, ti  kinabaknang awan met kadagidiay mannakaawat, ti parabur awan met uray kadagidiay addaan pannakaammo; agsipud ta ti tiempo ken ti di mapakpakadaan a pasamak mapagteng kadakuada amin.” (Eclesiastes 9:11) Wen, adu dagiti di mapakpakadaan a mapasamak. Gapu iti kasta a naiparna a pasamak, imposible ti panangikagumaan a mangipadles kadagiti pagbanagan a naibasar iti petsa ti pannakaipasngay wenno ti numero a naituding iti naganmo.

Amirisem ti sabali pay a pagarigan: Iti panangiparegtana iti kinamanagparabur, kuna ti Biblia: “Ipalladawmo ti tinapaymo iti rabaw ti dandanum, ta iti panaglabas ti adu nga aldaw masarakamto manen dayta. Mangtedka iti bingay iti pito, wenno uray iti walo, ta saanmo nga ammo no ania a didigra ti mapasamakto iti daga.” (Eclesiastes 11:1, 2) Malaksid iti dadduma, dagiti kalamidad ket bambanag a talaga a saan a maipakpakauna ti tattao. Isu a nagsurat ti propesor iti matematika a ni Underwood maipapan kadagiti numerologist: “Pulos a dida mamati iti pannakaiparna. Mabalin a mapasamak dagiti nakaskasdaaw a banag iti uray ania a tiempo.”

Wen, mabalin nga adda sumagmamano nga ipadles dagiti numerologist a pumayso. Ania ti makagapu iti daytoy? No dadduma, mabalin a naiparna laeng dayta. Kasta met a no dadduma, di masinunuo ti pagsasao dagiti numerologist ta mabalin nga agaplikar dayta iti sumagmamano a pagbanagan. Ngem adda pay napatpateg a rumbeng nga amirisem.

Maysa a Kita ti Panagpadles?

Saan a dakamaten ti Biblia ti mismo a numerology. Ngem salaysayenna ti maipapan ken ni Haman, a maysa nga Amalekita a nangisikat iti pannakatalipupos dagiti Judio nga agnanaed idiay  Persia bayat ti maikalima a siglo K.K.P. Kuna ti salaysay: “Imbilin ni Haman ti panagbunot (a maawagan iti ‘purim,’) tapno maikeddeng ti umiso nga aldaw ken bulan a maibanag ti panangisikatna. Naikeddeng ti maikasangapulo ket tallo nga aldaw iti maikasangapulo ket dua a bulan, ti bulan ti Adar.”​—Ester 3:7, Today’s English Version.

Idi ugma, nainkalintegan ti panangrisut iti supiat babaen ti panagbunot. * (Proverbio 18:18) Ngem inusar ni Haman ti panagbunot tapno agipadles​—maysa a banag a kondenaren ti Biblia. Kuna ti Deuteronomio 18:10-12 a kagura ti Dios ti “asinoman a mangaramat iti panagpadles, maysa a managsalamangka wenno asinoman nga agsapul kadagiti partaan wenno maysa a mangkukulam, wenno maysa a mangkayaw iti sabsabali babaen ti pagilabeg wenno asinoman nga umuman iti mannakiuman iti espiritu wenno maysa a propesional a managipadles kadagiti pasamak . . . Isuamin nga agar-aramid kadagitoy a banag ket nakarimrimon ken Jehova.”

Ti panagpadles ken karkarna a pannakabalin inaig ti Biblia iti espiritismo. Kabaelan dagiti dakes nga espiritu nga iturong dagiti pasamak tapno matungpal ti panggepda. Agpayso man wenno saan ti maysa a pasamak, sigurado ti maysa a banag: Kondenaren ti Dios ti espiritismo, ket mabalin nga ipasidongna ti maysa a tao iti panangkontrol dagiti dakes nga espiritu.​—1 Samuel 15:23; Efeso 6:12.

Ti numerology ket saan a naibasar iti siensia, ket awan ti pagsayaatanna no maamiris sigun iti nainkalintegan a panagrason. Ti napatpateg pay, gapu ta maysa a kita ti panagpadles, ti numerology ket maikontra kadagiti pannursuro ti Biblia. Gapu iti dayta, ti numerology ket saan a nasayaat a pamay-an a mangiwanwan iti biagmo wenno mangiplano iti masakbayam.

[Footnote]

[Kahon iti panid 6]

TI NADUMADUMA A KALENDARIO KET NAKARO A LAPPED ITI NUMEROLOGY

GREGORIAN Setiembre 11, 2001

TSINO maika-24 nga aldaw ti maika-7 a bulan iti maika-18 a tawen iti maika-78 a siklo

JULIAN Agosto 29, 2001

MUSLIM 22 Jumada II 1422

HEBREO 23 Elul 5761

[Kahon/Dagiti Ladawan iti panid 7]

MAPAGTALKAN AYA DAGITI HOROSCOPE?

“Adda tiempo a mannakilangenka, ngem no dadduma, naulimekka. Ipapanmo a di nainsiriban nga ipakaammom ti adu unay maipapan iti kinataom kadagiti estranghero. Maysaka a siwayawaya a managpanunot a makasapul iti pammaneknek sakbay a patiem ti maysa a banag. Kayatmo nga adda kinanadumaduma iti biag, ket saanka a naragsak no maistriktuanka kadagiti annuroten. Nalaingka ngem saanmo pay a nausar dayta a naan-anay. Adda pagannayasam a mangbabalaw kadagiti aramid ken abilidad ti sabsabali.”

Kasla sika aya dayta? No kasta, mabalin nga ad-adda a mamatika iti deskripsion ngem iti agpaypayso. Ngamin, kaaduan kadagiti nadakamat iti ngato ket agpayso iti kaaduan a tattao. Gapuna, patien dagiti agbasbasa a kasla umiso dagita a sasao ket dida ikankano dagiti kasla di umiso. Sigun iti libro a Why Do Buses Come in Threes​—The Hidden Mathematics of Everyday Life, “natakuatan dagiti managsukisok a no maikkat dagiti pagilasinan iti bituen, wenno senial ti zodiak iti horoscope, saanen a mailasin dagiti tattao no ania ti ibagbaga ti senial iti horoscope-da, ngem no adda dagiti senial, patienda nga umiso unay ti naibaga iti horoscope-da.”

[Kahon iti panid 8]

DAGITI SIMBOLIKO A NUMERO ITI BIBLIA

Adda simboliko a kaipapanan ti dadduma a numero a nausar iti Biblia, ngem sigun laeng iti konteksto ti Kasuratan a nakausaranda. Kas pagarigan, nausar ti numero nga uppat a mangipamatmat iti amin wenno sapasap. Naipasimudaag daytoy nga ideya iti ebkas nga “uppat nga ungto ti daga” ken “uppat nga angin iti langlangit.” (Isaias 11:12; Daniel 8:8) No maminsan, ti numero nga innem irepresentarna ti kinaimperpekto. Makapainteres ta ti numero nga inted ti Apocalipsis iti naindagaan a napolitikaan nga organisasion ni Satanas ket “numero ti tao”​—666. (Apocalipsis 13:18) Mamitlo ti pannakaulit ti numero nga innem, a mangipaganetget iti kinaimperpekto ti inaanimal nga organisasion. No mausar ti numero a pito iti simboliko a pamay-an, irepresentarna ti kinanaan-anay. (Levitico 4:6; Hebreo 9:24-26) Adda kaipapanan dagitoy ken ti dadduma a simboliko a numero a nausar kadagiti Kasuratan sigun iti naimpadtuan a kontekstoda.

Nupay dadduma a numero adda napateg a kaipapananda iti Kasuratan, dinatay paregtaen ti Biblia nga inaigtayo dagiti letra ti dadduma a sasao kadagiti numero tapno maammuantayo dagiti misterioso a kinapudno.

[Ladawan iti panid 8]

Inusar ni Haman ti panagpadles tapno mapilina ti petsa a maibanagna ti panangisikatna a mangtalipupos