Apay a Rumbeng a Magnaka?

MINILION a tattao ti kasla mangipagarup a no dida met la kabaelan ti makimiembro iti spa ken mangbusbos iti adu a tiempo nga agehersisio, didan magun-odan dagiti makapasalun-at a pagimbagan ti panagehersisio. Ngem saan a pudno dayta. Kastoy ti imbaga ni Dr. Russell Pate iti University of South Carolina: “Panagkunak, masapul nga opisial nga anamongantayo ti kapanunotan a nagsayaat no aramidentayo ti nasayaat ken komportable a panagpagnapagna iti sangakaarrubaan kalpasan ti pannangantayo.”

Ngem talaga aya a ti pannagna ket makaipaay iti pagimbagan kenka? Talaga aya a makapasalun-at ti pannagna?

Nasamay nga Agas ti Pannagna

Minatmatan ti Griego a mangngagas a ni Hippocrates a ti pannagna ti “kasayaatan nga agas ti tao.” Kinapudnona, adda proverbio a kunana, “Addaanak iti dua a doktor, ti kannigid ken kannawan a gurongko.” Talaga aya a makapasalun-at ti pannagna?

Bueno, sigun iti dadduma a panagadal, mabalin a manmano nga agsakit ti tattao a kanayon a magna ngem dagiti masansan a nakatugaw. Ipakita dagiti panagadal a ti pannagna ti mangkissay iti risgo ti panagsakit ti puso ken pannakaistrok. Dayta ti manglapped iti diabetes ta pasayaatenna ti panangusar ti bagi iti insulin. Pagtalinaedenna a napigsa dagiti tulang isu a malapdan ti osteoporosis. Mangpapigsa, mangpasaranta, ken mangpakired ti pannagna. Makatulong dayta iti panagpakuttong ken panangtaginayon iti timbang. Kanayonanna, ti pannagna ti mangpasayaat iti pannaturog, mangpasaririt, ken mabalin pay a makatulong a mangsumra iti depression.

Sumagmamano a tawenen ti napalabas, naipadamag a dagiti managsirarak idiay University of Southern California nga ad-adda a makapabang-ar iti danag ken tension ti 15 a minuto a pannagna ngem iti kalkalainganna ti kasamayna a pangpakalma! Kas iti dadduma pay a pisikal nga aramid, ti pannagna ti mangtignay iti iruruar dagiti endorphin, wenno kemikal ti utek a mangep-ep iti ut-ot, mangparelaks, mangpakalma ken mangpakaradkad.

Sigun iti The Medical Post ti Canada, makapasalun-at uray ti panagpagnapagna. Impalgak ti maysa a panagadal iti The New England Journal of Medicine a makatulong ti pannagna iti uray 800 a metro  iti kada aldaw tapno napapaut ti panagbiag ti tattao. Sigun kadagiti nabiit pay a panagadal, ti 10 minuto a panagehersisio iti mamitlo iti maysa nga aldaw, ti dandani kapada iti pagimbagan ti agtultuloy a panagehersisio iti 30 a minuto. Isu a nalabit nasaysayaat no adayo ti pangiparadaam iti luganmo manipud iti papanam ken pagnaem laengen ti nabatbati pay a distansia. Wenno mabalin nga agpagnapagnaka bayat ti aldaw.

Ad-adu pay ti pagimbagan ti napartak a pannagna. Kinuna ni Dr. Carl Caspersen iti Centers for Disease Control and Prevention ti E.U. idiay Atlanta, Georgia: “Ti napartak a pannagna iti kagudua nga oras iti sumagmamano nga aldaw iti makalawas imbes a masansan a nakatugawka ti dakkel a mangkissay iti risgo nga agsakit ti pusom.” Maysa pay a pagimbagan ti pannagna ket mabalin a magunggonaan ti amin a tattao aniaman ti edadda. Kanayonanna, saan a kasapulan ti espesial a panagensayo wenno atletiko a kinalaing​—no di laeng dagiti nasayaat a sapatos.

Tagiragsakem ti Makagunggona a Pannagna

Agkaweska iti komportable ken nalawa. Tapno naimeng, agrutapka iti nalaka a mauksob. Agsapatoska iti nalukneng, nalag-an, nababa ti takonna ken nalawa ti sungona. Mabalin a dakdakkel dagita ngem iti gagangay a sapatosmo a pangpasiar. No planom ti magna iti nasurok a kagudua nga oras ken awan ti malabsam a paginuman, mangitugotka iti inumem a danum. Ikondisionmo pay laeng nga umuna dagiti maselmo babaen ti pannagnam iti nabuntog iti umuna a lima a minuto. Sayaatem ti magna, a medio agpilko dagiti siko ken tumengmo. Medio nakaukrad koma dagiti dakulapmo, saan a nakapetpet.

Kalpasan a naikondisionmon ti bagim, mangrugika iti gagangay a napartak a pannagna nga umun-una nga agdisso iti daga dagiti mukodmo ngem kadagiti ramay ti sakam. Agsapatoska ngarud iti nalapiot. Nagadu kadi ti rumbeng a tandaanam? Saanka unay a madanagan​—gagangay a kastoy ti pannagna ti kaaduan a tattao. Uray no napartak ti pannagnam, mabalin koma latta a makisaritaka a dika umanangsab. No damom iti daytoy a kita ti pannagna, in-inut a nayonam ti tiempo, kawatiwat, ken kapartak ti pannagnam. Saanka unay nga agbannog ken ibumbuntogmo ti magna no dandanikan agsardeng. *

Ti naparpartak a panagpitik ti puso ken panaganges agraman ti kalkalainganna a panagling-et ket gagangay a pagilasinan ti panagbannog. Mabalin a mariknam nga agut-ot ken agsakit dagiti maselmo iti umuna a sumagmamano nga aldaw. Paliiwem ti panagriknam. No kasla nasobraam, ibumbuntogmo ti magna wenno aginanaka biit. Ngem no napanaas ti barukongmo ken umanangsabka unayen, maulaw, wenno marurusokka, isardengmo ti magna ken agpatulongka a dagus. *

Gapu ta saan a magagara ti bagi, ti pannagna ket talaga a nasaysayaat ngem iti panagtaray ken aerobics. Pagbanaganna, basbassit ti posibilidad a madangran dagiti susuop ken masel. Kinapudnona, ti pannagna ti kasayaatan nga isingasing dagiti eksperto para iti nasalun-at a pammagi. Isu a tapno nasalun-atka, magnaka!

[Footnotes]

[Kahon iti panid 27]

SUMAGMAMANO NGA ARAMIDEM KEN DIMO ARAMIDEN NO MAGNAKA

● Magnaka a diretso a kumitkita iti 6 a metro a masungadmo

● Magnaka iti kalkalainganna a kapartak. Saanmo koma a pagarupen a masapul a magnaka iti napartak nga uray la nga umanangsabkan no makisaritaka

● Saanka nga agaddang iti dadakkel. Tapno pumartakka, agaddangka iti napaspas ken assideg laeng

● Agwidawidka iti pasango ken palikud a ti sikom ket asideg la iti bagim. Dika agwidawid iti pakannigid ken pakannawan.

● Dika magna a padaplat dagiti dapanmo. Kas man la koma agtumba ti tunggal paddekmo sa iduron dagiti ramay ti sakam

● Saan a kasapulan nga agawitka kadagiti weights wenno babassit a barbel. Saan a natural ti pannagnam no agawitka kadagitoy ken mabalin a madangran dagiti urat ken pennetmo