1. Ania ti nakaay-ay-ay a kasasaad ti sangatauan iti kaaldawantayo?

SAAN a pinanggep ni Jehova a lumakay ti tao sa in-inut nga agkapuy. Kinapudnona, ti orihinal a panggepna ket agbiag ti tao nga addaan iti perpekto a salun-at iti Paraiso. Ngem ita, ti ‘intero a sangaparsuaan ket agtultuloy nga agas-asug ken agpapaut-ot a sangsangkamaysa.’ (Roma 8:22) Panagkunam, ania ngata ti narikna ti Dios idi makitana ti panagsagaba ti tao gapu iti basol? Maysa pay, adu a nataengan ti mabaybay-an iti tiempo nga ad-adda a kasapulanda ti tulong.—Sal. 39:5; 2 Tim. 3:3.

2. Apay a maseknan unay dagiti Kristiano kadagiti nataenganen a kakabsat?

² Agyamyaman dagiti adipen ni Jehova iti kaadda dagiti lallakay ken babbaket iti kongregasion. Mabenepisiarantayo iti siribda ken maparegtatayo iti nabileg a pammatida. Adu kadatayo ti makinkabagian kadagitoy a nataenganen a kakabsat. Ngem kabagiantayo man ida wenno saan, maseknantay latta kadakuada. (Gal. 6:10; 1 Ped. 1:22) Nasayaat ngarud nga usigentayo ti panangmatmat ti Dios kadagiti natataengan. Pagsasaritaantayo met dagiti responsabilidad dagiti kapamilia kasta met ti kongregasion para kadagitoy a kakabsat.

3, 4. (a) Ania ti impakaasi ti mannurat ti Salmo 71 ken Jehova? (b) Ania ti mabalin nga ikararag dagiti natataenganen a kameng ti kongregasion?

³ “Saannak nga ibelleng iti tiempo ti kinalakay; inton agkapuyen ti bilegko, saannak a baybay-an,” impakaasi ti mannurat ti Salmo  71:9 iti Dios. Daytoy a salmo ket agparang a tuloy ti Salmo 70, nga addaan iti superskripsion a “Ni David.” Mabalin ngarud a ni David ti nangyebkas iti kiddaw a mabasatayo iti Salmo 71:9. Nagserbi ni David iti Dios manipud kinaagtutubona agingga iti kinalakayna, ket inusar ni Jehova a mangaramid iti naindaklan a bambanag. (1 Sam. 17:33-37, 50; 1 Ar. 2:1-3, 10) Nupay kasta, narikna ni David a masapul nga itultuloyna a kiddawen ti panangiwanwan ni Jehova.—Basaen ti Salmo 71:17, 18.

⁴ Adu ita ti kas ken David. Nupay natataengandan ken addadan iti ‘makadidigra nga al-aldawda,’ itultuloyda latta nga idaydayaw ti Dios iti amin a kabaelanda. (Ecl. 12:1-7) Adu kadakuada ti limitadon ti maaramidanna, kas koma iti ministerio. Ngem mabalinda met nga ipakaasi ken Jehova nga itultuloyna nga anamongan ken aywanan ida. Masigurado dagitoy a matalek a natataengan a sungbatan ti Dios dagiti kararagda. Ti pakaseknanda ket kapadpada ngamin ti impaltiing ti espiritu nga inyebkas ni David.

5. Ania ti panangmatmat ni Jehova kadagiti matalek a natataengan?

⁵ Nabatad iti Kasuratan a nakapatpateg ken Jehova dagiti matalek a natataengan ken ekspektarenna a raemen ida dagiti adipenna. (Sal. 22:24-26; Prov. 16:31; 20:29) “Iti sanguanan ti ubanan rebbeng a tumakderka, ket masapul nga ipakitaam ti konsiderasion ti kinatao ti maysa a lakay, ket masapul nga agbutengka iti Diosmo. Siak ni Jehova,” kuna ti Levitico 19:32. Wen, serioso a responsabilidad ti panangdayaw wenno panangraem kadagiti natataengan idi maisurat dagitoy a sasao, ket agtultuloy a kasta agingga iti kaaldawantayo. Ngem komusta ti panangaywan kadakuada? Makinresponsabilidad iti dayta?

6. Ania nga ulidan ti impakita ni Jesus maipapan iti panangaywan kadagiti nagannak?

⁶ Kuna kadatayo ti Sao ti Dios: “Dayawem ni amam ken ni inam.” (Ex. 20:12; Efe. 6:2) Impaganetget ni Jesus daytoy a bilin idi kinondenarna dagiti Fariseo ken eskriba a di mangipapaay iti kasapulan dagiti nagannakda. (Mar. 7:5, 10-13) Nangipakita ni Jesus iti nasayaat nga ulidan iti daytoy a banag. Kas pagarigan, idi dandanin matay iti kayo a nakailansaanna, intalek ni Jesus ti pannakaaywan ni nanangna, a nalabit maysa idin a balo, iti dungdungnguenna nga adalan a ni Juan.—Juan 19:26, 27.

7. (a) Ania a prinsipio ti dinakamat ni apostol Pablo maipapan iti panangipaay iti kasapulan dagiti nagannak? (b) Ania ti konteksto ti kinuna ni Pablo?

⁷ Iti panangiwanwan ti nasantuan nga espiritu, insurat ni apostol Pablo a rumbeng nga ipaay dagiti manamati ti kasapulan ti bukodda a sangakabbalayan. (Basaen ti 1 Timoteo 5:4, 8, 16.) Usigem ti konteksto ti insurat ni Pablo ken Timoteo. Imbaga ni Pablo no asino ti kualipikado ken saan a kualipikado nga umawat iti pinansial a tulong manipud iti kongregasion. Imbatadna a ti kangrunaan a mangipaay iti kasapulan dagiti natataenganen a balo a babbai ket dagiti manamati nga annak, appoko, ken ti dadduma pay a kabagianda. Iti kasta, saan a madagsenan ti kongregasion. Kasta met, ipakpakita dagiti Kristiano ti “nadiosan a debosion” babaen ti panangipaayda iti material a tulong kadagiti agkasapulan a kakabagianda.

8. Apay a nainsiriban a saan a nangipaay ti Biblia iti espesipiko a bilin maipapan iti panangaywan kadagiti nataenganen a nagannak?

⁸ Nalawag ti punto: Obligasion dagiti adulto a Kristiano nga annak nga ipaay ti material a kasapulan dagiti nataenganen a nagannakda. Nupay dagiti manamati a kakabagian ti tuktukoyen idi ni Pablo, saan a rumbeng a baybay-an dagiti Kristiano dagiti di manamati a nagannakda. Nagduduma ti tulong a maipaay dagiti annak iti pannakaaywan dagiti nagannakda. Nagduduma met ti kasapulan, disposision, ken salun-at dagiti nataenganen a nagannak. Adu ti annak ti  dadduma a nataengan; ngem adda met dagidiay maymaysa laeng ti anakda. Adda suporta nga aw-awaten ti dadduma a nataengan manipud iti gobierno, idinto ta awan ti dadduma. Nagduduma met ti kayat ti tunggal nataengan. Gapuna, di umiso a kritikaren ti desision dagidiay mangikagkagumaan a mangaywan kadagiti nataenganen a kabagianda. Kabaelan ni Jehova a bendisionan ken pagballigien ti aniaman a Nainkasuratan a desision, kas idi kaaldawan ni Moises.—Num. 11:23.

9-11. (a) Ania a narigat a situasion ti mabalin a pakaipasanguan ti dadduma? (Kitaen ti ladawan iti rugi ti artikulo.) (b) Apay a saan koma a dagus a panawan dagiti annak ti amin-tiempo a serbisioda? Mangted iti pagarigan.

⁹ No adayo ti pagnanaedan dagiti annak, mabalin a marigatanda a mangipaay iti kasapulan dagiti nataenganen a nagannakda. Baka bigla a kimmapuy ti salun-at ti maysa a nagannak, nalabit gapu ta natumba, nablo, wenno dadduma pay a serioso a parikut, isu a kasapulan a masarungkaran. Amangan no kasapulan a maaywanan—nalabit temporario laeng wenno iti mabayag a tiempo. *

¹⁰ Dagiti Kristiano nga adda iti amin-tiempo a serbisio nga agserserbi iti adayo a lugar gapu iti nateokratikuan nga annongenda ket mabalin a maipasango iti narigat a desision. Dagiti Bethelite, misionero, ken agdaldaliasat a manangaywan ibilangda a nakapatpateg ti annongenda, kas bendision a naggapu ken Jehova. Ngem no agsakit dagiti nagannakda, mabalin a dagus a kunaenda, ‘Masapul a panawanmi ti annongenmi ket agawidkami tapno asikasuenmi ida.’ Ngem panunotenyo koma a naimbag no dayta a talaga ti kasapulan wenno no dayta ti kayat dagiti nagannakyo. Awan koma ti dagus a mangpanaw iti espesial a pribilehiona, ken mabalin a saan met a kanayon a kasapulan dayta. Temporario laeng kadi ti problema ti salun-atda? Adda ngata kakabsat iti kongregasionda a maragsakan a tumulong?—Prov. 21:5.

¹¹ Panunotem daytoy a situasion ti dua nga agkabsat a lallaki nga agserserbi iti sabali a pagilian. Ti maysa ket misionero iti Abagatan nga America idinto ta agserserbi met ti sabali iti sangalubongan a hedkuarter iti Brooklyn, New York. Agkasapulan iti tulong dagiti nataenganen a nagannakda nga agnanaed iti Japan. Isu a simmarungkar dagitoy nga annak ken dagiti assawada tapno kitaenda no ania ti maitulongda. Idi agangay, pampanunoten ti anak a misionero no masapul a panawanda ken baketna ti annongenda tapno aywananda dagiti nagannakda. Idi kuan, tinawagan ida ti koordineytor ti bagi dagiti panglakayen iti kongregasion dagiti nagannakda. Napagsasaritaan dagiti panglakayen ti situasion ket kayatda a makapagtultuloy dagiti misionero iti annongenda. Napateg kadagitoy a panglakayen ti annongen dagiti agassawa a misionero ket determinadoda a mangaramid iti amin a kabaelanda a tumulong iti pannakaaywan dagiti nagannakda. Anian a yaman ti intero a pamilia iti kasta a naayat a pannakaseknan!

12. Ania koma ti siguraduen ti maysa a Kristiano a pamilia no iti pannakaaywan dagiti nataenganen a nagannakda?

¹² Aniaman ti desision ti maysa a Kristiano a pamilia mainaig iti pannakaaywan dagiti nataenganen a nagannakda, siguraduen koma ti amin a maseknan a saan a pakaumsian dayta ti nagan ti Dios. Ditay kayat ti agbalin a kas kadagiti panguluen ti relihion idi kaaldawan ni Jesus. (Mat. 15:3-6) Kayattayo a dagiti desisiontayo ket pakaidayawan ti Dios ken ti kongregasion.—2 Cor. 6:3.

13, 14. Maibatay iti Kasuratan, apay nga interesado koma ti kongregasion iti pannakaaywan dagiti nataenganen a kakabsat?

¹³ Saan nga amin ket makatulong kadagiti  amin-tiempo a ministro a kas iti kaso a nadakamat. Ngem nalawag iti maysa a situasion idi umuna a siglo a maseknan dagiti kameng ti kongregasion iti pannakaipaay ti kasapulan dagiti mapagwadan a natataenganen a kakabsat. Dakamaten ti Biblia nga “awan uray maysa [a kameng ti kongregasion idiay Jerusalem] ti nagkasapulan.” Dina kayat a sawen a nabaknangda amin. Nalawag nga adda met dagidiay napanglaw, ngem ‘naibunong iti tunggal maysa, sigun iti pakasapulanna.’ (Ara. 4:34, 35) Nupay kasta, adda timmaud a parikut idi agangay. Naipadamag nga adda ‘dagiti maliwliwayan a balo iti inaldaw a panagiwaras’ iti taraon. Gapuna, nangdutok dagiti apostol iti kualipikado a lallaki a mangsigurado a patas ti pannakaipaay ti kasapulan dagiti balo a babbai. (Ara. 6:1-5) Temporario laeng nga urnos dayta nga inaldaw a panagiwaras tapno maipaay ti kasapulan dagiti nagbalin a Kristiano idi Pentecostes 33 C.E. a nagtalinaed idiay Jerusalem iti sumagmamano a tiempo tapno mapabileg ti espiritualidadda. Ngem ipakita ti urnos nga inaramid dagiti apostol nga adda maitulong ti kongregasion kadagiti agkasapulan a kakabsat.

¹⁴ Kas nadakamaten, nangipaay ni Pablo kadagiti instruksion ken Timoteo no ania ti kasasaad dagiti balo a kualipikado nga umawat iti tulong manipud iti kongregasion. (1 Tim. 5:3-16) Ti napaltiingan a mannurat ti Biblia a ni Santiago binigbigna met a maysa a Nakristianuan nga obligasion ti panangtaripato kadagiti ulila, balo a babbai, ken dadduma pay a marigrigatan wenno agkasapulan. (Sant. 1:27; 2:15-17) Kinuna met ni apostol Juan: “Siasinoman nga addaan kadagiti sanikua daytoy a lubong a pangtaginayon iti biag ket makitana ti kabsatna nga agkasapulan ket kaskasdi a punitanna ti ruangan dagiti nadungngo a panangngaasi kenkuana, iti ania a pamay-an nga agtalinaed kenkuana ti ayat ti Dios?” (1 Juan 3:17) No adda kasta nga obligasion ti tunggal indibidual a Kristiano, saan kadi a pudno met dayta iti kongregasion?

15. Ania dagiti masapul nga ikabilangan no tulongan dagiti natataenganen a kakabsat?

¹⁵ Iti dadduma a pagilian, mangipapaay ti gobierno iti pension ken nadumaduma a serbisio para kadagiti senior citizen. (Roma 13:6) Ngem awan ti kasta a serbisio iti dadduma a pagilian. Isu a nagduduma ti kaadu ti pisikal a tulong a maipaay dagiti kabagian ken ti kongregasion para kadagiti lallakay ken babbaket a kakabsat. No adayo ti pagnanaedan dagiti manamati nga annak, natural laeng a maapektaran ti kaadu ti maipaayda a tulong. Nasayaat no makisaritada kadagiti panglakayen iti kongregasion  dagiti nagannakda tapno maawatan ti amin ti kasasaad ti pamilia. Kas pagarigan, mabalin a tulongan dagiti panglakayen dagita a nataenganen a nagannak a mangala iti benepisio nga ipapaay ti programa ti gobierno wenno ti lokal a komunidad. Amangan no mabalinda met a siputan ti dadduma a kasasaad—kas koma no adda dagiti babayadan a di maas-asikaso wenno agas a di pay natomar—ket mabalin nga ipadamagda dayta kadagiti annak. Makatulong ti kasta a pannakikomunikar a nabuyogan iti asi ken nasayaat a motibo tapno masigud a masolusionan ti tumaud a parikut ken saan a kumaro dayta. Nalawag a no adda mangkitkita ken mangay-aywan kadagiti nataenganen a nagannak, maksayan ti panagdanag ti pamilia.

16. Kasano a tumultulong ti dadduma a Kristiano kadagiti nataenganen a miembro ti kongregasion?

¹⁶ Gapu iti ayatda kadagiti nataenganen a kakabsat, adda dagiti Kristiano a mangar-aramid iti amin a kabaelanda a tumulong babaen ti panangipaayda iti tiempo ken pigsada. Ikagkagumaanda nga ipakita ti naisangsangayan a pannakaseknan kadagiti nataenganen a miembro ti kongregasion. Pagbibingayan ti dadduma a kakabsat dagiti trabaho ken agsisinnublatda nga agaywan. Yantangay saan a posible a makastrekda iti amin-tiempo a panagserbi, maragsakanda a tumulong kadagiti annak nga agtalinaed iti pinilida nga annongen agingga’t mabalin. Anian a nagsayaat a kababalin ti ipakpakita dagita a kakabsat! Ngem uray no adda dagiti tumultulong, responsabilidad latta dagiti annak nga aramiden ti amin a kabaelanda para kadagiti nagannakda.

17, 18. Ania ti epekto ti kababalin no iti pannakaaywan dagiti natataengan?

¹⁷ Amin koma a karaman iti panangaywan kadagiti natataenganen ket siraragsak a mangaramid iti dayta. No maysaka kadakuada, ikagumaam ti agbalin a positibo. Iti dadduma a kaso, maladladingitan wenno madepdepres pay ketdi dagiti lallakay ken babbaket. Isu a kasapulam ti ad-adda pay a panagregget tapno mapadayawam ken maparegtam ida babaen ti makapabileg a pannakisaritam kadakuada. Nabayagdan a matalek nga agserserbi ken Jehova ket rumbeng laeng a makomendaranda. Saan a lipaten ni Jehova ti naaramidanda a panagserbi, ket saan met a malipatan dayta dagiti padada a Kristiano.—Basaen ti Malakias 3:16; Hebreo 6:10.

¹⁸ Agbalin met a nalaglag-an ti inaldaw a rutina dagiti natataenganen ken dagiti agay-aywan kadakuada no sagpaminsan met nga agpakatawada. (Ecl. 3:1, 4) Ikagkagumaan ti adu a nataenganen a saan a ti la adda a kidkiddawenda. Ammoda nga ad-adu ti bumisita ken mangasikaso kadakuada no nasayaat ti kababalinda. Gagangayen a maibaga dagiti bumisita kadakuada, “Simmarungkarak iti maysa a nataengan tapno paregtaek, ngem siak met ti naparegta.”—Prov. 15:13; 17:22.

19. Ania ti segseggaantayo amin?

¹⁹ Segseggaantayo ti aldaw inton agpatinggan ti panagsagaba ken epekto ti kinaimperpekto. Iti agdama, masapul a pagtalinaeden dagiti adipen ti Dios ti manayon a namnamada. Ammotayo a ti nabileg a pammati kadagiti kari ti Dios ket arigna angkla iti tiempo ti rigat ken parikut. Gapu iti dayta a pammati, ‘saantayo a sumuko, ngem uray pay no ti kinataotayo iti ruar ket kumapkapuy, pudno unay a ti kinataotayo iti uneg mapabpabaro iti inaldaw-aldaw.’ (2 Cor. 4:16-18; Heb. 6:18, 19) Ngem malaksid iti panamagtalinaedmo a nabileg ti pammatim kadagiti kari ti Dios, ania pay ti makatulong kenka a mangitungpal iti responsabilidadmo nga agaywan? Mausig iti sumaruno nga artikulo ti sumagmamano a praktikal a singasing.