Dimmakkelak idiay Rmaysh iti asideg ti beddeng ti Israel ken Lebanon, idi madama ti gerra sibil. Malagipko pay ti panagbettak dagiti naikali a bomba ken dagiti napukolan nga inosente a biktima. Narigat ti biag, ken nasaknap ti krimen ken kinaranggas.

Ti pamiliami ket miembro ti Maronite Church, maysa kadagiti Eastern Catholic Church. Kanayon nga okupado ni Tatang a mangipaay iti material a kasapulan ti 12 a miembro ti pamiliami, ngem siguraduen met ni Nanang a makimisakami amin. Idi agangay, nabigbigko a kas met iti kaaduan a tattao a napaay ti simbaan a mangsaranay kadagiti nakapuy.

Idi agtutuboak pay, naginteresak iti kung fu. Nagsanayak a naimbag isu a nalaingak a dumanog, kumugtar, ken mangusar iti nagduduma nga armas ti martial arts. Kinunak iti bagik, ‘Diak man mapasardeng ti gubat, kabaelak met a pasardengen dagiti naranggas a tattao.’ No makakitaak iti aglablaban, dagus nga aganawaak. Managpungpungtotak ken alistoak la a makaunget. Mabuteng kaniak dagiti tattao iti intero a makin-abagatan a Lebanon gapu ta lablabanak a bukbukodko ti kinaawan hustisia ken kinaranggas.

Idi 1980, nakimiembroak iti kung fu club idiay Beirut. Inaldaw nga adda dagiti bumtak a bomba ken rocket, ngem intultuloyko latta ti nagsanay. Naipamaysa ti biagko iti pannangan ken pannaturog. Agbibiagak a kas iti Chinese-American nga artista ken kampeon iti kung fu a ni Bruce Lee. Tinuladko ti panagbubuok, pannagna, ken estilo ti panagriawna no makilaban. Saanak met a pulos nga umis-isem.

Kayatko ti agbalin a nalaing iti kung fu iti China. Maysa a rabii, bayat nga agsansanayak kas panagsagana iti ipapanko idiay China, adda nagtuktok iti ridaw. Simmarungkar ti gayyemko a kaduana ti dua a Saksi ni Jehova. Agkalkaling-etanak idi ta madamaak nga agsansanay a nakasuot iti nangisit nga  uniporme. Imbagak kadakuada, “Awan ti ammok iti Biblia.” Diak man laeng impagarup a mangrugin nga agbaliw ti biagko.

Impakita dagiti Saksi manipud iti Biblia no apay a saan nga agballigi dagiti tattao a mangikkat a naan-anay iti kinaawan hustisia ken kinaranggas. Inlawlawagda a ni Satanas a Diablo ti pudpudno a makinggapuanan kadagita. (Apocalipsis 12:12) Nagustuak ti kinaalumamay ken panagtalek nga impakita dagiti Saksi. Natukay ti riknak idi insuroda kaniak nga adda nagan ti Dios. (Salmo 83:13) Impakitada met kaniak ti 1 Timoteo 4:8 nga agkuna: “Ti panagsanay iti bagi bassit ti maigunggonana; ngem ti nadiosan a debosion makagunggona iti amin a bambanag, ta addaan kari a biag itan ken daydiay nga umay.” Nagdakkel ti epekto dagita a sasao iti biagko.

Nakalkaldaang ta diak nakasaritan dagiti Saksi sipud idi imbaga ti pamiliak a didan agsubsubli. Nupay kasta, inkeddengko ti agsardeng iti kung fu ken rugiak ti agadal iti Biblia. Saan a kayat dagiti kakabsatko dayta, ngem determinadoak a mangbirok manen kadagiti Saksi ni Jehova ken makipagadal iti Biblia kadakuada.

Binirokko dagiti Saksi ngem diak nasarakan ida. Kabayatanna, kasta unay ti ladingitko gapu iti bigla nga ipapatay ni tatangko, ken iti dadduma pay a trahedia iti pamiliami. Idi agangay, nagtrabahoak iti konstruksion. Naminsan, nagsaludsod ti katrabahuak a ni Adel no apay a nalidayak. Imbagana ti nailanad iti Biblia a namnama a panagungar. Iti simmaganad a siam a bulan, siaanus nga inyadalannak ti Biblia daytoy naayat ken nasingpet a Saksi.

Bayat nga umad-adu ti pannakaammok, nakitak a masapul a balbaliwak ti personalidadko. Narigat dayta gapu ta nalakaak la a masuron ken agpungtot. Naammuak iti Biblia no kasanok a kontrolen ti pungtotko. Kas pagarigan, ibaga ti Mateo 5:44 ti balakad ni Jesus: “Itultuloyyo nga ayaten dagiti kabusoryo ken ikararagan dagidiay mangidaddadanes kadakayo.” Ken ipakdaar ti Roma 12:19: “Dikay ibalesan ti bagbagiyo, . . . ta adda a naisurat: ‘Kukuak ti pammales; supapakakto, kuna ni Jehova.’” Dagita ken ti dadduma pay a teksto ti in-inut a nakatulong kaniak a maaddaan iti talna.

Idi damo, saan a kayat ti pamiliak a makipagadalak iti Biblia kadagiti Saksi ni Jehova. Ngem ita raraemendan dagiti Saksi. Kinapudnona, kaduak met itan nga agserserbi ken Jehova ti maysa kadagiti adingko, ken ikalkalintegan met ni Nanang ti pammatimi agingga iti ipapatayna.

Naaddaanak met iti nagsayaat ken nasungdo nga asawa, ni Anita, a kaduak iti amin-tiempo a panagserbi. Sipud idi tawen 2000, nagnaedkamin idiay Eskilstuna, Sweden. Tumultulongkami sadiay a mangisuro iti Biblia kadagiti tattao nga agsasao iti Arabic.

Maasianak latta kadagiti tattao nga agrigrigat gapu iti kinaranggas. Ngem gapu ta ammok ti pudno a makagapu ken naammuak nga asidegen nga ipatingga ti Dios dayta, naaddaanak iti pudno a rag-o ken talna.—Salmo 37:29.