Mũthenya ũmwe, mũndũũme ũmwe twaendeee kwĩmanyĩsya kaũ ĩmwe (martial arts) nĩwaũmĩie mũno kwĩ ũndũ neekwatasya. Namũtheelile ĩnyũũ ndataĩĩe. Ũndũ ũsu neewie wanũmĩsya mũno na nambĩĩa kwĩkũlya ethĩwa nĩnaĩle kũendeea kũkita. Nĩkĩ ĩvĩtyo yĩu neekie yatumaa nĩkũlya ethĩwa nĩngũendeea kũkita, o na kau nendete kaũ mũno na neemanyĩĩtye na kĩthito kwa myaka mingĩ? Ekai nambe kũelesya ũndũ nambĩĩie kwenda kaũ mũno.

 Neanĩie vakuvĩ na kĩsio kĩtawa Buffalo kĩla kĩ New York, Amelika. Mũsyĩ witũ wekalaa wĩ mũtanu, na tweeyumĩtye vyũ kanisanĩ wa Katholeki. Nasomeie sukulu sya Katholeki na naĩ mũtũmĩki wa mũvea. Asyai makwa mendaa nyie na mwĩĩtu tũsyaanĩwʼe tũendeee nesa. Kwoou masaa ma masomo mathela, nĩmambĩtĩkĩlasya kũthaũka mathaũ ma sukulu kana kũthũkũma masaa mana, ethĩwa nĩngũĩkĩĩthya kana ndivalũka mũtiani. Kĩu kyatumie nĩmanya kwĩvanga nĩ o mũnini.

 Nĩ na myaka 17, nĩnambĩĩie kwĩmanyĩsya kaũ (martial arts). Kwa ĩvinda ya myaka mingĩ, neemanyĩasya mĩthenya thanthatũ kwa kyumwa, masaa atatũ kĩla mũthenya. Na nĩ kana naĩlangye ũtũĩka wakwa, kĩla kyumwa natũmĩaa masaa maingĩ ndisũanĩa ĩũlũ wa nzĩa syĩ kĩvathũkanyʼo sya kũkita na ndyĩloela vitio itonya kũndetheesya. Nĩnatanĩaa kwĩka masoesi nĩyovete metho, o na yĩla ngwĩmanyĩsya na mĩio ya kau. Naĩ ndonya kũkũna mavali kana syĩndũ sya mbwaũ na ngundi o ĩmwe tu ngananga. Naendeee nesa na nĩnasindaa ikombe twathi masindanonĩ. Ũndũ ũla noonaa wĩ vata mũno thayũnĩ wakwa nĩ kũkita.

 Nyie neewʼaa nĩendeee nesa vyũ. Kwa ngelekanyʼo, ndimina yunivasiti navĩtie na makisi me ĩũlũ mũno. Nĩnathũkũmaa kambunĩnĩ ĩmwe yaĩ nene nĩ ingyinia wa maũndũ ma kombiũta. Nĩnakwataa mautĩĩo maingĩ kambunĩnĩ ĩsu, naĩ na nyũmba, na naĩ na mwĩĩtu twaĩ ndũũ. Maũndũ makwa moonekaa maendeee nesa, ĩndĩ naĩ na makũlyo ma vata neekũlasya na ndyeesĩ mosũngĩo mamo.

 Nĩ kana nĩkwate mosũngĩo ma makũlyo ala neekũlasya, nĩnambĩĩie kũendaa kanisanĩ kelĩ kwa kyumwa, na nĩnamũvoyaa Ngai andetheesye. Ĩndĩ mũthenya ũmwe, ve mũnyanyawa wandavisye ũndũ waalyũla thayũ wakwa vyũ. Namũkũlilye, “We waaĩkũlya nĩkĩ twĩ thayũ?” Na nasyoka namwĩa, “Ko kũte mathĩna maingĩ mũno na maũndũ maingĩ mũno mate ma ũsili wa katĩ!” Ambĩie o nake nĩweekũlasya makũlyo ta asu na nĩwakwatie mosũngĩo maseo Mbivilianĩ. Anengie ĩvuku yĩtawa Unaweza Kuishi Milele Katika Paradiso Duniani. a Na ĩndĩ angelesya kana nĩweemanyĩasya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova. Mbeenĩ nĩnakĩaa nũndũ nasũanĩaa kana ndyaaĩle kũsoma ĩvuku ya ndĩni ĩngĩ o na yĩva eka ĩla yakwa. O na ũu wĩ o vo, wendi wakwa wa kũmantha mosũngĩo ma makũlyo ala neekũlasya nĩwatumie nenda kũmanya ethĩwa kĩla Ngũsĩ syamanyĩasya nĩkyosanĩte na kĩlĩko.

 Nĩnasengʼie mũno namanya kĩla Mbivilia ĩmanyĩasya. Neemanyĩisye kana Ngai endaa andũ mekale ĩũlũ wa nthĩ nzeo tene na tene, na kana kĩeleelo kĩu kyake kĩyaavĩndũka. (Mwambĩlĩlyo 1:28) O na nĩnasengʼie mũno yĩla nasomie Mbivilianĩ yakwa ya King James kana ĩsyĩtwa ya Ngai nĩ Yeova, na namanya kana ĩsyĩtwa yĩu nĩyo navoyaa ĩũlũ wayo ĩla Mboyanĩ ya Mwĩaĩi. (Savuli 83:18; Mathayo 6:9) O na ĩngĩ, nĩnesie kũelewa nĩkĩ Ngai ũekete andũ maendeee kũthĩna kwa kavinda. Kyonthe kĩla neemanyĩasya nĩnoonaa kĩyosana na kĩlĩko! Mwa kĩu kyandanĩthasya mũno.

 Ndikolwa nĩ ũndũ neewie yĩla naendie ya mbee maũmbanonĩ ma Ngũsĩ sya Yeova. Onthe maĩ na ũnyanya na nĩmendaa kũmanya ĩsyĩtwa yakwa. Ũmbanonĩ wakwa wa mbee, ve ũvoo wa mwanya waumiwe waneeneete mboya ila Ngai wĩthukĩĩasya. Ũvoo ũsu nĩwambendeeisye nũndũ nekalaa ndivoya Ngai andetheesye. Ũmbanonĩ ũla ũngĩ naendie waĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ. Maũmbanonĩ asu nasengʼie mũno noona o na syana iivua Mbivilia syoo maandĩko maisomwa. Mbeenĩ ndyeesĩ kũvua Mbivilia, ĩndĩ Ngũsĩ nĩsyamanyĩisye ũndũ ndonya kwĩka ũu.

 O ũndũ naendeeie kũthi maũmbanonĩ, nowʼo naendeeie kwenda mũno nzĩa nzeo ĩla Ngũsĩ itũmĩaa kũmanyĩsya. Kĩla ĩvinda nathi maũmbanonĩ nĩneemanyĩasya maũndũ maingĩ, na maũndũ asu mambĩkĩaa vinya mũno. Ĩtina wa ĩvinda, Ngũsĩ nĩsyangũlilye nambĩĩe kwĩmanyĩsya Mbivilia nasyo.

 Maũndũ ala noonaa Ngũsĩ sya Yeova ĩyĩka maĩ kĩvathũkanyʼo vyũ na maũndũ ala noonete ĩkanisanĩ yĩla naendaa. Nĩneeyoneie kana Ngũsĩ nĩ andũ mate ũseleke, me ngwatanĩo, na mekĩaa kĩthito vyũ mamwendeesye Ngai. Na nĩneeyoneie nesa vyũ kana me wendo, ĩla nĩyo nguma ĩla ĩmanyĩthanasya Aklĩsto ma wʼo.—Yoana 13:35.

 O ũndũ naendeeie kwĩmanyĩsya Mbivilia, nowʼo naendeeie kwĩka moalyũku nĩ kana nĩkale kwosana na myolooto yayo. O na ũu wĩ o vo, neewʼaa ta ndakesa kũekana na kaũ. Mwa nendete mũno kwĩmanyĩsya kaũ na kũsindana. Ĩndĩ yĩla naeleisye mwalimũ wakwa wa Mbivilia ũndũ ũsu, ambĩĩie, “Mwa endeea kwĩmanyĩsya Mbivilia, na nĩnĩsĩ nesa vyũ kana ũkeeka ũtwi ũla waĩle.” Na kĩu nokyo nendaa mũndũ andavye. O ũndũ naendeeie kwĩmanyĩsya, nowʼo naendeeie kwenda mũno kũmwendeesya Yeova Ngai.

 Kĩla kyatumie nĩvĩndũka vyũ nĩ kĩla naweta mwambĩĩonĩ, ĩvinda yĩla natheelile ĩnyũũ ya mũndũũme ũmwe twaendeee kwĩmanyĩsya kaũ ĩmwe ndataĩĩe. Kĩu kyatumie nĩsũanĩa mũno, na neekũlya ethĩwa naendeea kũkita no nĩthĩwe mũatĩĩi wa Klĩsto wendete mũuo. Navu ĩtina, nĩneemanyĩĩtye kana ĩvuku ya Isaia 2:3, 4 yathanie kana ala makaatĩĩaa mĩao ya Yeova ‘matikemanyĩsya kaũ ĩngĩ.’ O nake Yesũ amanyĩisye andũ kana mayaĩle kũũmĩsya angĩ, o na yĩla mameka maũndũ mathũku. (Mathayo 26:52) Kwoou nĩnaekanie na kaũ ũsu vyũ, o na kau nawendete mũno.

 Ĩtina wa ũu, nĩnaatĩĩie ũtao wa Mbivilia ũla ũtwĩkĩĩte vinya ‘twĩmanyĩsye twĩ na kĩeleelo kya kwĩthĩwa na kĩkĩo kya Ngai.’ (1 Timotheo 4:7) Yu ĩvinda na vinya ũla natũmĩaa kũkita natũngie maũndũnĩ ma kĩ-veva. Mwĩĩtu ũla twaĩ ndũũ ndaaĩtĩkĩlana na kĩla neemanyĩasya Mbivilianĩ, na kwoou nĩtwatianie. Navatisiwe natwʼĩka Ngũsĩ ya Yeova Matukũ 24, Mwei wa 1, 1987. Ĩtina wa kavinda, nĩnatwʼĩkie mũtavanyʼa wa ĩvinda yonthe, na natũmĩaa ĩvinda yingĩ ndimanyĩsya andũ Mbivilia. Kuma ĩvinda yĩu nĩthĩĩtwe nĩ mũtavanyʼa wa ĩvinda yonthe, o na nĩnaendie New York, Amelika, kũtetheesya kwa kavinda ovisinĩ ũla mũnene wa Ngũsĩ sya Yeova.

 Nũndũ yu nĩnĩsĩ ũwʼo ĩũlũ wa Ngai, nĩnĩkwatĩte kĩla namanthaa thayũnĩ. Yu ndyĩwʼaa ta ve kĩndũ nĩkosete. Vandũ va ũu, nĩ mwĩanĩe, nĩ na wĩkwatyo wa wʼo wa ĩvinda yũkĩte, na nĩ na ũtanu wa wʼo. O na ũmũnthĩ nĩnĩtanĩaa kwĩka masoesi, ĩndĩ ũsu ti wʼo ũndũ ũla wa vata mũno kwakwa. Kĩla nonaa kĩ kya vata mũno nĩ kũthũkũma Yeova Ngai.

 Yĩla nokitaa, nekalaa nĩtũĩĩe yĩla nĩ vakuvĩ na andũ, na natindĩaa kũsũanĩa ũndũ ndonya kwĩsiĩĩa navithũkĩwa. O na ũmũnthĩ, nĩkalaa nĩ metho yĩla nĩ vakuvĩ na andũ, ĩndĩ nĩkaa ũu nĩ na kĩeleelo kya kũmatetheesya. Mbivilia nĩmanyĩĩtye kwĩthĩwa nĩ mũlau, na nĩtumĩte nĩkalanyʼa nesa vyũ na kĩveti kyakwa, Brenda.

 Nendete kaũ mũno. Ĩndĩ ve ũndũ ũngĩ mũseo mũno woosie mwanya wawʼo. Na Mbivilia nĩwetete ũndũ ũsu mũseo ĩkasya atĩĩ: “Maũndũ ala mũndũ wĩkaa kwondũ wa kwaka mwĩĩ matethasya o vanini, ĩndĩ kĩkĩo kya Ngai kĩtethasya maũndũnĩ onthe, na kĩ na watho wa thayũ wa yu na wa ĩvinda yĩla yũkĩte.”—1 Timotheo 4:8.