“Ndyasũanĩaa o na vanini kana no nĩvote kũmũthũkũma Yeova mũno wĩana ũu.” Ũũ nĩwʼo Gwen, ũla umĩte nthĩ ya England, ũwetete ũndũ wĩwʼaa ĩũlũ wa kũthũkũma vala ve na vata mũnene wa atavanyʼa nthĩ ya Albania. a

 Gwen nĩ ũmwe katĩ wa Ngũsĩ mbingĩ ila ithamĩĩe Albania ikatetheesye kũmbanwʼa kwa “ũla wendetwe nĩ mbaĩ syonthe.” (Akai 2:7) Nĩ kyaũ kĩsukumaa atavanyʼa asu ma ũvoo mũseo? Meekie moalyũku meva nĩ kana mathamĩĩe kũu? Na nĩ maũndũ meva matanĩĩte, ala matumĩte momĩĩsya mathĩna?

 Atavanyʼa onthe ala mokĩte Albania kũtetheesya methĩawa na kĩeleelo o kĩmwe: Nĩmamwendete Yeova, na nĩmendaa kũtetheesya angĩ mamũmanye.

 Matanamba kũthama, nĩmoosie matambya nĩ kana mongele ũthũkũmi woo kwa Yeova, na kĩu nĩkyamatetheeisye kũmĩĩsya mawetu ala mũndũ ũkomanaa namo e nthĩ ĩngĩ. Gwen aĩtye: “Nambie kũthi kakundinĩ kaneenaa kĩthyomo kya Albania kala ke taoninĩ kwitũ. Na ĩndĩ nathi ũmbanonĩ mũnene Albania. Ĩtina, nĩnasyokie Albania ĩngĩ na nekala o kavinda kanini nĩ kana nĩmanyĩsye kĩthyomo kĩu nesanga.”

 E na myaka 23, Manuela nĩwathamĩĩe kĩsionĩ kĩngĩ kya nthĩ ya kwoo, Italy, akatetheesye kakundi kanini. Aĩtye: “Nekalile vau kwa ĩvinda ya myaka ĩna. Nĩvo ĩndĩ namanyie kana vaĩ wĩa mwingĩ waaĩle kũtethwʼa Albania. Kwoou nĩnavangie kũtavanyʼa kũu nĩ vainia myei mĩvũthũ.”

 E na myaka mũonza, Federica nĩweewie livoti kuma Albania ũmbanonĩ mũnene. Aĩtye: “Mwana-a-asa ũla waumisye livoti ĩsu aisye kana atavanyʼa ma Albania maĩ na amanyĩwʼa aingĩ ma Mbivilia, na kana ala mendeeawʼa nĩmookaa maũmbanonĩ. Nambĩĩie kũtavya asyai makwa kana nĩngwenda kũthi Albania. Ũndũ ũsu wamasengʼisye mũno, ĩndĩ ĩthe wakwa ambĩa, ‘Voya ĩũlũ wa ũndũ ũsu na ethĩwa nĩ kwenda kwa Yeova, nũkũkwĩthukĩĩsya.’ Ĩtina wa myei mĩvũthũ, nĩtwathokiwʼe ta mũsyĩ tũkatavanyʼe nthĩ ya Albania.” Myaka mingĩ nĩ mĩvĩtu, nayu Federica atwaĩtwe nĩ Orges. Matavanasya ĩmwe me atavanyʼa ma ĩvinda yonthe nthĩ ya Albania.

 Ĩtina wa Gianpiero kwosa litaya, e na mũka wake Gloria nĩmathamĩĩe Albania. Aĩtye: “Twaeeie imwana sitũ itano nthĩ ya Italy. Imwana itatũ ila ngũũ nĩsyathamĩĩe nthĩ ĩngĩ vala vaĩ na vata mũnene wa atavanyʼa. Nĩtwakiitiwe ngoo nĩ kĩlungu kya ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya kĩla kyaĩ na kyongo, ‘Je, Unaweza Kuvuka na Kuingia Makedonia?’ Nĩtwekalile nthĩ tũsũanĩe ũndũ tũtonya kũtũmĩa venzeni (pension) yakwa kũthũkũma nthĩ ya Albania.”

 Ala mekwenda kũthamĩĩa vala ve na vata mũnene wa atavanyʼa nĩmaĩle kwĩvanga nesa kwĩ tene, na mayĩka moalyũku nĩ kana methĩwe matonya kũthama. (Luka 14:28) Katĩ wa maũndũ angĩ ala maĩle kwĩka, nĩmaĩle kũsũanĩa ũndũ makakwataa mbesa sya kwĩanĩsya mavata moo. E o nthĩ ya England, Gwen ũla tũwetie, ambie kwĩkalanyʼa na mwĩĩtu-a-inya nĩ kana ombanyʼe mbesa. O nake Sophia na Christopher kuma England maĩtye: “Twathooisye ngalĩ yitũ na syĩndũ imwe sya nyũmba. Tweekwatĩtye vyũ kana nĩtũũvota kwĩkala Albania vandũ va mwaka ta ũmwe.” Ũndũ wa kũtanĩthya nĩ kana, nĩmavotie kwĩkala kũu ĩvinda yĩasanga.

 Atavanyʼa amwe mathamĩĩa Albania, mekalaa myei o mĩvũthũ, na maisyoka ĩngĩ nthĩ ya kwoo makathũkũme mombanyʼe mbesa, na ĩndĩ maisyoka ĩngĩ Albania. Ũu nĩwʼo Eliseo na Miriam meekie. Eliseo aĩtye: “Miriam aumĩte kĩsionĩ kĩmwe nthĩ ya Italy vala atalii aingĩ mendete kũtembea, na weethĩaa nĩ laisi kũkwata ivalũa. Twaendaa kĩsionĩ kĩu ĩvinda ya thano tũkathũkũma myei itatũ, na ĩndĩ tũithi kwĩkala Albania myei kenda ila yatiala, tũitũmĩa mbesa ĩla tũnoombanisye. Tweekie ũu kwa myaka ĩtano.”

 No nginya ala mathamĩĩa vala ve na vata mũnene wa atavanyʼa mamanyĩe maũndũ meũ, ĩndĩ ũtao na ngelekanyʼo nzeo ya ana-a-asa na eĩtu-a-asa ma kũu no ĩmatetheesye kũsinda mawetu. Sophia, ũla tũwetie, aĩtye: “Ĩvinda ya mbevo nthĩ ya Albania nyũmba syĩthĩawa syĩ nthithu mũno kwĩ kwitũ. Nĩneemanyĩisye kwĩkĩaa ngũa kwa nzĩa yĩ kĩvathũkanyʼo kwa kũsisya ũndũ eĩtu-a-asa ma kũu mekĩaa.” Grzegorz e na mũka wake Sona kuma Poland nĩmookie kũtetheesya Prizren, taoni mbanake ĩla yĩ Kosovo. b Grzegorz aĩtye: “Atavanyʼa ma kũũ nĩmenyivĩtye mũno, me tei, na me wũmĩĩsyo! Nĩmatũtetheesye kwĩmanyĩsya kĩthyomo kya kũu na maũndũ angĩ maingĩ. Kwa ngelekanyʼo, nĩmatũtavisye nduka ila ithooasya syĩndũ laisi, na matũelesya ũndũ tũtonya kũthooa syĩndũ ta mboka sokonĩ.”

 Ala mathamĩĩaa nthĩ ĩngĩ nĩmatethekaa matuma ndũũ ngamu na ana-a-asa na eĩtu-a-asa ma kũu, na kwĩmanyĩsya mũeele na wumo woo. Sona aĩtye atĩĩ: “Nĩnonete ũndũ kũmwenda Yeova kũtonya kũalyũla andũ. Ana-a-asa nĩmalũlũmĩĩlasya mũĩkĩĩo wakwa nũndũ nĩnonaa ũndũ maekie vyũ maũndũ ala maĩkĩĩaa, na mavĩndũa mwĩkalĩle woo yĩla meemanyĩisye ĩũlũ wa Yeova. Twĩwʼaa twĩ ma vata kĩkundinĩ, na nĩtũmanyaa ũndũ tũtonya kũtetheesya. Tũthũkũmaa vamwe na ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala matwʼĩkĩte anyanya maitũ.” (Maliko 10:29, 30) Gloria aĩtye: “Nĩnĩsĩ eĩtu-a-asa aingĩ ala moomĩĩisye kũthĩnwʼa mũno nĩ andũ ala mavĩngaa Ngũsĩ kĩsionĩ. Nĩwʼaa neekĩwa vinya mũno yĩla noona ũndũ mamwendete Yeova.”

 O na ĩngĩ, ala mathamĩĩa vala ve na vata mũnene wa atavanyʼa nĩmakwataa mwanya mũseo wa kwĩmanyĩsya maũndũ ma vata matanaĩ memanyĩsya me kwoo. Kwa ngelekanyʼo, nĩmamanyaa kana kwĩka ũndũ ũkwoneka wĩ vinya nĩ kana mamũthũkũme Yeova mũnango nĩkũetae ũtanu. Stefano aĩtye: “Nthĩ ĩla nasyaĩwe, natavanasya mũno isionĩ ila wĩthĩaa no ũneenie na mũndũ ngeitinĩ na kamela kana simũ, na ndyambĩĩsya ũneenanyʼa naneenaa o kwa ũkuvĩ. Ĩndĩ andũ ma Albania mendete kũea ngewa ĩvinda yĩasa, na mũno mũno yĩla meũnywʼa kaawa. Nũndũ nĩthĩawa na wia mwingĩ, mbeenĩ neewʼaa nthoni, na ndyeesĩ ũndũ ngwasya. Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda, nĩneemanyĩisye kũsũanĩa maũndũ ala mekwendeesya andũ, nayu nĩnĩtanĩaa kũea ngewa namo. Nĩndanĩaa kũtavanyʼa mũno.”

 Leah ũla umĩte nthĩ ya Amelika nĩwathamĩĩe Albania e na mũũme wake William. Aĩtye: “Kũthũkũma kũũ nĩkũtũmanyĩĩtye nzĩa nzaũ sya kwĩka maũndũ, na ũndũ twaĩle kwĩkala. Nĩtwĩmanyĩĩtye maũndũ maingĩ ĩũlũ wa kũthokya aeni, kũnengane ndaĩa, na kwĩthĩwa anyanya. O na nĩtwĩmanyĩĩtye nzĩa nzaũ sya kũtavanyʼa, tũkamanya kũtũmĩa maandĩko nesa, na tũkamanya kwĩyĩelesya.” Nake William aĩtye: “Andũ aingĩ ala maendaa Albania nĩmendeeawʼa mũno nĩ ndee sya ũkanga (beaches) mbanake. A vakwa nendete kũlĩsa iĩmanĩ sya Albania Alps. Ĩndĩ andũ ma kũũ nĩmo matumaa nĩkwenda mũno. Ndũa mbingĩ kĩsionĩ kitũ, andũ matavĩtwʼe ũvoo mũseo o vanini ĩvindanĩ ya kambeini sya mwanya. Yĩla twathi kũtavanyʼa ndũanĩ isu, mavinda amwe tũkuaa mũthenya mũima tũineena na mĩsyĩ kauta.”

 Kĩla kĩtanĩthasya mũno ala mathamĩĩa vala ve na vata mũnene wa atavanyʼa, nĩ yĩla moona andũ mayendeewʼa nĩ ũvoo mũseo. (1 Athesalonika 2:19, 20) Laura, ũla wathamĩĩe Albania e mwĩĩtu-a-asa wa mũika aĩtye ũũ: “Natavanisye taoninĩ ya Fier o kwa kavinda. Kwa ĩvinda ya myaka o ĩlĩ na nusu, andũ 120 nĩmatwʼĩkie atavanyʼa eũ, na mambĩĩa kũtavya angĩ! Nĩneemanyĩisye Mbivilia na andũ 16 katĩ wa asu.” Nake mwĩĩtu-a-asa ũngĩ wĩtawa Sandra aĩtye ũũ: ”Nĩnatavisye mũndũ mũka ũmwe wathũkũmaa sokonĩ ũvoo mũseo. Nĩwatwʼĩkie Ngũsĩ na asyoka mũsyĩ kwoo. Ĩvinda ya mũthya yĩla nĩla kwĩwʼa ũvoo wake, eemanyĩasya Mbivilia na andũ 15!”

 Atavanyʼa amwe ala mathamĩĩie vala ve na vata mũnene Albania myaka mĩvĩtu o nayu me o kũu, na nĩmatanĩaa mũno ũthũkũmi woo. Mavinda amwe nĩmasengʼaa mamanya kana andũ ala matavisye ũvoo mũseo ĩvinda yĩasa ĩvĩtu nĩmesie kwĩtĩkĩla ũwʼo. (Mũtavanʼya 11:6) Christopher, ũla tũwetie aĩtye: “Nakomanie na mũndũũme ũmwe ũla nambĩĩisye kwĩmanyĩsya Mbivilia nake yĩla nathamĩĩe Albania oou. Nakiitiwe ngoo mũno yĩla walilikanile nesa maũndũ ala twaneeneete kuma Mbivilianĩ. Yu e na mũka nĩ athũkũmi ma Yeova avatise.” Federica, ũla tũwetie aĩtye: “Kĩkundinĩ kĩmwe, mwĩĩtu-a-asa ũmwe nĩwookie vala nĩĩ na angũlya ethĩwa nĩnĩmũlilikene. Ambĩie kana namũtavisye ũvoo mũseo myaka kenda mĩvĩtu. Ambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia kavinda kanini nathamĩĩa taoni ĩngĩ, na eeka maendeeo avatiswa. Nasũanĩaa kana myaka ya mbee ĩla twatavanisye nthĩ ya Albania ndyaĩ na mosyao maseo. Ĩndĩ mwa neekaa o kwĩkenga!”

 Ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala mathamĩĩie Albania kana Kosovo nĩmatũngaa mũvea moona ũndũ Yeova ũathimĩte kĩthito kyoo na akatuma mekala me atanu na me eanĩe vyũ. Ĩtina wa kwĩkala myaka mingĩ nthĩ ya Albania, Eliseo aminĩĩe ngewa yake atĩĩ: “Ithyĩ andũ nĩtũkothaa kũkengwa kana tũkekalaa twĩ asũvĩĩku tweekwatya kĩla nthĩ ĩno yonaa kĩ kĩseo. Ĩndĩ ũu ti wʼo. Kĩvathũkanyʼo na ũu, myolooto ya Yeova nĩtumaa twĩthĩwa na kĩeleelo, na ĩkatuma twĩwʼa twĩ asũvĩĩku. Kũtavanyʼa vala ve na vata mũnene wa atavanyʼa nĩkũndetheeasya kũlilikana kĩu. Nĩwʼaa nĩ wa vata. Nĩ na anyanya ma wʼo na me na mĩvango ta yakwa.” Sandra aĩtye: “Yĩla nathamĩĩie vala ve na vata mũnene, neewie Yeova ta wanenga mwanya wa kwĩanĩsya wendi ũla neethĩawa nawʼo wa kũtwʼĩka misonalĩ. Ndyĩlilaa nongi nũndũ wa kũthamĩĩa Albania. Vai ĩvinda yĩngĩ o na yĩva naaĩthĩwa nĩ mũtanu ta yĩu.”