ERNST e na myaka 70 na kĩndũ na easya ũũ amakĩte: “Nĩtindĩaa o kũthĩnw’a nĩ mwĩĩ.” * We waaĩsa kwĩw’a ta Ernst? Ethĩwa nũendeee kũkũa na nũkwĩw’a ũithĩnw’a nĩ mwĩĩ kwĩ tene kana nũkwĩw’a ũyaa vinya, no kwĩthĩwa ũtonya kwĩyĩelesya ũitũmĩa ndeto iilyĩ ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Mũtavan’ya kĩlungu kya 12. Nthĩnĩ wa mũsoa wa 1 wa kĩlungu kĩu, mĩthenya ya mũndũ mũkũũ yĩtĩtwe “mĩthenya mĩthũku.” Ĩndĩ o na ethĩwa nũvikĩte mĩthenyanĩ ĩsu ũu ti kwasya kana ndũkona nesa. No ũendeee kwĩkala nesa ũimũthũkũma Yeova wĩ mũtanu.

Inyw’ĩ ana-a-asa na eĩtu-a-asa akũũ, mũikamake mũyona ta mwĩ inyw’oka. Ve o athũkũmi angĩ ma Yeova matwĩe tene na makwatiwe nĩ mathĩna ta asu mwĩ namo. Kwa ngelekany’o, Isaka, Yakovo, na Aiya nĩmaaie metho. (Mwa. 27:1; 48:10; 1 Asu. 14:4) Nake Sala eew’aa e “mũtumĩu.” (Mwa. 18:11, 12) Mũsumbĩ Ndaviti ‘ndeew’aa muutĩa.’ (1 Asu. 1:1) Mbalisilai nake o na kau aĩ mũthwii, avikĩte vandũ ũkethĩa ndatonya kũtanĩa wathi kana mũsamo wa lĩu. (2 Sam. 19:32-35) Na ĩndĩ nake Avalaamu nĩwakw’ĩĩwe nĩ mũka na Naomi akw’ĩĩwa nĩ mũũme.—Mwa. 23:1, 2; Lu. 1:3, 12.

Nĩ kyaũ kyatumie kĩla ũmwe wa athũkũmi asu ma tene amũthũkũma Yeova e mũĩkĩĩku na aendeea kwĩthĩwa na ũtanu? Kwasũanĩa ĩũlũ wa Avalaamu. O na ĩla waĩ mũkũũ nĩwaĩkĩĩe mawatho ma Ngai, na nũndũ wa ũu “ongeleelwa vinya nĩ mũĩkĩĩo wake.” (Alo. 4:19, 20) O naitũ twaĩle kwĩkala na mũĩkĩĩo mũlũmu. Na nĩ kana twĩthĩwe na mũĩkĩĩo mũlũmu ti lasima twĩthĩwe ma ĩika ĩna, kana twĩthĩwe na ũtonyi mũna, kana maũndũ mana. Kwoosa ngelekany’o ya Yakovo. O na ĩla metho mameisye mbindu na onza weethĩa o na ndokĩla ũkomonĩ, aĩ na mũĩkĩĩo mũlũmu kana mawatho ma Ngai makeanĩa. (Mwa. 48:1-4, 10; Aevl. 11:21) Ũmũnthĩ ve mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Ines wĩ na myaka 93. O na kau ethĩawa na thĩna wa kwonza malangũ, easya: “Nonaa Yeova aingathima mũno kĩla mũthenya. Nĩsũanĩaa Nthĩ Nzaũ kĩla mũthenya. Kĩu nĩkĩtumaa nĩthĩwa na wĩkwatyo.” We ndũkwona mwĩĩtu-a-asa ũsu e na woni mũseo mũno?

Tũlũlũmĩlasya mũĩkĩĩo witũ ĩla twavoya, tweemanyĩsya Ndeto ya Ngai, na twathi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Kwasũanĩa ĩũlũ wa mwathani Ndanieli. O na ĩla waĩ mũkũũ, nĩwavoyaa mavinda atatũ kwa mũthenya ateũtĩĩa, na ndaaeka kwĩmanyĩsya Ndeto ya Ngai. (Nda. 6:10; 9:2) Nake Ana o na kau aĩ mũkũũ na aĩ ndiwa, “ndaumaa ĩkalũnĩ.” (Luka 2:36, 37) O naku ĩla wesa kũthi maũmbanonĩ na waumya maelesyo maingĩ ũndũ ũtonya, nũkwataa vinya na ũkekĩa ala onthe me vau vinya. Na ũndũ ũngĩ nĩ kana mavinda onthe Yeova nũtanaa ĩla wamũvoya o na ethĩwa ndũtonya kwĩanĩsya maũndũ maingĩ.—Nth. 15:8.

Aingĩ menyu no mwende mũno kwĩsomea syĩndũ na no mwende kũkwata vinya wa kũthi maũmbanonĩ, ĩndĩ no kwĩthĩwa ũndũ mũendeee kũkũa mwonaa kwĩka maũndũ asu kwĩ vinya kana kũtatonyeka. Kwoou nĩ kyaũ kĩtonya kũũtetheesya? Ĩka nesa maũndũ ala ũtonya. Kwa ngelekany’o, aingĩ ma ala matatonya kũthi maũmbanonĩ methukĩĩasya maũmbano na simũ. Nake mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Inge wĩ na myaka 79 ndonaa nthĩ nesa ĩndĩ o na ailyĩ ũu, aseũvasya maũmbano aitũmĩa mathangũ me na manamba manene. Mathangũ asu aumĩaw’a kombiũtanĩ nĩ mwana-a-asa me kĩkundinĩ kĩmwe.

Nĩwĩsĩ nĩ kyaũ ũtonya kwĩthĩwa nakyo ala angĩ mate nakyo? Nĩ ĩvinda. Wĩona ata ũkosa ĩvinda yĩu wĩ nayo ũkethukĩĩsya syĩndũ ila ilekotiĩtwe, ta Mbivilia, mavuku, maũvoo, na ndulama? O na ĩngĩ no ũtũmĩe ĩvinda yĩu kũkũnĩa Aklĩsto ala angĩ simũ nĩ kana ũmekĩe vinya na ‘mũithangaany’a mũĩkĩĩonĩ.’—Alo. 1:11, 12, The Holy Bible in Current Kikamba Language.

Christa nũvĩtũkĩtye myaka 80 na easya ũũ e na kyeva: “Ndwĩsa kwĩw’a mũyo ĩla watw’ĩka ndũtonya kwĩanĩsya maũndũ maingĩ ta tene.” Kwoou mũndũ mũkũũ  atonya kwĩka ata nĩ kana ekale e mũtanu? Peter e na myaka 75 na asũngĩĩte ĩkũlyo yĩu akasya atĩĩ: “Nĩ kwa kwĩthĩwa na woni mũseo. Ndũkatindĩe kũsũanĩa maũndũ ala ũtatonya kwĩka, ĩndĩ tanĩa kwĩka maũndũ ala ũtonya.”

Nũtonya kũsũanĩa nzĩa imwe sya kũtavany’a ila we ũtonya kũtũmĩa? Kwasũanĩa ĩũlũ wa Heidi. E na myaka mbee wa 80 na yu ndatonya kũtavany’a nyũmba na nyũmba ta tene. Nũndũ wa ũu nĩweemanyĩisye kũtũmĩa kombiũta e o na myaka ĩsu nĩ kana akaandĩkaa mavalũa. Namo Aklĩsto angĩ akũũ nĩmatavanasya ĩla me iwanzanĩ sya kũthyũmũa kana sya ngalĩ. Na ĩndĩ ethĩwa wĩkalaa kũla kũsũvĩawa ala akũũ, wĩona ata ũkosa kĩu ta kĩsio kyaku kya kũtavany’a na ũitavasya ndakĩtalĩ ila iũkũsũvĩa vamwe na andũ ala angĩ me vau ũvoo mũseo?

Mũsumbĩ Ndaviti aĩ na kĩthito kingĩ kya kũmũthaitha Yeova o na e o mũkũũ. Kwa ngelekany’o, nĩwaumisye mĩvothi na eeka mĩvango ya ũndũ ĩkalũ yĩkakwa. (1 Mav. 28:11–29:5) O naku no wĩke ta Ndaviti kwa kwĩthĩwa na wendi wa kũmanya kĩla kĩendeee wĩanĩ wa Ũsumbĩ nthĩ yonthe, na ũitata ũndũ ũtonya ũtetheesye wĩanĩ ũsu. Wĩona ata ũkakwata mbau wĩa wa mavainia na atavany’a angĩ me kĩthito kĩkundinĩ kyenyu kwa kũmekĩa vinya, kana kũmanenga kamũthĩnzĩo kanini, kana kũmaathĩsya? O na ĩla ũũvoya no ũvoyee amũika, andũ me na mĩsyĩ, ala me ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe, ala awau, kana ala makwatĩĩe maũndũ maito.

We mwene wĩ wa vata na wĩa ũla ũtethasya nĩ wa vata mũno. Inyw’ĩ ala akũũ, Asa witũ wa ĩtunĩ ndakaamwĩkya. (Sav. 71:9) Yeova nũmwendete na onaa mwĩ ma vata mũno. O mĩtũkĩ ithyonthe tũkilyĩ tũnavika ĩvinda yĩla tũkekala myaka mingĩ tũte na thĩna o na ũmwe. Ĩvinda yĩu tũkethĩwa na vinya mwingĩ na tũikathĩnw’a nĩ mwĩĩ, na nũndũ wa ũu tũkaendeea kũmũthũkũma Ngai witũ wĩ wendo, Yeova, tene na tene!