Neanĩie Ancram, taoni nini yĩ ngalĩko ya ĩũlũ ya New York, U.S.A. Mũno mũno andũ ma taoni ĩsu matethasya wĩa wa kũĩthya indo sya kũkama. Taoni ĩsu yaĩ na ng’ombe mbingĩ sya kũkama kwĩ andũ.

Mũsyĩ witũ waendaa kanisanĩ o ũmwe tũ ũla waĩ taoninĩ ĩsu ya Ancram. Kĩla Wakyumwa kwakya ũmae wakwa angũnĩaa iatũ langi, na ĩtina wa kwĩyũmbany’a naendaa kanisanĩ nĩkuĩte Mbivilia nini ya langi mweũ ĩla nanengetwe nĩ sũsũ. Nĩ na ainawa nĩtwamanyĩĩtw’e kũnenga andũ ndaĩa, kũthũkũma na kĩthito na kũtetheesya atũi maitũ, vamwe na kũtũnga mũvea nũndũ wa moathimo ala twakwatĩte.

Ĩtina wa kwĩana nĩnathamie kuma mũsyĩ, na natw’ĩka mwalimũ. Neekũlasya makũlyo maingĩ mũno ĩũlũ wa Ngai, na vata wa thayũ. Syana imwe sya sukulu ĩla nasomethasya syaĩ mbũĩ mũno na syaĩ na inengo mbingĩ. Nasyo ingĩ iyailyĩ ũu ĩndĩ nĩsyeethĩawa na kĩthito kingĩ. Syana imwe syeethĩawa na mĩĩ yĩ na vinya na mamutha maseo, nasyo ingĩ syaĩ na mamutha mate na vinya. Noonaa ũsu ũte ũndũ waĩle. Mavinda amwe asyai ma syana ila syeethĩawa na thĩna masasya maũndũ ta, “Nĩ kwenda kwa Ngai mwana wakwa ethĩwe ailyĩ ũu.” Neekũlasya nĩkĩ Ngai ũtonya kwĩtĩkĩlya syana imwe isyawe syĩ na mamutha mate na vinya na vai ũndũ mũthũku syaaĩka.

O na ĩngĩ neekũlasya atĩĩ: ‘Nĩ ũndũ mwaũ wa vata mũno naĩle kwĩka ĩvindanĩ yĩla nĩ thayũ?’ Noonaa ĩvinda yĩvĩtĩte na mĩtũkĩ mũno. Neanĩie mũsyĩnĩ mũseo, nasomea sukulu nzeo, na ĩtina nesa kũkwata wĩa nawendete na mũseo. Ĩndĩ ndyeesĩ ĩvinda yũkĩte yĩkeethĩwa yĩilyĩ ata. Neekwatasya kana maũndũ meethĩwa me maseo ngatwawa, nĩthĩwe na syana na mũsyĩ mũseo, nĩendeee kũthũkũma nginya nume wĩanĩ, na ĩtina nditwawa kũndũ kũla andũ akũũ masũvĩĩawa. Neekũlasya kana ve ũndũ ũngĩ wa vata mũno thayũnĩ.

Ĩvindanĩ yĩmwe kwĩ thano, nĩnaendie Europe nĩ na alimũ angĩ.Twaendie kũthaitha ĩkanisanĩ ya Westminster Abbey, Notre-Dame de Paris, na Vatican. O na nĩtwaendie  makanisanĩ angĩ maingĩ mate nguma mũno. Na kĩla ĩkanisa nathi, nĩnakũlasya makũlyo ala manthĩnasya. Ĩla nasyokie mũsyĩ Sloatsburg, New York, nĩnaendie makanisanĩ angĩ maingĩ. Ĩndĩ vai vandũ naakwata mosũngĩo maseo.

Mũthenya ũmwe kelĩtu ka sukulu ĩla nasomethasya kaĩ na myaka 12 nĩkangũlilye makũlyo atatũ. Mbee, kelĩtu kau kangũlilye kana nĩnĩsĩ kana ko nĩ Ngũsĩ ya Yeova. Nakwa nakea ĩĩ. Kasyokie kangũlya kana no nende kũmanya maũndũ maingĩ ĩũlũ wa Ngũsĩ sya Yeova. Nakea ĩĩ. Ĩkũlyo ya mũthya kangũlilye vala nĩkalaa. Ĩla nakatavisye vala nĩkalaa keethĩie no vakuvĩ na kwoo. Ndyeesĩ kana makũlyo asu atatũ nakũlilw’e nĩ kelĩtu kau nĩmo mesaa kũalyũla thayũ wakwa vyũ.

Ĩvinda ĩasa ĩte ĩvĩtu, kelĩtu kau nĩkookie na kĩsululu nginya mũsyĩ kwakwa na kambĩĩsya kũmanyĩsya Mbivilia. Nakakũlilye makũlyo ala nakũlasya atongoi aingĩ ma ndĩni. Kĩvathũkany’o namo, nĩkambonisye mosũngĩo maseo na me ũtheinĩ kuma Mbivilianĩ. Ndyaĩ naakwata mosũngĩo ta asu.

Maũndũ ala neemanyĩisye Mbivilianĩ nĩmandanĩthisye mũno na neew’a nĩmwĩanĩe. Nĩnatanie mũno ĩla nasomie ĩandĩko ya 1 Yoana 5:19, yĩla yaĩtye: “Nthĩ yonthe ĩtwĩe nthĩnĩ wa ũla mũthũku.” Neewie nauuta ĩla namanyie kana ti Ngai ũetae mathĩna ala matũkwataa, ĩndĩ nĩ Satani. O na ĩngĩ, nĩnamanyie kana Ngai akaveta mathĩna asu. (Ũvuan’yo 21:3, 4) Nĩnamanyie kana mũndũ no aelewe Mbivilia aelew’a nesa. O na kau kelĩtu kala kamanyĩasya Mbivilia kaĩ o na myaka 12, nĩnaeleiwe kana ũw’o nĩ ũw’o o na ũkatavw’a nũũ.

O na ũu wĩ o vo, nĩnendaa kũmanya kana Ngũsĩ niatĩĩaa kĩla imanyĩasya. Kwa ngelekany’o, kelĩtu kau nĩkandavasya mavinda maingĩ kana Aklĩsto ma w’o maĩle kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo na mayĩkaa ala angĩ nesa. (Akalatia 5:22, 23) Nĩnavangie kũtata kelĩtu kau nĩ kana nĩmanye kana nĩkaatĩĩaa maũndũ asu kamanyĩasya. Mũthenya ũmwe nĩnavangie kana nĩũka nĩmũselee kwondũ wa kwĩmanyĩsya Mbivilia. Neekũlasya kana nĩngwĩthĩa kelĩtu kau kambeteele. Na ethĩwa nĩkeũmbeteela, noonaa ta ngwĩthĩa kathatĩte. Ĩla naumĩlile na ngalĩ mũsyĩ kwakwa, neethĩie kambeteele mũomonĩ. Ĩla kambonie, kookie kasembete ngalĩnĩ na kambĩa: “Nĩĩ vakuvĩ kũsyoka mũsyĩ ngee inyia wakwa tũkũne simũ sivitalĩ na volisi, nĩ kana tũsisye kana wĩ o mũima nũndũ vaiĩ ĩvinda yĩngĩ waaselewa kwondũ wa kwĩmanyĩsya. Nĩĩ nzeng’ie mũno!”

Ĩvinda yĩmwe nĩnakũlilye ĩkũlyo neesĩ kana yĩ vinya mũno kwa kana ka myaka 12 kũsũngĩa. Nendaa kwona kana keĩka kũthongelya. Yĩla nakakũlilye ĩkũlyo yĩu, kanziĩĩisye mũno na kambĩa: “Yĩu nĩ ĩkũlyo yĩ vinya mũno. Nĩngũyĩandĩka na ndithi ngakũlye asyai makwa.” Na kwa w’o, ĩla kelĩtu kau kookie ĩngĩ nĩ kana twĩmanyĩsye, nĩkambeteie ĩkaseti ya Mũsyaĩĩsya yĩla yaĩ na ũsũngĩo wa ĩkũlyo yakwa. Kwoou, nendeeiw’e nĩ Ngũsĩ sya Yeova nũndũ mavuku moo masũngĩaa makũlyo makwa onthe kuma Mbivilianĩ. Naendeeie kwĩmanyĩsya na kelĩtu kau, na ĩtina wa mwaka ũmwe navatiswa na neethĩwa nĩ Ngũsĩ ya Yeova. *

Ĩla nakwatie mosũngĩo maseo ma makũlyo makwa, nĩnendeeiw’e nĩ kũtavya andũ angĩ maũndũ ala neemanyĩisye. (Mathayo 12:35) Mwambĩĩonĩ andũ ma mũsyĩ mayendeeaw’a. Ĩndĩ ĩtina wa ĩvinda, nĩmambĩĩie kwĩthĩwa na woni mũseo. Inyia wakwa e vakuvĩ kũkw’a, nĩwambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia. O na kau akwie ate mũvatise, nĩnĩsĩ nesa vyũ kana nĩweeyumĩtye kũmũthũkũma Yeova.

Mwaka wa 1978, nĩnatwaiwe nĩ Elias Kazan, ũla nĩ Ngũsĩ ya Yeova. Mwaka wa 1981, nĩ na Elias nĩtwathokiw’e twĩthĩwe athũkũmi ma Mbetheli ya United States. * Ũndũ ũla wa kũmakya nĩ kana ĩtina wa myaka 4, Elias nĩwakwie. Ĩndĩ nĩnaendeeie kwĩthĩwa nĩ mũthũkũmi wa Mbetheli na ũndũ ũsu nĩwatumie nĩthĩwa nĩ mwĩanĩe.

Mwakanĩ wa 2006, nĩnatwaiwe nĩ Richard Eldred ũla ũthũkũmaa Mbetheli. Nĩ na Richard nĩtũendeee kũtanĩa kũthũkũma Mbetheli. Kũmanya ũw’o ĩũlũ wa Ngai nĩkũtumĩte nĩthĩwa na ũtanu nũndũ nĩnakwatie mosũngĩo ma makũlyo ala neekũlasya, vamwe na kũmanya nĩkĩ nĩ thayũ. Maũndũ asu maumanie na makũlyo atatũ ala nakũlilw’e nĩ kelĩtu kamwe kanini.