1. Fezuu taa kaɖʋsɩ nzɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ ɖa-tɩ?

 ÐA TOOVENIM Krɩstʋ ñɩma lɛ, ɖɩsɔɔlɩ Yehowa pɩdɩɩfɛyɩ. Ðɩsɔɔlaa se ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe Yehowa sɛtʋ taa. Ɛlɛ, ye ɖɩsɔɔlaa se ɖɩla ɖo-ɖoŋ ɖeɖe kiya yɔ, pɩpɔzʋʋ se ɖɩɖʋ ɖa-tɩ fezuu taa kaɖʋsɩ. Kaɖʋsɩ nzɩ, sɩ-taa nasɩyɩ lɛ se ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛnɩ Krɩstʋ ñɩma wɛtʋ kɩbandʋ, ɖɩwɛɛ niye hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa, nɛ ɖɩñɩnɩ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩɖʋ lalaa lɩm yɔ. *

2. Ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩɖʋ ɖa-tɩ fezuu taa kaɖʋsɩ nɛ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩtalɩ-sɩ?

² Ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se ɖɩsɔɔlɩ se ɖɩɖɛɣnɩ ɛsɩndaa fezuu taa? Lɩmaɣzɩyɛ sɔsɔɖɛ lɛ se ɖɩsɔɔlaa se ɖɔ-tɔm ɩkɛdɩnɩ ɖa-Caa kʋsɔɔlʋ weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ. Ye Yehowa ɛnaɣ se ɖɩlakɩnɩ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa ɖɩwɛ niye yɔ tʋmɩyɛ kiya ɛ-sɛtʋ taa yɔ, ɛ-taa lakɩ leleŋ. Ye ɛnaɣ ɖɔɖɔ se ɖɩlakɩnɩ lɛɣtʋ ndʋ ɖɩwɛna yɔ tʋmɩyɛ kiya ɛ-sɛtʋ taa yɔ, pɩlakɩ-ɩ leleŋ. Pɩtasɩ lɛ, ɖɩsɔɔlaa se ɖɩɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa nɛ pɩsa nɛ ɖɩsɩnɩ ɖo-koobiya Krɩstʋ ñɩma nɛ pɩkɩlɩ. (1 Tes. 4:9, 10) Ðɩwɛʋ toovenim taa yɔ, paa pɩlabɩ alɩwaatʋ ɛzɩma yɔ, ɖa-tɩŋa payɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa. Iyele nɛ ɖɩna ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩla mbʋ yɔ.

3. Ɛzɩ pamaʋ 1 Timootee 4:12-16 taa yɔ, ɛbɛ apostoloo Pɔɔlɩ seɣti Timootee se ɛla?

³ Alɩwaatʋ ndʋ apostoloo Pɔɔlɩ ma ɛ-takayaɣ kajalaɣ ñɩŋga Timootee yɔ, ɛlɛ kaakɛ evebu nɛ ɛɛtɛm kɛʋ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ weyi ɛwɛ niye yɔ. Paa mbʋ yɔ, Pɔɔlɩ seɣti-i se ewolo pɩ-yɔɔ nɛ ɛɖɛɣnɩ ɛsɩndaa fezuu taa. (Kalɩ 1 Timootee 4:12-16.) Alɩwaatʋ ndʋ ŋmaɣzɩɣ tɔm ndʋ Pɔɔlɩ yɔɔdaa yɔ tɩ-yɔɔ yɔ, ŋkaɣ ɖiɣzinuu se ɛɛsɔɔlaa se Timootee ɛɖɛɛnɩ ɛsɩndaa hɔɔlɩŋ naalɛ  taa: Pɩɩwɛɛ se ɛñaɣ pana nɛ ɛwɛɛnɩ Krɩstʋ ñɩma wɛtʋ kɩbandʋ ɛzɩ sɔɔlɩm, tisuu nɛ kele kele wɛtʋ mbʋ yɔ; nɛ pɩwɛɛ ɖɔɖɔ se ɛñaɣ pana nɛ ɛwɛɛ niye tɔm kalʋʋ ɛyaa ɛsɩndaa, ɛyaa sazʋʋ nɛ tɔm wɩlʋʋ taa mbʋ yɔ. Ðɩkaɣ tazʋʋ Timootee kɩɖaʋ taa nɛ kɩkaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩna se ye ɖɩɖʋʋ ɖa-tɩ kaɖʋsɩ nzɩ sɩmʋnaa yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩɖɛɛnɩ ɛsɩndaa fezuu taa. Ðɩkaɣ naʋ ɖɔɖɔ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩwalɩsɩ ɖɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ ɩ-taa nɩɩyɩ.

4. Ɛzɩ Filiipi mba 2:19-22 wɩlʋʋ yɔ, ɛbɛ kaayeba nɛ Timootee kɛ Yehowa sɛyʋ kɩbanʋ?

⁴ Ɛbɛ kaayeba nɛ Timootee kɛ Yehowa sɛyʋ kɩbanʋ? Mbʋ lɛ Krɩstʋ ñɩma wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ ɛɛwɛna yɔ. (Kalɩ Filiipi mba 2:19-22.) Tɔm ndʋ Pɔɔlɩ yɔɔdɩ Timootee yɔɔ yɔ, tɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩna se Timootee kaakɛ ɛyʋ weyi eluzuu ɛ-tɩ, weyi ɛɛwɛ siɣsiɣ, weyi ɛlakaɣ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka nɛ weyi papɩzaɣ se pataa-ɩ liu yɔ. Ɛɛwɛnɩ sɔɔlɩm nɛ ɛmaɣzaɣ koobiya yɔɔ siŋŋ. Piiyeba nɛ Pɔɔlɩ sɔɔlɩ-ɩ nɛ sɔɔndʋ taakpaɣ-ɩ se ɛɖʋ-ɩ tʋma sɔsɔna. (1 Kɔr. 4:17) Mbʋ ɖɔɖɔ, ye ɖɩñakɩ pana se ɖɩwɛɛnɩ wɛtʋ ndʋ Yehowa sɔɔlaa yɔ, ɖɔ-tɔm kaɣ-ɩ kɛdɩnʋʋ nɛ ɖɩkaɣ wɛʋ ɛgbɛyɛ wazaɣ nɛ pɩkɩlɩ.—Keɣa 24:9; 137:6.

5. (a) Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋtɩlɩ Krɩstʋ ñɩma wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛna nɛ pɩkɩlɩ yɔ? (b) Ɛzɩ ɖɩnaʋ kɩlɛmʋʋ yɔɔ yɔ, koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ ɖʋ ɛ-tɩ kaɖʋwa se ɛnaɣ ɛyaa lalaa pʋtɔdɩyɛ nɛ pɩkpaɖɩ. Ɛzɩma ɛwɛɛ nɛ ɛñakɩ pana se ɛtalɩ kaɖʋwa ŋga?

⁵ Ðʋ ña-tɩ kaɖʋwa nakɛyɛ ɖeyi ɖeyi. Tɩmɩ nɛ ŋmaɣzɩ nɛ ŋna se wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ pɩpɔzʋʋ se ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛna nɛ pɩkɩlɩ. Lɩzɩ wɛtʋ kɩbandʋ natʋyʋ ɖeyi ɖeyi ndʋ ŋsɔɔlaa se ŋwɛɛna nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋlɩzɩ se ŋñakɩ pana nɛ ŋwɛɛnɩ pʋtɔdɩyɛ naʋ nɛ pɩkɩlɩ yaa ŋsɔɔlɩ siŋŋ nɛ pɩkɩlɩ se ŋsɩɣnɩ ño-koobiya Krɩstʋ ñɩma na? Pɩpɔzʋʋ se ŋkɛ laŋhɛzɩyɛ ñɩnɩyʋ nɛ ŋwɛɛnɩ kpaɣʋ nɛ kpeɣu nɛ pɩkɩlɩ? Ye ŋpɔzɩ ña-taabalʋ weyi ŋtaɣ-ɩ liu yɔ se ɛsɩnɩ-ŋ nɛ ŋtɩlɩ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa pɩpɔzʋʋ se ŋñaɣ pana nɛ pɩkɩlɩ yɔ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩsɩnɩ-ŋ ɖɔɖɔ.—Adu. 27:6.

6. Ye ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa se ŋñakɩ pana nɛ ŋwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ natʋyʋ nɛ pɩkɩlɩ yɔ, ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋtalɩ kaɖʋwa ŋga?

⁶ Ñaɣ pana nɛ ŋtalɩ ña-kaɖʋwa. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla mbʋ? Nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ŋpɩzɩɣ ŋtɩŋna nɛ ŋla mbʋ yɔ, ɩ-taa nakʋyʋ lɛ se pɩwɛɛ se ŋkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ŋkpɛlɩkɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ ŋsɔɔlaa se ŋwɛɛna nɛ pɩkɩlɩ yɔ tɩ-tɔm camɩyɛ. Kpaɣ se ŋsɔɔlaa se ŋñaɣ pana nɛ ŋkɛ ɛyʋ weyi ekpeɣu lalaa nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpaɣzɩnɩ kalʋʋ Bibl taa ɛyaa mba petisi faaa nɛ pekpeɣ  lalaa nɛ mba patɩla mbʋ yɔ pa-kɩɖaŋ tɔm nɛ ŋmaɣzɩ ɩ-yɔɔ. Maɣzɩ Yesu kɩɖaʋ yɔɔ nɛ ŋna. Eetisi faaa nɛ ekpeɣ ɛyaa lalaa. (Luka 7:47, 48) Pɩtasɩ lɛ, ɛtaakaŋ ɛ-lɩmaɣza pɛ-ɛjandʋ yɔɔ, ɛlɛ ɛkaŋaɣ-yɛ mbʋ papɩzɩɣ labʋ yɔ pɩ-yɔɔ na. Yesu kaawɛ ndɩ nɛ ɛ-alɩwaatʋ taa Farɩsɩ mba, paba maɣzaɣ “se lalaa tɩlɩɩ pʋyʋ.” (Luka 18:9) Ŋmaɣzɩɣ Bibl taa kɩɖaŋ ɛnɩ ɩ-yɔɔ nɛ pɩtɛ lɛ, pɔzɩ ña-tɩ se: ‘Ɛbɛ manaɣ ɛyaa lalaa yɔɔ? Pɛ-wɛtʋ ndʋ yɔɔ malɩzaa se mankaŋ ma-lɩmaɣza?’ Ye pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋkpeɣ nɔɔyʋ yɔ, ñaɣ pana nɛ ŋma ɛyʋ ɛnʋ ɛ-wɛtʋ kɩbandʋ ndɩ ndɩ. Pʋwayɩ lɛ, ŋpɔzɩ ña-tɩ se: ‘Lɩmaɣza wena Yesu wɛnɩ ɛyʋ ɛnʋ ɛ-yɔɔ? Ɛkaɣ tisuu se ekpeɣ-i?’ Ye ɖɩlabɩ mbʋ yɔ, pɩpɩzɩɣ pɩsɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩñɔɔzɩ ɖa-lɩmaɣza. Kajalaɣ taa lɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩpɔzɩ se ɖɩñaɣ pana siŋŋ nɛ ɖikpeɣ weyi ɛɖʋ-ɖʋ ɖɩwɩzɩyɛ yɔ. Ɛlɛ, ye ɖiwobi pɩ-yɔɔ nɛ ɖɩñakɩ pana yɔ, alɩwaatʋ kaaɖɛɣ lɛ, ɖɩkaɣ pɩsʋʋ ɛyʋ weyi ɛsɔɔlʋʋ faaa nɛ ekpeɣ ɛyaa lalaa nɛ pɩkɩlɩ yɔ.

7. Ɛzɩ Aduwa 22:29 wɩlʋʋ yɔ, sɔnɔ ɛzɩma Yehowa wɛɛ nɛ ɛlakɩnɩ tʋmɩyɛ tʋmlaɖaa mba pɛwɛ niye yɔ?

⁷ Kaɖʋwa lɛɛka ŋga ŋpɩzɩɣ nɛ ŋɖʋ ña-tɩ yɔ ŋga lɛ se ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛ niye hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa. Maɣzɩ nɛ ŋna: pɩpɔzʋʋ tʋmlaɖaa sakɩyɛ se pɩsa nɛ pama Betɛɛlɩ kuduyuŋ, Kigbeɣluu Kpaamɩŋ nɛ Kewiyaɣ Kpaamɩŋ. Koobiya mba paɖʋʋ nesi tʋma ana yɔ, pa-taa sakɩyɛ nɛ koobiya mba pɛwɛ niye yɔ pɛkpɛndaa nɛ pala tʋmɩyɛ lɛ, pɩsɩnɩ-wɛ nɛ pɛwɛɛ niye hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa. Ɛzɩ ɖɩnaʋ kɩlɛmʋʋ yɔɔ yɔ, koobiya abalɩñɩma nɛ halɩñɩma sakɩyɛ wɛɛ nɛ pañakɩ pana se pɛwɛɛ niye hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa nɛ pɩsa nɛ paɖʋ nesi Kigbeɣluu Kpaamɩŋ nɛ Kewiyaɣ Kpaamɩŋ yɔɔ cɔnʋʋ tʋma. Hɔɔlɩŋ ɛnɩ nɛ hɔɔlɩŋ lɛɛŋ taa lɛ, Yehowa Ɛsɔ weyi ɛkɛ “tamtam Wiyaʋ” yɔ, nɛ Krɩstʋ Yesu weyi ɛkɛ “awiya taa Wiyaʋ” yɔ, pɛwɛɛ nɛ patɩŋɩɣnɩ tʋmlaɖaa kpekpeka tɩnaa mba pɔ-yɔɔ nɛ palakɩ tʋma sɔsɔna. (1 Tim. 1:17; 6:15; kalɩ Aduwa 22:29.) Ðɩsɔɔlaa se ɖɩla tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka, nɛ ɖɩsɔɔlaa ɖɔɖɔ se ɖɩlabɩnɩ tʋmɩyɛ hɔɔlɩŋ weyi ɩ-taa ɖɩwɛ niye yɔ nɛ pɩkɔnɩ Yehowa samtʋ, nɛ pɩtaakɛ ɖa-maɣmaɣ pɩkɔŋnɩ samtʋ.—Yoh. 8:54.

8. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋtɩlɩ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa pɩpɔzʋʋ se ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛ niye yɔ?

⁸ Ðʋ ña-tɩ kaɖʋwa nakɛyɛ ɖeyi ɖeyi. Hɔɔlʋʋ ŋgʋ taa ŋpɩzɩɣ nɛ ŋñaɣ pana se ŋwɛɛ niye? Pɔzɩ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa nɛ pɩtɩla ñe-egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ nɛ ŋna se pamaɣzɩɣ se hɔɔlʋʋ ŋgʋ taa pɩpɔzʋʋ se ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛ niye. Ye patasɩ-ŋ lɔŋ se pɩpɔzʋʋ se ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛ niye tɔm yɔɔdʋʋ nɛ tɔm wɩlʋʋ taa nɛ pɩkɩlɩ yɔ, pɔzɩ wɛ se pasɩnɩ-ŋ nɛ ŋtɩlɩ tɔm yɔɔdʋʋ hɔɔlʋʋ ŋgʋ kɩ-taa ɖeyi ɖeyi pɩpɔzʋʋ se ŋñaɣ pana nɛ pɩkɩlɩ yɔ. Pʋwayɩ lɛ, kpɛzɩ nɩŋgbanzɩ kɩbanzɩ nzɩ sɩsɩɣnɩ-ŋ se ŋwobini ɛsɩndaa yɔ. Ɛzɩma ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla mbʋ?

9. Ye ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa se ŋñakɩ pana nɛ ŋwɛɛ niye hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa yɔ, ɛzɩma ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋtalɩ kaɖʋwa ŋga?

⁹ Ñaɣ pana nɛ ŋtalɩ ña-kaɖʋwa. Kpaɣ se ŋsɔɔlaa se ŋwɛɛ niye tɔm wɩlʋʋ taa nɛ pɩkɩlɩ. Ŋpɩzɩɣ ŋkpaɣ alɩwaatʋ nɛ ŋkalɩ Ka ñʋʋ nɛ tɔm kalʋʋ nɛ tɔm wɩlʋʋ hatʋ cabɩ takayaɣ camɩyɛ. Alɩwaatʋ ndʋ pahaɣ-ŋ tʋmɩyɛ kpɩtaʋ hɛkʋ taa kediɣzaɣ taa yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpɔzɩ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ weyi ɛwɛ niye tɔm yɔɔdʋʋ taa yɔ se ewelisini-ŋ nɛ ɛtasɩ-ŋ lɔŋ weyi ɛsɩɣnɩ-ŋ se ŋwɛɛ niye nɛ pɩkɩlɩ yɔ, pʋcɔ nɛ ŋlabɩ-ɖɩ kediɣzaɣ taa. Kpakɩɣ alɩwaatʋ nɛ ŋñɔɔzʋʋ tʋma wena pahaɣ-ŋ yɔ nɛ pɩsa nɛ ɛyaa na se ŋlakɩ tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka nɛ papɩzɩɣ nɛ pata-ŋ liu.—Adu. 21:5; 2 Kɔr. 8:22.

10. Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ, ŋgʋ kɩwɩlɩɣ ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ ɖɩñaɣ pana nɛ ɖɩwɛɛ niye hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa nɛ pɩkɩlɩ yɔ.

¹⁰ Ye ŋsɔɔlaa se ŋñaɣ pana nɛ ŋwɛɛ niye hɔɔlʋʋ nakʋyʋ taa, ɛlɛ pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋla mbʋ yɔ, ɛbɛ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋla? Taalɔ lidaʋ! Payaɣ koobu abalɩñɩnʋ nɔɔyʋ se Garry, pɩɩwɛ-ɩ kaɖɛ se ɛkalɩ tɔm camɩyɛ. Ɛtɔzʋʋ se alɩwaatʋ ndʋ ɛñakaɣ pana se ɛkalɩ tɔm nɛ nɔɔ kʋkʋyaɣ ɛgbɛyɛ  taa kediɣzisi taa yɔ, fɛyɛ kpaɣaɣ-ɩ siŋŋ. Ɛlɛ ewobi pɩ-yɔɔ nɛ ɛñakɩ pana siŋŋ se ɛwɛɛ niye nɛ pɩkɩlɩ. Ɛyɔɔdaa se sɔnɔ, falɩsʋʋ mbʋ ɛmʋwa yɔ, pɩsɩnɩ-ɩ nɛ ɛpɩzɩɣ nɛ ɛyɔɔdʋʋ samaɣ taa tɔm Kewiyaɣ Kpaamɩŋ, egeetiye kigbeɣliŋ nɛ kigbeɣliŋ sɔsɔŋ taa!

11. Ɛzɩ Timootee yɔ, ɛbɛ kaɣ-ɖʋ sɩnʋʋ nɛ ɖɩla sakɩyɛ Yehowa tʋmɩyɛ taa nɛ pɩkɩlɩ?

¹¹ Ɛzɩ Timootee kɔm nɛ ɛwɛɛ niye siŋŋ tɔm yɔɔdʋʋ nɛ tɔm wɩlʋʋ taa? Bibl tɩyɔɔdɩ natʋyʋ. Ɛlɛ, alɩwaatʋ ndʋ Timotee ɖɔm Pɔɔlɩ lɔŋ tasʋʋ yɔɔ yɔ, pɩtʋʋ fɛyɩ se pazɩ pazɩ lɛ, ɛkɔm nɛ ɛwɛɛ niye tʋma wena paɖʋwaɣ-ɩ yɔ a-labʋ taa nɛ pɩkɩlɩ. (2 Tim. 3:10) Mbʋ ɖɔɖɔ, ye ɖɩñakɩ pana se ɖɩwɛɛ niye hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa yɔ, ɖɩkaɣ pɩzʋʋ nɛ ɖɩla sakɩyɛ Yehowa tʋmɩyɛ taa nɛ pɩkɩlɩ.

12. Tʋma wena lalaa lakɩ yɔ, ɛzɩma awazɩɣ-ŋ?

¹² Tʋma wena ɛyaa lalaa lakɩ yɔ, awazɩɣ ɖa-tɩŋa payɩ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩwɛɣ ɖɔkɔtɔ tɛ nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyaa mba palakɩ tʋmɩyɛ Ðama nɩnʋʋ nɛ ɖɔkɔtɔnaa kɔɔmiite taa yaa mba pɛkɛ Kʋdɔndɩnaa yɔɔ kilimiyaa yɔ pɔkɔŋ nɛ panaɣ-ɖʋ yɔ, ɖa-taa lakɩ leleŋ siŋŋ. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩkatɩɣ kaɖɛ naɖɩyɛ ɖe-wezuu caɣʋ taa nɛ ɛgbɛyɛ taa ɛzʋtʋyʋ nɔɔyʋ kpakɩɣ ɛ-alɩwaatʋ nɛ ewelisiɣni-ɖʋ nɛ ɛhɛzɩɣ ɖa-laŋɩyɛ yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɖʋ siŋŋ. Ye pɩpɔzʋʋ se pasɩnɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩnɩ nɔɔyʋ Bibl nɛ nʋmɔʋ lɩzɩyʋ nɔɔyʋ weyi ɛwɛ niye yɔ, etisi faaa nɛ ɛsɩɩ-ɖʋ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩnɩ ɛyʋ ɛnʋ nɛ pʋwayɩ ɛtasɩ-ɖʋ lɔŋ yɔ, pɩkɛdɩɣnɩ-ɖʋ. Koobiya abalɩñɩma nɛ halɩñɩma mba, pa-tɩŋa pa-taa wɛ leleŋ se pasɩnɩ-ɖʋ. Ye ɖɩhaɣ ɖa-tɩ faaa nɛ ɖɩsɩɣnɩ ɖo-koobiya yɔ, ɖihikiɣ taa leleŋ ɛnɩ. Yesu yɔɔdaa se: “Taa leleŋ wɛ haʋ taa nɛ pɩkɩlɩ mʋʋ taa.” (Tʋma 20:35) Ye ŋsɔɔlaa se ŋwalɩsɩ ñɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ hɔɔlɩŋ ɛnɩ ɩ-taa yaa hɔɔlɩŋ lɛɛŋ taa yɔ, ɛbɛ kaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋtalɩ ña-kaɖʋsɩ?

13. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩñɩnɩɣ se ɖɩɖʋ ɖa-tɩ kaɖʋwa nakɛyɛ yɔ, tɔm ndʋ pɩpɔzʋʋ se tɩwɛɛ ɖa-maɣzɩm taa?

¹³ Taaɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa ŋga ŋŋsɩŋ se ŋpaɣzɩnɩ le yɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Pɩtɩla ŋmaɣzɩɣ se: ‘Mɔnsɔɔlaa se mala sakɩyɛ ɛgbɛyɛ taa nɛ pɩkɩlɩ.’ Ɛlɛ, pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛ-ŋ kaɖɛ se ŋtɩlɩ ɛzɩma pɩwɛɛ se ŋla nɛ ŋtalɩ kaɖʋwa ŋga yɔ, nɛ pɩpɩzɩɣ nɛ pɩwɛ-ŋ kaɖɛ ɖɔɖɔ se ŋtɩlɩ alɩwaatʋ ndʋ ŋkaɣ-kɛ talʋʋ yɔ. Pʋyɔɔ lɛ, ɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa nakɛyɛ ɖeyi ɖeyi, ŋga ka-taa tʋ kpayɩ kpayɩ yɔ. Halɩ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋma kaɖʋwa ŋga nɛ mbʋ mbʋ ŋsɔɔlaa se ŋla nɛ ŋtalɩ-kɛ yɔ nabʋyʋ yɔɔ.

14. Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋʋ ɖa-tɩ fezuu taa kaɖʋsɩ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩpɔzʋʋ se pɩwɛɛ ɖa-maɣzɩm taa se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩ lɛɣzɩtʋ?

¹⁴ Alɩwaatʋ ndʋ ɖɩɖʋʋ ɖa-tɩ kaɖʋsɩ yɔ,  pɩpɔzʋʋ se pɩwɛɛ ɖa-maɣzɩm taa ɖɔɖɔ se ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkatɩ lɛɣzɩtʋ. Ɛbɛ yɔɔ? Mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɖɩfɛyɩnɩ ɖoŋ kiya wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩwɛɛ yɔ tɩ-yɔɔ. Kɩɖaʋ nakʋyʋ yɔ: Apostoloo Pɔɔlɩ kaaɖʋ nesi nɛ ɛgbɛyɛ kɩfaɖɛ naɖɩyɛ ñɔ Tesalooniiki tɛtʋ taa. Nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛ-kaɖʋwa kaakɛnaa se ɛcakɩ peeɖe nɛ ɛsɩnɩ Krɩstʋ ñɩma kɩfama mba. Ɛlɛ, koyindinaa ñɩɣ Pɔɔlɩ yɔɔ se ɛlɩɩ tɛtʋ ndʋ tɩ-taa. (Tʋma 17:1-5, 10) Ye Pɔɔlɩ kaacaɣ peeɖe yɔ, ɛɖʋwaɣ e-koobiya kaɖɛ taa. Paa mbʋ yɔ, Pɔɔlɩ tɩlɔ lidaʋ. Ɛlɛ, ɛlabɩ lɛɣzɩtʋ nɛ pɩmʋnɩ wɛtʋ kɩfatʋ ndʋ. Pʋwayɩ etiyi Timootee se ewolo nɛ ɛsɩnɩ Tesalooniiki Krɩstʋ ñɩma mba nɛ pɛwɛɛnɩ tisuu sɔsɔm. (1 Tes. 3:1-3) Pɩtʋʋ fɛyɩ se Tesalooniiki koobiya mba, pa-taa kaalabɩ leleŋ siŋŋ se Timootee ha ɛ-tɩ faaa nɛ ewolo nɛ ɛɖʋ nesi ɖenɖe pɩpɔzaɣ sɩnʋʋ yɔ.

15. Wɛtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ ɖɩfɛyɩnɩ ɖoŋ nɩɩyɩ yɔ, ɛzɩma tɩyɛ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩwɛɛnɩ ɖoŋ ɖa-kaɖʋsɩ yɔɔ? Ha kɩɖaʋ nakʋyʋ.

¹⁵ Mbʋ pɩtalɩ Pɔɔlɩ Tesalooniiki yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ lɔŋ pɩ-taa. Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ ɖa-tɩ kaɖʋwa nakɛyɛ, ɛlɛ wɛtʋ ndʋ tɩ-taa ɖɩwɛɛ yɔ tɩpɩzɩɣ nɛ tɩlɛɣzɩ nɛ pɩɖɩkɩ-ɖʋ nʋmɔʋ se ɖɩtaatalɩ kaɖʋwa ŋga. (Ekl. 9:11) Ye pɩlabɩ mbʋ ñɔ-hɔɔlʋʋ taa yɔ, tisi faaa nɛ ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa lɛɛka ŋga ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtalɩ yɔ. Mbʋ Ted nɛ ɛ-halʋ Hiedi palaba. Pɩkɔm nɛ pɩpɔzɩ se peyele labʋ tʋmɩyɛ Betɛɛlɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, pa-taa lɛlʋ fɛyɩnɩ tɔnʋʋ taa alaafɩya camɩyɛ. Ɛlɛ pɔsɔɔlɩ Yehowa, nɛ sɔɔlɩm mbʋ piseɣti-wɛ nɛ pañɩnɩ nʋmɔŋ lɛɛŋ weyi ɩ-yɔɔ papɩzɩɣ patɩŋna nɛ pawalɩsɩ pɛ-Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ yɔ. Kajalaɣ taa lɛ, papaɣzɩ labʋ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzʋʋ tʋmɩyɛ. Pʋwayɩ lɛ, paha-wɛ waɖɛ nɛ papɩsɩ nʋmɔʋ lɩzɩyaa kiya, nɛ pafalɩsɩ Ted se ɛkɛ Egeetiye yɔɔ cɔnɩyʋ sɩnɩyʋ. Pʋwayɩ, pɩnzɩ nzɩ pɩpɔzʋʋ se ɛyʋ ɛwɛɛna nɛ ɛpɩzɩ nɛ ɛla egeetiye yɔɔ cɔnʋʋ tʋmɩyɛ yɔ, sɩlɛɣzaa. Ted nɛ Hiedi paaɖiɣzinaa se paatasɩɣ pɩzʋʋ nɛ pala Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ nɖɩ. Paa piitibi-wɛ yɔɔɔ yɔ, panawa se papɩzɩɣ nɛ patɩŋnɩ nʋmɔŋ lɛɛŋ yɔɔ nɛ pala Yehowa tʋmɩyɛ. Ted yɔɔdaa se: “Ðɩkpɛlɩkaa se pɩtɩpɔzɩ se ɖɩka ɖa-lɩmaɣza Ɛsɔ sɛtʋ tʋmɩyɛ kʋɖʋmɖɩyɛ naɖɩyɛ ɖeke yɔɔ.”

16. Tɔm ndʋ tɩwɛ Galaatii mba 6:4 taa yɔ, lɔŋ weyi ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩkpɛlɩkɩ tɩ-taa?

¹⁶ Ðɩɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩwɛɛnɩ ɖoŋ mbʋ payɩ pɩtalɩɣ-ɖʋ ɖe-wezuu caɣʋ taa yɔ pɩ-yɔɔ. Pʋyɔɔ lɛ, pɩcɛyaa se ɖɩtaamaɣzɩ se wala wena ɖɩwɛnɩ Yehowa sɛtʋ taa yɔ, ana yekina se ɖɩmʋ ñɩm ɛ-ɛsɩndaa. Nɛ pɩcɛyaa ɖɔɖɔ se ɖɩtaakpakɩɣ wala wena ɖɩwɛna yɔ nɛ ɖɩmaɣzɩɣnɩ wena lalaa wɛna yɔ. Hiedi lɩzɩ pɩ-taa se: “Ye ŋkpakɩɣ ñe-wezuu caɣʋ nɛ ŋmaɣzɩɣnɩ mbʋ pɩtalɩɣ lalaa yɔ, ŋlesiɣ taa leleŋ weyi ŋwɛna yɔ.” (Kalɩ Galaatii mba 6:4.) Pɩcɛyaa se ɖɩñɩnɩɣ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ɖɩpɩzɩɣ ɖɩtɩŋna nɛ ɖɩsɩnɩ ɛyaa lalaa nɛ ɖɩsɛɛ Yehowa yɔ. *

17. Ɛbɛ ŋpɩzɩɣ ŋla nɛ ŋmʋna nɛ paha-ŋ wala Yehowa sɛtʋ taa?

 ¹⁷ Ye ŋcakɩ wezuu kɛlɛʋ nɛ ŋŋtɔkɩ kɩma wena a-tɔm tɩcɛyɩ yɔ, ŋkaɣ pɩzʋʋ nɛ ŋla sakɩyɛ Yehowa sɛtʋ taa nɛ pɩkɩlɩ. Ðʋ ña-tɩ kaɖʋsɩ cikpesi, pɩkaɣ-ŋ sɩnʋʋ nɛ ŋtalɩ kaɖʋsɩ sɔsɔsɩ nzɩ ŋɖʋ ña-tɩ yɔ. Kɩɖaŋ nɩɩyɩ yɔ: Ye ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa se ŋpɩsɩɣ paa ɖooye nʋmɔʋ lɩzɩyʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋpaɣzɩ labʋ nʋmɔʋ lɩzʋʋ sɩnɩyʋ tʋmɩyɛ paa fenaɣ ŋga lɛɛlɛɛyɔ? Ye ŋɖʋ ña-tɩ kaɖʋwa se ŋpɩsɩɣ ɛgbɛyɛ taa tʋmlaɖʋ yɔ, ŋpɩzɩɣ nɛ ŋkpakɩɣ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ pɩkɩlɩɣ nɛ ŋsusuu tɔm nɛ ŋkilimiɣ kʋdɔndɩnaa nɛ akpadɩyaa mba pɛwɛ ñɛ-ɛgbɛyɛ taa yɔ pɔ-yɔɔ? Lɛɣtʋ ndʋ ŋkpɛlɩkɩɣ lɛɛlɛɛyɔ yɔ, tɩpɩzɩɣ tɩsɩnɩ-ŋ nɛ ŋwɛɛnɩ wala sakɩyɛ cee wayɩ nɛ pɩkɩlɩ. Tɛ ña-taa se ŋlakɩ ño-ɖoŋ ɖeɖe tʋma wena payɩ paɖʋʋ-ŋ yɔ a-taa.—Roma 12:11.

18. Ɛzɩ ɖɩnaʋ kɩlɛmʋʋ yɔɔ yɔ, lɔŋ weyi Beverley kɩɖaʋ kpɛlɩkɩɣ-ŋ?

¹⁸ Paa ɖa-pɩnzɩ ɩɖɔ ɛzɩma yɔ, ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ ɖa-tɩ fezuu taa kaɖʋsɩ nɛ ɖɩtalɩ-sɩ. Iyele nɛ ɖɩna koobu halɩñɩnʋ nɔɔyʋ kɩɖaʋ. Payaɣ-ɩ se Beverley nɛ ɛwɛnɩ pɩnzɩ 75. Ɛɛhɩnɩ kʋdɔŋ sɔsɔʋ nakʋyʋ, nɛ pʋyɔɔ lɛ ɖɔnɛ wɛ-ɩ kaɖɛ. Ɛlɛ, ɛɛsɔɔlɩ siŋŋ se ɛɖʋ nesi siŋŋ tɔm susuu ɖʋtʋ ndʋ palabɩ Krɩstʋ sɩm yɔɔ tɔzʋʋ sɔnzɩ alɩwaatʋ taa yɔ . Pʋyɔɔ lɛ, ɛɖʋ ɛ-tɩ kaɖʋsɩ nasɩyɩ ɖeyi ɖeyi. Beverley ñaɣ pana nɛ ɛtalɩ kaɖʋsɩ nzɩ ɛɖʋ ɛ-tɩ se pɩsa nɛ ɛɖʋ nesi tɔm susuu ɖʋtʋ ndʋ yɔ lɛ, ehiɣ taa leleŋ siŋŋ. Ɛ-pana ñaɣʋ seɣti ɛyaa lalaa nɛ pala tʋmɩyɛ nɛ kpekpeka tɔm susuu tʋmɩyɛ taa. Tʋmɩyɛ nɖɩ ɖo-koobiya akpadɩyaa lakɩ yɔ, ɖɩmʋ ñɩm Yehowa ɛsɩndaa, paa wɛtʋ ndʋ tɩ-taa pɛwɛɛ yɔ, tɩɩhaɣ-wɛ nʋmɔʋ se pala sakɩyɛ ɛzɩ pɔsɔɔlʋʋ yɔ.—Keɣa 70:17, 18.

19. Fezuu taa kaɖʋsɩ nzɩ ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩɖʋ ɖa-tɩ yɔ sɩ-taa nasɩyɩ lɛ nzɩ?

¹⁹ Ðʋ ña-tɩ kaɖʋsɩ nzɩ ŋpɩzɩɣ nɛ ŋtalɩ yɔ. Ñaɣ pana nɛ ŋwɛɛnɩ wɛtʋ kɩbandʋ ndʋ tiyeki se ñɔ-tɔm ɛkɛdɩnɩ Yehowa yɔ. Ñaɣ pana nɛ ŋwɛɛ niye hɔɔlɩŋ ndɩ ndɩ taa nɛ pɩha-ŋ waɖɛ nɛ ŋwɛɛ wazaɣ ɖɛ-Ɛsɔ nɛ ɛ-ɛgbɛyɛ nɛ pɩkɩlɩ. Ñɩnɩ nʋmɔŋ weyi ɩ-yɔɔ ŋpɩzɩɣ ŋtɩŋna nɛ ŋsɩnɩ ño-koobiya nɛ pɩkɩlɩ yɔ. * Ɛzɩ Timootee yɔ, Yehowa wazɩɣ-ŋ nɛ “ɛyaa tɩŋa na kaɣlaa se ŋwɛɛ nɛ ŋwokini ɛsɩndaa.”—1 Tim. 4:15.