1, 2. (a) Ɛbɛ yɔɔ Hana taa taawɛɛ leleŋ alɩwaatʋ ndʋ pɔñɔɔzaɣ pa-tɩ se pɛɖɛɛ nʋmɔʋ yɔ? (b) Ɛbɛ Hana tɔm kpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

HANA ɛzɩyɛ sɛnɩ ɛ-tɩ ñɔɔzʋʋ se pɛɖɛɛ nʋmɔʋ, nɛ ɛñakaɣ pana se ɛsɔɔ tɔm ndʋ tɩcɛyaɣ-ɩ yɔ, tɩ-yɔɔ. Pɩɩwɛɛ se pɩkɛ taa leleŋ alɩwaatʋ; paa pɩnaɣ ŋga lɛ, ɛ-walʋ Ɛlkaana kpakɩɣ ɛ-hɔʋ tɩŋa nɛ powoki Siiloo se pɛsɛɛ Ɛsɔ, kizinziku tɛɛ. Yehowa kaasɔɔlaa se pɩkɛ taa leleŋ alɩwaatʋ. (Kalɩ Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 16:15.) Nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se Hana nɩɣaɣ leleŋ ɖʋtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ, kpaɣnɩ ɖooo ɛ-pɩjatʋ taa. Ɛlɛ lɛɛlɛɛyɔ lɛ, nabʋyʋ lɛɣzɩ e-wezuu caɣʋ taa.

² Pɩɩkɛnɩ-ɩ taa leleŋ se ɛ-walʋ sɔɔlɩ-ɩ. Ɛlɛ, Ɛlkaana kaawɛnɩ ɖɔɖɔ halʋ lɛlʋ. Payaɣ-ɩ se Peniina, nɛ ɛlɛ ñataasɔɔlɩ se Hana ɛnɩɩ leleŋ e-wezuu caɣʋ taa. Halɩ Peniina ñɩnɩ ɛzɩma ɛla nɛ Hana ɛtaanɩɩ leleŋ nɩɩyɩ pɩnaɣ taa ɖʋtʋ ndʋ tɩ-yɔɔ yɔ. Ɛzɩma tɩyɛ? Ɛzɩma Hana tisuu sɩnɩ-ɩ nɛ ɛlʋbɩnɩ takɩm sɔsɔm mbʋ? Ye ŋkatɩɣ tɩlasɩ nasɩyɩ nɛ ŋŋnɩɣ leleŋ ñe-wezuu caɣʋ taa yɔ, Hana tɔm kaɣ-ŋ sɩnʋʋ.

3, 4. Tɩlasɩ sɔsɔsɩ naalɛ nzɩ Hana kataa? Nɛ ɛbɛ yɔɔ pɩɩwɛ-ɩ kaɖɛ se ɛlʋbɩnɩ-sɩ?

³ Bibl wɩlɩɣ se pɩɩwɛɛ se Hana ɛlʋbɩnɩ tɩlasɩ sɔsɔsɩ naalɛ e-wezuu caɣʋ taa. Ɛpɩzaɣ se ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kajalaɣ kaɖɛ taa, ɛlɛ naalɛ ñɩnɖɛ taa lɛ, ɛtaapɩzɩɣ se ɛla nabʋyʋ. Kajalaɣ lɛ, pɛwɛ halaa naalɛ pa-walʋ cɔlɔ nɛ ɛ-yɔnɖɔŋ sʋsʋʋ-ɩ. Nabʋlɛ lɛ, ɛɛkɛ kaalʋlaɣ. Kaalʋlʋtʋ kɔŋnɩ ɖɩwɩzɩyɛ paa halʋ weyi, kɔzɩ kɔzɩ ye ɛsɔɔlaa se ɛwɛɛnɩ piya yɔ. Ɛlɛ Hana alɩwaatʋ taa lɛ, pɩɩkɛnɩ siziŋ nɩʋ sɔsɔm mbʋ pʋyɔɔ yɔ paa hɔʋ ŋgʋ lɛ, kɩtaɣaɣ liu se piya yekina nɛ kɩ-hɩɖɛ etaale. Ye mbʋ, kaalʋlʋtʋ kaakɛ fɛyɛ sɔsɔɖɛ.

⁴ Ye pɩtaakɛ Peniina lakasɩ yɔɔ yɔ, Hana kaapɩzaɣ se ɛɖɔkɩ ɛ-tɩ kpam takɩm sɔsɔm mbʋ pɩ-taa. Halaa sakɩyɛ kpaɣʋ tɩkɛ pʋyʋ kɩbanʋ. Mbʋ pʋyɔɔ yɔ pɩkɔŋnɩ paɖaɣyɛ, you, nɛ laŋwɛɛkɩyɛ paa ɖooye. Pɩtaakɛ mbʋ Ɛsɔ kaaɖʋwa se pɩwɛɛ Edɛɛnɩ kaɖaɣ taa, ɛlɛ ɛɛɖʋwa se ɛyʋ ɛkpaɣ halʋ kʋɖʋm na. (Kiɖe 2:24) Mbʋ  yebina nɛ Bibl tɩyɔɔdɩ tɔm kɩbandʋ natʋyʋ halaa sakɩyɛ kpaɣʋ yɔɔ. Nɛ tɔm ndʋ kɩkɛdɩ Ɛlkaana hɔʋ yɔɔ yɔ, tɩwɩlɩɣ se halaa sakɩyɛ kpaɣʋ fɛyɩ ɖeu.

5. Ɛbɛ yɔɔ Peniina ñɩnaɣ se Hana ɛnɩɩ siziŋ? Nɛ ɛzɩma tɩyɛ ɛɖʋ Hana wɩzasɩ?

⁵ Ɛlkaana kaakɩlɩ sɔɔlʋʋ Hana na. Yuda mba nabɛyɛ kɛdaa se Hana ɛcalɩ kpaɣʋ nɛ pɩnzɩ cabɩ wayɩ lɛ, ɛkpaɣ Peniina. Paa mbʋ yɔ, Peniina kɩlɩ sʋsɩ nɛ ɛtɩŋɩɣnɩ nʋmɔŋ ndɩ ndɩ yɔɔ se ɛla nɛ Hana ɛtaanɩɩ leleŋ nɩɩyɩ kaaʋ. Piya lʋlʋʋ Peniina kɩlɩnɩ Hana. Ɛlʋlaɣ piya nɛ sɩɖɔʋ lɛ, ɛcɔŋnɩ ɛ-tɩ se ɛwɛ ñɩm kpem nɛ pɩkpaɖɩ Hana. Mbʋ ɛzɩ pɩɩlabɩ-ɩ pʋtɔdɩyɛ nɛ Hana nɛ ɛhɛzɩ ɛlɛ laŋɩyɛ e-siziŋ nɩʋ taa lɛ, ɛtɛzaɣ-ɩ ɖʋʋ ɖɩwɩzɩyɛ kɩɖʋʋ. Bibl tɔm se Peniina kulusi Hana hɔyɛ “se pɩwɩzɩ-ɩ.” (1 Sam. 1:6) Peniina naɣaɣ faɖaɖa pʋcɔ nɛ ɛlakɩ. Ɛñɩnaɣ se ɛɖʋ Hana wɩzasɩ na, nɛ mbʋ ɖeyi ɖeyi ɛlaba.

6, 7. (a) Ɛlkaana kaañaɣ pana se ɛhɛzɩ Hana laŋɩyɛ, ɛlɛ ɛbɛ yɔɔ Hana taakɛdɩ-ɩ mbʋ pɩlakaɣ yɔ, pɩtɩŋa? (b) Hana kaalʋlʋtʋ wɩlɩɣ se Yehowa taasɔɔlɩ-ɩ yaa we? Lɩzɩ pɩ-taa. (Cɔnɩ pɩ-tɛɛ tɔm.)

⁶ Alɩwaatʋ ndʋ powokaɣ Siiloo yɔ, tɩ-taa Peniina hikaɣ waɖɛ kpem se ɛɖʋ Hana ɖɩwɩzɩyɛ. Peniina kaawɛnɩ piya sakɩyɛ nɛ Ɛlkaana tayɩɣ kɩlaʋ nandʋ lɛ, ɛhaɣ Peniina nɛ “ɛ-pɩyalaa nɛ ɛ-pɛlaa kpeekpe” paa weyi lɛ, ɛ-nandʋ cɛɣɖɛ. Ɛlɛ Hana lɛ, ɛhaɣaɣ-ɩ nandʋ cɛɣɖɛ kʋɖʋmɖɩyɛ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛfɛyɩ pɩɣa. Peeɖe Peniina kulusaɣ Hana hɔyɛ nɛ ɛtɔzʋʋ-ɩ se ɛkɛ kaalʋlaɣ nɛ Hana wiɣ nɛ halɩ ɛɛtɔkɩ tɔɔnaɣ. Ɛlkaana ɖiɣzinaa se ɛ-halʋ kʋsɔɔlʋ Hana wɛ kʋñɔŋ taa nɛ ɛɛtɔkɩ tɔɔnaɣ lɛ, ɛñɩnɩ se ɛhɛzɩ ɛ-laŋɩyɛ. Peeɖe ɛpɔzɩ-ɩ se: “Hana, ɛbɛ yɔɔ ŋwiɣ nɛ ŋŋtɔkɩ? Nɛ pɩlabɩ ɛzɩma nɛ ña-taa wɩɣ? Ɛzɩ mantɩkɛ-ŋ pɩɣa pɩkɩlɩ piya hiu?”​—1 Sam. 1:4-8.

⁷ Ɛlkaana mʋnɩ samtʋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛpɩzaa nɛ eɖiɣzina se Hana kaalʋlʋtʋ yebina nɛ ɛwɛɛ wɩzasɩ taa. Nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se tɔm kɩbandʋ ndʋ Ɛlkaana yɔɔdaa yɔ, tɩhɛzɩ Hana laŋɩyɛ nɛ pɩwɩlɩɣ se ɛ-walʋ sɔɔlɩ-ɩ. Ɛlɛ, Ɛlkaana tɩyɔɔdɩ Peniina lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ tɔm natʋyʋ. Nɛ Bibl tɩwɩlɩ ɖɔɖɔ se Hana kɛdɩ-ɩ mbʋ mbʋ ɛ-yɔnɖɔŋ lakaɣ-ɩ yɔ. Pɩtɩla yɔ, Hana seɣaɣ sɔɔndʋ se ye ekuli Peniina wayɩ yɔ, pɩtɛzɩɣ tɔm wɛɛkʋʋ kɩwɛɛkʋ. Ɛzɩ Ɛlkaana kaawɛnɩ ɖoŋ se ɛlɛɣzɩ mbʋ pɩlakaɣ yɔ?  Pɩɩkaɣ yebu nɛ Peniina paɖɩ Hana nɛ pɩkɩlɩ? Peniina piya nɛ ɛ-lɩmɖʋyaa paakaɣ ɖʋʋ pɔ-nɔɔ tɔm ndʋ tɩ-taa nɛ panazɩ Hana nɛ pɩkɩlɩ? Pɩpɩzaɣ se piyele nɛ paɖaɣnɩ Hana paɖʋʋ ɛ-hɔʋ taa nɛ pɩkɩlɩ.

8. Ye panazɩɣ-ŋ yaa pomuluu-ŋ mɛsaɣ tɛɛ yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩkɛnɩ laŋɩyɛ hɛzʋʋ se ŋtɔzɩ se Yehowa kɛ Ɛsɔ siɣsiɣ tʋ?

⁸ Paa Ɛlkaana kaanaɣaɣ Peniina lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ yaa ɛtaanaɣ-sɩ yɔ, Yehowa Ɛsɔ ñanaɣaɣ pɩtɩŋa. Bibl kuli mbʋ Peniina lakaɣ mɛsaɣ tɛɛ yɔ pɩ-yɔɔ nɛ kɩwɩlɩ. Pɩkɛnɩ paɣʋ siŋŋ mba palakɩ sʋsɩ nɛ paɖaɣyɛ nɛ pamaɣzɩɣ se lakasɩ nzɩ sɩkɛ cikpesi yɔ. Ɛlɛ ɛyaa hɛɛɛ tɩnaa nɛ mba panazɩɣ-wɛ ɖulum ɛzɩ Hana yɔ, papɩzɩɣ nɛ pɛhɛzɩ pa-laŋa se Yehowa weyi ɛkɛ Ɛsɔ siɣsiɣ tʋ yɔ, ɛkaɣ pɔ-tɔm ɖeɖe cɔnaʋ alɩwaatʋ ndʋ ɛsɔɔlaa yɔ tɩ-taa. (Kalɩ Wayɩ Wayɩ Paɣtʋ 32:4.) Pɩtɩla yɔ, Hana kaasɩm mbʋ, pʋyɔɔ ɛtɩmnɩ Yehowa nɛ ɛpɔzɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-ɩ.

9. Hana kaasɩm mbʋ ɛ-yɔnɖɔŋ kaɣ-ɩ labʋ Siiloo yɔ, ɛlɛ etikizi wobu peeɖe se ɛsɛɛ Yehowa. Ɛbɛ pɩkpɛlɩkɩɣ-ɖʋ?

⁹ Hɔʋ paɣzɩ kɩ-tʋma tɛbɩyɛ tɛɛ. Paa weyi ɛwɛɛ nɛ ɛñɔɔzʋʋ ɛ-tɩ se ɛɖɛɛ nʋmɔʋ, halɩ pɩkpɛndɩnɩ piya. Hɔʋ ŋgʋ kɩkaɣ ɖɔm pɩcɛzɩ ɛzɩ kilomɛtawaa 30 mbʋ yɔ Efrayim kajalanzɩ taa pʋcɔ nɛ kɩtalɩ Siiloo. Ye nɩŋgbanzɩ pɔɖɔŋ yɔ, kɩyakʋ kʋyʋmʋʋ yaa kɩyakɩŋ naalɛ mbʋ yɔ pakpakɩɣ se pɔɖɔmnɩ nʋmɔʋ ŋgʋ. Hana kaasɩm mbʋ ɛ-yɔnɖɔŋ kaɣ-ɩ labʋ yɔ. Paa mbʋ yɔ, ɛtɩcaɣ ɖɩɣa. Pʋyɔɔ lɛ, ɛkɛnɩ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ siŋŋ Ɛsɔ sɛyaa sɔnɔ. Pɩfɛyɩ ɖeu se ɛyaa lalaa lakasɩ kɩdɛkɛdɩsɩ yɔɔ lɛ, ɖiyele Ɛsɔ sɛʋ. Pɩtɩkɛ mbʋ yɔ, Yehowa wazasɩ nzɩ sɩsɩɣnɩ-ɖʋ se ɖɩɖɔkɩ ɖa-tɩ takɩm taa yɔ, sɩɖɛɣ ɖɔ-yɔɔ.

10, 11. (a) Ɛbɛ yɔɔ Hana kpaɣ nʋmɔʋ nɛ ewolo kizinziku tɛɛ alɩwaatʋ ndʋ ehiɣ waɖɛ kpaagbaa yɔ? (b) Ɛzɩma tɩyɛ Hana heyi Yehowa tɔm ndʋ tɩɩwɛ ɛ-laŋɩyɛ taa yɔ, adɩma taa?

¹⁰ Pɔɖɔm piyisi nʋmɔŋ taa evemiye pilim lɛ, Ɛlkaana nɛ ɛ-hɔʋ pɔñɔtɩnɩ Siiloo. Siiloo kaawɛ pɛ-ɛzɩdaa piyaɣ cikpelaɣ nakɛyɛ yɔɔ, piyisi sɔsɔsɩ nasɩyɩ hɛkʋ taa. Pɛwɛɛ nɛ pɔñɔtʋʋnɩ tɛtʋ lɛ, Hana wɛɛ nɛ ɛmaɣzɩɣ tɔm ndʋ ɛkaɣ heyuu Yehowa adɩma taa yɔ, tɩ-yɔɔ. Pɔkɔm nɛ patalɩ lɛ, pa-tɩŋa pɔtɔɔ tɔɔnaɣ. Nɛ Hana hiɣ waɖɛ kpaagbaa lɛ, ɛkʋyɩ pɔ-cɔlɔ nɛ ewolo Yehowa kizinziku tɛɛ. Cɔjɔ sɔsɔ Elii kaawɛ peeɖe, ɛɛcaɣ kizinziku nɔnɔɔ sɔsɔɔ cɔlɔ. Ɛlɛ, Hana lɩmaɣza kpeekpe ñaawɛ ɛ-Ɛsɔ yɔɔ na. Ɛɛwɛnɩ lidaʋ se Yehowa kaɣ nɩʋ ɛ-adɩma kizinziku tɛɛ peeɖe. Paa nɔɔyʋ ɛɛpɩzɩɣ  se ɛnɩɩ mbʋ pɩ-taa ɛwɛɛ yɔ, ɛ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, ɛlɛ ñapɩzɩɣ. Ɛtɔzɩ ɛ-wɩzasɩ yɔɔ lɛ, ɛpaɣzɩ wiu.

¹¹ Ɛwɛɛ nɛ ɛtɩmɩɣnɩ Yehowa ɛ-laŋɩyɛ taa lɛ, ewiɣ nɛ esiziɣ nɛ ɛ-tɔnʋʋ paɣ ɛ-yɔɔ. E-ndomee wɛɛ nɛ aciɣdiɣ alɩwaatʋ ndʋ ɛyɔɔdaɣ ndʋ tɩcɛyɩɣ-ɩ yɔ. Nɛ ɛtɩmɩ alɩwaatʋ sakɩyɛ nɛ eheyi ɛ-Ɛsɔ mbʋ pɩwɛ ɛ-laŋɩyɛ taa yɔ. Ɛlɛ, ɛtɩpɔzɩ Ɛsɔ yem se ɛsɩnɩ-ɩ nɛ ɛlʋlɩ pɩɣa. Hana kaasɔɔlɩ siŋŋ se Ɛsɔ ɛwazɩ-ɩ, ɛlɛ ɛñɩnaɣ ɖɔɖɔ se ɛha Ɛsɔ mbʋ ɛpɩzɩɣ yɔ. Mbʋ labɩna nɛ eɖuuni Ɛsɔ nɛ ɛtɔ se ye ɛha-ɩ abalɩbɩɣa yɔ, ɛnʋ kaɣ-kɛ cɛlʋʋ nɛ kala Yehowa tʋmɩyɛ ke-wezuu kpeekpe taa.​—1 Sam. 1:9-11.

12. Ɛzɩ ɖɩnaʋ Hana kɩɖaʋ taa yɔ, adɩma hɔɔlʋʋ taa lɛ, ɛbɛ yɔɔ pɩwɛɛ se ɖɩtɔzɩ?

¹² Ye mbʋ, Hana ha kɩɖaʋ kɩbaŋʋ Ɛsɔ sɛyaa kpeekpe adɩma nʋmɔʋ taa. Yehowa ha ɛ-sɛyaa waɖɛ faaa se pɔyɔɔdɩnɩ-ɩ kaalɛyɩtʋ nɛ peheyi-i mbʋ pɩcɛyɩɣ-wɛ yɔ, ɛzɩ pɩɣa heyuu ka-lʋlɩyʋ kʋsɔɔlʋ mbʋ pɩcɛyɩɣ-kɛ nɛ sɔɔndʋ ɛɛkpaɣ-kɛ yɔ. (Kalɩ 1 Yohanɛɛsɩ 5:14; 1 Tesalooniki 5:17.) Fezuu kiɖeɖeu sɩnɩ apostoloo Pɩyɛɛrɩ nɛ ɛma tɔm kɩbandʋ tʋnɛ adɩma wena ɖɩlakɩ Yehowa yɔ, a-yɔɔ: “Ɩkpaɣ lɩmaɣza wena a-tɩŋa payɩ akʋʋ-mɩ yɔ nɛ ɩɖʋzɩ e-nesi taa, mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛnʋ cɔŋnɩnɩ mɩ-yɔɔ.”​—1 Pɩy. 5:7.

13, 14. (a) Lɩmaɣzɩyɛ kɩdɛkɛdɩyɛ nɖɩ Elii maɣzɩ Hana yɔɔ kpaagbaa? (b) Ɛzɩma Hana cosi Elii yɔ, ɛbɛ yɔɔ pɩkɛnɩ-ɖʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ tisuu nʋmɔʋ taa?

¹³ Ɛlɛ, pɩwɛ ɛyaa kaɖɛ se panɩɣ tɔm taa nɛ panaɣ pʋtɔdɩyɛ ɛzɩ Yehowa yɔ. Hana ɖiɣni wiluu nɛ ɛtɩmɩɣ lɛ, ɛnɩɩ nɔɔ nakɛyɛ taŋ nɛ ɛña kpeke. Cɔjɔ sɔsɔ Elii weyi ɛcɔŋaɣnɩ Hana yɔ, ɛnʋ yɔɔdɩna. Eheyi Hana se: “Sʋlʋm wɛɣ nɛ pɩkʋʋ-ŋ nɛ pɩkɔɔ pɩsɩɩnɩ ɖooye? Hoo pazɩ nɛ ŋtɔ sʋlʋm mbʋ pɩkʋʋ-ŋ yɔ.” Elii na ɛzɩma Hana caɣ pʋtɔdɩyɛ, e-ndomee ciɣdiɣ, ewiliɣ nɛ esiziɣ yɔ. Mbʋ ɛzɩ ɛpɔzɩ-ɩ nɛ ɛna mbʋ pɩlakɩ-ɩ yɔ lɛ, ɛmaɣzɩ kpaagbaa se sʋlʋm kʋʋnɩ-ɩ.​—1 Sam. 1:12-14.

¹⁴ Hana ɛza kaañɩŋaa nɛ pɩtʋʋ fɛyɩ se tɔm ndʋ, tɩɖʋ-ɩ wɩzasɩ siŋŋ mbʋ pʋyɔɔ yɔ tɩtaakɛ toovenim, nɛ pɩtasɩ lɛ ɛyʋ sɔsɔ weyi paa weyi ɛñaŋaɣ yɔ, ɛnʋ yɔɔdɩnɩ-tʋ. Ɛlɛ, cɩnɛ ɖɔɖɔ lɛ Hana tasɩ-ɖʋ haʋ kɩɖaʋ kɩbaŋʋ tisuu nʋmɔʋ taa. Etiyele se ɛyʋ mantɩtalɩ pilim ɛjandʋ ɛɖɩɣ-ɩ nʋmɔʋ se ɛsɛɛ Yehowa. Ecosi Elii nɛ ñamtʋ nɛ ɛlɩzɩ-ɩ tɔm tɔbʋʋ. Elii nawa se piyiɣdi-i lɛ, ecosi-i nɛ nɔɔ kɩbaŋa se: “Wolo nɛ laŋhɛzɩyɛ nɛ Izrayɛɛlɩ tɛ Ɛsɔ ha-ŋ mbʋ ŋpɔzʋʋ-ɩ yɔ.”​—1 Sam. 1:15-17.

15, 16. (a) Hana tɩmnɩ Yehowa nɛ ɛ-laŋɩyɛ pilim nɛ ɛsɛɛ-ɩ e-kizinziku tɛɛ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛzɩma pɩwazɩ-ɩ? (b) Ɛzɩma ɖɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Hana alɩwaatʋ ndʋ ɖɩlʋkɩnɩ laŋwɛɛkɩyɛ yɔ?

¹⁵ Hana tɩmnɩ Yehowa nɛ ɛ-laŋɩyɛ pilim nɛ ɛsɛɛ-ɩ e-kizinziku tɛɛ nɛ pɩtɛ lɛ, ɛzɩma pɩwazɩ-ɩ? Bibl kɛdaa se: “Nɛ  halʋ ɖɛɛ ɛkpaɣ ɛ-nʋmɔʋ nɛ ɛtɔɔ tɔɔnaɣ; ɛ-ɛzɩdaa tɩtasɩ wɛʋ ɛzɩ pɩɩwɛʋ yɔ.” (1 Sam. 1:18) Bibl nakʋyʋ (Bible de Jérusalem) ñɔtɔm se: “Ɛ-ɛzɩdaa tɩtasɩ caɣʋ pʋtɔdɩyɛ.” Ye mbʋ, Hana laŋɩyɛ kaahɛwa. Pɩwɛ ɛzɩ ɛkɛzɩ ɛ-sʋʋtʋ nɛ ɛsʋʋ weyi ɛkɩlɩ-ɩ ɖoŋ pɩdɩɩfɛyɩ yɔ. Ɛnʋ lɛ, ɛ-Caa weyi ɛwɛ ɛsɔdaa yɔ, Yehowa. (Kalɩ Keɣa 54:23.) Sʋʋtʋ natʋyʋ kɩlɩ Ɛsɔ yuŋ na? Aayɩ, sʋʋtʋ natʋyʋ tɩkɩlɩ-ɩ yuŋ, nɛ natʋyʋ ɛɛkaɣ-ɩ kɩlʋʋ yuŋ wiɖiyi kpa.

¹⁶ Ye sʋʋtʋ natʋyʋ ɛkɩlɩ-ɖʋ yuŋ yaa kʋñɔŋ nakʋyʋ ɛkɩlɩ-ɖʋ kaɖɛ yɔ, ɛzɩ Hana yɔ pɩwɛɣ ɖeu se ɖɩyɔɔdɩnɩ kaalɛyɩtʋ weyi Bibl tɔŋ se ɛkɛ “adɩma Welisiyu” yɔ. (Keɣa 65:2, NW) Ye ɖɩlabɩ mbʋ nɛ tisuu yɔ, ɖa ɖɔɖɔ ɖɩkaɣ naʋ se “Ɛsɔ tɛ laŋhɛzɩyɛ nɖɩ ɖɩkpaɖɩ lɔŋ kpeekpe yɔ” ɖɩhɛzɩɣ ɖa-laŋa.​—Fil. 4:6, 7.

17, 18. (a) Ɛzɩma Ɛlkaana wɩlaa se etisi tɔm ndʋ Hana ɖuuni Ɛsɔ yɔ, tɩ-yɔɔ? (b) Ðoŋ weyi Peniina taatasɩ wɛnʋʋ Hana yɔɔ?

¹⁷ Tɛʋ fema lɛ, Hana nɛ Ɛlkaana powolo kizinziku tɛɛ. Pɩtʋʋ fɛyɩ se eheyi ɛ-walʋ mbʋ ɛpɔzɩ Yehowa nɛ ɛzɩma eeɖuuni Ɛsɔ yɔ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ Moyizi Paɣtʋ tɔm se ye halʋ nɔɔyʋ eɖuuni Ɛsɔ nɛ pɩtɩkɛdɩnɩ ɛ-walʋ yɔ, ɛlɛ pɩzɩɣ nɛ ekizini-i. (Kɩg. 30:10-15) Ɛlɛ abalʋ siɣsiɣ tʋ ɛnʋ, ɛtɩla mbʋ. Ɛ nɛ ɛ-halʋ Hana pɛsɛ Yehowa kizinziku tɛɛ nɛ pɩtɛ lɛ, papɩsɩ nɛ pekpe pɛ-tɛ.

¹⁸ Ɛzɩmtaa Peniina kɔm nɛ ɛtɩlɩ se ɛɛpɩzɩɣ nɛ ɛtasɩ Hana ɖɩwɩzɩyɛ ɖʋʋ? Bibl tiheyi-ɖʋ tɔm natʋyʋ pɩ-yɔɔ. Ɛlɛ tɔm loyaɣ “ɛ-ɛzɩdaa tɩtasɩ wɛʋ ɛzɩ pɩɩwɛʋ” yɔ, wɩlɩɣ se kpaɣ nɛ puwiye lɛ, Hana tɩtasɩ wɛʋ ɖɩwɩzɩyɛ taa. Pitileɖi pʋcɔ nɛ Peniina nɩɩ pɩ-taa se ɛ-lakasɩ ɩɩtasɩɣ Hana ɖɩwɩzɩyɛ ɖʋʋ. Bibl tɩtasɩ Peniina tɔm yɔɔdʋʋ.

19. Wazaɣ ŋga Hana hiɣaa? Nɛ ɛzɩma ɛwɩlɩ ɛ-ɛsɩmɩyɛ weyi ɛwazɩ-ɩ yɔ?

¹⁹ Hana kaawɛ laŋhɛzɩyɛ taa. Nɛ fenasɩ cabɩ ɖɛwa lɛ, ɛ-taa tasɩ labʋ leleŋ siŋŋ nɛ pɩkɩlɩ. Fenaɣ ɖɛ ɛ-yɔɔ. Hana taa labɩ leleŋ pɩdɩɩfɛyɩ, ɛlɛ ɛtɩsɔɔ weyi ɛwazɩ-ɩ yɔ ɛ-yɔɔ. Pʋyɔɔ ɛlʋlɩ abalɩbɩɣa nɛ ɛyaa-kɛ se Samɩyɛɛlɩ. Pʋ-tɔbʋʋ lɛ se: “Ɛsɔ hɩɖɛ.” Hana ha ɛ-pɩyalʋ hɩɖɛ nɖɩ mbʋ pʋyɔɔ yɔ, ɛɛya Ɛsɔ hɩɖɛ nɛ ɛlɛ ñocosi-i. Pɩnaɣ ŋga lɛ, ɛtɩtɩŋ Ɛlkaana nɛ pɔ-hɔʋ taa mba lalaa wayɩ nɛ powolo Siiloo. Ɛcaɣ ɖɩɣa pɩnzɩ naadozo nɛ pɩkɔɔ pɩtalɩ alɩwaatʋ ndʋ ɛcɛbɩ pɩɣa hɩɖɛ yɔ. Ɛñɔɔzɩ ɛ-laŋɩyɛ nɛ ɛɖaŋ, mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛnawa se wiɖiyi ɛ-pɩɣa kʋsɔɔlaɣ ŋga kakaɣ ɖɛʋ nɛ keyebi-i.

20. Ɛzɩma tɩyɛ Hana nɛ Ɛlkaana pɔɖɔm tɔm ndʋ paaɖuuni Yehowa yɔ, tɩ-yɔɔ?

²⁰ Pɩtaawɛɛ kɛlɛʋ se Hana eyele ɛ-pɩyalʋ nɛ ɛɖɛɛ. Toovenim, ɛnawa se pakaɣ ɛ-yɔɔ cɔnʋʋ camɩyɛ Siiloo. Pɩtɩla yɔ, halaa  mba palakɩ tʋmɩyɛ kizinziku tɛɛ peeɖe yɔ, mba kaɣnɩ ɛ-yɔɔ cɔnʋʋ. Ɛlɛ, pɩɣa ɛjam ɛkɛnaa. Ðoyo weyi pɩzɩɣ nɛ etisi se pakpaɣ ɛ-pɩɣa ɛjam nɛ pɛɖɛna? Ɛlɛ Hana nɛ Ɛlkaana petisi faaa nɛ powoni pa-pɩɣa kizinziku tɛɛ nɛ taa leleŋ. Palaa kɩlaŋ nɛ pakpaɣ Samɩyɛɛlɩ nɛ paɖʋzɩ Elii nesi tɛɛ nɛ pɔtɔzɩ-ɩ se pɩlabɩ pɩnzɩ cabɩ yɔ, Hana kaaɖuuni Ɛsɔ.

21. Ɛzɩma Hana adɩma wɩlɩɣ se ɛɛwɛnɩ tisuu siŋŋ? (Cɔnɩ ɖɔɖɔ aɖakaɣ ŋga ka-ñʋʋ kɛ: “ Adɩma kɩbana naalɛ naayɛ” yɔ.)

²¹ Peeɖe Hana labɩ adɩma nɛ pɩkɛdɩnɩ Ɛsɔ, pʋyɔɔ pama-yɛ takayaɣ kiɖeɖeɣa taa. Ŋŋkalɩɣ adɩma ana 1 Samɩyɛɛlɩ 2:1-10 taa lɛ, ŋkaɣ naʋ se tɔm ndʋ Hana yɔɔdaa payɩ yɔ, tɩwɩlɩɣ se ɛɛwɛnɩ tisuu siŋŋ. Ɛsam Yehowa ɛ-ɖoŋ sɔsɔŋ yɔɔ. Ɛsamɩ-ɩ ɛzɩma eluzuu mba pakpazɩɣ pa-tɩ nɛ ɛwazɩɣ tanɩm tɩnaa yɔ, pɩ-yɔɔ; ɛsamɩ-ɩ ɖɔɖɔ ɛzɩma ɛpɩzɩɣ nɛ eɖezi ɛyʋ wezuu yaa halɩ eholi ɛyʋ sɩm taa yɔ, pɩ-yɔɔ. Ɛsamɩ-ɩ ɖɔɖɔ mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛwɛ kele kele, ɛwɛɛ siɣsiɣ nɛ ɛlakɩ mbʋ pʋtʋʋzaa yɔ. Pʋyɔɔ ɛtɔm se: “Nɔɔyʋ tɩkɛ kaaʋ ɛzɩ ɖɛ-Ɛsɔ yɔ.” Ðɩpɩzɩɣ nɛ ɖɩtaa Yehowa liu mbʋ pʋyɔɔ yɔ ɛɛlɛɣzɩɣ. Yehowa kɛ mba pomuluu-wɛ nɛ mba pa-laŋa wɛɛkaa nɛ patɩmɩɣnɩ-ɩ se ɛsɩnɩ-wɛ yɔ, pa-ɖɩjɔzɩyɛ.

22, 23. (a) Ɛzɩma ɖɩlaba nɛ ɖɩna se Samɩyɛɛlɩ wɛɛ nɛ ɛpaɣlɩɣ lɛ, eɖiɣzinaa se ɛ-lʋlɩyaa sɔɔlɩ-ɩ? (b) Ɛzɩma tɩyɛ Yehowa tasɩ wazʋʋ Hana?

²² Pɩɩkɛnɩ Samɩyɛɛlɩ waɖɛ sɔsɔɖɛ se e-ɖoo wɛnɩ tisuu siŋŋ Yehowa yɔɔ. Ɛpaɣzɩ paɣlʋʋ lɛ, pɩtʋʋ fɛyɩ se ɛmaɣzaɣ e-ɖoo yɔɔ, ɛlɛ ɛtɩmaɣzɩ wiɖiyi kpa se e-ɖoo lɔ-ɩ. Paa pɩnaɣ ŋga lɛ, Hana kɔŋaɣ Siiloo nɛ ɛkpɛndɩɣna ɛ-pɩyalʋ ekusuye cikpeɖe naɖɩyɛ se esuu nɛ ɛlabɩnɩ tʋmɩyɛ kizinziku tɛɛ. Ɛzɩma ɛñɛyaɣ ekusuye nɖɩ yɔ, pɩwɩlɩɣ se ɛsɔɔlɩ ɛ-pɩyalʋ  siŋŋ nɛ ɛmaɣzɩɣ ɛ-yɔɔ ɖɔɖɔ. (Kalɩ 1 Samɩyɛɛlɩ 2:19.) Maɣzɩ se ŋɖiɣni naʋ Hana eɖiɣni ɛ-pɩyalʋ toko kɩfalʋʋ suu nɛ ɛñɔɔzʋʋ-kʋ se kɩcaɣ ɛ-yɔɔ camɩyɛ, nɛ ɛcɔŋnɩ ɛ-ɛzɩdaa nɛ sɔɔlɩm nɛ eheyiɣ-i tɔm kɩbandʋ se pɩkpazɩ-ɩ ɖoŋ. Wazaɣ sɔsɔɔ pɩɩkɛnɩ Samɩyɛɛlɩ se e-ɖoo sɔɔlɩ-ɩ mbʋ. Nɛ ɛkɔm ɛpaɣlɩ lɛ, e-wezuu caɣʋ kɔnɩ wazaɣ sɔsɔɔ ɛ-lʋlɩyaa nɛ Izrayɛɛlɩ samaɣ kpeekpe yɔɔ.

²³ Yehowa ɖɔɖɔ tɩsɔɔ Hana yɔɔ. Ɛwazɩ-ɩ nɛ eyele nɛ ɛtasɩ lʋlʋʋ piya kagbanzɩ. (1 Sam. 2:21) Ɛlɛ pɩtɩla yɔ, wazaɣ ŋga kaakɩlɩ ñɩm Hana ɛzɩdaa yɔ lɛ taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩɩwɛ ɛ nɛ Yehowa pɛ-hɛkʋ taa yɔ. Nɛ pɩnzɩ ɖɛɣaɣ lɛ, taabalɩyɛ nɖɩ ɖɩcɛyɩsɩɣ nɛ pɩkɩlɩ. Tɛtɛ pɩla mbʋ nɛ ɖɩmaɣzɩnɩ Hana tisuu nɛ Yehowa wazɩ-ɖʋ.