Keti Nge Zabaka Yo?
Inki mutindu bima ya ntama yina bo me zwaka ke ndimisa nde Belshasare vandaka ntotila ya Babilone?
BAMVULA mingi, bantu yina ke tulaka ntembe na Biblia ke tuba nde ntotila Belshasare, yina mukanda ya Daniele ke tubila zingaka ve. (Dan. 5:1) Bo tubaka mutindu yai sambu bo vandaka ve ti banzikisa ya ke monisa nde Belshasare zingaka. Kansi na 1854 mambu sobaka. Sambu na nki?
Na mvula yina, J. G. Taylor mfumu mosi ya politiki ya Angleterre kwendaka kutala mayumbu ya mbanza Ure (bubu yai, Irak ya sudi). Yandi monaka bima mingi ya ntoto ya tuma, yo vandaka na nsi ya ntoto na kati ya nzo mosi ya nene. Bima yango vandaka bonso batablo. Konso tablo vandaka nda kiteso ya basantimetre 10 mpi yo vandaka ti bisono ya ntama. (inscription cunéiforme) Bisono yina vandaka na tablo mosi, vandaka kisambu mosi yina bo salaka sambu na kulomba Nzambi nde Nabonidus, ntotila ya Babilone mpi mwana na yandi ya ntete Belshasare kuzinga mingi. Ata bantu yina ke tulaka ntembe ndimaka yo sambu bima ya ntama yina bo zwaka monisaka kibeni nde Belshasare zingaka.
Biblia ke monisa nde Belshasare zingaka mpi yandi vandaka ntotila. Kansi bantu yina ke tulaka ntembe na mambu ya Biblia ndimaka ve nde yandi vandaka ntotila. Mu mbandu, William Talbot muntu mosi ya mayele ya Angleterre sonikaka nde bantu ya nkaka ke tubaka nde: “Bel-sar-ussur [Belshasare] yalaka na nsungi yina tata na yandi vandaka kuyala. Kansi beto kele mpenza ve ti banzikisa ya ke ndimisa mambu yango.”
Ntembe yina manaka ntangu tablo mosi ya ntoto ya tuma ya bo zwaka vandaka ti bisono yina monisaka nde na nsungi mosi ya luyalu na yandi, ntotila Nabonidus, tata ya Belshasare zingaka ve na ntu-mbanza bamvula mingi. Inki salamaka na bamvula yina yandi vandaka ve na ntu-mbanza? Mukanda mosi (Encyclopaedia Britannica) ke tuba nde: “Ntangu ntotila Nabonidus kwendaka na insi ya nkaka, yandi pesaka mwana na yandi Belshasare kimfumu mpi basoda mingi.” Yo yina, Belshasare yalaka Babilone ti tata na yandi na bamvula yina. Alan Millard muntu mosi ya mayele yina ke sosaka bima ya ntama na nsi ya ntoto mpi yina ke longukaka bandinga tubaka nde yo fwanaka nde “Mukanda ya Daniele kubinga Belshasare ‘ntotila.’”
Ya kieleka, bansadi ya Nzambi ke ndimaka nde mukanda ya Daniele kele mukanda ya kutudila ntima sambu Biblia ke ndimisa nde bo sonikaka mukanda ya Daniele na ngolo ya mpeve santu ya Nzambi.—2 Tim. 3:16.
