“MONO lenda nwana ti mambu yonso kansi mpukumuna ve.” Dibanza yai ke monisa mbote-mbote mutindu bantu ya nkaka ke tadilaka mpukumuna disongidila bo ke sepela ti yo na kati ya ntima. Kansi bankaka ke monaka mpukumuna bonso mbeni mpi ke nungaka yo. Yindula fioti, ntangu nge ke kutanaka ti mpukumuna, keti nge ke pesaka yo nzila to nge ke telaminaka yo?

Ya kieleka, bampukumuna yonso ve ke nataka mpasi ya ngolo. Mu mbandu, kana muntu yina ke zola kukonda kudia kitini ya gato yo ta bebisa ve kibeni luzingu na yandi. Kansi, kupesa nzila na bampusa ya nkaka—mingi-mingi yina ke nataka na mansoni—lenda basisa malanda ya mbi. Biblia ke kebisa beto nde: “Muntu yina ke sala pite ke na mayele ve, yandi ke kudifwa yandi mosi.”—Bingana 6:32, 33.

Kana nge kutana ti mpukumuna ya ke nata nge na mansoni, nki nge ke salaka? Biblia ke pesa mvutu nde: “Sambu luzolo ya Nzambi kele nde beno vanda basantu mpi beno tina pite. Konso muntu na kati na beno fwete zaba mutindu ya kuyala nitu na yandi mosi na busantu mpi na lukumu.” (1 Batesalonika 4:3, 4) Inki mutindu nge lenda baka lukanu yai ya ngolo? Beto tadila bandongisila tatu yina lenda sadisa beto.

Kutala bifwanisu ya ke tedimisa mpusa ya kuvukisa nitu ta yedisa mpenza banzala ya mbi. Sambu na kumonisa kuwakana yina kele na kati ya kutala mpi kuwa mpusa, Yezu kebisaka bantu nde: “Konso muntu yina ke landa na kutala nkento mosi ti nzala ya kuvukisa nitu ti yandi me sala dezia bizumba ti nkento yango na ntima na yandi.” Sambu na kulongisila bawi na yandi, Yezu sadilaka bangogo yai ya kifwani: “Yo yina, kana disu na nge ya kitata ke budisa nge dibaku, tumuna yo mpi losa yo ntama ti nge.” (Matayo 5:28, 29) Inki Yezu zolaka kulonga beto na baverse yai? Sambu na kununga mpukumuna,  beto fwete baka lukanu ya ngolo ya kutala ve bifwanisu yina ke tedimisa mpusa ya mbi.

Mu mbandu: Yindula nde nge me losa disu na tiya yina soudure ke basisaka. Keti nge ta landa na kutala yo? Ata fioti ve! Nge ta katula meso to nge ta sosa kulwata kima mosi sambu na kutanina meso na nge. Mutindu mosi, kana nge me mona kifwanisu ya ke monisa mansoni, mu mbandu na mukanda, na ordinatere, na telefone to kimuntu-kimuntu, katula meso na nge nswalu. Tanina mabanza na nge sambu yo beba ve. Juan, yina vandaka ntete kutala pornografi ke tuba nde: “Mbala mingi kana mono mona nkento mosi ya kitoko, mono ke waka mpusa ya ngolo ya kutala yandi mbote-mbote. Kansi, mono ke salaka ngolo na kukatula meso na mono mpi kansansa na mono ke zabisaka mono nde: ‘Samba Yehowa! Samba kaka na ntangu yai!’ Mono ke sambaka Yehowa mpi mpusa yango ke manaka.”—Matayo 6:9, 13; 1 Bakorinto 10:13.

Beto tadila diaka mbandu ya Yobi, muntu ya kwikama yina tubaka nde: “Mono zengaka nde mono ta talaka ve mwana-nkento na ngindu ya kuladisa yandi.” (Yobi 31:1) Sambu na nki ve kubaka lukanu ya mutindu yai?

Meka diambu yai: Kana nge mona kifwanisu ya ke monisa mansoni na kintulumukina, katula meso na nge nswalu. Landa mbandu ya nsoniki ya Biblia yina sambaka nde: “Katula meso na mono na bima ya mpamba-mpamba, pesa mono moyo mutindu nge silaka.”—Nkunga 119:37.

Sambu beto yonso kele bantu ya kukonda kukuka, bantangu ya nkaka beto lenda nwana ti bampusa ya mbi. Biblia ke tuba nde: “Konso muntu ke mekamaka kana yandi ke bika nde nzala na yandi mosi kubenda yandi mpi kupukumuna yandi. Ebuna nzala, ntangu yo ke baka divumu, yo ke butaka disumu.” (Yakobo 1:14, 15) Inki mutindu beto lenda buya kubwa na mutambu yai ya ke vandaka mpasi na kukatuka?

Kana nge me kutana ti bampusa ya mbi, sosa mpila ya kununga yo. Nwanisa bampusa ya mbi. Katula yo na mabanza nge. Bika kuyindula yo. Troy kudipesaka mingi na kutala pornografi na Internet mpi yandi ke tuba nde: “Sambu na kukatula bangindu ya mbi na mabanza na mono, mono vandaka kuyindula mambu yina kele mbote. Yo vandaka ve pete sambu mono vandaka kubwa diaka. Nsuka-nsuka, mono nungaka bangindu na mono.” Nkento mosi na zina Elsa ke yibuka  mpukumuna ya kusala mansoni yina yandi nwanaka na yo ntangu yandi vandaka toko. Yandi ke tuba nde: “Kudipesa na kisalu mpi kusamba Yehowa sadisaka mono na kununga mabanza ya mbi.”

Meka diambu yai: Kana nge ke nwana ti bangindu ya kusala mansoni, kaka na ntangu yina bika kuyindula yo mpi samba. Sambu na kunwanisa bangindu ya mbi, fulusa mabanza na nge na “mambu yonso yina kele ya kieleka, mambu yonso yina bo lenda zitisa, mambu yonso yina kele ya lunungu, mambu yonso yina kele ya bunkete, mambu yonso yina ke pusaka na zola, mambu yonso yina kele ya lukumu, mambu yonso yina kele ya mbote mambu yonso yina me fwana na kubaka lukumu.”—Bafilipi 4:8.

Kana mpusa ya mbi me yala muntu mpi dibaku me monana ya kulungisa yo, yo lenda nata bampasi na nima. (Bingana 7:6-23) Inki mutindu nge lenda tina kubwa na mpukumuna?

Biblia ke pesa beto ndongisila yai ya mayele: “Muntu ya mayele kana yandi mona mpasi ke kwisa, yandi fweti tina yo; kansi zoba ke tinaka ve, yandi ke kotaka kaka na mpasi.” (Bingana 22:3) Yo yina, tanina makulu na nge. Sosa kuzaba na ntwala mambu yina lenda nata bampasi mpi tina yo. (Bingana 7:25) Bakala mosi na zina ya Filipe yina nungaka mutambu ya pornografi ke tuba nde: “Mono me tulaka ordinatere ya dibuta na kisika yina bantu yonso lenda mona yo mpi mono me tulaka logiciel de filtrage (programme ya ke kangaka mambu ya mbi yina lenda kota na ordinatere). Mono ke sadilaka Internet kaka ntangu bantu ya nkaka kele pana.” Mutindu mosi, Troy yina beto me katuka kutubila ke tuba nde: “Mono ke talaka ve bafilme yina ke tedimisaka bampusa ya kuvukisa nitu mpi ke vukanaka ve ti bantu yina ke tubilaka mambu ya nsoni. Mono ke zolaka ve kuditula na kigonsa.”

Meka diambu yai: Na masonga yonso, tadila mbote-mbote bifu na nge mpi yilama na ntwala sambu na kutina mambu yina lenda nata nge na mpukumuna.—Matayo 6:13.

Inki nge ta sala kana nge ke lemba nitu mpi ke bwa diaka na mpukumuna ata nge ke sala bikesa? Kulemba ve nitu, mpi landa na kusala bikesa. Biblia ke tuba nde: “Ata muntu ya mbote kubwa mbala kana ikwa, yo kele kima ve, yandi ta telema kaka.” (Bingana 24:16) Ya kieleka, Tata na beto ya zulu ke siamisa beto na ‘kutelema.’ Keti nge ta ndima lusadisu na yandi ya zola? Kana mpidina, kulemba ve na kusamba. Tangaka Ndinga ya Nzambi sambu nge yedisa lukwikilu na nge. Kwendaka na balukutakanu ya Bukristu sambu na kukumisa ngolo lukanu na nge. Baka kikesa na lusilu yai ya Nzambi: “Mono ke pesa nge kikesa, mono ke sadisa nge.”—Yezaya 41:10.

Cody, yina beto me tubila na luyantiku ke tuba nde: “Yo lombaka kusala bikesa ya mingi sambu na kubika kikalulu ya kutala pornografi. Mono vandaka kubwa mbala mingi, kansi Nzambi sadisaka mono mpi nsuka-nsuka mono nungaka.” Dylan, yina beto me tubila mpi na luyantiku ke tuba nde: “Mono lendaka kuvukisa nitu kukonda mpasi ti nduku na mono ya kisalu. Kansi, mono bakaka lukanu ya ngolo mpi zabisaka yandi nde ‘Ve!’ Mono ke waka kiese ya kuvanda ti kansansa ya bunkete. Kima ya mfunu kele nde mono sepedisaka Yehowa.”

Kana nge baka lukanu ya ngolo mpi nge nunga mpukumuna, nge lenda tula ntima nde Nzambi ta sepela ti nge!—Bingana 27:11.