1, 2. Noa ti dibuta na yandi vandaka kusala nki kisalu, mpi nki bampasi bo kutanaka ti yo?

NOA ke benda mukongo na yandi mpi nitu na yandi yina ke sala mpasi. Meka kumona na mabanza mutindu Noa me vanda na zulu ya nti mosi ya nda, ke pema mwa fioti ntangu yandi ke tala masuwa ya nene yina yandi ke tunga. Nsudi ya ngolo ya gudro ke wakana na mupepe mpi makelele ya bisadilu ya mabaya. Tuka kisika yina yandi me vanda, Noa ke mona kisalu ya ngolo yina bana na yandi ke sala na bitini ya kuswaswana ya kima ya nene yina bo ke tunga na mabaya. Bana na yandi, bankento na bo, mpi nkento na yandi ya zola, ke sala ngolo ti yandi na kisalu yai tuka bamvula mingi. Bo me manisa dezia kitini mosi ya maswa, kansi kisalu kele ntete mingi!

² Bantu ya bwala yina vandaka kuyindula nde bo yonso kele bazoba. Ntangu Noa ti bana na yandi ke landa kutunga maswa, bantu kumaka kuseka mingi dibanza ya mvula ya ngolo yina ta fulusa ntoto ya mvimba. Diambu ya mpasi yina Noa landaka kukebisa bo vandaka kumonana bonso nde yo lenda salama ve, mpi diambu mosi ya ke sekisa! Bo vandaka kundima ve ata fioti nde muntu lendaka kubebisa luzingu na yandi—mpi luzingu ya dibuta na yandi—na kisalu ya buzoba ya mutindu yina. Kansi, Yehowa, Nzambi ya Noa, vandaka ve kutadila Noa mpidina.

3. Na nki mutindu Noa tambulaka ti Nzambi?

³ Ndinga ya Nzambi ke tuba nde: “Yai kele disolo ya Noa. Noa vandaka muntu ya lunungu. Yandi vandaka kukonda kifu na kati ya bantu ya ntangu na yandi. Noa tambulaka ti Nzambi ya kieleka.” (Kuy. 6:9, NW) Yo ke tendula inki? Yo ke tendula ve nde Nzambi tambulaka na ntoto, to nde Noa kwendaka na zulu. Kansi, Noa lemfukilaka mpenza Nzambi na yandi mpi zolaka yandi mingi yo yina yo vandaka bonso nde yandi ti Yehowa tambulaka kumosi bonso banduku. Mafunda ya bamvula na nima, Biblia ke tuba mambu yai sambu na Noa: “Na nzila ya lukwikilu [na yandi] yandi bedisaka nsi-ntoto.” (Baeb. 11:7) Inki mutindu? Inki beto lenda longuka bubu yai na mbandu ya lukwikilu na yandi?

4, 5. Na bilumbu ya Noa, inki mutindu nsi-ntoto vandaka kaka kukuma mbi?

⁴ Noa yelaka na nsi-ntoto yina vandaka kaka kukuma mbi. Yo  vandaka mbi na bilumbu ya Enoki, tata ya ba-nkaka na yandi, muntu ya nkaka ya kwikama yina tambulaka mpi ti Nzambi. Enoki bikulaka nde, kilumbu ya lusambisu vandaka kukwisila bantu ya mbi ya nsi-ntoto yina. Ntangu yai, na bilumbu ya Noa, mambi kumaka mingi kuluta. Nkutu, na meso ya Yehowa, ntoto bebaka sambu yo fulukaka ti mubulu. (Kuy. 5:22; 6:11; Yude 14, 15) Inki salaka nde mambu kukuma mbi mingi mutindu yina?

⁵ Diambu mosi ya mbi salamaka na kati ya bana ya Nzambi ya bampeve, bawanzio. Mosi na bo kolamaka dezia na Yehowa, kumaka Satana Diabulu sambu yandi kusilaka Nzambi makambu mpi pukumunaka Adami ti Eva na kusala disumu. Na bilumbu ya Noa, bawanzio ya nkaka yantikaka kukolama na luyalu ya lunungu ya Yehowa. Bo yambulaka kisika yina Nzambi pesaka bo na zulu, kwisaka na ntoto, bakaka nitu ya kimuntu, mpi bo kwelaka bankento ya kitoko. Bawanzio ya lulendo mpi ya bwimi yina kolamaka vandaka ti bupusi ya mbi na kati ya bantu.—Kuy. 6:1, 2; Yude 6, 7.

6. Inki bupusi Banefilime vandaka ti yo na nsi-ntoto, mpi nki lukanu Yehowa bakaka?

⁶ Diaka, bawanzio yango butaka bana yina vandaka nda mpi ngolo na mutindu mosi ya kuyituka. Biblia ke bingaka bo Banefilime, yina ke tendula ntete-ntete “Mibwisi”—bantu yina ke bwisaka bankaka. Sambu bo vandaka bantu ya mbi mpi ya mubulu, Banefilime kumisaka diaka mambu mbi mpenza na nsi-ntoto. Yo yina, Ngangi monaka ‘mutindu mambi ya muntu vandaka mingi na ntoto, mpi nde ntangu yonso bangindu ya ntima na yandi vandaka kaka ya mbi.’ Yehowa bakaka lukanu nde yandi ta fwa bantu yina ya mbi na nima ya bamvula 120.—Tanga Kuyantika 6:3-5.

7. Noa ti nkento na yandi kutanaka ti nki diambu ya mpasi sambu na kutanina bana na bo na bupusi ya mbi ya ntangu yina?

⁷ Yindula mutindu yo vandaka mpasi na kusansa bana na nsi-ntoto  ya mutindu yina! Kansi, Noa salaka yo. Yandi zwaka nkento mosi ya mbote. Ntangu Noa kumaka ti bamvula 500, nkento na yandi butilaka yandi bana-babakala tatu—Semi, Kami, mpi Yafeti. * Yo lombaka nde Noa ti nkento na yandi kutanina bana na bo na bupusi ya mbi yina vandaka na nziunga na bo. Bana-fioti ke zolaka mpi ke sepelaka na “bantu ya ngolo” mpi “bantu ya lukumu”—mpi Banefilime vandaka bantu ya mutindu yina. Yo vandaka mpasi sambu nde, Noa ti nkento na yandi kutanina bana na bo na kuwa ve bansangu ya mambu yina bantu yina ya ngolo vandaka kusala, ata mpidina bo longaka bana na bo kieleka sambu na Yehowa Nzambi, muntu yina ke mengaka mambu yonso ya mbi. Yo lombaka nde bo sadisa bana na bo na kuzaba nde, Yehowa vandaka kuwa mpasi na ntima sambu na mubulu mpi kukolama yina vandaka na nsi-ntoto.—Kuy. 6:6.

8. Inki mutindu bibuti ya mayele bubu yai lenda landa mbandu ya Noa mpi ya nkento na yandi?

⁸ Bubu yai, bibuti lenda kuditula na kisika ya Noa ti ya nkento na yandi. Nsi-ntoto ya bubu yai mpi me beba na mubulu mpi kukolama. Bambanza me fuluka ti baleke ya mubulu mpi ya ntu-ngolo. Ata bansaka ya kulutisila ntangu yina bo ke bongisaka sambu na bana lenda vanda ti mambu mingi ya mubulu. Bibuti ya mayele ke salaka yonso sambu na kutanina bana na bo na bupusi yina, na mutindu bo ke longaka bana na bo mambu ya Yehowa, Nzambi ya ngemba, yina ta sukisa mubulu yonso. (Nk. 11:5; 37:10, 11) Bana lenda longuka na kusala mambu ya mbote ata na nsi-ntoto ya mbi! Noa ti nkento na yandi nungaka. Bana na bo yelaka mpi kumaka babakala ya mbote, mpi bo kwelaka bankento yina ndimaka mpi na kutula Yehowa, Nzambi ya kieleka na kisika ya ntete na luzingu na bo.

9, 10. (a) Inki ntuma Yehowa pesaka Noa, yina sobaka luzingu na yandi? (b) Yehowa songaka Noa nki na yina me tala mutindu ya kusala maswa mpi lukanu na yo?

⁹ Kilumbu mosi, luzingu ya Noa sobaka kimakulu. Yehowa solulaka ti nsadi na yandi yai ya zola mpi zabisaka yandi lukanu na yandi ya kusukisa nsi-ntoto ya ntangu yina. Nzambi pesaka Noa ntuma yai: ‘Sala maswa sambu na nge mosi, ya mabaya ya nti ya gofere.’—Kuy. 6:14.

¹⁰ Maswa yai vandaka ve bonso bamaswa yina beto ke monaka bubu yai, mutindu bankaka ke yindulaka. Yo vandaka ve ti kitini ya ntwala to ya nima, yo vandaka mpi ve ti yenda to gido—to bisika ya kufumbama (nkobe). Yo vandaka sanduku mosi ya nene. Yehowa pesaka Noa bamezire ya sikisiki ya maswa yina, mpi zabisaka yandi diambu mosi-mosi na mutindu ya kusala yo, mpi kupakula yo gudro na kati mpi na nganda. Na nima yandi songaka Noa kikuma na yo: ‘Mono  ke tinda mvula ya ngolo na nsi-ntoto. Bima yonso ya kele na nsi-ntoto ta fwa.’ Kansi, Yehowa salaka kuwakana yai ti Noa: ‘Nge fwete kota na maswa, nge, bana na nge ya babakala, nkento na nge, mpi bankento ya bana na nge kumosi ti nge.’ Yo lombaka mpi nde Noa kukotisa mimonisi ya bambisi ya mitindu yonso. Kaka bantu yina kotaka na maswa lendaka kuguluka na Mvula ya Ngolo yina zolaka kunoka!—Kuy. 6:17-20.

11, 12. Noa vandaka ti nki kisalu ya nene, mpi nki mutindu yandi salaka yo?

¹¹ Noa vandaka ti kisalu ya nene. Maswa zolaka kuvanda nene kibeni—nda na yo kiteso ya bametre 133, nene na yo bametre 22, mpi ntela na yo bametre 13. Yo vandaka nene kibeni kuluta kibansala ya nsaka ya nkweso. Keti Noa mekaka kutina kisalu yai, bokutaka sambu na bampasi na yo, to sobaka mambu ya nkaka sambu yo kuma pete? Biblia ke pesa mvutu yai: “Noa salaka na kulanda mambu yonso yina Nzambi pesaka yandi ntuma. Yandi salaka kaka mutindu yina.”—Kuy. 6:22, NW.

¹² Kisalu yina bakaka bamvula mingi, ziku 40 to 50. Yo vandaka kulomba kuzenga banti, kudindumuna yo, mpi kupasula mabaya ya nene, kuyidika yo mpi kuvukisa yo. Yo lombaka nde maswa kuvanda ti ba etaze tatu, basuku, mpi kielo na lweka na yo. Yo ke monana nde, yo vandaka mpi ti ba nela ya kulandana na zulu, mpi ludi yina vandaka ziku ya kufumbama na kati-kati mpi ti mwa nsongi sambu na kukulumusa masa.—Kuy. 6:14-16.

13. Inki kisalu ya nkaka lendaka kuvanda mpasi mingi sambu na Noa kuluta kutunga maswa, mpi bantu salaka nki?

¹³ Mutindu bamvula vandaka kuluta mpi maswa kumaka kumonana, yo fwete vanda nde Noa sepelaka na lusadisu ya dibuta na yandi! Ntembe kele ve nde, kuvandaka mpi ti kisalu ya nkaka yina vandaka mpasi mingi kuluta kutunga maswa. Biblia ke zabisa beto nde Noa vandaka “nsamuni ya lunungu.” (Tanga 2 Piere 2:5.) Yo yina na kikesa yonso, yandi bakaka ntwala sambu na kukebisa bantu ya nsi-ntoto yina ya mbi mpi ya vandaka kuvweza Nzambi, sambu na lufwa yina vandaka kukwisa. Bantu yango salaka inki? Yezu Kristu yibukaka diaka ntangu yina mpi tubaka nde bantu yango “tulaka ve dikebi.” Yandi tubaka nde bo kudipesaka na mambu ya luzingu ya konso kilumbu—kudia, kunwa, mpi kukwela—yo yina bo tulaka ve dikebi na Noa. (Mat. 24:37-39) Ntembe kele ve nde bamingi sekaka Noa ti dibuta na yandi; ziku bankaka bangisaka yandi mpi telaminaka yandi ngolo. Mbala ya nkaka bo mekaka nkutu kubebisa kisalu ya kutunga.

14. Mabuta Bakristu ya bubu lenda longuka nki na Noa mpi dibuta na yandi?

¹⁴ Ata mpidina, Noa ti dibuta na yandi yambulaka ve kisalu yina. Bo landaka kutunga maswa na kwikama yonso, ata bantu yina vandaka na nziunga yindulaka nde yo vandaka kisalu ya mbi, ya buzoba to ya kukonda mfunu. Bubu yai mabuta ya Bakristu lenda longuka mambu mingi na lukwikilu ya Noa mpi ya dibuta na yandi. Nkutu, beto ke zinga na ntangu yina Biblia ke binga “bilumbu ya nsuka” ya ngidika ya bima ya nsi-ntoto yai. (2 Tim. 3:1) Yezu tubaka nde ntangu na beto ta fwanana ti ntangu yina Noa vandaka kutunga maswa. Kana bantu  ya nsi-ntoto ke buya kuwa nsangu ya Kimfumu ya Nzambi, ke seka yo, to nkutu ke bangika bantu yina ke zabisa yo, Bakristu fwete yibuka mbandu ya Noa. Bo kele ve bantu ya ntete yina ke kutana ti bampasi ya mutindu yina.

15. Banani fwaka ntangu Noa kumaka pene-pene ya kulungisa bamvula 600?

¹⁵ Bamvula mingi lutaka, mpi malembe-malembe maswa zolaka kumana. Ntangu Noa kumaka pene-pene ya kulungisa bamvula 600, yandi fwilaka bantu ya nkaka yina yandi vandaka kuzola. Tata na yandi, Lameki, fwaka. * Bamvula tanu na nima, Metusela, tata ya Lameki, disongidila nkaka ya Noa, fwaka ti bamvula 969—sukisaka luzingu ya kuluta nda na disolo ya Biblia. (Kuy. 5:27) Metusela mpi Lameki vandaka na luzingu na nsungi ya Adami, muntu ya ntete.

16, 17. (a) Inki nsangu ya nkaka Noa bakaka ntangu yandi vandaka ti bamvula 600? (b) Tendula diambu yina Noa ti dibuta na yandi monaka ya bo lendaka kuvila ve.

¹⁶ Ntangu yandi vandaka ti bamvula 600, Noa bakaka nsangu ya nkaka yina katukaka na Yehowa Nzambi: ‘Kota na maswa, nge ti fami na nge yonso.’ Kaka na ntangu yina, Nzambi zabisaka Noa na kukotisa bambisi ya mitindu yonso na maswa—nsambwadi-nsambwadi sambu na bambisi ya bunkete yina me fwana na kupesa kimenga, mpi bambisi yonso ya nkaka zole-zole.—Kuy. 7:1-3.

 ¹⁷ Kumona bambisi ya mingi mutindu yina vandaka diambu mosi yina bo lendaka kuvila ve. Na kintama, mafunda ya bambisi yina vandaka kukwisa—bankaka ke tambula na makulu to na divumu, ke pumbuka—bambisi yango vandaka ya mitindu yonso, mpi ya makasi ti ya pima. Mfunu kele ve ya kumona na mabanza mutindu Noa ke kotisa bambisi yina mpi ke simba-simba yo na nitu, ke nganina yo, ntangu yo ke kota na mwa suka na yo na maswa. Disolo ke tuba nde “yo yonso kwendaka kukota na maswa . . . nzila mosi ti Noa.”—Kuy. 7:9.

18, 19. (a) Inki mutindu bantu lenda yindulula na bangiufula yina bantu ya ntembe ke basisaka sambu na mambu yina bo ke tubila na disolo ya Noa? (b) Inki mutindu beto ke mona mayele ya Yehowa na mutindu yina yandi solaka na kugulusa bambisi yina yandi gangaka?

¹⁸ Bantu ya nkaka ya ntembe lenda yula nde: ‘Inki mutindu diambu yai lendaka kusalama? Mpi nki mutindu bambisi yina yonso lendaka kuzinga kumosi na ngemba na kisika yina ya fioti?’ Beto yindula fioti: Keti Ngangi ya luyalanganu ya mvimba kele ve ti ngolo ya kuyala bambisi yina yandi gangaka, ata nkutu kukumisa yo ya mawete kana yandi me zola? Yibuka nde, Yehowa kele Nzambi yina gangaka bambisi. Bamvula mingi na nima, yandi kabulaka Nzadi-Mungwa ya Mbwaki mpi salaka nde ntangu kutelama. Keti yandi lendaka ve kulungisa mambu yonso yina bo ke tubila na disolo ya Noa? Ya kieleka, yandi lendaka mpi yandi salaka yo!

¹⁹ Ya kieleka, Nzambi lendaka kusola mutindu ya nkaka ya kugulusa bambisi yina yandi gangaka. Kansi, na mayele yonso, yandi solaka mutindu yina ke sadisa beto na kuvila ve nde na luyantiku yandi pesaka bantu mukumba ya kutanina bima yonso ya moyo ya kele na ntoto. (Kuy. 1:28) Bubu yai bibuti mingi ke sadilaka disolo ya Noa sambu na kulonga bana na bo nde, Yehowa ke bakaka bambisi mpi bantu yina yandi me gangaka na mbalu mingi.

20. Ziku, inki kisalu Noa ti dibuta na yandi salaka na bamposo ya nsuka na ntwala ya Mvula ya Ngolo?

 ²⁰ Yehowa zabisaka Noa nde, Mvula ya Ngolo ta noka na nima ya mposo mosi. Ntembe kele ve nde, dibuta yina kumaka kusala mambu ntinu-ntinu. Yindula kisalu ya kukotisa na maswa na ndonga bambisi yonso ti madia na yo mpi kuyidika bisika ya dibuta ti kukotisa bima na maswa. Ziku nkento ya Noa mpi ya Semi, Kami, mpi Yafeti vandaka ti kisalu mingi sambu na kuyidika mbote kisika yina bo ta zinga na maswa.

21, 22. (a) Sambu na nki beto fwete yituka ve mutindu bantu ya bilumbu ya Noa buyaka kuwa nsangu? (b) Inki ntangu kuseka yina bamfinangani ya Noa ti dibuta na yandi vandaka kuseka sukaka?

²¹ Bantu yina vandaka na nziunga na bo salaka inki? Bo “tulaka ve dikebi”—ata banzikisa monisaka nde Yehowa vandaka kusakumuna Noa mpi bikesa na yandi. Bo vandaka kaka kutala mutindu bambisi vandaka kukota na maswa. Kansi, beto fwete yituka ve na mutindu bo vandaka ve kutula dikebi. Mutindu mosi bubu yai, bantu ke tula ve dikebi na banzikisa mingi yina ke monisa nde beto ke zinga na bilumbu ya nsuka ya ngidika yai ya bima. Mpi mutindu ntumwa Piere tubaka, baseki ke seka bantu yina ke widikila balukebisu ya Nzambi. (Tanga 2 Piere 3:3-6.) Mutindu mosi, ntembe kele ve nde bantu sekaka Noa ti dibuta na yandi.

²² Inki ntangu bo yambulaka kuseka? Disolo yango ke zabisa beto nde ntangu Noa kotisaka dibuta na yandi mpi bambisi na kati ya maswa, ‘Yehowa Nzambi kangaka kielo ya maswa.’ Kana baseki yango vandaka pene-pene, ntembe kele ve nde diambu yina ya Nzambi salaka kangaka bo munoko. Kana mpidina ve, mvula kangisaka bo munoko—sambu yo nokaka ngolo kibeni! Yo landaka kunoka mpi yo fulusaka ntoto ya mvimba, kaka mutindu Yehowa tubaka.—Kuy. 7:16-21.

23. (a) Inki mutindu beto me zaba nde Yehowa sepelaka ve na lufwa ya bantu ya mbi ya bilumbu ya Noa? (b) Sambu na nki yo kele mayele bubu yai na kulanda mbandu ya lukwikilu ya Noa?

²³ Keti Yehowa sepelaka na lufwa ya bantu yina ya mbi? Ve! (Ezek. 33:11) Nkutu, yandi pesaka bo dibaku ya mbote mpenza sambu na kusoba banzila na bo mpi kusala mambu ya mbote. Keti bo lendaka kusala yo? Luzingu ya Noa pesaka mvutu na ngiufula yina. Sambu yandi tambulaka ti Yehowa mpi lemfukilaka Nzambi na mambu yonso, Noa monisaka nde bantu lendaka kuguluka. Na mutindu yina, lukwikilu na yandi bedisaka nsi-ntoto ya bilumbu yina; yo monisaka pwelele mbi ya bantu ya ntangu na yandi. Lukwikilu na yandi gulusaka dibuta na yandi. Kana nge landa mbandu ya lukwikilu ya Noa, nge mpi lenda kudigulusa mpi kugulusa bantu yina nge ke zolaka. Bonso Noa, nge lenda tambula ti Yehowa Nzambi mpi kukumisa yandi nduku na nge. Mpi kinduku yina lenda zinga kimakulu!