Igaga maũndũ marĩa ma bata mbere. Bibilia ĩtwĩraga ‘tũkũũranage maũndũ marĩa ma bata makĩria.’ (Afilipi 1:10) Andĩka maũndũ ma bata kana ma na ihenya marĩa ũrenda gwĩka, ũkĩririkanaga atĩ maũndũ mamwe ma bata, ta kũgũra irio cia hwaĩ-inĩ, no makorũo matarĩ ma na ihenya. Na maũndũ mamwe marĩa mangĩoneka marĩ ma na ihenya, ta kwĩrorera kĩbindi kĩrĩa wendete mũno gĩa TV, no makorũo matarĩ ma bata. *

Ikagia maitho kabere. Kohelethu 10:10 yugaga ũũ: “Ithanwa rĩngĩkorũo rĩrĩ ituhu na mũndũ age kũrĩnoora, angĩbatara kũhũthĩra hinya mũingĩ. No ũũgĩ nĩ ũteithagia kũrehe ũgaacĩru.” Tũreruta atĩa? Noora ithanwa rĩaku na njĩra ya kũbanga maũndũ kabere nĩguo ũhũthĩre mahinda maku wega. Amba weherie maũndũ marĩa matarĩ ma bata marĩa mangĩkũniinĩra mahinda na hinya waku. Ũngĩona atĩ nĩ warĩkia wĩra ũrĩa ũkũbangĩte na watigarĩrũo na mahinda, ambĩrĩria wĩra ũcio ũngĩ ũrũmĩrĩire. Ũngĩikagia maitho kabere, no ũhote gwĩka maũndũ maingĩ makĩria, o ta mũndũ mũũgĩ ũrĩa wambaga kũnoora ithanwa rĩake.

Hũthia ũtũũro waku. Wĩrute kũrega gwĩka maũndũ marĩa matarĩ ma bata kana marĩa mangĩgũtera mahinda. Gũkorũo na maũndũ maingĩ mũno ma gwĩka kana ma kũhingia no gũtũme ũritũhĩrũo na wage gĩkeno.

Gũtĩratĩrĩria na kwaga gũtua itua. “Mũndũ ũrĩa ũroraga rũhuho ndakaahanda mbeũ, na ũrĩa ũroraga matu ndakaagetha.” (Kohelethu 11:4) Tũreruta atĩa? Gũtĩratĩrĩria ũndũ no gũgũtere mahinda na kũgirie ũkorũo na moimĩrĩro mega. Mũrĩmi angĩeterera nginya o rĩrĩa maũndũ magakorũo marĩ mega biũ, no age gũkaahanda kana gũkaagetha. O ũndũ ũmwe na ũcio, no twĩtĩkĩrie mĩtangĩko ĩgiĩ maũndũ marĩa mangĩkĩka ũtũũro-inĩ ĩtũme tũremwo nĩ gũtua matua. Kana twĩcirie atĩ no mũhaka tweterere nginya tũkorũo na ũhoro wothe ũrĩa ũrabatarania nĩguo tũtue itua. Hatarĩ nganja, nĩ wega gwĩka ũthuthuria na gwĩcũrania mbere ya gũtua matua ma bata. Thimo 14:15 yugaga atĩ mũndũ “ũrĩa mũũgĩ nĩ ecũranagia ikinya o rĩothe.” No ũhoro wa ma nĩ atĩ maita maingĩ tũtimenyaga moimĩrĩro ma matua maitũ tũtanamatua.​—⁠Kohelethu 11:6.

Kwĩrĩgĩrĩra ũkinyanĩru. Jakubu 3:17 yugaga ũũ: “Ũũgĩ ũrĩa uumaga igũrũ [kana kũrĩ Ngai] . . . nĩ ũrĩ ũigananĩru.” Hatarĩ nganja, nĩ wega kwenda kũhingia maũndũ wega. O na kũrĩ ũguo, rĩmwe no twĩigĩre ithimi cia igũrũ mũno nginya tũkue ngoro kana tũremererũo biũ. Kwa ngerekano, mũndũ ũreruta rũthiomi rwerũ, no mũhaka akorũo ehaarĩirie kũhĩtia, akĩmenyaga atĩ nĩ akwĩruta kuumana na mahĩtia macio. No mũndũ wĩrĩgagĩrĩra ũkinyanĩru, no etigĩre mũno kũhĩtia akĩaria, na ũndũ ũcio no ũtũme aremwo nĩ gũthiĩ na mbere. Nĩ wega makĩria gũkorũo na wĩnyihia ũhoro-inĩ wĩgiĩ maũndũ marĩa tũrerĩgĩrĩra kũhingia.  Thimo 11:2 yugaga atĩ “ũũgĩ ũkoragwo na andũ arĩa enyihia.” Makĩria ma ũguo, andũ arĩa enyihia mationaga ta matangĩhĩtia na nginya nĩ methekagĩrĩra.

Koragwo na ũigananĩru igũrũ rĩgiĩ wĩra na kũhurũka. “Nĩ kaba rũhĩ rũmwe rwa kũhurũka gũkĩra hĩ igĩrĩ cia wĩra mũritũ na gũteng’erania na rũhuho.” (Kohelethu 4:6) Andũ arĩa marutaga wĩra gũkĩria gĩthimi matihotaga gũkenera maciaro ma “hĩ igĩrĩ cia wĩra [wao] mũritũ,” tondũ matikoragwo matigarĩtie mahinda kana hinya wa gwĩka ũguo. No nake mũndũ ũrĩa mũgũũta athuuraga “hĩ igĩrĩ” cia kũhurũka, kwoguo agateanga mahinda. Bibilia ĩtwĩkĩraga ngoro tũkorũo na ũigananĩru: Tũrute wĩra na kĩyo na tũkenere moimĩrĩro maguo. Gĩkeno ta kĩu nĩ “kĩheo kuuma kũrĩ Ngai.”—Kohelethu 5:19.

Komaga toro wa kũigana. Mwandĩki ũmwe wa Bibilia ooigire ũũ: “Ngũkoma na nyone toro ndĩ na thayũ.” (Thaburi 4:8) Andũ agima kaingĩ mabataraga gũkoma kwa ihinda rĩa kĩndũ mathaa manana nĩguo magunĩke wega nĩ kũhurũkia mwĩrĩ, meciria, na ngoro. Ũhoro-inĩ wĩgiĩ kũhurũkia meciria, toro wa kũigana nĩ wa bata tondũ nĩ ũteithagia mũndũ kũhota kũiga meciria make harĩ ũndũ ũrĩa areka na ũgateithia mũndũ kwagagĩria kĩririkano gĩake, kwoguo akahota gũthoma wega. No kwaga toro nĩ gũtũmaga mũndũ aremwo nĩ  gũthoma wega, na gũgatũma kũgĩe na aksidenti, mahĩtia maingĩ, na mũndũ kũrakara na ihenya.

Wĩigĩre mĩoroto ũngĩhota gũkinyĩra. “Nĩ kaba mũndũ gũkenera kĩrĩa maitho make marona handũ ha kũũrũra agĩthingata merirĩria make.” (Kohelethu 6:9) Tũreruta atĩa? Mũndũ mũũgĩ ndetĩkagĩra gũtongorio nĩ merirĩria make ũtũũro-inĩ, na makĩria merirĩria atangĩhota kũhingia. Kwoguo ndaheenagĩrĩrio nĩ imenyithia cia kũgaathĩrĩria indo kana mbeca cia na ihenya. Handũ ha ũguo, erutaga kũiganĩra na kĩrĩa angĩhota gũkinyĩra​—“kĩrĩa maitho make marona.”

Wĩcirie ũhoro wa ithimi iria ũrũmagĩrĩra. Ithimi ciaku nĩ irĩgũteithagia kũmenya nĩ maũndũ marĩkũ mega, ma bata, na marĩa ũrabatara kũhũthĩra mahinda namo. Korũo ũtũũro waku nĩ mũguĩ, ithimi ciaku nĩcio ingĩthimithia mũguĩ ũcio. Kwoguo, gũkorũo na ithimi njega nĩ kũrĩgũteithagia kũiga maũndũ marĩa ma bata mbere ũtũũro-inĩ waku na kũhũthagĩra wega mahinda maku o mũthenya. Ũngĩruta kũ ithimi ta icio? Andũ aingĩ macicaragia thĩinĩ wa Bibilia, nĩ ũndũ wa kũmenya atĩ nĩ ĩrĩ ũũgĩ wa gĩkĩro kĩa igũrũ.—Thimo 2:6, 7.

Koragwo na wendo. Akolosai 3:14 yugaga atĩ wendo “wohithanagia andũ na njĩra nginyanĩru.” Tũtingĩkorũo na gĩkeno kĩa ma na tũtingĩiganĩra ngoro-inĩ makĩria thĩinĩ wa famĩlĩ, tũngĩkorũo tũtarĩ na wendo. Andũ arĩa matonanagia wendo thĩinĩ wa famĩlĩ, magathingata mũno ũtonga kana mawĩra, matikoragwo na gĩkeno. Nĩkĩo Bibilia yonanagia atĩ wendo nĩ wa bata mũno, na njĩra ya kũũgweta maita magana maingĩ.—1 Akorintho 13:1-3; 1 Johana 4:8.

Bangaga mahinda ma kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Ngai. Mũthuri ũmwe wĩtagwo Geoff aarĩ na kĩhiko kĩrĩ na gĩkeno, mũtumia mwega, ciana igĩrĩ, arata, na wĩra mwega thibitarĩ-inĩ. O na kũrĩ ũguo, wĩra wake nĩ watũmaga eyonere andũ makĩnyamarĩka na magĩkua. Eeyũragia ũũ: “Hihi ũũ nĩguo ũtũũro wagĩrĩirũo gũkorũo ũhaana?” Mũthenya ũmwe nĩ aathomire mabuku ma kwarĩrĩria Bibilia macabĩtwo nĩ Aira a Jehova na akĩona macokio maatũmire aiganĩre.

Geoff nĩ aatarĩirie mũtumia wake na ciana ciake maũndũ marĩa eerutaga, na o nao magĩkenio nĩ ũhoro ũcio. Kwoguo makĩambĩrĩria kwĩruta Bibilia marĩ famĩlĩ, na ũndũ ũcio nĩ watũmire ũtũũro wao ũgaacĩre na ũkĩmateithia kũhũthagĩra mahinda mao na njĩra njega makĩria. Ningĩ kũgerera kwĩruta Bibilia nĩ maagĩire na kĩĩrĩgĩrĩro kĩega kĩa muoyo wa tene na tene thĩinĩ wa thĩ matakaarutaga wĩra wa tũhũ na ĩtagaakoragwo na mĩnyamaro.—Kũguũrĩrio 21:3, 4.

Ũhoro ũcio wĩgiĩ Geoff ũratũririkania ciugo ici cia Jesu Kristo: “Gũkena-rĩ, nĩ arĩa marũmbũyagia mabataro mao ma kĩĩroho.” (Mathayo 5:3) Hihi nĩ ũkoragwo wĩhaarĩirie kũbanga mahinda ma kwĩruta ũhoro wĩgiĩ Ngai? Ma nĩ atĩ, gũtirĩ ũndũ ũngĩ ũngĩgũteithia kũgĩa na ũũgĩ wa kũhũthagĩra mahinda maku wega ũtũũro-inĩ waku wothe, tiga kũhũthĩra mahinda ũkĩĩruta ũhoro wĩgiĩ Ngai.