AYAHUDI thĩinĩ wa Bũrũri wa Kĩĩranĩro maambagĩrĩria mwaka wao hĩndĩ ya gũcimba na kũhanda, ũndũ ũrĩa wekagwo mweri-inĩ ũrĩa ũringanaga na mweri wa Septemba na Oktomba.

Andũ maataraga ũraihu wa mweri makĩhũthĩra mũthiũrũrũko wa mweri, ũrĩa wakoragwo na thikũ 29 kana 30. Maamenyaga harĩa mwaka ũkwambĩrĩria na harĩa ũkũrĩkĩria makĩrũmĩrĩra riũa. O na kũrĩ ũguo, mwaka ũrĩa warũmagĩrĩra mweri wakoragwo ũrĩ mũkuhĩ gũkĩra ũrĩa warũmagĩrĩra riũa. Kwoguo nĩ maabataraga gũka na njĩra ĩngĩ ya gũtũma njĩra icio cierĩ cia gũtara itwarane. Meekaga ũguo na njĩra ya kuongerera thikũ harĩ mweri kana thutha wa ihinda makongerera mweri ũmwe harĩ mwaka, ta hihi mbere ya mwaka ũrĩa ũkũrũmĩrĩra kwambĩrĩria. Na njĩra ĩyo karenda nĩ yatwaranaga wega na imera cia kũhanda na kũgetha.

No mahinda-inĩ ma Musa, Ngai eerire andũ ake atĩ mwaka wao ũngĩambĩrĩirie mweri-inĩ wa Abibu kana Nisani, ũrĩa ũringanaga na mweri wa Machi kana Ĩpuro. (Tham. 12:2; 13:4) Gĩkũngũĩro kĩmwe kĩrĩa gĩekagwo mweri-inĩ ũcio nĩ kĩahutanĩtie na magetha ma cairi.—Tham. 23:15, 16.

Mũthomi ũmwe aaugire atĩ warĩ ũndũ mũhũthũ kũmenya rĩrĩa mweri ũngĩ ũmwe ũngĩongereirũo harĩ mwaka. Ningĩ aaugire atĩ gĩathĩ kĩa Pasaka kĩabatiĩ gũkũngũĩrũo hĩndĩ ĩrĩa mweri woneka ũrĩ wothe mweri-inĩ wa Nisani (14 Nisan). Gĩathĩ kĩu kĩabatiĩ gwĩkwo mũthenya ũrĩa warũmĩrĩire, mũthenya ũrĩa ũtukũ na mũthenya ikoragwo ciganaine. Kwoguo mũthia-inĩ wa mwaka, mangĩamenyire atĩ gĩathĩ kĩa Pasaka gĩgũkinya mbere ya mũthenya ũcio ũiganaine ũtukũ na mũthenya, moongagĩrĩra mweri ũngĩ ũmwe wa 13 mbere ya mweri wa Nisani wambĩrĩirie.

Aira a Jehova ũmũthĩ mahũthagĩra njĩra ĩyo kũmenya nĩrĩ gĩkũngũĩro kĩa Irio cia Hwaĩ-inĩ cia Mwathani kĩagĩrĩire gwĩkwo, kĩrĩa gĩkagwo mweri-inĩ wa Machi kana Ĩpuro na gĩkaringana na Nisani 14 thĩinĩ wa karenda ya Kĩhibirania. Ciũngano thĩinĩ wa thĩ yothe nĩ imenyithagio kabere rĩrĩa gĩkũngũĩro kĩu gĩgeekĩka. a

No hihi Ayahudi mangĩamenyire atĩa rĩrĩa mweri ũkwambĩrĩria na rĩrĩa ũgũthira? Ũmũthĩ ũngĩenda kũmenya rĩrĩa mweri ũkambĩrĩria na rĩrĩa ũgaathira, no ũrore karenda-inĩ kana ũrore thimũ-inĩ yaku. No mahinda-inĩ ma Bibilia, ndwarĩ ũndũ mũhũthũ.

Hĩndĩ ya Mũiyũro, mĩeri yakoragwo ĩrĩ ya thikũ 30. (Kĩam. 7:11, 24; 8:3, 4) No thutha-inĩ, thĩinĩ wa karenda ya Kĩhibirania mĩeri to nginya ĩngĩakorirũo na thikũ 30. Karenda-inĩ ya Kĩhibirania, mweri waambagĩrĩria rĩrĩa mweri woimĩra na wambĩrĩria kuoneka. Rĩrĩa mweri woneka, mweri ũcio wahĩtũka wakoragwo na thikũ 29 kana 30.

Hĩndĩ ĩmwe, Daudi na Jonathani nĩ maagwetire ũhoro wĩgiĩ kwambĩrĩria kwa mweri mwerũ, makiuga: “Rũciũ nĩ mũthenya wa karũgamo ka mweri.” (1 Sam. 20:5, 18) Kwoguo kũroneka atĩ gũkinyĩria karine ya 11 Mbere ya Mahinda Maitũ (M.M.M), andũ nĩ maahotaga gũtara o kabere rĩrĩa mweri mwerũ ũkaambĩrĩria. No hihi Mũisiraeli angĩamenyire atĩa rĩrĩa mweri ũngĩambĩrĩirie? Ibuku rĩmwe rĩtaaragĩria mawatho na ũndũire wa Kĩyahudi nĩ rĩtũheete ũhoro ũngĩcokia kĩũria kĩu. Rĩonanĩtie atĩ thutha wa Ayahudi gũcoka kuuma ithamĩrio Babuloni, Sanhedrini (igooti inene rĩa Kĩyahudi) nĩ yakoragwo na itemi harĩ gũtara rĩrĩa mweri ũngĩambĩrĩirie. Mĩeri-inĩ mũgwanja ihinda-inĩ rĩrĩa gwakoragwo na ikũngũĩro, igooti rĩa Sanhedrini nĩ rĩacemanagia mũthenya wa 30 wa mweri. Athuri a kĩama kĩu nĩo maarĩ na ũigĩrĩrĩki wa gũtua nĩrĩ mweri mwerũ ũngĩambĩrĩirie. Nĩ kĩĩ kĩamateithagia gwĩka ũguo?

Kũrĩ andũ maaikaraga tũrĩma igũrũ gũthiũrũrũkĩria Jerusalemu na maaikaraga makĩroraga igũrũ ũtukũ nĩguo mone rĩrĩa mweri ũkuumĩra. Nĩ maacokaga makamenyithia kĩama gĩa Sanhedrini o na ihenya. Athuri a kĩama kĩu mangĩonire atĩ marĩ na ũira mũiganu wa kuonania atĩ mweri nĩ waumĩra, nĩ maamenyithagia andũ atĩ mweri mwerũ nĩ wambĩrĩria. No kũngĩathiire atĩa kũngĩagĩire na matu kana kĩbii igirĩrĩrie andũ acio kuona mweri ũkiumĩra? Mweri  ũrĩa wakiriĩ gũthira watuĩkaga atĩ nĩ wa thikũ 30, na mweri mwerũ ũkambĩrĩria.

Ibuku rĩu rĩaragĩrĩria ũhoro wa mawatho na ũndũire wa Kĩyahudi, rĩtaaragĩria atĩ andũ maamenyithagio itua rĩa Sanhedrini kũgerera mwaki ũrĩa waakagio Kĩrĩma-inĩ kĩa Mĩtamaiyũ hakuhĩ na Jerusalemu. Mĩaki nĩ yaakagio kũndũ kũngĩ kũrĩ igũrũ thĩinĩ wa Isiraeli nĩguo andũ mamenyithio ũhoro ũcio wa kwambĩrĩria kwa mweri mwerũ. Thutha ũcio, andũ nĩ maambĩrĩirie kũhũthagĩrũo gũkinyĩria andũ ũhoro ũcio. Kũgerera njĩra icio, Ayahudi thĩinĩ wa Jerusalemu na arĩa maaikaraga icigo-inĩ ingĩ, nĩ maamenyithagio atĩ mweri mwerũ nĩ wambĩrĩria. Kwoguo othe nĩ mangĩahotire gũkũngũĩra ciathĩ ihinda-inĩ o rĩmwe.

Mũcoro ũrĩa wonanĩtio no ũgũteithie gũtaũkĩrũo nĩ ũhoro wa mĩeri, ciathĩ, na imera thĩinĩ wa karenda ya Kĩhibirania.