MWAKA-INĨ wa 1991 Aira a Jehova bũrũri-inĩ wa Russia nĩ maakenire mũno rĩrĩa thirikari yametĩkĩririe mathiĩ na mbere na wĩra wao wa kũhunjia ũrĩa yamagirĩtie ihinda iraya. Hĩndĩ ĩyo, gũtirĩ mũndũ ũngĩeciririe atĩ Aira a Jehova no mongerereke na gĩkĩro kĩnene ũguo nginya makinye 170,000 arĩa marĩ kuo ũmũthĩ! Amwe thĩinĩ wa ahunjia acio marĩ kĩyo a Ũthamaki, nĩ gũthamĩra maathamĩire Russia nĩguo mateithĩrĩrie wĩra-inĩ wa kũhunjia. (Mat. 9:​37, 38) Rekei tũigue kuuma kũrĩ amwe ao.

Mwaka ũrĩa thirikari yetĩkĩririe rĩngĩ wĩra wa kũhunjia Russia, Matthew wa kuuma Ngeretha aarĩ na ũkũrũ wa mĩaka 28. Hĩndĩ ya kĩgomano kĩmwe mwaka-inĩ ũcio, nĩ kwarutirũo mĩario yoonanagia atĩ ciũngano cia mwena wa Irathĩro wa Rũraya ciarĩ na bata mũnene wa ahunjia. Kwa ngerekano, mwaria nĩ aagwetire atĩ kĩũngano kĩmwe thĩinĩ wa St. Petersburg, Russia, kĩarĩ na ndungata ya kĩũngano (mũteithia wa ũtungata) ĩmwe tu na gũtiarĩ na athuri a kĩũngano. Ningĩ ahunjia nĩ maarĩ na arutwo aingĩ mũno a Bibilia! Matthew oigire ũũ: “Thutha wa mĩario ĩyo nĩ ndaambĩrĩirie gwĩciria mũno ũhoro wa Russia, na nĩ ũndũ ũcio ngĩhoya Jehova igũrũ rĩgiĩ wendi wakwa wa gũthamĩra kuo.” Akĩambĩrĩria kwĩigĩra mbeca, akĩendia indo ciake nyingĩ, na 1992 agĩthamĩra Russia. Gwathire atĩa thutha ũcio?

Matthew oigire ũũ: “Nĩ ndaritũhagĩrũo mũno nĩ rũthiomi rwa kũu. Ndwarĩ ũndũ mũhũthũ kũgĩa na ndeereti njega ya maũndũ ma kĩĩroho na andũ.” Thĩna ũngĩ warĩ kuona nyũmba ya gũikara. Oigire ũũ: “Nĩ maita maingĩ mũno ndaathamaga kuuma nyũmba ĩmwe nginya ĩrĩa ĩngĩ. Kaingĩ ndaaheagwo o thikũ nini tu cia gũthama.” O na gũtuĩka kĩambĩrĩria-inĩ nĩ aacemanirie na mathĩna macio, Matthew oigire ũũ: “Gũthamĩra Russia nĩrĩo itua rĩrĩa rĩega biũ ndanatua. Nĩ ũndũ wa gũtungatĩra gũkũ nĩ nderutire kwĩhoka Jehova makĩria na ngĩona akĩndongoria maũndũ-inĩ maingĩ.” Thutha-inĩ Matthew nĩ aamũrirũo agĩtuĩka mũthuri wa kĩũngano na painia wa mwanya na rĩu atungataga wabici-inĩ ya rũhonge hakuhĩ na St. Petersburg.

Mwaka wa 1999, Hiroo arĩ na ũkũrũ wa mĩaka 25 nĩ aarĩkirie Cukuru ya Kũmenyeria Maũndũ ma Ũtungata  bũrũri-inĩ wa Japan. Mũrutani ũmwe ũrĩa wamathomithagia nĩ aamwĩkĩrire ngoro agatungatĩre bũrũri-inĩ ũngĩ. Hiroo nĩ aaiguĩte atĩ Russia kwarĩ na bata mũnene wa ahunjia na nĩ ũndũ ũcio akĩambĩrĩria kwĩruta rũthiomi rwa kũu. Ningĩ nĩ harĩ ũndũ ũngĩ eekire. Oigire ũũ: “Ndaambire gũthiĩ Russia mĩeri ĩtandatũ. Tondũ kũu nĩ kũrĩ mahinda gũkoragwo na heho mũno, ndaathire mweri-inĩ wa Novemba nĩguo nyone kana no hote gwĩtiiria heho ya kũu.” Thutha wa gũtooria ihinda rĩu rĩa heho, nĩ aacokire Japan na akĩambĩrĩria gũikara ũtũũro wa kwĩima nĩguo ahote kwĩigĩra mbeca athamĩre Russia biũ.

Hiroo aikarĩte Russia mĩaka 12 na agatungata thĩinĩ wa ciũngano cigana ũna. Nĩ kũrĩ hĩndĩ aatungataga ciũngano-inĩ ciarĩ na ahunjia makĩria ma 100 arĩ mũthuri wa kĩũngano wiki. Thĩinĩ wa kĩũngano kĩmwe, o kiumia nĩwe wakoragwo na icunjĩ iria nyingĩ cia Mũcemanio wa Ũtungata, agatongoria Cukuru ya Ũtungata wa Gĩtheokrasi, Wĩruti wa Mũrangĩri, na agatongoria ikundi ithano cia mũcemanio ũrĩa wetagwo Wĩruti wa Ibuku wa Kĩũngano. Ningĩ kaingĩ nĩ aathiaga iceera rĩa ũrĩithi. Aacokia meciria na thutha Hiroo oigaga ũũ: “Kĩarĩ gĩkeno kĩnene mũno gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ magĩe na hinya kĩĩroho.” Gũtungata kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia kwamũteithirie atĩa? Oigire ũũ: “Itanathiĩ Russia, ndaatungataga ndĩ mũthuri wa kĩũngano na ndĩ painia, no thutha wa gũthamĩra gũkũ njiguaga ũkuruhanu wakwa na Jehova ũrĩ na hinya makĩria. Nĩ ndĩrutĩte kwĩhoka Jehova biũ maũndũ-inĩ makwa mothe.” Mwaka-inĩ wa 2005, Hiroo nĩ aahikirie Svetlana, na rĩu matungataga marĩ mapainia.

Matthew, ũrĩa ũrĩ na ũkũrũ wa mĩaka 34, na mũrũ wa nyina Michael wa mĩaka 28 nĩ a bũrũri wa Canada. Kũrĩ hĩndĩ maaceerire Russia na makĩgega mũno nĩ kuona ũrĩa kwarĩ na andũ aingĩ maathiaga mĩcemanio, ĩndĩ kwarĩ o na ariũ a Ithe witũ anini tu a gũtongoria mĩcemanio. Matthew oigire ũũ: “Kĩũngano kĩrĩa ndaacereire kĩarĩ na andũ 200, ĩndĩ mĩcemanio yothe yatongoragio nĩ mũthuri ũmwe wa kĩũngano mũkũrũ na mũrũ wa Ithe witũ ũmwe mwĩthĩ ũrĩa warĩ ndungata ya kĩũngano. Ũndũ ũcio nĩ watũmire ndĩcirie gũthamĩra kũu nĩguo ndeithagie ariũ a Ithe witũ acio.” Nĩ aathamĩire Russia 2002.

Mĩaka ĩna thutha ũcio o nake Michael nĩ aathamĩire Russia na agĩkora atĩ kwarĩ o na bata mũnene wa ariũ a Ithe witũ. Michael aarĩ ndungata ya kĩũngano. Aaheirũo wĩra wa mathabu, mabuku, na icigo cia kũhunjia. Ningĩ nĩ aaheirũo wĩra ũrĩa kaingĩ ũrutagwo nĩ mwandĩki wa kĩũngano, nĩ aateithagĩrĩria kũbanga igomano, nĩ aakaga Nyũmba cia Ũthamaki, na nĩ aarutaga mĩario ya andũ othe. Ũũma nĩ atĩ, nginya mahinda-inĩ maya ciũngano nyingĩ no irabatara ũteithio. O na gũtuĩka kũruta mawĩra maingĩ ti ũndũ mũhũthũ, Michael ũrĩa rĩu ũtungataga arĩ mũthuri wa kĩũngano oigaga ũũ: “Gũteithia aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ gũtũmaga njigue njiganĩire mũno. Ĩyo nĩyo nyonaga ĩrĩ njĩra njega biũ ya kũhũthĩra ũtũũro wakwa!”

Matthew aacokire akĩhikia mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Marina, nake Michael akĩhikia mwarĩ wa Ithe witũ Olga. Marĩ na atumia ao o hamwe na ahunjia angĩ aingĩ no marathiĩ na mbere gũteithia ciũngano, iria irathiĩ o igĩkũraga.

Mwaka-inĩ wa 1994 Tatyana arĩ na mĩaka 16, aarĩ a Ithe witũ atandatũ arĩa maarĩ mapainia a mwanya kuuma Czech Republic, Poland, na Slovakia nĩ maatũmirũo kĩũngano-inĩ gĩa Tatyana, Ukraine. Rĩrĩa amaririkana nĩ akenaga mũno. Ataaragĩria ũũ: “Mapainia acio maarĩ kĩyo mũno, nĩ maakinyĩrĩkaga, maarĩ atugi, na nĩ maarĩ na ũmenyo mũingĩ wa Bibilia.” Nĩ onaga ũrĩa Jehova aamarathimaga nĩ ũndũ wa kwĩima, na nĩ ũndũ ũcio akĩĩra, ‘No nyende gũtuĩka tao.’

Nĩ ũndũ wa gwĩkĩrũo ngoro nĩ kĩonereria kĩega kĩa mapainia acio, cukuru yaahingwo Tatyana marĩ na ahunjia angĩ nĩ maathiaga kũhunjia icigo cia kũraya iria itaahunjĩtio hau kabere thĩinĩ wa Ukraine na Belarus. Nĩ aakenagĩra  mũno kũhunjia icigo-inĩ icio nginya akĩbanga kwandandũra ũtungata wake na njĩra ya gũthamĩra Russia. Aambire gũthiĩ kahinda kanini gũceerera mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe waathamĩire Russia na ningĩ nĩguo ethe wĩra ũngĩamũhotithirie kũpainia. Thutha ũcio, mwaka wa 2000 nĩ aathamĩire Russia. Hihi gwĩka ũgarũrũku ũcio nĩ kwarĩ na moritũ?

Tatyana oigire ũũ: “Tondũ ndingĩahotire kwĩgũrĩra nyũmba, ndaakomborire rumu mũciĩ kwa mũndũ. Mũikarĩre ũcio ndwarĩ mũhũthũ o na hanini. Kũrĩ hĩndĩ ndaiguaga ngĩenda kũinũka. Ĩndĩ hingo ciothe Jehova nĩ aandeithagia kuona bata wa gũthiĩ na mbere na ũtungata wakwa.” Mahinda-inĩ maya Tatyana atungataga Russia arĩ mũmishonarĩ. Aarĩkĩrĩirie na kuuga ũũ: “Mĩaka ĩrĩa ndungatĩire Russia nĩ ndĩyoneire maũndũ maingĩ na ngagĩa na arata aingĩ. Makĩria ma ũguo, wĩtĩkio wakwa nĩ wongererekete.”

Masako kuuma Japan, ũrĩa rĩu ũrĩ na mĩaka mĩrongo ĩtano na kĩndũ nĩ eeriragĩria mũno gũtuĩka mũmishonarĩ, no tondũ nĩ aathumbũragwo nĩ mwĩrĩ, oonaga ta gũtangĩhoteka. O na kũrĩ ũguo, rĩrĩa mathĩna make ma mwĩrĩ maathirathirire, nĩ aatuire itua rĩa gũthamĩra Russia nĩguo agateithĩrĩrie wĩra wa kũhunjia. O na gũtuĩka ndwarĩ ũndũ mũhũthũ kuona nyũmba na wĩra mwega, nĩ aahotire kũpainia akĩrutaga wĩra wa gũthomithia rũthiomi rwa Kĩjapani na kũrutĩra andũ mawĩra ma mũciĩ. Nĩ kĩĩ kĩmũteithĩtie gũthiĩ na mbere na ũtungata wake?

Aikia maitho na thutha makĩria ma mĩaka 14 ĩrĩa atungatĩte Russia, Masako oigaga ũũ: “Moritũ marĩa njemanagia namo ti kĩndũ maringithanĩtio na gĩkeno kĩrĩa ngĩaga nakĩo ũtungata-inĩ. Kũhunjia kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia nĩ gũtũmaga ũtũũro ũkorũo ũrĩ mwega mũno.” Aacokire akiuga ũũ: “Nyonaga ta arĩ kĩama ũrĩa Jehova akoretwo akĩhe irio, nguo, na nyũmba mĩaka-inĩ ĩyo yothe.” Makĩria ma gũtungata kũrĩa kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia bũrũri-inĩ wa Russia, Masako nĩ atungatĩte Kyrgyzstan. Ningĩ nĩ akoretwo agĩteithia ikundi cia rũthiomi rwa Gĩthũngũ, Gĩĩchaina, na Uighur. Mahinda-inĩ maya atungataga arĩ painia St. Petersburg.

Kaingĩ famĩlĩ nĩ ithamagĩra mabũrũri mangĩ nĩguo igĩe na mũtũũrĩre mwegega wa kĩĩmwĩrĩ. Ĩndĩ famĩlĩ imwe  ithamagĩra mabũrũri mangĩ gũthingata maũndũ ma kĩĩroho ta ũrĩa famĩlĩ ya Iburahimu na Sara yekire. (Kĩam. 12:​1-9) Ta wĩcirie ũhoro wa Mikhail na mũtumia wake Inga a kuuma Ukraine. Maathamĩire Russia mwaka-inĩ wa 2003. Thutha wa ihinda inini nĩ moonire andũ maacaragia ũhoro wa ma.

Mikhail oigire ũũ: “Kũrĩ hĩndĩ twahunjirie gĩcigo gĩtaahunjĩtio mbere ĩyo. Tũgĩkora mũthuri ũmwe mũkũrũ agĩtũũria ũũ: ‘Inyuĩ mũrĩ ahunjia?’ Rĩrĩa twamwĩrire tũrĩ ahunjia, oigire ũũ: ‘No ndamenyaga atĩ mũthenya ũmwe wa mĩthenya no mũgooka. No mũhaka ciugo cia Jesu ihinge.’ Agĩcoka agĩtũgwetera rĩandĩko rĩa Mathayo 24:14.” Mikhail ongereire ũũ: “Ningĩ gĩcigo-inĩ o kĩu nĩ twacemanirie na gĩkundi gĩa atumia ta ikũmi a kanitha wa Baptist arĩa maanyoteire mũno ũhoro wa ma. Maarĩ na ibuku rĩa Kuishi Milele na maarĩhũthagĩra kwĩruta Bibilia Njuuma na Kiumia. Nĩ twahũthĩrire mathaa maingĩ gũcokia ciũria iria maarĩ nacio na kũina hamwe nao nyĩmbo cia Ũthamaki, na tũkĩrĩanĩra nao irio cia hwaĩ-inĩ. Ũcio nĩ ũmwe wa maũndũ marĩa mega mũno itangĩriganĩrũo.” Mikhail na Inga nĩ meyoneire atĩ gũtungata kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia nĩ kũmateithĩtie gũkuhĩrĩria Jehova makĩria, kwenda andũ mũno, na gũgatũma magĩe na irathimo nyingĩ. Mahinda-inĩ maya mararuta wĩra wa gũceerera ciũngano.

Mwaka-inĩ wa 2007, Yury na mũtumia wake Oksana kuuma Ukraine, arĩa marĩ na mĩaka mĩrongo ĩtatũ na kĩndũ, na kamwana kao ka mĩaka 13 getagwo Aleksey, nĩ maaceerire wabici-inĩ ya rũhonge ya Russia. Marĩ kũu nĩ moonire mabu ya Russia na yarĩ na icigo nene itaahunjĩtio. Oksana oigire ũũ: “Rĩrĩa tuonire mabu ĩyo nĩ twamenyire atĩ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia. Ũndũ ũcio ũgĩtũma tũtue itua rĩa gũthamĩra Russia.” Nĩ kĩĩ kĩngĩ kĩamateithirie? Yury oigire ũũ: “Gũthoma icunjĩ thĩinĩ wa mabuku maitũ, ta kĩrĩa kĩarĩ na kĩongo, ‘Hihi no Ũthiĩ Ũgatungatĩre Bũrũri-inĩ Ũngĩ?’ nĩ gwatũteithirie mũno. * Nĩ twathire gũceera gĩcigo-inĩ kĩa Russia kĩrĩa wabici ya rũhonge yatwĩrĩte atĩ no tũthamĩre na tũgĩcaria nyũmba na wĩra.” Maathamĩire Russia 2008.

Kĩambĩrĩria-inĩ ndwarĩ ũndũ mũhũthũ kuona wĩra, na maita maigana ũna nĩ maabatarire gũthama kuuma nyũmba ĩmwe gũthiĩ nyũmba ĩngĩ. Yury oigire ũũ: “Maita maingĩ nĩ twahoyaga Jehova atũteithie tũtigakue ngoro, tũgacoka tũgathiĩ na mbere na wĩra wa kũhunjia tũrĩ na mwĩhoko biũ atĩ ndangĩtũtiganĩria. Nĩ tweyoneire ũrĩa Jehova atũrũmbũyagia rĩrĩa twaiga maũndũ ma Ũthamaki mbere. Ũndũ ũcio nĩ wekĩrire famĩlĩ itũ hinya mũno.” (Mat. 6:​22, 33) Hihi gũtungata kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia gũteithĩtie mwana wao Aleksey atĩa? Oksana oigaga ũũ: “Kũmũteithĩtie mũno. Eeyamũrĩire Jehova na akĩbatithio arĩ na mĩaka kenda. Nĩ ũndũ wa kuona ũrĩa kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia, nĩ atuĩkaga painia wa gũteithĩrĩria hingo ciothe rĩrĩa cukuru yahingwo. Nĩ tũkenaga mũno rĩrĩa tuona wendo na kĩyo gĩake ũtungata-inĩ.” Mahinda-inĩ maya Yury na Oksana nĩ mapainia a mwanya.

O ta ũrĩa ahunjia acio maatarĩria, nĩguo ũthamĩre kũndũ kũngĩ ũkandandũre ũtungata waku, nĩ ũkũbatara kwĩhoka Jehova biũ. O na gũtuĩka arĩa matungatagĩra kũrĩa kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia nĩ macemanagia na moritũ, nĩ magĩaga na gĩkeno kĩnene kĩrĩa kiumanaga na kũhunjĩria andũ arĩa makoragwo na ngoro njega ũhoro ũrĩa mwega. Hihi wee no wĩrutĩre gũthiĩ kũhunjia icigo-inĩ iria irĩ na bata mũnene wa ahunjia? Ũngĩtua itua ta rĩu no ũigue ta ũrĩa Yury aaiguire igũrũ rĩgiĩ itua rĩake rĩa gũtungatĩra kũndũ kũrĩ na bata mũnene wa ahunjia. Oigire ũũ: “Ũndũ ũrĩa tu ũtũmaga ndĩĩrire nĩ atĩ ndiatuire itua rĩu tene.”