Gũtirĩ mũndũ ũtendete kũmenya ũrĩa ũtũũro wake kana wa andũ ao ũkaahana thutha-inĩ. Twaneyũria ciũria ta ici: ‘Hihi ũtũũro nĩ ũkaagĩra nĩguo ciana ciakwa ikenere? Hihi harĩ gĩcanjama kĩa ndũire gĩkaaniina thĩ? Hihi harĩ ũgarũrũku ingĩka nĩguo ngaagĩa na ũtũũro mwega?’ Ciũria ta icio nĩ cionanagia ũrĩa twombirũo; twendaga gũtũũra wega, na kũmenya ũrĩa maũndũ magaikara thutha-inĩ. Tũngĩmenya biũ ũrĩa maũndũ magaikara, no twĩhaarĩrie kabere.

Nĩ maũndũ marĩkũ marĩ mbere? Hihi kũrĩ mũndũ ũĩ? Andũ arĩa mageragia kũratha ũhoro wa mahinda mokĩte manaratha maũndũ maingĩ na makaaga kũhinga. Ĩndĩ, Ngai nĩ oigĩte atĩ no arathe ũhoro wa mahinda mokĩte na ũhinge. Oigĩte ũũ thĩinĩ wa Kiugo gĩake: “Kĩrĩra gĩakwa nĩgĩgaikara kĩrũmĩte wega, namo maũndũ mothe marĩa nyendaga gwĩka-rĩ, nomo ngeka.” (Isaia 46:10) Ũrathi wake hihi ũhingaga atĩa?

Nĩkĩ nĩ wagĩrĩire gwĩciria ũhoro wa morathi ma Ngai marĩa maahingire matukũ-inĩ ma tene? Ũngĩigua atĩ kũrĩ mũndũ ũrathaga ũhoro wa rĩera atekũhĩtia na atĩ ekĩte ũguo kwa ihinda iraya-rĩ, githĩ to wende kũmũũria ũrĩa rĩera rĩkaahana rũciũ? Na njĩra o ta ĩyo, tũngĩmenya ũrĩa morathi ma Ngai manahinga-rĩ, githĩ to twende mũno kũmenya ũrĩa arathĩte ũhoro wa ihinda rĩũkĩte?

ITŨŨRA INENE NĨ RĨKAANANGWO:

Kwa mũhiano, na githĩ ti ũndũ wa magegania mũno kũratha atĩ itũũra inene na rĩtũũrĩte kuo kwa ihinda iraya, nĩ rĩkaaniinwo rĩthire biũ? Ũguo nĩguo Ngai aarathire ũhoro wĩgiĩ kwanangwo kwa Nineve, kũgerera mũnabii wake. (Zefania 2:13-15) Hihi historĩ nĩ ĩkĩrĩte ũhoro ũcio mũkonde atĩ nĩ wekĩkire? Yonanagia  atĩ, karine-inĩ ya mũgwanja Mbere ya Mahinda Maitũ, kĩndũ mĩaka 15 kuuma Ngai aratha ũguo, Ababiloni na Amedia nĩ maatharĩkĩire na makĩananga itũũra rĩa Nineve. O na ningĩ Ngai nĩ oigĩte kabere atĩ itũũra rĩa Nineve ‘rĩngĩgaakira ihooru, na rĩng’ang’athare rĩtuĩke o ta werũ.’ Hihi ũndũ ũcio nĩ wahingire? Hatarĩ nganja nĩ wahingire. Ababuloni nĩ maangĩegwatĩire itũũra rĩu na matũũra marĩa maarĩthiũrũrũkĩirie, no tiguo meekire. Ithenya rĩa ũguo, nĩ kũrĩananga marĩanangire. Hihi nĩ kũrĩ mũthuthuria o na ũrĩkũ wa maũndũ ma gĩũteti, ũngĩahotire kũratha maũndũ macio mothe na mahinge?

MAHĨNDĨ MA ANDŨ NĨ MAGAACINWO:

Nũũ ũngĩratha ũhoro wa gũcinwo kwa mahĩndĩ ma andũ kĩgongona-inĩ mĩaka 300 mbere, agwete harĩa kĩgongona kĩu kĩngĩakorirũo kĩrĩ, rĩĩtwa rĩa mũndũ ũrĩa ũngĩgeeka ũguo, na rũciaro rũrĩa angĩkoima? Ũrĩa ũngĩhota kũratha ũhoro ta ũcio na ũhinge, hatarĩ nganja no aheeke gĩtĩo kĩnene mũno. Ngai nĩ aatũmire mũndũ arathe ũũ: ‘Kaana nĩgagaciarũo ka mbarĩ ya Daudi, nako gagetwo Josia, na nĩ gagaacinĩra mahĩndĩ ma andũ’ kĩgongona igũrũ itũũra-inĩ rĩa Betheli. (1 Athamaki 13:1, 2) Karine ithatũ thutha ũcio, mũthamaki wetagwo Josia wa rũrĩrĩ rwa Daudi, agĩciarũo. O ta ũrĩa kwarathĩtwo, “akĩrutithia mahĩndĩ marĩa maarĩ mbĩrĩra-inĩ icio, akĩmacinĩra kĩgongona-inĩ igũrũ” kĩrĩa kĩarĩ Betheli. (2 Athamaki 23:14-16) Mũndũ atangĩhotithio nĩ Ngai-rĩ, angĩhota atĩa kũratha maũndũ macio mothe na mahinge?

KWANANGWO KWA BABULONI:

Na githĩ to ũkorũo ũrĩ ũndũ wa magegania mũno, mũndũ kũratha ũhoro wa kwanangwo gwa thirikari ĩrĩa yarĩ na hinya mũno thĩinĩ wa thĩ, agwete rĩĩtwa rĩa mũndũ ũrĩa ũngĩekire ũguo mĩaka mĩingĩ atanaciarũo, na ataarĩrie njĩra ya mwanya ĩrĩa angĩahũthĩrĩre gwĩka ũguo? Ngai nĩ aarathĩte atĩ, mũndũ wetagwo Kurusu nĩ angĩatharĩkĩire Babuloni, arekererie Ayahudi arĩa maatahĩtwo kuo nĩguo macoke magaake rĩngĩ Hekarũ, na atĩ nĩ angĩamateithĩrĩirie kũmĩaka. Makĩria ma ũguo, Ngai aarathĩte atĩ, nĩguo Kurusu atoorie Babuloni angĩaniaririe njũĩ  cia kuo, na atĩ angĩakorire ihingo ciakuo itarĩ hinge. (Isaia 44:27–45:2) Maũndũ macio mothe hihi nĩ maahingire? Historĩ nĩ yonanagia atĩ Kurusu nĩ aatoririe Babuloni. Mbũtũ ya Kurusu yaunithirie na waara maĩ ma rũũĩ rũrĩa rwagereire itũũra-inĩ rĩu, nginya njũĩ ciothe ikĩhũa. Ũndũ wa magegania nĩ atĩ, mbũtũ ĩyo yakorire ihingo cia itũũra rĩu itarĩ hinge. Kurusu aacokire akĩrekereria Ayahudi arĩa maatahĩtwo, na akĩmeera macoke Jerusalemu magaake hekarũ. Ũndũ ũcio warĩ wa magegania tondũ Kurusu ndaathathayagia Ngai wa Ayahudi. (Ezara 1:1-3) Nĩ mũndũ ũrĩkũ wa nyama na thakame ũngĩahotire kũratha maũndũ ta macio na mahinge?

Nĩ twarĩrĩria morathi matatũ marĩa Ngai aarathire na makĩhinga. O na kũrĩ ũguo, harĩ morathi mangĩ maingĩ Ngai aarathire na makĩhinga. Joshua nĩ aaririkanirie Aisiraeli ũũ: “Inyuothe nĩmũũĩ na ngoro cianyu, o na maroho manyu, atĩ mũtirĩ mwaaga ũndũ o na ũmwe wa maũndũ mothe mega marĩa Jehova Ngai wanyu aaririe ũhoro wamo mamũkoniĩ; maũndũ macio mothe nĩmaahingirio o wega, na hatirĩ ũndũ o na ũmwe wamo wanaaga kũhingio.” (Joshua 23:1, 2, 14) Aisiraeli nĩ meeyoneire morathi na ciĩranĩro iria Ngai eeranĩire ikĩhinga. Nĩkĩ gĩtũmaga Ngai aratha ũndũ no mũhaka ũrĩhinga? Gĩtũmi nĩ tondũ, njĩra cia Ngai ticio cia mũndũ. Nĩ wega kũmenya ũguo, tondũ harĩ maũndũ Ngai arathĩte marakũhutia, na mekũhinga ica ikuhĩ.

Kaingĩ nĩguo andũ mahote kũratha, mahũthagĩra maũndũ marĩa marĩ kuo kana makarũmĩrĩra mawoni ma andũ aingĩ, amwe mageeka ũthuthuria, na angĩ makoiga atĩ maguũrĩirio nĩ roho. Thutha wa kũratha, macokaga mageterera mone ũrĩa gũgũthiĩ.—Thimo 27:1.

Mũgarũ na ũrĩa andũ mekaga, Ngai ndabataraga gwĩka ũthuthuria. No ahote kũmenya mĩerekera ya andũ na ũrĩa maũndũ magaikara, na nĩ ũndũ ũcio arathe ũndũ kana mahinda mokĩte atekũhĩtia. Ĩndĩ Ngai no eke makĩria ma ũguo, no atongorie kana acenjie ũndũ mũna nĩguo atigĩrĩre atĩ muoroto wake nĩ wahinga. Oigĩte ũũ: ‘Ũhoro ũrĩa ũkoima kanua gakwa ndũkanjokerera o ro ũguo tũhũ, no nĩ ũkaaruta wĩra ũrĩa ndaũrekeirie, wagĩre wega.’ (Isaia 55:11) Kwoguo, Ngai akĩratha maũndũ mamwe nĩ ta gũtũmenyithia atũmenyithagia ũrĩa ageeka mahinda mokĩte. Nĩkĩo maũndũ mothe marĩa arathaga mahingaga.

Nĩkĩ nĩ harĩ bata kũmenya ũrĩa ũtũũro ũkahaana mahinda mokĩte? Ũngĩmenya kabere atĩ harĩ kĩhuhũkanio kĩroka-rĩ, na githĩ to woe ikinya rĩa kũhonokia muoyo waku? Ũrathi wa Bibilia wagĩrĩire gũtũma woe ikinya o ta rĩu. Ngai nĩ arathĩte atĩ ica ikuhĩ mogarũrũku manene nĩ megwĩkĩka thĩinĩ wa thĩ. (Rora rungu rwa kĩongo, “ Maũndũ Marĩa Ngai Arathĩte Megiĩ Mahinda Mokĩte.”) Mogarũrũku macio megwĩkĩka, nĩ ngũrani mũno na ũrĩa andũ marathaga gũkaahana.

Bibilia nĩ ĩheanĩte ũhoro wa thĩ ĩno, kwoguo no tũmenye ũrĩa gũkaahana thutha-inĩ. Ngai oigĩte ũũ: “Kuuma o hĩndĩ ĩrĩa maũndũ maambĩrĩirio, . . . ngiuga atĩrĩ, Kĩrĩra gĩakwa nĩgĩgaikara kĩrũmĩte wega, namo maũndũ mothe marĩa nyendaga gwĩka-rĩ, nomo ngeka.” (Isaia 46:10) No ũgĩe na ũtũũro mwega ihinda rĩũkĩte. Ũria Aira a Jehova magũtaarĩrie maũndũ marĩa Bibilia yugĩte megwĩkĩka ica ikuhĩ. Aira a Jehova ti aragũri, o na matiugaga atĩ maguũragĩrio nĩ maroho, o na kana magakorũo na hinya wa mwanya wa kũmenya mahinda mokĩte. Merutaga Bibilia, na no makuonie maũndũ mega marahutia ũtũũro waku, marĩa Ngai abangĩte gwĩka ihinda rĩũkĩte.