Jehovap oqaasia uumavoq

Nalunaarsuutit siulliit-nit pingaarnersat

JUUTIT Babylonimi aallarussaaqqareerlutik nunagisaminnut uterneranniit ukiut 77-it missaat qaangiutereerput. Naalaffik naalagaatitap Zerubbabelip sanaqqitaa maanna ukiuni 55-ini pioreerpoq. Jerusalemimi pallorfiginninnerup ilumoortup pilerseqqinnissaa juutit uternerannut siunertaavoq pingaarnerpaaq. Jehovamilli pallorfiginninneq aallunneqarpianngilaq. Taamaammat kajumissaarneqarnissaq pisariaqarluinnarpoq, tamannarpiarlu Nalunaarsuutit siulliit-ni sammineqarpoq.

Kinguaariit allattorsimaffii eqqaassanngikkaanni Nalunaarsuutit siulliit-ni ukiut 40-t missaasa ingerlanerini, kunngi Saulip toquneraniit kunngi Daavip toqunissaata tungaanut, pisimasut oqaluttuarineqarput. Allakkat taakku palasimit Ezramit ukiumi 460-imi u.n.s. allanneqarsimagunarput. Nalunaarsuutit siulliit uagutsinnut soqutiginarput pallorfiginninneq naalaffimmi qanoq ingerlanneqartarnersoq Missiarsillu siuaasassai pillugit immikkuuluttunik paasisaqarfigigatsigik. Allakkat taakku Guutip oqaasianut isumassarsiarititaasumut ilaammata taakkunani tusarliunneqartoq uppernitsinnut nakussatsissutaavoq Biibilimillu paasisaqarnerulissutigalutigu. — Hebræerit 4:12.

ATIT PINGAARUTEQARTUT

(1 Nalunaarsuutit 1:1–9:44)

Kinguaariit allattorsimaffiat sukumiisoq Ezramit suliarineqartoq ikinnerpaamik pingasut pissutigalugit pisariaqarluinnarpoq: angutit piginnaatitaasut kisimik palasitut kiffartornissaat qulakkeerniarlugu; nunaatit kingornuttaqattaakkat naggueqatigiinnit sorlernit pigineqarnerinik paasiniaanermi iluaqutissatut; Missiarsimullu siuaasaasussat allattorsimaffiat tammatsaaliorniarlugu. Kinguaariit allattorsimaffianni juutit inummut siullermut atassutaat oqaluttuarineqarpoq. Taaneqartut siulliit tassaapput kinguaariit qulit Adamimiit Noamut taava kinguaariit tullii qulit Noamiit Aaperaamut. Ismaelip erneri Aaperaallu panerfamminit Keturamit erneri kiisalu Esauip erneri eqqartorneqariarlutik Israelip erneri aqqaneq-marluk immikkut sammineqarput. — 1 Nalunaarsuutit 2:1.

Allakkani taakkunani Judap kinguaavi sukumiisumik allaaserineqarput taakkunuunatigummi Daavip kinguaavi kunngikkormiut saqqummertussaapput. Aaperaamiit Daavimut kinguaariit 14-iupput, Daavimiillu Babylonimut aallarussaanerup tungaanut kinguaariit aamma 14-iullutik. (1 Nalunaarsuutit 1:27, 34; 2:1-15; 3:1-17; Matthæusi 1:17) Maanna Ezrap eqqartulerpai kinguaariit kuussuup Jordanip kangianiittut Levillu ernerisa kinguaariittut oqaluttuarisaanerat. (1 Nalunaarsuutit 5:1-24, 27) Taava naggueqatigiit ilaat kuussuup Jordanip kitaaniittut eqikkarlugit eqqaavai, aammattaaq naggueqatigiit Benjaminikkut sukumiisumik eqqartorpai. (1 Nalunaarsuutit 8:1) Babylonimi aallarussaaqqareernerup kingorna Jerusalemimi najugassittut siulliit atii aamma allattorsimapput. — 1 Nalunaarsuutit 9:1-16.

Allassimaffiit pillugit apeqqutit akineqartut:

1:18 — Shelap kina ataatagaa — Kenani imaluunniit Arpakshadi? (Lukasi 3:35, 36) Shelap Arpakshadi ataatagaa. (1 Mosesi 10:24; 11:12) Ateq „Kenani“ Lukasi 3:36-mi allassimasoq oqaatsimit „kaldæer“-imeersuusinnaavoq allanngortitaq. Taamaappat allassimaqqaarfiani ima allassimasisimassaaq:  „Kaldæerip Arpakshadip ernera“. Imaluunniit imaassinnaavoq atit Kenani aamma Arpakshadi inuup ataatsip aterigai. Maluginiagassaavorli oqaatsit „Kenanip ernera“ Biibili assilillugu assammik allakkat ilaanni allassimanngimmata.

2:15 — Daavi Isajip ernerisa arfineq-aapparaat? Naagga. Isaji arfineq-pingasunik erneqarpoq, Daavilu nukarlersaavoq. (1 Samueli 16:10, 11; 17:12) Isajip ernerisa ilaat toqugami qitornaqarsimagunanngilaq, tamannalu pillugu erneq taanna kinguaariit allattorsimaffiannut allannguutaassanngimmat aqqa Ezrap ilanngussimanngilaa.

3:17 — Sooq Jekonjap ernera Shealtieli, Lukasi 3:27-mi „Nerip“ erneratut taaneqarpa? Shealtielip Jekonja ataatagaa. Nerilli Shealtieli panimminut aappartaaritissimagunarpaa. Taamaattumik Nerip ningaava Lukasip taasimavaa Nerip erneratut, soorlu Mariap angutaa, Eli, Josefimut ataatagineraraa. — Lukasi 3:23.

3:17-19 — Zerubbabeli, Pedaja, Shealtielilu qanoq ilaqutariippat? Zerubbabeli Pedajap erneraa, Pedaja Shealtielilu qatanngutigiiupput. Ilaatigulli Biibilimi Zerubbabeli „Shealtielip“ erneranik taaneqartarpoq. (Matthæusi 1:12; Lukasi 3:27) Imaassinnaavoq Pedaja toqummat Shealtielip Zerubbabeli perorsaraa. Imaluunniit imaassinnaavoq Shealtieli qitornaqarani toqusoq, qatanngutaatalu Pedajap sakiatsiaariit aappariilertarnerat pillugu inatsit malillugu qatanngummi uillarnera aappartaarigaa. Immaqa Zerubbabeli angajulliliaavoq. — 5 Mosesi 25:5-10.

5:1, 2 — Angajulliliaassutsimik pigisaqalerneq Josefimut qanoq isumaqarpa? Marloriaammik kingornussassaqartitaalerpoq. (5 Mosesi 21:17) Taamaattumik naggueqatigiinnut marlunnut — Efraimikkunnut Manassekkunnullu — siuaasanngorpoq. Israelilli erneri allat tamarmik immikkut naggueqatigiinnut ataasiinnarnut siuaasaapput.

Ilinniarfigisinnaasavut:

1:1–9:44. Inuit kinguaariit allattorsimaffiani allassimasut ilumut inuusimapput. Tamatuma ersersippaa pallorfiginninnermut ilumoortumut atatillugu aaqqissuussineq tamarmi piviusunik tunngaveqartoq, oqaluttuatoqqanit tunngaveqarnani.

4:9, 10. Jabesip nunap pigisami eqqissiviilliornertaqanngitsumik allinissaa qamannga pisumik Jehovamut qinnutigaa, nunami pigisamini Guutimik mianerinnittut amerlanerit inissaqarnissaat pigunarlugu, qinnutaalu Jehovamit akineqarpoq. Uaguttaaq ajoqersuganngortitsinissaq aallutiitigalugu oqaluussinitta inerititaqarnissaa qamannga pisumik qinnutigisariaqarparput.

5:10, 18-22. Kunngi Saulip nalaani naggueqatigiit kuussuup Jordanip kangianiittut Hagrikkunnut ajugaapput, naak Hagrikkut marloriaammik amerlanerugaluartut. Ajugaanerannut pissutaavoq angutit sapiitsut taakkua Jehovamik tatiginninnerat taassumunngalu ikiortissarsiortarnerat. Uaguttaaq anersaakkut sorsunnitsinni Jehova tatigilluinnartariaqarparput naak akeqqavut uagutsinnit amerlanerungaaraluartut. — Efesosimiut 6:10-17.

9:26, 27. Paarsisut Levikkut akisussaassuseqarfiusumik suliaqarput, taakkuami naalaffiup illernartup eqqaatalu illernartup isaaffiinut matuersaateqartinneqarput. Tatiginartuupput ullaallu tamaasa aalajaallutik isaaffiit ammartarpaat. Inuit oqaluussiffigisartakkatsinniittut tusarlerlugillu Jehovamik pallorfiginnilernissaannut ikiornissaannik akisussaaffilerneqarsimavugut. Paarsisut Levikkuusutulli tatiginartigisariaqarpugut aalajaatsigisariaqarlutalu, ilaa?

DAAVIP KUNNGIUNERA

(1 Nalunaarsuutit 10:1–29:30)

Aallaqqaataani oqaluttuarineqarpoq kunngi Sauli ernerilu pingasut Gilboap qaqqaani filisterinut sorsunnermi qanoq toqutaasut. Daavi, Isajip  ernera, naggueqatigiinnut Judakkunnut kunnginngortinneqarpoq. Angutit naggueqatigiinnit tamaneersut Hebroniliarput Daavi Israelikkunnut tamanut kunnginngortikkiartorlugu. (1 Nalunaarsuutit 11:1-3) Kingunitsianngua Daavip Jerusalemi tiguarpaa Tamatuma kingorna Israelikkut angerutsip illerfia Jerusalemiliaappaat „nuannaarnermit nilliallutik nipilersorlutillu sulluartaatinik, . . . kukkilattarissanik sianaanillu“. — 1 Nalunaarsuutit 15:28.

Daavip Guuti ilumoortoq illuliuukkusullugu oqaatigaa. Guutilli kissaatigaa tamanna Salomop immikkut pisinnaatitaaffigissagaa, Daavili naalagaaffik pillugu angerfigeqatigaa. Daavip Israelikkut akeraannut sorsunnerani Jehovap ajugaatittaqattaarpaa. Inunnik kisitsisoqaqqusaanngitsoq kisitsisoqarnerata kingunerisaanik inuit 70.000-it toqupput. Inngili aqqutigalugu Jehovamut pilliivilioqquneqareerluni Daavip Ornanip Jebusikkuusup karrertaajaaffia pisiaraa. Tassani Jehovamut „angissutsimigut kusanassutsimigullu“ tusaamasaalertussamik illuliornissamut Daavip ’atortussarpassuit pissarsiariortorpai’. (1 Nalunaarsuutit 22:5) Daavip Levikkut naalaffimmi kiffartornissaat aaqqissorpaa, Allakkani allaaserineqarnerinut allanut tamanut naleqqiullugu uani sukumiinerusumik allaaserineqarsimapput. Kunngi inuillu tukkungaarlutik naalaffissamut tunissuteqarput. Daavi ukiuni 40-ni naalakkersuereerluni toquvoq „utoqqaassutsimigut, pisuussutsimigut ataqqinassutsimigullu angujumasani angoreersimallugit, erneralu Salomo kingoraarlugu kunnginngorpoq“. — 1 Nalunaarsuutit 29:28.

Allassimaffiit pillugit apeqqutit akineqartut:

11:11 — Sooq toqutaasut uani 300-nerarneqarpat Samuelimik allakkat aappaat 23:8-mi 800-nerarneqartut? Daavip sorsuttartuinut nuimanerpaanut pingasuusunut siulersortaavoq Jashobeami, imaluunniit Ishbosheti. Sorsuttartut taakkua pingasut ilaat marluk tassaapput Eleazari Shammalu. (2 Samueli 23:8-11) Imaalluarsinnaavoq inuup ataatsip angusai pisimasut assigiinngitsut marluk pineqartut, taamaammallu toqutaasut amerlassusaat nikingassuteqarlutik.

11:20, 21 — Abishaji Daavip sorsuttartuinut pissarsuarnut sanilliullugu qanoq inissisimava? Abishaji sorsuttartut pingasuusut Daavimut kiffartortut arlarinngilaat. Samuelimik allakkat aappaat 23:18, 19-imi allassimaneratut sorsuttartut pissarsuit 30-usut naalagaraat taakkunanngalu nuimanerulluni. Daavip sorsuttartuisa pissarsuit nuimanerpaat pingasuusut tusaamasaanerattut Abishaji tusaamasaatigingajappoq Jashobeamip sapiitsuliaanut assingulluinnartumik sapiitsuliornini pissutigalugu.

12:9 — Sooq Gadikkut sorsuttartui ’løvitut isikkoqarnerarneqarpat’? Angutit sapiitsut taakkua inoqajuitsumi Daavimut ililiupput. Nujakkaanngorsimariaramik løvitut nujuartatut isikkoqalersimapput.

13:5 — ’Shihori Egyptenimiittoq’ suugami? Taaguut „Shihori“ hebræerisut „kuuk“-mik isumaqavimmat isumaqartoqarpoq tassaasoq kuussuup Nilenip avalequtaasa ilaat. Mosesimik allakkat sisamaat 34:5-imi ’Egyptenip kuunnguanik’ taaneqarneratut aamma paasineqartarpoq. Mosesimik allakkat sisamaat 34:5-imili hebræerisut oqaaseq alla atorneqarpoq eqqornerusumik ’qooqqumik’ nutserneqarsinnaasoq. Taamaattumik ’Shihori Egyptenimiittoq’ pineqaraangat pineqarnerusarpoq ’Egyptenip qoorua’ — qaqqap qoorua takisooq nunap neriorsuutigisap kujammut killeqarfia. — 4 Mosesi 34:2, 5; 1 Mosesi 15:18.

16:30 — Jehovap kiinaata saani „uuligitsi“ qanoq paasisariaqarpa? Oqaaseq „uuligitsi“ assersuutitut atorneqarpoq Jehovamut ataqqinnittumik mianerinninneq ataqqinningaarnerlu ersersinniarlugit.

 16:1, 37-40; 21:29, 30; 22:19 — Angerutsip illerfiata Jerusalemimut nuunneqarneraniit naalaffiup sananeqarnerata tungaanut Israelimi Jehovamik pallorfiginninneq uneqqunagu aaqqissuussineq qanoq ittoq atuutilerpa? Daavip angerutsip illerfia Jerusalemimut nuummagu tupermullu sanaaminut inissimmagu, angerutsip illerfia ukiorpassuit tupermi naapeqatigiittarfimmiissimanngilaq. Angerutsip illerfia Jerusalemimut nuunneqareerluni tupermi Daavip sanaavaniitiinnarneqarpoq. Tupeq naapeqatigiittarfik Gibeonimiippoq, tassanilu palasiuneq Sadoki qatanngutaalu angutit inatsisit malillugit pilliisarput. Aaqqissuussineq tamanna naalaffiup naammassineqarnissaata tungaanut atuuppoq. Naalaffik naammassimmat tupeq naapeqatigiittarfik Gibeonimiit Jerusalemiliaanneqarpoq, angerutsillu illerfia naalaffimmi illernarnerpaamut inissinneqarpoq. — 1 Kunngit 8:4, 6.

Ilinniarfigisinnaasavut:

13:11. Arlaannik iluatsinngitsuugaqaraangatta kamalernata Jehovalu pisuutinnialernagu sooq ajutoorsimanerluta paasiniaqqissaartariaqarparput. Qularnanngitsumik Daavi taamaaliorsimassaaq. Kukkussutini ilinniarfigai kingusinnerusukkullu angerutsip illerfia peqqussutigineqartutut Jerusalemimut nuuppaa. *

14:10, 13-16; 22:17-19. Anersaakkut peqqissuunitsinnut sunniuteqarsinnaasunik iliuuseqalertinnata tamatigut Guutimut qinunikkut palliguttariaqarpugut siunnersorneqarnissarpullu ujartorlugu.

16:23-29. Jehovamik pallorfiginninnerput inuunitsinni pingaarnerpaatittariaqarparput.

18:3. Jehova neriorsuutiminik piviusunngortitsisartuuvoq. Assersuutigalugu Kana’ani tamaat, „Egyptenip kuussuaniit kuussuaq Eufrati tikillugu“ isorartutigisoq, Aaperaap kinguaassaanut tunniukkumallugu neriorsuutini Daavi aqqutigalugu piviusunngortippaa. — 1 Mosesi 15:18; 1 Nalunaarsuutit 13:5.

21:13-15. Jehovap innuttani naalliukkaangata misiginneqatigingaartarneri pissutigalugu inngili perlussiortitsiunnaaqquaa. Aap, ’nallittuinera angeqaaq’. *

22:5, 9; 29:3-5, 14-16. Daavip Jehovap naalaffissaanik sananissamut piginnaatitaannginnini tukkortuunermigut allannguutiginngilaa. Nalunngilaa pissarsiarisimasani tamaasa Jehovap ajunngissusianik pissuteqartut. Taamatut qujamasunneq tukkortuunissatsinnut kajumississutigisariaqarparput.

24:7-18. Palasit nikittaattartoqatigiit 24-nngorlugit aaqqissuussineq Daavip atuutilersitaa, suli atuuppoq Jehovap inngilia Zakariamut, Johannesi Kuisisup ataataanut, saqqummermat, Johannesillu inunngornissaa nalunaarutigimmagu. Zakaria ’sinnerseraattoqatigiinnut Abiakkunnut’ ilaagami taakkulu kiffartornissamut tullinnguukkamik Zakaria piffissami tamatumanerpiaq naalaffimmi kiffartorpoq. (Lukasi 1:5, 8, 9) Pallorfiginninneq ilumoortoq inunnik ilumut inuusimasunik — oqaluttualiaannaanngitsunik — qiteqarpoq. Ullumikkut aaqqissuulluagaasumik Jehovamik pallorfiginninnermut atatillugu „kiffaq ilumoortoq silatoorlu“ ilumoorfiginnilluta suleqatigigutsigu pilluaqqusaangaassaagut. — Matthæusi 24:45.

„Nuannaarlutit“ Jehova kiffartorfigiuk

Nalunaarsuutit siulliit-ni kinguaariit oqaluttuarisaanerat kisimi sammineqanngilaq. Aammattaaq oqaluttuarineqarput Daavip angerutsip illerfianik Jerusalemiliaassinera, ajugaarujussuartarneri, naalaffiup sananissaanik piareersaanera aamma palasit Levikkuusut nikittaallutik kiffartornissaannik aaqqissuussinera. Nalunaarsuutit siulliit-ni Ezrap eqqartugai tamaasa qularnanngilluinnartumik Israelikkut iluaqutigisimassavaat Jehovamillu taassuma naalaffiani pallorfiginninnerup aallulluaqqilernissaanut kajumissaatigisimassallugit.

Daavi ullumikkut kristumiunut maligassaalluarpoq, Jehovamimmi pallorfiginninneq inuunerani pingaarnerpaasimavoq. Immikkut pisinnaatitaaffeqarniarsarinani Guutip piumasaatut iliorniartarsimavoq. ’Uummatikkut iluunngarluta nuannaarlutalu’ Jehovap kiffartorfiginissaanik siunnersorneqarnitta maleruarnissaanut kajumissisinneqarpugut. — 1 Nalunaarsuutit 28:9.  (wE 10/1 05)

[Quppernerup ataani ilanngussat]

[Qupp. 8-11-mi nalunaarsukkat/assiliartat]

(Allassimasut qanoq inissisimanersut naqitami takuneqarsinnaavoq)

Adamimiit Noamut: kinguaariit qulingiluat (ukiut 1056-it)

4026 u.n.s. Adami

Ukiut 130-t ⇩

Seti

105 ⇩

Enoshi

90 ⇩

Kenani

70 ⇩

Mahalal’eli

65 ⇩

Jeredi

162 ⇩

Enoki

65 ⇩

Metusalemi

187 ⇩

Lemeki

182 ⇩

2970 u.n.s. NOAP inunngorfia

Noamiit Aaperaamut: kinguaariit qulit (ukiut 952-it)

2970 u.n.s. NOAP

Ukiut 502-t ⇩

Semi

100 ⇩

ULERSUAQ 2370 u.n.s.

Arpakshadi

35 ⇩

Shela

30 ⇩

Eberi

34 ⇩

Pelegi

30 ⇩

Re’u

32 ⇩

Serugi

30 ⇩

Nakori

29 ⇩

Tera

130 ⇩

2018 u.n.s. AAPERAAP inunngorfia

Aaperaamiit Daavimut: kinguaariit 14-it (ukiut 911-t)

2018 u.n.s. Aaperaat

Ukiut 100-t

Iisaaq

60 ⇩

Jaaku

88-it missaat ⇩

Juda

⇩

Peresi

⇩

Hesroni

⇩

Rami

⇩

Amminadabi

⇩

Nakshoni

⇩

Salma

⇩

Boazi

⇩

Obedi

⇩

Isaji

⇩

1107 u.n.s. DAAVIP inunngorfia