សុភាសិតនេះបានត្រូវគេស្គាល់ជាទូទៅនៅទ្វីបអាហ្វ្រិកខាងកើត ហើយមនុស្សជាច្រើននៅប្រទេសផ្សេងៗក៏ពិតជាយល់ស្របនឹងសុភាសិតនេះដែរ។ តើអ្នកមានអារម្មណ៍បែបនេះនៅពេលអ្នកខ្ចីលុយពីមិត្ដភក្ដិឬពីអ្នកឯទៀតទេ? ទោះបីជាពេលខ្លះអ្នកប្រហែលជាត្រូវការខ្ចីលុយក៏ដោយ តើនេះជាដំណោះស្រាយល្អឬទេ? តើការខ្ចីលុយនាំឲ្យមានបញ្ហាអ្វីខ្លះ?

សុភាសិតមួយទៀតរបស់ជនជាតិអាហ្វ្រិកបានពន្យល់ថាការខ្ចីលុយអាចនាំឲ្យមានបញ្ហាធំ ដោយនិយាយថា៖ «ការខ្ចីលុយនិងការសងបំណុលនាំឲ្យមិត្ដភាពប្រេះឆា»។ ពិតណាស់ បំណុលអាចបង្ខូចទំនាក់ទំនងនិងចំណងមិត្ដភាពរបស់មនុស្ស។ ទោះបីជាអ្នកបានរៀបចំគម្រោងល្អបំផុត ហើយមានបំណងធ្វើតាមការសន្យាដើម្បីសងបំណុលវិញក៏ដោយ តែអ្នកក៏អាចជួបបញ្ហាដែលមិនអាចដឹងទុកជាមុនដែរ។ ឧទាហរណ៍ បើអ្នកមិនអាចសងប្រាក់តាមការសន្យា ម្ចាស់បំណុលអាចខឹងនឹងអ្នក។ ជាលទ្ធផល អាចនាំឲ្យមានការអន់ចិត្ដគ្នា ហើយមិត្ដភាពរវាងអ្នកខ្ចីនិងម្ចាស់បំណុលប្រហែលជាប្រេះឆា សូម្បីតែរវាងសមាជិកក្រុមគ្រួសារក្ដី។ ដោយសារការខ្ចីលុយអាចនាំឲ្យមានជម្លោះ ដូច្នេះ យើងចង់ចាត់ទុកការខ្ចីលុយជាជម្រើសចុងក្រោយបំផុត មិនមែនជាដំណោះស្រាយដំបូងចំពោះបញ្ហាខាងលុយកាក់ទេ។

ការខ្ចីលុយក៏អាចបង្ខូចចំណងមិត្ដភាពរបស់មនុស្សម្នាក់ជាមួយនឹងព្រះដែរ។ តើតាមរបៀបណា? មុនដំបូង គម្ពីរនិយាយថាបើមនុស្សណាម្នាក់ខ្ចីប្រាក់គេ តែគ្មានបំណងសងវិញទេ អ្នកនោះជាមនុស្សអាក្រក់។ (ទំនុកតម្កើង ៣៧:២១) បន្ថែមទៀត គម្ពីរក៏បានបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា៖ «អ្នកណាដែលខ្ចីគេ ជាបាវបំរើដល់អ្នកដែលឲ្យខ្ចីនោះ»។ (សុភាសិត ២២:៧) ដូច្នេះ អ្នកខ្ចីប្រាក់ត្រូវទទួលស្គាល់ថា គាត់មានភារកិច្ចសងប្រាក់ឲ្យអស់ទៅម្ចាស់បំណុលវិញ។ សុភាសិតមួយទៀតរបស់ជនជាតិអាហ្វ្រិកនិយាយថា៖ «បើអ្នកខ្ចីជើងរបស់បុគ្គលណាម្នាក់ អ្នកត្រូវដើរទៅតាមបង្គាប់របស់បុគ្គលនោះ»។ សុភាសិតនេះមានន័យថា អ្នកណាដែលជំពាក់បំណុលគេច្រើន អ្នកនោះលែងមានសេរីភាពធ្វើអ្វីដែលគាត់ចង់ធ្វើទៀតហើយ។

ដូច្នេះ អ្នកដែលជំពាក់បំណុលគេត្រូវចាត់ទុកការសងប្រាក់គេវិញជាអ្វីដ៏សំខាន់បំផុត។ បើមិនដូច្នេះទេ គាត់ទំនងជានឹងមានការពិបាកច្រើន។ ការជំពាក់បំណុលគេកាន់តែច្រើន ក៏នឹងនាំឲ្យមានបញ្ហាកាន់តែច្រើនដែរដូចជា ការព្រួយបារម្ភ ការសម្រាន្ដមិនលក់ ការធ្វើការងារច្រើន ការមានជម្លោះរវាងគូអាពាហ៍ពិពាហ៍ ការលែងលះគ្នា ការប្ដឹងផ្ដល់គ្នា និងការជាប់គុកជាដើម។ ស្ដីអំពីរឿងនេះ ពាក្យដែលប្រកបដោយប្រាជ្ញានៅ រ៉ូម ១៣:៨ ចែងថា៖ «អ្នករាល់គ្នាមិនត្រូវជំពាក់អ្វីអ្នកណាទេ សូម្បីតែអ្វីមួយក៏ដោយ ក្រៅពីការបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់ដល់គ្នាទៅវិញទៅមក»។

យោងទៅតាមអ្វីដែលបានបកស្រាយខាងលើ ជាការឈ្លៀសវៃឲ្យយើងគិតពិចារណាឲ្យបានល្អិតល្អន់ មុនយើងខ្ចីលុយគេ ដោយសួរខ្លួនយើងថា តើខ្ញុំពិតជាត្រូវការខ្ចីប្រាក់មែនឬ? តើខ្ញុំខ្ចីប្រាក់ដើម្បីជួយមុខរបរខ្ញុំឲ្យដំណើរការវិញ និងដើម្បីចិញ្ចឹមក្រុមគ្រួសារខ្ញុំឬ? តើខ្ញុំគ្រាន់តែមានចិត្ដលោភលន់ ហើយចង់ទិញអ្វីដែលខ្ញុំគ្មានសមត្ថភាពទិញឬ? ក្នុងករណីជាច្រើន គឺជាការល្អជាងឲ្យយើងស្កប់ចិត្ដនឹងអ្វីដែលយើងមាន ជាជាងជំពាក់បំណុលគេ។

ពិតណាស់ មានស្ថានភាពបន្ទាន់ខ្លះដែលតម្រូវឲ្យយើងខ្ចីលុយគេ ហើយយើងគ្មានជម្រើសណាក្រៅពីនោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងនោះក៏ដោយ បើបុគ្គលម្នាក់សម្រេចចិត្ដខ្ចីប្រាក់គេ គាត់គួរបង្ហាញថាគាត់ជាមនុស្សស្មោះត្រង់និងគួរឲ្យទុកចិត្ដ។ តើគាត់អាចធ្វើដូច្នេះយ៉ាងដូចម្ដេច?

មុនដំបូង យើងមិនត្រូវកេងប្រយោជន៍ពីអ្នកណាម្នាក់ ដោយសារយើងដឹងថាគាត់ជាមនុស្សមានលុយឬទ្រព្យច្រើនជាងអ្នកឯទៀតនោះទេ។ យើងក៏មិនគួរមានអារម្មណ៍ថា អ្នកដែលមើលទៅដូចជាមានលុយឬទ្រព្យច្រើននោះ ត្រូវតែជួយយើងខាងលុយកាក់ដែរ។ បន្ថែមទៀត យើងមិនគួរគិតថា ដោយសារគាត់មានលុយច្រើន យើងមិនចាំបាច់សងប្រាក់ដែលយើងជំពាក់គាត់នោះតាមពាក្យសន្យាទេ។ ម្យ៉ាងទៀត យើងមិនត្រូវច្រណែននឹងអ្នកដែលហាក់ដូចជាមានទ្រព្យសម្បត្ដិច្រើននោះឡើយ។—សុភាសិត ២៨:២២

បន្ទាប់មក សូមធ្វើឲ្យប្រាកដថាអ្នកនឹងសងប្រាក់ដែលអ្នកបានខ្ចីតាមពាក្យសន្យា។ បើម្ចាស់បំណុលមិននិយាយច្បាស់លាស់អំពីពេលដែលអ្នកត្រូវសងប្រាក់វិញទេ អ្នកគួរប្រាប់គាត់អំពីពេលដែលអ្នកនឹងសងប្រាក់គាត់វិញ ហើយសូមធ្វើតាមពាក្យសន្យានោះ។ ជាការល្អឲ្យអ្នកចុះកិច្ចសន្យាជាលាយលក្ខណ៍អក្សរដើម្បីកុំឲ្យមានការភាន់ច្រឡំនឹងគ្នា។ (យេរេមា ៣២:៩, ១០) បន្ថែមទៀត បើអ្នកអាចធ្វើបាន សូមសងប្រាក់ទៅម្ចាស់បំណុលវិញដោយខ្លួនអ្នកផ្ទាល់ ដើម្បីអ្នកអាចអរគុណគាត់ដោយផ្ទាល់។ បើអ្នកព្យាយាមអស់ពីសមត្ថភាពដើម្បីសងប្រាក់គេវិញ អ្នកនឹងមានមិត្ដភាពល្អជាមួយនឹងអ្នកដែលឲ្យខ្ចី។ លោកយេស៊ូបានប្រាប់គោលការណ៍ដ៏ល្បីល្បាញមួយថា៖ «គ្រាន់តែរក្សាសម្ដីប៉ុណ្ណោះ បើថា‹មែន› គឺមែន បើថា‹ទេ› គឺទេ»។ (ម៉ាថាយ ៥:៣៧) បន្ថែមទៀត សូមចាំគោលការណ៍ដ៏ល្បីល្បាញមួយទៀតដែលថា៖ «ម៉្លោះហើយ អ្នកចង់ឲ្យមនុស្សប្រព្រឹត្ដយ៉ាងណាចំពោះអ្នក អ្នកក៏ត្រូវប្រព្រឹត្ដយ៉ាងនោះចំពោះពួកគេដែរ»។—ម៉ាថាយ ៧:១២

នៅពេលដែលយើងចង់ខ្ចីប្រាក់គេ គម្ពីរដាស់តឿនថា៖ «តាមការពិត ភក្ដីភាពចំពោះព្រះ ជាមួយនឹងការស្កប់ចិត្ដ នាំឲ្យបានផលប្រយោជន៍ច្រើនក្រៃលែងមែន»។ (ធីម៉ូថេទី១ ៦:៦) បើនិយាយឲ្យចំទៅ ខគម្ពីរនេះមានន័យថាការចេះស្កប់ចិត្ដគឺជាវិធីដ៏ល្អបំផុតដែលជួយយើងឲ្យជៀសចេញពីផលវិបាកដែលមកពីការខ្ចីប្រាក់គេ។ ប៉ុន្ដែ យើងដឹងថាការមានចិត្ដស្កប់ក្នុងពិភពលោកនេះមិនមែនជាការងាយស្រួលទេ ពីព្រោះមនុស្សចេះតែចង់បានអ្វីភ្លាមៗតាមចិត្ដប្រាថ្នារបស់ខ្លួន។ ដូច្នេះហើយ ការមាន«ភក្ដីភាពចំពោះព្រះ»គឺសំខាន់។ ហេតុអ្វី?

សូមគិតអំពីឧទាហរណ៍របស់ប្ដីប្រពន្ធមួយគូនៅទ្វីបអាស៊ី។ កាលពួកគេនៅក្មេង ពួកគេគោរពកោតស្ងើចអ្នកដែលអាចទិញផ្ទះធំដោយខ្លួនឯង។ ដូច្នេះ ពួកគេបានសម្រេចចិត្ដទិញផ្ទះមួយដោយប្រើប្រាក់សន្សំរបស់ខ្លួន ព្រមទាំងខ្ចីលុយពីធនាគារនិងពីសាច់ញាតិ។ ប៉ុន្ដែ មិនយូរប៉ុន្មានក្រោយមក ពួកគេមានអារម្មណ៍ថា ការសងប្រាក់បំណុលដ៏ច្រើនជារៀងរាល់ខែគឺជាបន្ទុកធ្ងន់មួយ។ ដើម្បីសងបំណុលវិញ ពួកគេបានចាប់ផ្ដើមធ្វើការច្រើនជាង ដែលនាំឲ្យពួកគេមិនសូវមានពេលសម្រាប់កូនៗរបស់ពួកគេទេ។ បុរសដែលជាប្ដីបាននិយាយថា៖ «ការតានតឹងចិត្ដ ការព្រួយបារម្ភ និងការគេងមិនលក់ ហាក់ដូចជាដុំថ្មដ៏ធ្ងន់មួយនៅលើក្បាលខ្ញុំ ហើយនេះប្រៀបដូចជាអ្វីមួយមករឹតកខ្ញុំដែលធ្វើឲ្យខ្ញុំពិបាកដកដង្ហើម»។

ក្រោយមក ពួកគេបាននឹកចាំបទគម្ពីរនៅ ធីម៉ូថេទី១ ៦:៦ ហើយបានសម្រេចចិត្ដថា ដំណោះស្រាយតែមួយគត់គឺលក់ផ្ទះរបស់ពួកគេ។ ពីរឆ្នាំក្រោយពីបានលក់ផ្ទះនោះ ទើបពួកគេបានសងបំណុលអស់។ តើប្ដីប្រពន្ធមួយគូនេះបានរៀនអ្វីពីបទពិសោធន៍របស់ពួកគេ? ពួកគេបាននិយាយថា៖ «ការមានទស្សនៈដូចព្រះក្នុងរឿងទ្រព្យសម្បត្ដិជួយយើងឲ្យជៀសវាងពីបញ្ហា»។

មនុស្សជាច្រើនស្គាល់សុភាសិតរបស់ជនជាតិអាហ្វ្រិកដែលបានរៀបរាប់នៅដើមអត្ថបទនេះ។ ទោះជាយ៉ាងនោះក៏ដោយ នេះមិនបាននាំឲ្យពួកគេឈប់ខ្ចីលុយទេ។ ប៉ុន្ដែ គោលការណ៍គម្ពីរខ្លះដែលបានត្រូវពន្យល់នៅខាងលើ ជួយយើងឲ្យប្រុងប្រយ័ត្នពេលខ្ចីលុយគេ មែនទេ? អាស្រ័យហេតុនេះ មុនយើងខ្ចីលុយគេ យើងគួរពិចារណាយ៉ាងល្អិតល្អន់អំពីសំណួរថា តើខ្ញុំគួរខ្ចីលុយឬទេ?