၁, ၂. (က) ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တၢ်အဒိ ဘၣ်ဃးဒီးစပံးကျိးကစၢ်န့ၣ် တဲဖျါထီၣ်တက့ၢ်. (ခ) တၢ်အဒိအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ညီ ဒီးတၢ်အဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

ဘၣ်တဂီၤ စပံးအကစၢ်တဂၤ လဲၤဝဲဆူ ပှၤဆါတၢ်ပှ့ၤတၢ်အလီၢ် ဒ်သိးကငါဝဲပှၤမၤတၢ်ဖိလၢ ကဟဲမၤတၢ်လၢအစပံးကျိးအပူၤလီၤ. ဒီးအဝဲတဲဘၣ် ပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ်လၢ ကဟ့ၣ်ဝဲအလဲထဲအံၤထဲနုၤ ဒီးပှၤမၤတၢ်ဖိတဖၣ် တူၢ်လိာ်ဝဲလီၤ. ဒ်သိး စပံးအကစၢ်ကလဲၤငါအါထီၣ် ပှၤမၤတၢ်ဖိအဂီၢ် ဘၣ်လဲၤဝဲလၢ တၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအလီၢ် တဘျုးဘျီညါလီၤ. တုၤမုၢ်ဟါလီၤဒီး စပံးအကစၢ် ကိးဖှိၣ်ပှၤမၤတၢ်ဖိခဲလၢာ် ဒ်သိးကဟ့ၣ်လီၤဝဲ အဘူးအလဲလီၤ. ပှၤမၤတၢ်ဒီတနံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ထဲဒၣ်တနၣ်ရံၣ်ဧိၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ဟ့ၣ်ဝဲအလဲပှဲၤသိးသိးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပှၤမၤတၢ်ဒီတနံၤကျၢၤတဂၤ စးထီၣ်ကဒူးကဒ့ၣ်တၢ်အခါ စပံးအကစၢ် တဲအီၤလၢ– ‘မ့ၢ်ယတအိၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယကသူယကျိၣ်ယစ့ဒၣ်ယဲ, ဒ်ယသးအိၣ်အသိးဘၣ်ဧါ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်ဒီး, မ့ၢ်ယသးအိၣ်ဟ့ၣ်ညီတၢ်အဃိဒီး နသးကါနဲစ့ၢ်ကီးဧါ.’—မးသဲ ၂၀:၁-၁၅.

^၂ ယ့ၣ်ၡူးဟ့ၣ်တၢ်အဒိအံၤ သိၣ်လိပှၤ ဘၣ်ဃးဒီးယဟိဝၤယွၤ “အဘျုးအဖှိၣ်” လီၤ. ^[၁] (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်လၢ တၢ်မၤလိအကတၢၢ်တက့ၢ်.) (ဖး ၂ ကရံၣ်သူး ၆:၁ တက့ၢ်.) လၢကျဲဒ်လဲၣ်. ပှၤတနီၤနီၤထံၣ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအမၤတၢ်ဒီနံၤတဂၤန့ၣ် ကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘူးအလဲအါန့ၢ်ဒံးပှၤလၢ အမၤတၢ်အနၣ်ရံၣ်စှၤတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် စပံးအကစၢ် ပာ်ဖျါထီၣ် အဘျုးအဖှိၣ်လၢ ပှၤမၤတၢ်ဖိအနၣ်ရံၣ်စှၤတဖၣ် အဖီခိၣ်လီၤ. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တဂၤ စံးဝဲလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ တၢ်ကတိၤလၢ အမ့ၢ် “အဘျုးအဖှိၣ်” န့ၣ်အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ– “တၢ်ဟ့ၣ်ကလီ မ့တမ့ၢ် တၢ်ဟ့ၣ်လုၢ်ဒိၣ်ပှ့ၤဒိၣ်တခါလၢ ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်အီၤဆူ ပှၤလၢတကြၢးဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ ဒီးတကၢကီၣ်ဒီးအီၤတဂၤန့ၣ်လီၤ.”

၃, ၄. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ် အဘျုးအဖှိၣ်လၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ်အဖီခိၣ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၃ လံာ်စီဆှံတဲဘၣ်ပှၤလၢ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ်မ့ၢ်ဝဲ “တၢ်ဟ့ၣ်” တခါလီၤ. (အ့းဖ့းစူး ၃:၇) မ့ၢ်လၢ ပဒိကနၣ်ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤတန့ၢ်ဘၣ်အဃိ ပတကြၢးဒိးန့ၢ် အတၢ်သးကညီၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ပကြၢးဒီးတၢ်သံလီၤ. စီၤၡလိၤမိၤတဲဝဲလၢ– “ပှၤအတီလၢအမၤတၢ်ဂ့ၤ, ဒီးတမၤဘၣ်တၢ်ဒဲးဘးဘၣ်န့ၣ် တအိၣ်ဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢနီတဂၤဘၣ်.” (စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ၇:၂၀) လၢခံ တၢ်မၢဖိပီလူးစံးဝဲလၢ– “ပှၤခဲလၢာ်မၤတၢ် ဒဲးဘးဒီးတချုးန့ၢ်ဘၣ် ယွၤအလၤအကပီၤဘၣ်” ဒီး “တၢ်ဒဲးဘးအဘူးအလဲမ့ၢ်တၢ်သံလီၤ.”—ရိမ့ၤ ၃:၂၃; ၆:၂၃.

^၄ မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိဒိၣ်မးအဃိ အဝဲဟ့ၣ်လီၤ “အဖိခွါအိၣ်တဂၤဃီ” ဒ်သိးကတူၢ်သံအသးလၢပဂီၢ်လီၤ. တၢ်န့ၣ်မ့ၢ် တၢ်အဘျုးအဖှိၣ် အဒိၣ်ကတၢၢ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၃:၁၆) စီၤပီလူးစံးဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်မ့ၢ်လၢ “အဒိးတၢ်သံအတၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်အဃိန့ၣ် ဒိးကုာ်ခိၣ်သလုးအသးလၢ တၢ်အကဟုအကညီၢ်ဒီးတၢ်လၤကပီၤ, ဒ်သိးအကလ့ၣ်ကွၢ်တၢ်သံလၢ ပှၤကညီခဲလၢာ်အဂီၢ်, လၢယွၤအဘျုးအဖှိၣ် အဃိန့ၣ်လီၤ.” (ဧ့ၤဘြံၤ ၂:၉) “မ့မ့ၢ်ယွၤအတၢ်ဟ့ၣ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်မူအထူအယိာ်လၢ ပကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဃိန့ၣ်လီၤ.”—ရိမ့ၤ ၆:၂၃.

၅, ၆. (က) ဖဲတၢ်ဒဲးဘးပၢပှၤအခါ တၢ်မနုၤကဲထီၣ်အသးလဲၣ်. (ခ) ဖဲတၢ်အဘျုးအဖှိၣ်ပၢပှၤအခါ တၢ်မနုၤဟဲကဲထီၣ်အသးလဲၣ်.

^၅ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပကဲထီၣ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိဒီး ပဘၣ်သံလဲၣ်. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ “ခီဖျိပှၤတဂၤအတၢ်ဒဲးဘးဒီး, တၢ်သံစးထီၣ်ပၢတၢ်လၢ အဝဲအဃိ” လီၤ. မ့ၢ်လၢပမ့ၢ်စီၤအၤဒၣ် အစၢၤအသွဲၣ်အဃိ ပမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ ဒီးပကဘၣ်သံဝဲလီၤ. (ရိမ့ၤ ၅:၁၂, ၁၄, ၁၇, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.) ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိး ဒိးပၢပသးလၢ တၢ်ဒဲးဘးအဖီလာ်န့ၣ်သ့ဝဲလီၤ. သ့ဝဲလၢကျဲဒ်လဲၣ်. ဖဲပပာ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်နာ်ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ပှ့ၤက့ၤအခါ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ် လၢလၢပှဲၤပှဲၤလီၤ. လံာ်စီဆှံစံးဝဲလၢ– “ဘၣ်ဆၣ်ဒီးဖဲတၢ်ဒဲးဘးအါထီၣ်န့ၣ်, တၢ်ဘျုးအါထီၣ်အါန့ၢ်အန့ၣ် တက့ၢ်လၢ အဖီခိၣ်လီၤ. ဒ်သိး, ဒ်တၢ်ဒဲးဘးပၢတၢ်လၢတၢ်သံအဃိအသိးန့ၣ်, တၢ်ဘျုးကပၢတၢ်လၢ တၢ်တီတၢ်လိၤ ပၢၢ်လၢတၢ်မူ အထူအယိာ်, လၢပကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဃိ, ဒ်န့ၣ်အသိးလီၤ.”—ရိမ့ၤ ၅:၂၀, ၂၁.

^၆ ပမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ သနာ်က့ ပတဘၣ်ပျဲ တၢ်ဒဲးဘးပၢပှၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖဲပမၤကမၣ်တၢ် တမံၤမံၤအခါ ပကဘၣ်ဃ့ပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. စီၤပီလူးဟ့ၣ်ပလီၢ်ပှၤလၢ– “တၢ်ဒဲးဘးတကဲလၢၤဘၣ် သုကစၢ်ဘၣ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, သုတအိၣ်လၢၤဘၣ်လၢ တၢ်သိၣ်တၢ်သီအဖီလာ်ဘၣ်, မ့ၢ်သုအိၣ်လၢ တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်အဖီလာ်လီၤ.” (ရိမ့ၤ ၆:၁၄) မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်အဘျုးလၢ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. စီၤပီလူးစံးဝဲလၢ– “ယွၤအဘျုးအဖှိၣ် . . . သိၣ်က့ၤသီက့ၤပှၤ, လၢပဘၣ်ညိကွံာ် တၢ်တယူးတယီၣ်ဘၣ်ယွၤ, ဒီးတၢ်သးကွံဘၣ်ဃးဒီးဟီၣ်ခိၣ်, ဒီးလၢပဘၣ်အိၣ်ပဘၣ်ဆိး လၢအအံၤတဃၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်ပာ်ပသးသပှၢ်သပှၢ်, အိၣ်ဒီးပသူၣ်တီပသးလိၤ, ဒီးတၢ်ယူးယီၣ်ယွၤန့ၣ်” လီၤ.—တံတူး ၂:၁၁, ၁၂.

၇, ၈. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ် အဘျုးအဖှိၣ် “အကလုာ်ကလုာ်” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ တၢ်မၤလိအခီၣ်ထံးတက့ၢ်.)

^၇ တၢ်မၢဖိပ့းတရူးကွဲးဝဲလၢ “ဒ်ပှၤဂ့ၤကွၢ် ယွၤအဘျုးအဖှိၣ် အကလုာ်ကလုာ်အသိးန့ၣ်, အံးက့ၤကွၢ်က့ၤလိာ်သုသး, ဒ်သုန့ၢ်တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ် တဂၤဒီးတဂၤအသိးန့ၣ်တက့ၢ်.” (၁ ပ့းတရူး ၄:၁၀) ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ် အဘျုးအဖှိၣ် “အကလုာ်ကလုာ်” န့ၣ် အဲၣ်ဒိးစံးဝဲမနုၤလဲၣ်. အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ပမ့ၢ်ဘၣ်သဂၢၢ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲ တမံၤဂ့ၤတမံၤဂ့ၤ ဒ်သိးပလဲၤခီဖျိကန့ၢ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်ပှၤတၢ်လၢ ပလိၣ်ဘၣ်တဖၣ်လီၤ. (၁ ပ့းတရူး ၁:၆) ဒ်သိးပလဲၤခီဖျိ တၢ်မၤကွၢ်တခါစုာ်စုာ်ကန့ၢ်အဂီၢ် တၢ်လၢအလိၣ်ဒီးပှၤန့ၣ် ကစၢ်ယွၤကဟ့ၣ်ပှၤလီၤ.

^၈ တၢ်မၢဖိယိၤဟၣ် ကွဲးဝဲလၢ– “ပဝဲဒၣ်ခဲလၢာ်အံၤ, ပဒိးန့ၢ်တၢ်လၢအဝဲဒၣ် အတၢ်လၢတၢ်ပှဲၤအပူၤ, ဒီးတၢ်ဘျုးလၢတၢ်ဘျုးအဖီခိၣ်လီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၁:၁၆) မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်အဘျုးအဖှိၣ်လၢ ကျဲအါဘိအဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါမးလီၤ. တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤတနီၤလၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

၉. ခီဖျိ ယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးပပာ်ဖျါထီၣ်ပတၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ် သ့ဒ်လဲၣ်.

 ^၉ ယဟိဝၤယွၤပျၢ်ပတၢ်ဒဲးဘးတဖၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤပျၢ်ပတၢ်ဒဲးဘး ခီဖျိလၢ အဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပစံးဘျုးဘၣ်အီၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်တပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤပသးဒီး ပမ့ၢ်တဆဲးတြီဆၢ ပသးလၢအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်ကမၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤတပျၢ်ပတၢ်ကမၣ်ဘၣ်. (ဖး ၁ ယိၤဟၣ် ၁:၈, ၉ တက့ၢ်.) စီၤပီလူးတဲနၢ်ပၢၢ် ခရံာ်ဖိလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤပျၢ်ကွံာ် အတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲလၢယွၤ– “ဟံးထီၣ်က့ၤပှၤလၢ တၢ်ခံးအစိအကမီၤအပူၤ, ဒီးလဲက့ၤပလီၢ်ဆူအဖိခွါ လၢအအဲၣ်အီၤတဂၤအဘီအမုၢ်အပူၤလီၤ. လၢအဝဲဒၣ်အပူၤပဘၣ်တၢ်ပှ့ၤက့ၤပှၤ, တၢ်ပျၢ်ပတၢ်ဒဲးဘးလီၤ.” (ကလီးစဲ ၁:၁၃, ၁၄) ယဟိဝၤယွၤသးကညီၤပှၤအဃိ ပစံးဘျုးစံးဖှိၣ်အီၤဒီး ပအဲၣ်ဒိးစံးထီၣ်ပတြၢၤအီၤလီၤ. တကးဒံးဘၣ် မ့ၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါမံၤသ့စ့ၢ်ကီးလီၤ.

၁၀. ခီဖျိယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်သးခုဒ်လဲၣ်.

^၁၀ ပအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သး ဒီးယဟိဝၤယွၤလၢ အဂၢၢ်အကျၢၤသ့ဝဲလီၤ. ပမ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ စးထီၣ်လၢပအိၣ်ဖျဲၣ်လံၤလံၤန့ၣ် ပမ့ၢ်ယွၤအဒုၣ်အဒါလီၤ. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ– “ ဖဲပမ့ၢ်အဒုၣ်အဒါအဖၢမုၢ်ဒီး, ပမ့ၢ်ဃူလိာ်ဖိးလိာ်ဒီး ယွၤလၢအဖိခွါသံအဃိဒီး, ပဃူလိာ်ဖိးလိာ်ဝံၤဒီး, ပကတုၤလၢတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤလၢအမူဝဲအဃိ, အါန့ၢ်အန့ၣ်တက့ၢ်ဒိၣ်မးလီၤ.” (ရိမ့ၤ ၅:၁၀) ခီဖျိလၢတၢ်ပှ့ၤက့ၤအဃိ ပအိၣ်ဃူအိၣ်ဖိးက့ၤဒီး ကစၢ်ယွၤသ့ဝဲလီၤ. တကးဒံးဘၣ် ပကဲထီၣ်အတံၤသကိးဒီး ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီးအီၤ ဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်သ့ဝဲလီၤ. စီၤပီလူးတဲနၢ်ပၢၢ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဒီး စံးဘၣ်အဒီပုၢ်ဝဲၢ်လၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်လၢ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ– “တၢ်ပာ်တီပာ်လိၤ ပှၤလၢတၢ်နာ်သတးဒီး, ပဃူပဖိးဒီးယွၤလၢ ပကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဃိလီၤ. အဝဲဒၣ်အဃိ, မ့ၢ်တၢ်နာ်ဒီး, ပလဲၤနုာ်ဆူတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ် လၢပဆၢထၢၣ်လၢအပူၤအံၤ” လီၤ. (ရိမ့ၤ ၅:၁, ၂) ပအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢအဂၢၢ်အကျၢၤန့ၣ် ဂ့ၤဝဲထဲလဲၣ်.

၁၁. ဒ်သိး “သိလၢအဂုၤအဂၤ” တဖၣ်ကကဲထီၣ်ပှၤတီပှၤလိၤလၢ ယွၤအမဲာ်ညါအဂီၢ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၁ ပကဲထီၣ်ပှၤတီပှၤလိၤလၢ ယွၤအမဲာ်ညါသ့လီၤ. ဝံဒၤနံးယ့လးကွဲးဝဲလၢ တၢ်အကတၢၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ် “ပှၤလၢအကူၣ်တၢ်သ့” လၢအမ့ၢ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ်က “ဒုးတီဒုးလိၤပှၤအါဂၤ” လီၤ. (ဖး ဒၤနံးယ့လး ၁၂:၃ တက့ၢ်.) ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတဖၣ်န့ၣ် မၤဝဲလၢကျဲဒ်လဲၣ်. အဝဲသ့ၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်သးခုကစီၣ်ဒီး သိၣ်လိပှၤအကကွဲၢ်တဖၣ်လၢအမ့ၢ် “သိလၢအဂုၤအဂၤ” လၢယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီတဖၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၀:၁၆) အဝဲသ့ၣ် မၤစၢၤစ့ၢ်ကီး သိအဂုၤအဂၤတဖၣ်အံၤဒ်သိး ကကဲထီၣ်ပှၤတီပှၤလိၤလၢ ယွၤအမဲာ်ညါ ခီဖျိယဟိဝၤယွၤ အဘျုးအဖှိၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ– “ပဘၣ်တၢ် ပာ်တီပာ်လိၤပှၤကလီကလီလၢ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်လၢ ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အတၢ်ပှ့ၤက့ၤပှၤအဃိလီၤ.”—ရိမ့ၤ ၃:၂၃, ၂၄.

၁၂. ခီဖျိကစၢ်ယွၤ အဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ပသုးဘူးပသးဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်သ့ ခီဖျိတၢ်ဃ့ဘါထုကဖၣ်လီၤ. လၢယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဆူ အအိၣ်သ့ဝဲလီၤ. စီၤပီလူးကိးဝဲ ယဟိဝၤယွၤအလီၢ်ပစိာ်လၢ “တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်အလီၢ်ပစိာ်” ဒီးကွဲမုာ်ပှၤလၢ ပကဟဲသုးဘူးပသးဆူ လီၢ်ပစိာ်အံၤ ပှဲၤဒီးတၢ် “သးခူ” န့ၣ်လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၄:၁၆) မ့ၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်ဖးဒိၣ်တခါလၢ ပဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်သ့ ကိးဆၢကိးကတီၢ်ဒဲးန့ၣ်လီၤ. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ– “ပအိၣ်ဒီးပသးခူတလ့ၢ်, ဒီးတၢ်ဒုးဟဲပှၤဆူအအိၣ် လၢပသူၣ်ဂၢၢ်သးကျၢၤလၢ တၢ်နာ်အီၤအဃိလီၤ.”—အ့းဖ့းစူး ၃:၁၂.

၁၃. ဖဲပလိၣ်ဘၣ် “တၢ်မၤစၢၤအဆၢအကတီၢ်” ယွၤအဘျုးအဖှိၣ် မၤစၢၤပှၤသ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၃ ပဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်မၤစၢၤသ့ ဖဲပလိၣ်ဘၣ်အခါလီၤ. စီၤပီလူးဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပှၤလၢ ဖဲပလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤတဘျီလၢ်လၢ်န့ၣ် ပကဃ့ဘါထုကဖၣ်တၢ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ် “ဒ်သိးပကဒိးန့ၢ်တၢ်သးကညီၤ, ဒီးထံၣ်န့ၢ်တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ် ဖဲတၢ်မၤစၢၤအဆၢ အကတီၢ်” လီၤ. (ဧ့ၤဘြံၤ ၄:၁၆) ဖဲပဘၣ်တၢ်လ့ပစီ မ့တမ့ၢ် ပကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲအခါ ပဃ့တၢ်မၤ စၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်သ့လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤအမူဒါတအိၣ်လၢ ကဘၣ်မၤစၢၤပှၤ သနာ်က့ အဝဲစံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ်လီၤ. ညီနုၢ် ကစၢ်ယွၤသူဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်လၢ ကမၤစၢၤပှၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤစံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ်အဃိ “ပကစံးလၢပသးခူတလ့ၢ်, ယွၤမ့ၢ်ပှၤမၤစၢၤယၤ, ဒီးဖဲဒၣ်ပှၤ ကညီကမၤဘၣ်ယၤန့ၣ်, ယတပျံၤဘၣ်.”—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၃:၆.

၁၄. ယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ် မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပသးဒ်လဲၣ်.

^၁၄ ပဘၣ်တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပှၤသ့ဝဲလီၤ. ဖဲပအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်အုးသးအုး တဘျီလၢ်လၢ်အခါ ယဟိဝၤယွၤမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤပသးအဃိ မ့ၢ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဖးဒိၣ်တခါလီၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၅၁:၁၇) ဖဲခရံာ်ဖိလၢဝ့ၢ်သ့းစၤလနံတဖၣ် ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တၢ်မၤနးမၤဖှီၣ်အခါ စီၤပီလူးကွဲးလံာ်ဆူ အဝဲသ့ၣ်အအိၣ်လၢ– “ပကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးအကစၢ်ဒၣ်ဝဲ, ဒီးယွၤ, ပပၢ်လၢအအဲၣ်ပှၤ, ဒီးဟ့ၣ်လီၤပှၤလၢ တၢ်မၤမုာ်ပှၤလီၤထူလီၤယိာ်, ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်အဂ့ၤလၢ တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်န့ၣ်, မ်အမၤမုာ်ထီၣ်က့ၤသုသး, ဒီးဒုးအိၣ်ဂၢၢ်ဆိးကျၢၤ သုလၢကယဲၢ်တၢ်ကတိၤအဂ့ၤ, ဒီးတၢ်မၤအဂ့ၤအပူၤန့ၣ်တက့ၢ်.” (၂ သ့းစၤလနံ ၂:၁၆, ၁၇) မ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ် အတၢ်အဲၣ်ပှၤဒီး သးအိၣ်ပှၤန့ၣ် လီၤသူၣ်မံသးမုာ်ထဲလဲၣ်.

၁၅. ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၅ ပအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လီၤ. ပမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိအဃိ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ်တမၤစၢၤပှၤန့ၣ် ပတၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်ဘၣ်. (ဖး စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၄၉:၇, ၈ တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်မုၢ်လၢ်တခါလီၤ. တၢ်မုၢ်လၢ်အဝဲန့ၣ် မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ယ့ၣ်ၡူးတဲဝဲလၢ– “ကယဲၢ်ပှၤလၢအထံၣ်ဖိခွါဒီးစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤအီၤ တဂၤလၢ်လၢ်န့ၣ် ဒ်သိးအကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မူအထူအယိာ်န့ၣ်, မ့ၢ်ယပၢ် အသးလီၤ. ဒီးယကဒုးဂဲၤဆၢထၢၣ်က့ၤအီၤ လၢမုၢ်နံၤကတၢၢ်လီၤ.” (ယိၤဟၣ် ၆:၄၀) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပအိၣ်ဒီးတၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ်လီၤထူလီၤယိာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိလီၤ. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ– “ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ လၢပှၤကညီခဲလၢာ်အဂီၢ်, အိၣ်ဖျါထီၣ်” ဝဲလီၤ.—တံတူး ၂:၁၁.

၁၆. ခရံာ်ဖိလၢပျၢၤတနီၤန့ၣ် တပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်.

^၁၆ ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤအါမးလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ တဘၣ်ဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ နကမၤကမၣ်တၢ်တဂ့ၤ. ခရံာ်ဖိလၢပျၢၤတနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် “ဘိးက ဒါ . . . ကစၢ်အဘျုးအဖှိၣ်ဆူ တၢ်လုၣ်ကိလုၣ်ကပာ်” လီၤ. (ယူဒၤ ၄) ခရံာ်ဖိလၢ အတၢ်သးတီတအိၣ်ဘၣ်တဖၣ်အံၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်မၤတၢ်ဒဲးဘးသနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤကပျၢ်အတၢ်ဒဲးဘးထီဘိလီၤ. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဝဲဒ်သိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်အဂၤတဖၣ် ကမၤပိာ်ထွဲအခံလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ စ့ၢ်ကီးကယဲၢ်ပှၤလၢအမၤဝဲဒ်န့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအ “မၤတရီတပါသးဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်” လီၤ.—ဧ့ၤဘြံၤ ၁၀:၂၉.

၁၇. စီၤပ့းတရူးဟ့ၣ်ကူၣ်ဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၇ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ မုၣ်ကီၤလံၢ်ကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် ပှၤခရံာ်ဖိတဖၣ် ဒ်သိးကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်မ့ၢ်မၤတၢ်ဒဲးဘးဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤကပျၢ်ကွံာ် အတၢ်ဒဲးဘးတဘျီဃီလီၤ. ယဟိဝၤယွၤသးအိၣ်ပျၢ်ကွံာ်ပှၤလၢ အပီၢ်ယၢ်လီၤသးတဖၣ်အတၢ်ကမၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်ကစၢ်ယွၤမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ပကထီဒါပသးလၢအအဲၣ်ဒိးမၤတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤထိးဘၣ် စီၤပ့းတရူးလၢ ကကွဲးဝဲဒ်အံၤ– “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, ပှၤလၢတၢ်အဲၣ်အီၤသုဝဲသ့ၣ်ဧၢ, မ့ၢ်သုသ့ၣ်ညါပာ်သတးဒီး, ပလီၢ်သုသးဒ်သိး တၢ်သုတကလံာ်န့ၢ်သုလၢ ပှၤတတီတလိၤဘၣ် အတၢ်လီတၢ်ဝ့ၤတဂ့ၤ, ဒ်သိးသုသုတလီၤ တဲာ်ကွံာ်လၢသုတၢ်ဂၢၢ်တၢ်ကျၢၤဒၣ်သုဝဲန့ၣ်တဂ့ၤ. မ့မ့ၢ်ဒိၣ်ထီၣ်သုဝဲလၢတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်, ဒီးလၢတၢ်သ့ၣ်ညါတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ ပှၤပကစၢ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အပူၤန့ၣ်တက့ၢ်.”—၂ ပ့းတရူး ၃:၁၇, ၁၈.

၁၈. မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပအိၣ်ဒီးမူဒါဒ်လဲၣ်.

^၁၈ ခီဖျိလၢပဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပစံးဘျုးစံးဖှိၣ်အီၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပကြၢးသူပတၢ်သ့တၢ်ဘၣ်တဖၣ် ဒ်သိးပကမၤလၤကပီၤ ယဟိဝၤယွၤဒီး မၤစၢၤပှၤဂၤအဂီၢ်လီၤ. ပကဘၣ်သူအီၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. စီၤပီလူးတဲဝဲလၢ– “ဒီးဒ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်လၢပှၤအသိးန့ၣ်, ပအိၣ်ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်လီၤဆီတဂၤတမံၤ, တဂၤတမံၤလီၤ . . . မ့မ့ၢ်အခ့အပှၤအတၢ်ဒီး, မ်အမၤအခ့အပှၤအတၢ်တက့ၢ်. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအသိၣ်က့ၤ သီက့ၤတၢ်ဒီး, မ်အသိၣ်က့ၤ သီက့ၤတၢ်တက့ၢ်. မ့မ့ၢ်ပှၤလၢ အသဆၣ်ထီၣ်ပှၤအခံဒီး, မ်အသဆၣ်ထီၣ်ပှၤအခံတက့ၢ် . . . မ့မ့ၢ်ပှၤလၢအသးကညီၤတၢ်ဒီး, မ်အသးကညီၤတၢ် လၢအသူၣ်ခုအသးခုတက့ၢ်.” (ရိမ့ၤ ၁၂:၆-၈) မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပအိၣ်ဒီး မူဒါလၢ ပကဘၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်, သိၣ်လိပှၤဂၤလၢ လံာ်စီဆှံ, ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါပဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ် ဒီးပျၢ်ကွံာ်ပှၤလၢ အမၤကမၣ်ပှၤတဖၣ် အတၢ်ကမၣ်န့ၣ်လီၤ.

၁၉. တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၉ ပဒိးန့ၢ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အဃိ ပကြၢးမၤအဂ့ၤကတၢၢ်ဒ်သိး ‘ပကအုၣ် ပသးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်အတၢ်သးခုအကစီၣ်န့ၣ်အဂ့ၢ်လီၤ.’ (မၤတၢ် ၂၀:၂၄) တၢ်မၤလိလၢခံတခါန့ၣ် ပကတဲသကိး မူဒါလၢပကဘၣ်မၤန့ၣ်လီၤ.