တၢ်မၤလိ ၁၄
အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သးကညီၤ
၁. ဝံယိၤနါ အတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤတဘျီအံၤ မၤအသးဒ်လဲၣ်, ဒီးဖဲဝံယိၤနါလဲၤတၢ်အခါ အဝဲကတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
ဝံယိၤနါကဘၣ်လဲၤတၢ်အါန့ၢ် အမံးလာ် ၅၀၀ အဃိကတံာ်တာ်ဝဲ တလါဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒ်သိးကဆိကမိၣ်ထံက့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်လၢအဟဲကဲထီၣ်အသးဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဆိကတၢၢ်န့ၣ် အဝဲဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကလဲၤဝဲလၢကျဲဖဲလဲၣ်တဘိလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လဲၤဝဲကျဲလၢ အတုၤချ့တဘိန့ၣ် ကကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်လၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်လီၤ. ဒီးမ့ၢ်လဲၤဝဲကျဲလၢ အယံၤတဘိန့ၣ် တၢ်ဘၣ်ယိၣ်အလီၢ်တအိၣ်လၢအဂီၢ်ဘၣ်. ဝံယိၤနါ မ့ၢ်ဃုထၢဝဲကျဲ တဘိဂ့ၤတဘိဂ့ၤဘၣ်ဆၣ် အဝဲကဘၣ်လဲၤခီဂာ်ဝဲ ထံကီၢ်ဒီးကစၢၢ်ကလိတၢ်လူၢ်တၢ်တြီၤန့ၣ်လီၤ. ဖျါလၢဝံယိၤနါ ကဘၣ်လဲၤတရံးဝဲစူၤရံ မဲးမုၢ်ခိၣ် ဒီးဘၣ်ခီဂာ်ဝဲထံကျိအါဘိ ဒ်သိးဒီးထံကျိဖရၤသးန့ၣ်လီၤ. ဒီးဖဲအဝဲကဘၣ်လဲၤခီဝဲ စူၤရံအဝ့ၢ်ဖိဒီးသဝီတဖၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ မ့းစပတၤမံမ့ၢ်ဂ့ၤ အၤၡူၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤအဆၢကတီၢ် အဝဲကဘၣ်မံတ့ၢ်လၢ ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါဝဲတဖၣ်အဟံၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်တၢ်ဆၢကတီၢ် လဲၤပူၤကွံာ်တသီဘၣ်တသီ ဒီးဒ်ဝံယိၤနါခါထီၣ်ဝဲအခီၣ်ဆူညါ တခါဘၣ်တခါအသိးန့ၣ် အတၢ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဒံးယံာ်ဒံးအါထီၣ်ဝဲလီၤ.
၂. ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိဝံယိၤနါ လၢအကဘၣ်တူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂ တဘျီအံၤဒု ဝံယိၤနါသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲဃၣ်ကဒါက့ၤအသးလၢအလီၢ်ခံ ဒ်သိးအကဃ့ၢ်ဟးဆှဲး အမူဒါအဂီၢ် တသ့လၢၤဘၣ်. လၢညါန့ၣ် အဝဲမၤဝဲဒ်န့ၣ် ဝံၤတဘျီလံ. တၢ်မၤလိလၢညါတခါန့ၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒုးလီၤဝဲကလံၤမုၢ်လၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤ ဒီးရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤဝဲလၢ ညၣ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ် ကယူၢ်လီၤကွံာ်အီၤလီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ်ပူၤကွံာ် သၢသီဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ညၣ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်ဘှိးထီၣ်ကွံာ်အီၤလၢ ပီၣ်လဲၣ်အကၢၢ်ကပၤလီၤ. မ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ သိၣ်က့ၤသီက့ၤအီၤလၢ တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤပူၤအဃိ ဝံယိၤနါအတၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီး အတၢ်ဒိကနၣ်န့ၣ် အါထီၣ်ဝဲလီၤ.—ယိၤနါ အဆၢဒိၣ် ၁, ၂.
၃. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါလၢ ဝံယိၤနါအဖီခိၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်, ဒီးတၢ်သံကွၢ်အိၣ်ထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၃ ဖဲယဟိဝၤယွၤ မၢဝံယိၤနါ လဲၤဝဲဆူ ဝ့ၢ်နံၤနဝ့ ခံဘျီတဘျီအခါ အဝဲဒိကနၣ်ဝဲ ဒီးစးထီၣ်လဲၤဝဲဆူ မုၢ်ထီၣ်တခီလီၤ. (ဖး ယိၤနါ ၃:၁-၃ တက့ၢ်.) ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဖဲယဟိဝၤယွၤ သိၣ်က့ၤသီက့ၤ ဝံယိၤနါဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် မ့ၢ်အဝဲဆီတလဲ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး လၢာ်လၢာ်ဆ့ဆ့ဧါ. အဒိ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သးကညီၤလၢ ဝံယိၤနါအဖီခိၣ်, မၤပူၤဖျဲးအီၤဒ်သိး အသုတလီၤအုးသံလၢ ထံအဖီလာ်တဂ့ၤအဂီၢ်, တစံၣ်ညီၣ်အီၤလၢ အပူထီၣ်တၢ်အဃိဘၣ်, ဒီးဟ့ၣ်အီၤတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် ခံဘျီတဘျီလၢ ကဖီၣ်ထီၣ်က့ၤမူဒါ လၢအလီၤဘၣ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲဝံယိၤနါ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲကစၢ်ယွၤ အတၢ်မၤဂ့ၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ မ့ၢ်အဝဲဂုာ်ကျဲးစၢး ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤလၢ ပှၤဂၤအဖီခိၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢ အတလၢတပှဲၤန့ၣ် ကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ လၢပှၤဂၤအဖီခိၣ်အဂီၢ် တမ့ၢ်တၢ်လၢအညီဝဲဘၣ်. ဒ်သိးပမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ဝံယိၤနါအအိၣ်ကသ့အဂီၢ် ခဲအံၤ ပကသမံသမိးကွၢ် အတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်တဖၣ်လီၤ.
တၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ် ဒီးတၢ်ဟဲကဲထီၣ်အသးလၢ တၢ်တဆိကမိၣ်အပူၤ
၄, ၅. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကိးဝဲဝ့ၢ်နံၤနဝ့လၢ “ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်” လဲၣ်, တၢ်ဂ့ၢ်အဝဲအံၤန့ၣ် သိၣ်လိပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်ပှၤဒ်လဲၣ်တဂၤလဲၣ်.
၄ ဘၣ်မနုၤအဃိ ဝ့ၢ်နံၤနဝ့တဖျၢၣ်အံၤ မ့ၢ်ဝ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်လဲၣ်န့ၣ် ဝံယိၤနါတနၢ်ပၢၢ်ဝဲဘၣ်. ပဖးဘၣ်လၢ– “နံၤနဝ့မ့ၢ်ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢ ကစၢ်အမဲာ်ညါ” လီၤ. (ယိၤနါ ၃:၃) လၢလံာ်ယိၤနါအပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကိးဝဲနံၤနဝ့လၢ “ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်” န့ၣ်အိၣ်ဝဲသၢဘျီ လီၤ. (ယိၤနါ ၁:၂; ၃:၂; ၄:၁၁) ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ပနီၣ်ဝဲနံၤနဝ့လၢ ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ် မ့တမ့ၢ် ဝ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖျၢၣ်လဲၣ်.
၅ နံၤနဝ့မ့ၢ်ဝ့ၢ်လၢပျၢၤတဖျၢၣ်လၢ စီၤနံးမရိး တ့ထီၣ်ဝဲဖဲထံလုၢ်ဘၢတၢ်ဝံၤ အလီၢ်ခံန့ၣ်လီၤ. ဒီးဝ့ၢ်နံၤနဝ့ မ့ၢ်ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်ဖးလဲၢ်တဖျၢၣ် လၢအလီၤဘီလီၤမုၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဖျါလၢဝ့ၢ်လၢအဂုၤအဂၤတနီၤန့ၣ် အိၣ်ဝဲလၢ နံၤနဝ့အတၢ်ပၢအဖီလာ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးပှၤတဂၤကခီဂာ်နံၤနဝ့, စးထီၣ်လၢအခိၣ်ဒီး တုၤလီၤလၢအခံအဂီၢ်န့ၣ် ကဘၣ်ဟးဝဲသၢသီကျဲန့ၣ်လီၤ. (၁ မိၤ. ၁၀:၁၁; ယိၤနါ ၃:၃) ဝ့ၢ်နံၤနဝ့န့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်လုၢ်ဟံၣ်လီၤဘီလီၤမုၢ်, ဝ့ၢ်ခိၣ်ဒူလၢအကျၢၤ တကးဒံးဘၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ထီၣ်လၢအဂၤတဖၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ တပာ်ပနီၣ်ဝဲဝ့ၢ်နံၤနဝ့ ဒ်ဝ့ၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တဖျၢၣ်လၢ တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤအဃိဘၣ်. တၢ်အရ့ဒိၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤကညီလီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ပှၤကညီအနီၣ်ဂံၢ်လၢဝ့ၢ်နံၤနဝ့အပူၤန့ၣ် အိၣ်အါန့ၢ်ဒံး ဝ့ၢ်လၢအဂၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ် အၢဝဲသီဝဲဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်ဒံးအဝဲသ့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်အဝဲသ့ၣ် တဂၤစုာ်စုာ်ဒီးမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးန့ၣ်လီၤ. ဒီးကစၢ်ယွၤ အဲၣ်ဒိးထံၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကမၤတၢ်တီတၢ်လိၤန့ၣ်လီၤ.
၆. (က) ဖဲဝံယိၤနါ လဲၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်နံၤနဝ့အခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ အတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးကအါထီၣ်ဝဲလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီး တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) (ခ) ဖဲဝံယိၤနါ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ ဝ့ၢ်နံၤနဝ့အပူၤအခါ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါမနုၤတဖၣ်လဲၣ်.
၆ ဖဲဝံယိၤနါ လဲၤတုၤလၢဝ့ၢ်နံၤနဝ့အခါ ပှၤဝ့ၢ်ဖိအနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်အါန့ၢ်ဒံး ၁၂၀,၀၀၀ အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်အဝဲကပျံၤတၢ် ဒိၣ်န့ၢ်ဒံးလၢညါန့ၣ်လီၤ. * ဖဲအဝဲလဲၤတုၤလၢ ဝ့ၢ်နံၤနဝ့အခါ ဘၣ်ဟးဒံးလၢ ဝ့ၢ်ပူၤဒီတနံၤညါ ဒ်သိးကဃုထံၣ်န့ၢ်တၢ်လီၢ်လၢ ပှၤဂီၢ်မုၢ်အိၣ်ဝဲအါအါဂီၢ်ဂီၢ်အလီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကဟးဃုဝဲ တၢ်လီၢ်လၢအကြၢးအဘၣ် လၢကစးထီၣ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲကဘၣ်ကတိၤတၢ်ဒီး ရ့လိာ်အသးဒီး ပှၤဝ့ၢ်ဖိတဖၣ်အံၤဒ်လဲၣ်. မ့ၢ်ဝံယိၤနါ မၤလိပှၤအၤၡူၢ်ဖိ အကျိာ်ဒီးကတိၤဝဲဘၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤအီၤဒ်သိး အဝဲတဲပှၤအၤၡူၢ်ဖိအကျိာ်ကဘၣ်ဝဲတဘျီဃီဧါ. ပတသ့ၣ်ညါဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဖဲဝံယိၤနါ ဘိးဘၣ်သ့ၣ်ညါဝဲတၢ်ကစီၣ်လၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်အခါ ပှၤတဂၤဂၤကကျိာ်ထံန့ၢ်အီၤဒ်သိး ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ်ကနၢ်ပၢၢ်ဝဲအဂီၢ်လီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဝံယိၤနါ စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ယိယိဖိဒီးစံးဝဲလိၤလိၤလၢ– “အိၣ်ဒံးအနံၤလွံၢ်ဆံဒီး နံၤနဝ့ကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤလီၤ.” (ယိၤနါ ၃:၄) အဝဲကတိၤတၢ်လၢ တၢ်သးဒူအပူၤဒီး စံးဝံၤစံးက့ၤဝဲဒ်အံၤ တဘျုးဘျီညါလီၤ. ဝံယိၤနါပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးဒူ ဒီးတၢ်နာ်လၢအဂၢၢ်ကျၢၤ ခီဖျိလၢ အဝဲမၤဝဲဒ်အံၤအဃိလီၤ. ခရံာ်ဖိလၢမုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ကြၢးအိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်အံၤ သပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဝံယိၤနါ စံၣ်တဲၤတဲၤလီၤ တၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ်ယိယိဖိ
၇, ၈. (က) ဖဲပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲတၢ်ကစီၣ်လၢ ဝံယိၤနါအအိၣ်အခါ အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲနံၤနဝ့အစီၤပၤ နၢ်ဟူဘၣ်ဝဲတၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ်လၢဝံယိၤနါ တဲဆိပာ်ဝဲအခါ အဝဲမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၇ ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ပာ်သူၣ်ပာ်သးဝဲ ဝံယိၤနါအတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံယိၤနါ ကဆိၣ်ကမိၣ်ဝဲယိၤနါ ၃:၅ တက့ၢ်.) ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ်န့ၣ် ဖှီၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤကဲဒိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, ပိာ်မုာ်ဂ့ၤပိာ်ခွါဂ့ၤ, သးပှၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤဖိသၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဒီးဒုၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီကိးဂၤဒဲးလီၤ. တယံာ်တမီၢ်န့ၣ် တၢ်မၤအသးတဖၣ်အံၤ ဟူထီၣ်သါလီၤ တုၤလၢနံၤနဝ့ၤအစီၤပၤအနၢ်ပူၤစ့ၢ်ကီးလီၤ.
လၢ ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ကသးပှံၢ်ထီၣ်အီၤဒီး ကမၤအီၤဖးဆါညါ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်အဝဲဆိကမိၣ်ပာ်စၢၤဝဲအသိးန့ၣ် တဟဲကဲထီၣ်အသးဒ်န့ၣ်ဘၣ်. ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ဒိကနၣ်ဝဲဝံယိၤနါ အတၢ်ကတိၤလီၤ. အတၢ်ကစီၣ်န့ၣ်ရၤလီၤအသးချ့ချ့ ဒ်မ့ၣ်အူလဲးအီၣ်ဝဲ သ့ၣ်ပှၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ. တယံာ်တမီၢ်န့ၣ် ပှၤဝ့ၢ်ဖိခဲလၢာ်ကတိၤသကိးဝဲ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်စံၣ်ညီၣ်အကစီၣ်လၢ ဝံယိၤနါတဲဆိပာ်ဝဲလီၤ. (ဖး၈ နံၤနဝ့အစီၤပၤစ့ၢ်ကီး ဖဲနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ ဝံယိၤနါအတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အခါ အဝဲဆီတလဲအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးလီၤ. မ့ၢ်လၢအဝဲပျံၤဝဲ ကစၢ်ယွၤအဃိ ဂဲၤဆၢထၢၣ်ဝဲလၢ အလီၢ်ပစိာ်, ဘ့ၣ်လီၤကွံာ်စီၤပၤအကူအသိး, ကူထီၣ်သိးထီၣ်တၢ်ဒ် ထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ကူဝဲသိးဝဲအသိး ဒီး “ဆ့ၣ်နီၤဝဲလၢ ဖၣ်ဆါအကျါ” န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် စီၤပၤဒီး “အပဒိၣ်ဖးဒိၣ်တဖၣ်” န့ၣ်ထုးထီၣ်တၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အပှၤထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် ကဘၣ်ဒုၣ်တၢ်အီၣ်တၢ်အီန့ၣ်လီၤ. ဒီးစီၤပၤမၤလိာ်အထံဖိကီၢ်ဖိ လၢကကူထီၣ်သိးထီၣ်ဝဲ ထၢၣ်သွ့ကိးဂၤဒဲးဃုာ်ဒီးအဝဲသ့ၣ် အဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိတဖၣ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ. * လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ စီၤပၤအၢၣ်လီၤဝဲလၢ အထံဖိကီၢ်ဖိတဖၣ် မၤတၢ်အၢတၢ်သီ ဒီးအဲၣ်တၢ်မၤဆူၣ်မၤစိးန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢအထံဖိကီၢ်ဖိ ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးအဃိ စီၤပၤမုၢ်လၢ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤလၢအမ့ၢ်အတီတဂၤအံၤ ကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်လီၤ. စီၤပၤစံးဝဲလၢ– “ဘၣ်တဘၣ်ယွၤက . . . ဃၣ်ကွံာ်အသးလၢ အသးကဲၤထီၣ်, ဒ်သိးပသုတတုၤလၢ တၢ်ဟးဂီၤတဂ့ၤ” အဂီၢ်လီၤ.—ယိၤနါ ၃:၆-၉.
၉. ဘၣ်ဃးဒီးပှၤနံၤနဝ့ဖိန့ၣ် ပှၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဖိတနီၤ သးဒ့ဒီဝဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဖီခိၣ်လဲၣ်, ဒီးဘၣ်မနုၤအဃိ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်သးဒ့ဒီန့ၣ် ကမၣ်ဝဲလဲၣ်.
၉ မ့ၢ်လၢပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး တဘျီဃီအဃိ ပှၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဖိတနီၤ အသးဒ့ဒီဝဲလီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့လၢ လံာ်စီဆှံတကပၤ ထံၣ်ဝဲလၢပှၤနံၤနဝ့ဖိ ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးတဘျီဃီန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤပလိာ်လိာ်အသးဒီး ပှၤလၢၤပျၢၤတဖၣ်အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးလုၢ်လၢ်ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် လၢခံန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ်န့ၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအနီၢ်ကီၢ်အဃိ ပသးဒ့ဒီအလီၢ်တအိၣ်ဘၣ်. (ဖး မးသဲ ၁၂:၄၁ တက့ၢ်.) ဖဲပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးအဆၢကတီၢ် ယ့ၣ်ၡူးအိၣ်လၢမူခိၣ်ဒီး ထံၣ်ဝဲတၢ်မၤအသးသ့ၣ်တဖၣ်အံၤလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၈:၅၇, ၅၈) ပမ့ၢ်တဲတီတီန့ၣ် ပှၤလၢအအၢသံသိတဂၤဒၣ်လဲာ် ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးဧါ တပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးဧါ ပတဲတဘၣ်ဘၣ်. ထဲယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲပှၤဂၤ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ်လီၤ.
ကစၢ်ယွၤအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤ မ့မ့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ် ဖီၣ်ဃံးတၢ်သိၣ်တၢ်သီ
၁၀, ၁၁. (က) ဖဲပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသးအခါ ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲသ့လၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်စံၣ်ညီၣ်န့ၣ်တီဝဲလိၤဝဲလဲၣ်.
၁၀ ဖဲပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးအခါန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်လဲၣ်. လၢခံန့ၣ် ဝံယိၤနါကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ– “ကစၢ်ယွၤထံၣ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်မၤဝဲ, ထံၣ်ဝဲလၢအဝဲသ့ၣ်ညိကွံာ်အသးလၢ အကျဲအအၢအသီန့ၣ်လီၤ. အန့ၣ်ဒီးအဝဲလဲလိာ်ကွံာ်အတၢ်ပာ်လီၤအသး ဒီးတစံၣ်ညီၣ်ဘၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်အစံးတ့ၢ်လၢ ကမၤဝဲအသိးန့ၣ်ဘၣ်.”—ယိၤနါ ၃:၁၀, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.
၁၁ မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤဆၢတဲာ်ဝဲလၢ ကစံၣ်ညီၣ်ဝဲဝ့ၢ်နံၤနဝ့န့ၣ် ကမၣ်ဝဲဧါ. တကမၣ်ဝဲဘၣ်. လံာ်စီဆှံပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်စံၣ်ညီၣ်တီန့ၣ် လၢဝဲပှဲၤဝဲလီၤ. (ဖး ၅ မိၤၡ့ ၃၂:၄ တက့ၢ်.) လၢတယံာ်တမီၢ်အတီၢ်ပူၤန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သးဒိၣ်ထီၣ်ပှၤနံၤနဝ့ဖိန့ၣ် ခုၣ်လီၤကွံာ်ဝဲ ဒ်ထံခုၣ်ကိၣ်လိၣ်အသိးလီၤ. ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ်ဆီတလဲ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအဃိ တစံၣ်ညီၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢၤဘၣ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ဆၢတဲာ်လီၤအသးလၢ ကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ.
၁၂, ၁၃. (က) ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ ဒီးတၢ်သးကညီၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်လၢဝံယိၤနါ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲန့ၣ် တကမၣ်ဝဲလဲၣ်.
၁၂ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ် အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ် ဒုးဆိကမိၣ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ်တအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤ ဒီးဖီၣ်ဃံးဝဲတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ တမ့ၢ်ပှၤဒ်န့ၣ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤ, တၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒီးတၢ်သးကညီၤလီၤ. ဖဲကစၢ်ယွၤ ပာ်လီၤအသးလၢ ကစံၣ်ညီၣ်ပှၤအၢအခါန့ၣ် အဝဲသူဝဲအခ့အပှၤဒ်သိး ကဟ့ၣ်ပလီၢ်ဆိအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ဝဲလၢပှၤအၢပှၤသီ ကပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး ဒီးဃၣ်လိၤထီၣ်က့ၤအကျဲ ဒ်ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ်အသိးန့ၣ်လီၤ. (ဃ့း. ၃၃:၁၁) ယဟိဝၤယွၤ စံးဘၣ်ဝံယံးရမံယၤလၢ– “တဘျီဂ့ၤ, တဘျီဂ့ၤယမ့ၢ်စံးလၢယကထဲးထီၣ်ကွံာ်, မၤလီၤပှီၢ်, မ့တမ့ၢ်မၤဟးဂီၤပှၤတကလုာ်ဂ့ၤတကလုာ်ဂ့ၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဘီမုၢ်တဘ့ၣ်ဂ့ၤတဘ့ၣ်ဂ့ၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, ဘၣ်ဆၣ်ဒီး, ပှၤကလုာ်အဝဲန့ၣ်မ့ၢ်ဃၣ်ကွံာ်အသးလၢတၢ်အၢတၢ်သီဒီး, ယတမၤတၢ်လၢယစံးတ့ၢ်လၢ ယကမၤအီၤန့ၣ်ဘၣ်.”—ယံး. ၁၈:၇, ၈, ခ့ခါစှီၤကျိာ်.
ကစၢ်ယွၤ သးအိၣ်ဝဲလၢ ပှၤအၢပှၤသီတဖၣ် ကဃၣ်လိၤထီၣ်က့ၤအကျဲ ဒ်ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ်အသိး
၁၃ ဒ်ဝံယိၤနါ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲအသိးန့ၣ် ကမၣ်ဝဲဧါ. တကမၣ်ဘၣ်. ခီဖျိလၢ အတၢ်စံးပာ်န့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤဟ့ၣ်ပလီၢ် ပှၤနံၤနဝ့ဖိ မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်အၢတၢ်သီအဃိလီၤ. ဖဲပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် နၢ်ဟူဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်အခါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသး တဘျီဃီလီၤ. ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် မ့ၢ်ဆဲးမၤဒံးတၢ်အၢတၢ်သီန့ၣ် ကစၢ်ယွၤ ကစံၣ်ညီၣ်အဝဲသ့ၣ် ဒ်အဝဲတဲပာ်စၢၤဝဲအသိးလီၤ. ဒီးလၢခံန့ၣ် ကစၢ်ယွၤစံၣ်ညီၣ် ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် သပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ.—ဖါ. ၂:၁၃-၁၅.
၁၄. ဖဲယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ လၢပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ်အဖီခိၣ်အခါ ဝံယိၤနါအသးမၤအသးဒ်လဲၣ်.
၁၄ ခီဖျိလၢ ကစၢ်ယွၤတစံၣ်ညီၣ် ပှၤနံၤနဝ့ဖိအဃိ ဝံယိၤနါအသးမၤအသးဒ်လဲၣ်. ပဖးဘၣ်လၢ– “စီၤယိၤနါအသူၣ်ကိၢ်အသးဂီၤဒိၣ်မး, ဒီးအသးထီၣ်ဝဲလီၤ.” (ယိၤနါ ၄:၁) တကးဒံးဘၣ် ဖဲဝံယိၤနါ ဃ့ဘါထုကဖၣ်ဝဲအခါန့ၣ် ဖျါလၢအဝဲသိၣ်ဝဲ သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်ယွၤန့ၣ်လီၤ. ဝံယိၤနါ အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်အိၣ်တ့ၢ်လၢအနီၢ်ကစၢ်အထံကီၢ်န့ၣ် ကဂ့ၤဒိၣ်ဝဲလီၤ. ဒီးဝံယိၤနါစံးဝဲလၢအခီၣ်ထံးလံၤလံၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ တစံၣ်ညီၣ်ပှၤနံၤနဝ့ဖိဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲတဲဘၣ်ကစၢ်ယွၤလၢ ယဃ့ၢ်ကွံာ်ဆူ ဝ့ၢ်တၢ်ၡံၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢယသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤလၢ နကမၤဒ်န့ၣ်အဃိလီၤ. ဒီးဖဲအဝဲဃ့ဘါထု ကဖၣ်ဝဲအခါန့ၣ် ဃ့ဝဲလၢအကသံ ဒီးစံးဝဲလၢ ယသံန့ၣ်ဂ့ၤန့ၢ်ယအိၣ်မူတက့ၢ်လီၤ.—ဖး ယိၤနါ ၄:၂, ၃ တက့ၢ်.
၁၅. (က) ဝံယိၤနါ သးဘၣ်ဒိဒီးသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်. (ခ) ဖဲယဟိဝၤယွၤ အဝံသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤအခါ ကစၢ်ရ့ဒီးအီၤဒ်လဲၣ်.
၁၅ ဘၣ်မနုၤအဃိ ဝံယိၤနါ အသးဟးဂီၤဝဲလဲၣ်. ပတသ့ၣ်ညါတၢ်အိၣ်လၢ ဝံယိၤနါအသးပူၤ ခဲလၢာ်ခဲဆ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါလၢ ဝံယိၤနါ ရၤလီၤတၢ်ကစီၣ်လီၤပျံၤလီၤဖုးလၢ ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ကဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲ ဝံယိၤနါ အတၢ်ကစီၣ်အံၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်ဝံယိၤနါ တဲဝဲအသိးန့ၣ် တဟဲကဲထီၣ်အသးဘၣ်. မ့ၢ်ဝံယိၤနါ ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ပှၤကတဲဟးဂီၤအီၤဧါ မ့တမ့ၢ် ဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ ပှၤကတဲအီၤလၢအမ့ၢ် ဝံအဘျၣ်ဧါ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ဖဲပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤသး ဒီးယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်အခါန့ၣ် ဝံယိၤနါ အသးတမုာ်ဝဲနီတစဲးဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် အဝဲသူၣ်ဒိၣ်သးဖျိးထီၣ်တၢ်, သးကညီၤလီၤက့ၤအသး ဒီးတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အမံၤအသၣ်ကဟးဂီၤဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ လၢအအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤတဂၤအံၤ ကွၢ်ဝဲလၢအဝံအတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတကပၤလီၤ. ဝံယိၤနါ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်တပာ်ကဲယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်တစံၣ်ညီၣ်အီၤဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ကစၢ်ယွၤသံကွၢ်အီၤ တၢ်သံကွၢ်ယိယိဖိတဖျၢၣ်လၢ တၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤအပူၤလီၤ. ကစၢ်ယွၤစံးဘၣ်အီၤလၢ– “နသးထီၣ်န့ၣ်ဂ့ၤစ့ၢ်ကီးဧါ.” (ယိၤနါ ၄:၄) မ့ၢ်ဝံယိၤနါ စံးဆၢက့ၤကစၢ်ယွၤဧါ. ပတထံၣ်ဘၣ် အတၢ်စံးဆၢလၢလံာ်စီဆှံအပူၤဘၣ်.
၁၆. တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပတၢ်ထံၣ်တလီၤပလိာ်ဒီး ကစၢ်ယွၤအတၢ်ထံၣ်လၢကျဲဒ်လဲၣ်, ဒီးပမၤလိန့ၢ် တၢ်လၢဝံယိၤနါ အအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၁၆ ဝံယိၤနါ အတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအိၣ်ဒ်အံၤန့ၣ် ညီဝဲလၢပကစံၣ်ညီၣ်အီၤလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ပမ့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိလၢအတလၢတပှဲၤအဃိ အါဘျီန့ၣ် ပတၢ်ထံၣ်တလီၤပလိာ်လိာ်အသး ဒီးယဟိဝၤယွၤအတၢ်ထံၣ်ဘၣ်. အဒိ ပှၤတနီၤနီၤဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ဒ်သိးတၢ်လၢအလီၤသူၣ်အုးသးအုး သုတကဲထီၣ်တဂ့ၤအဂီၢ် ကစၢ်ယွၤကြၢးတြီဆၢဝဲလီၤ. ပှၤအဂၤတနီၤ ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤကြၢးမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤအၢပှၤသီတဘျီဃီလီၤ. မ့မ့ၢ်ပှၤအဂၤတနီၤန့ၣ် ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤတကြၢးဟ့ၣ်အခွဲးလၢ မုၣ်ကီၤလံၢ်အတၢ်ပၢကအိၣ်ဝဲယံာ်ထဲအံၤညါဘၣ်. ဝံယိၤနါ အဒိအတဲာ်ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢ ပတၢ်ထံၣ်မ့ၢ်တလီၤပလိာ်ဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ထံၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဆီတလဲပတၢ်ဆိကမိၣ် ဒီးတမ့ၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤကဘၣ်ဆီတလဲ အတၢ်ဆိကမိၣ်ဘၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိဝံယိၤနါ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သးကညီၤ
၁၇, ၁၈. (က) ဖဲဝံယိၤနါ ဟးထီၣ်လၢဝ့ၢ်နံၤနဝ့ ဝံၤအလီၢ်ခံအဝဲမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. (ခ) ယဟိဝၤယွၤ မၤတၢ်လီၤလးတဖၣ်န့ၣ် ဝံယိၤနါတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၇ လၢတၢ်သးဟးဂီၤအပူၤ ဝံယိၤနါဟးထီၣ်လၢဝ့ၢ်နံၤနဝ့ ဒီးလဲၤဝဲဆူမုၢ်ထီၣ်တခီလီၤ. တၢ်လီၢ်အဝဲန့ၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးကစၢၢ်ကလိတဖၣ်လီၤ. နမ့ၢ်လဲၤထီၣ်ကစၢၢ်န့ၣ် ဖဲနကွၢ်လီၤတၢ်လၢ တၢ်ဖီလာ်အခါ နကထံၣ်စိနံၤနဝ့ အဟီၣ်ကဝီၤလီၤ. ဝံယိၤနါ တ့ထီၣ်ဝဲဒဲဖဲတၢ်လီၢ်အဝဲန့ၣ် ဒီးကွၢ်လီၤတၢ်ဆူ ဝ့ၢ်နံၤနဝ့န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲကမုၢ်လၢ်ဒံးဝဲလၢ ဝ့ၢ်အံၤကဘၣ်တၢ်မၤဟးဂီၤကွံာ်အီၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးဝံလၢအခိၣ်ကိၤတဂၤအံၤ ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးကညီၤအဂီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤကသိၣ်လိအီၤလၢ ကျဲဒ်လဲၣ်.
၁၈ ဖဲမုၢ်နၤခီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒုးဒိၣ်ထီၣ်ဝဲ မာ်တိတထူၣ်လီၤ. ဖဲဝံယိၤနါ မံပၢၢ်ထီၣ်အခါ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲ မာ်တိတထူၣ်အိၣ်ဒီး အဒိးအလၣ်လၢအလဲၢ်တဖၣ်အဃိ ကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ကဒုလၢအဂီၢ် ဂ့ၤန့ၢ်ဒံးဒဲလၢအတ့ထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ “စီၤယိၤနါသးခု” ဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ယိၤနါ ၄:၆-၈.
ဝံယိၤနါ ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ တၢ်ပနီၣ်တခါအံၤ အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးအီၤ ဒီးကဆိၣ်ဂ့ၤအီၤလီၤ. ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ယဟိဝၤယွၤ ဒုးဒိၣ်ထီၣ်မာ်တိအထူၣ်န့ၣ် အတၢ်တိာ်ပာ်တမ့ၢ်ထဲလၢ ကကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ကဒုလၢဝံယိၤနါအဂီၢ်ဘၣ်. ဒီးတမ့ၢ်ထဲလၢကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် ဝံယိၤနါအတၢ်သးထီၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ကစၢ်ယွၤအဲၣ်ဒိး ဟ့ၣ်ဝံယိၤနါတၢ်မၤလိ လၢအရ့ဒိၣ်တခါ ဒ်သိးကအိၣ်စဲဘူး လၢအသူၣ်ကံၢ်သးလဲအပူၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ကစၢ်ယွၤ မၤဝဲတၢ်လီၤလးအဂၤတဖၣ်လီၤ. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် ကစၢ်ယွၤမၢလီၤဝဲတၢ်ဖိဃၢ်တဘိ လၢကအီၣ်သံကွံာ်ဝဲမာ်တိအထူၣ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်မၤအသးအံၤဝံၤအလီၢ်ခံ ကစၢ်ယွၤဒုးဟဲထီၣ် “ကလံၤကိၢ်လၢမုၢ်ထီၣ်တခီ” ဒီးခီဖျိလၢ တၢ်ကိၢ်ပှံၢ်လံတကံအဃိ ဝံယိၤနါ “လီၤဘှါဝဲ” သပှၢ်ကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. တဘျီအံၤစ့ၢ်ကီး ဝံယိၤနါအသးဟးဂီၤအဃိ ဃ့ကဒီးလၢအကသံဝဲလီၤ.—၁၉, ၂၀ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲမာ်တိအထူၣ်ဒ်သိး ကဟ့ၣ်ဝံယိၤနါတၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်.
၁၉ ယဟိဝၤယွၤ သံကွၢ်ဝံယိၤနါလၢ နသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်လၢ မာ်တိသံကွံာ်အဃိန့ၣ်ကြၢးဝဲဧါ. ဘၣ်ဆၣ်ဝံယိၤနါ တပီၢ်ယၢ်လီၤက့ၤအသးဘၣ်, အဝဲဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အသးပှံၢ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ်ကြၢးဝဲဘၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲစံးဝဲလၢ– “ယသးထီၣ်တုၤယသံန့ၣ်ဂ့ၤလီၤ.” တဘျီအံၤန့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်တုၤဃီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဟ့ၣ်အီၤတၢ်မၤလိန့ၣ်လီၤ.—ယိၤနါ ၄:၉.
၂၀ ကစၢ်ယွၤစံးဘၣ် ဝံယိၤနါလၢ နသးအိၣ်မာ်တိလၢ ဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢမုၢ်နၤခီ ဒီးဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ယိၤနါ ၄:၁၀, ၁၁, ခ့ခါစှီၤကျိာ်. *
တနၤဃီလၢ နတသူၣ်လီၤအီၤန့ၣ်လီၤ. ဝံၤဒီးယွၤစံးဘၣ်အီၤလၢ– “မ့ၢ်တကြၢးယသးအိၣ်ဘၣ်နံၤနဝ့, ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်, လၢပှၤကညီတသ့ၣ်ညါအစုထွဲဒီး အစုစ့ၣ်အိၣ်ဝဲလၢ တကလီၢ်ခံကလးအဘျဲၣ် ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိအါအါကလဲာ်န့ၣ်ဘၣ်ဧါ.”—၂၁. (က) ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲမာ်တိတထူၣ် ဒ်သိးကသိၣ်လိဝံယိၤနါတၢ်မနုၤလဲၣ် (ခ) ဒ်သိးပကသမံသမိးလီၤက့ၤ ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးအဂီၢ် ဝံယိၤနါ အဒိအတဲာ် မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်.
၂၁ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲမာ်တိတထူၣ်အံၤ ဒ်သိးကသိၣ်လိဝံယိၤနါတၢ်မနုၤလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်နနၢ်ပၢၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ဒ်သိးမာ်တိ အထူၣ်ကဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ဝံယိၤနါ တမၤဝဲနီတမံၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် ဒီးတၢ်ဘၣ်တ့လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢခဲလၢာ် အသးသမူအဂံၢ်ခီၣ်ထံးလီၤ. မ့ၢ်ဝံယိၤနါ ထံၣ်ဝဲလၢမာ်တိထဲတထူၣ်ဧိၤန့ၣ် အလုၢ်အပှ့ၤအိၣ်အါန့ၢ်ဒံး ပှၤအနီၣ်ဂံၢ် ၁၂၀,၀၀၀ ဒီးဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိလၢအအိၣ်မူဝဲဖဲန့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဧါ. နီၢ်နီၢ်န့ၣ် ဝံယိၤနါသးအိၣ်မာ်တိတထူၣ်အံၤ ခီဖျိလၢ အကဲဘျုးလၢအနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ် တဘျီအံၤ ဝံယိၤနါတကဲထီၣ်ပှၤလၢ အဃုထဲအနီၢ်ကစၢ်အဘျုးဘၣ်ဧါ. ဒ်န့ၣ်အသိး ဝံယိၤနါ သးထီၣ်ဝဲဘၣ်ဃးဒီးဝ့ၢ်နံၤနဝ့န့ၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်လီၤ. အဝဲတအဲၣ်ဒိး ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မဲာ်ဆှးဘၣ် ဒီးအဲၣ်ဒိးဝဲလၢပှၤခဲလၢာ်ကထံၣ်ဝဲလၢ အတၢ်ကတိၤန့ၣ်ကဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဝဲလီၤ. ဝံယိၤနါ အဒိအတဲာ်အံၤမၤစၢၤပှၤလၢ ပကသမံသမိးလီၤက့ၤပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးန့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်ပှၤလၢအတဃုအနီၢ်ကစၢ်အဘျုးနီတဘျီန့ၣ် အိၣ်ဝဲတဂၤဂၤဧါ. ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိပှၤလၢတၢ်သူၣ်စူၤသးစူၤအပူၤ ဒ်သိးပကအိၣ်ဒီးတၢ်ဒိသူၣ်ဒိသး, ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ ဒီးတူၢ်ဆါပသးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ပတကြၢးစံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤအီၤဘၣ်ဧါ.
၂၂. (က) ယဟိဝၤယွၤသိၣ်က့ၤသီက့ၤဝံယိၤနါ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သးကညီၤအဃိ အဝဲဆီတလဲအတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သးဒ်လဲၣ်. (ခ) ပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ ဝံယိၤနါအအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၂၂ မ့ၢ်ဝံယိၤနါ ဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိစ့ၢ်ကီးဧါ. လံာ်ယိၤနါန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤကတၢၢ်အီၤလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သံကွၢ် ဖဲမကၢာ်တဖျၢၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဖိတနီၤ ကဒူးကဒ့ၣ်ဝဲလၢ ဝံယိၤနါ တစံးဆၢက့ၤ ကစၢ်ယွၤအတၢ်သံကွၢ်အံၤအဃိဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထံန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဝံယိၤနါဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်သ့ဝဲလဲၣ်. မ့ၢ်လၢတၢ်အုၣ်အသးအိၣ်ဝဲလၢ ဝံယိၤနါ ကွဲးဝဲလံာ်ယိၤနါအဃိလီၤ. ဝံယိၤနါ က့ၤတုၤလၢ အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ် ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲကွဲးနီၣ်ဃာ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်လၢ အဟဲကဲထီၣ်အသးသ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဝံယိၤနါအသးကပှၢ်ထီၣ်တစဲး, တကးဒံးဘၣ် အတၢ်ကူၣ်သ့ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ကအိၣ်အါန့ၢ်ဒံးလၢညါလီၤ. ထံၣ်ကမှံကွၢ်လၢ ဝံယိၤနါဂံၤဂုၤထီၣ်အခိၣ်လၢ တၢ်သူၣ်တမုာ်သးတမုာ်အပူၤ ဖဲအဝဲကွဲးဖျါထီၣ်က့ၤ အတၢ်ကမၣ်လၢ လံာ်ယိၤနါအပူၤန့ၣ်တက့ၢ်. ဖျါတြၢၢ်ကလာ်လၢ ဝံယိၤနါ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိလၢ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤအီၤ ဒီးမၤအါထီၣ်ဝဲအတၢ်သးကညီၤန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်နၤန့ၣ် မ့ၢ်နကမၤဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ.—ဖး မးသဲ ၅:၇ တက့ၢ်.
^ လံာ်အဆၢ. 6 ဖဲဝံယိၤနါအစိၤန့ၣ် ဝ့ၢ်ၡၤမရံ မ့ၢ်ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အဒူၣ်တဆံအဝ့ၢ်ခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် လၢဝ့ၢ်ၡၤမရံအပူၤန့ၣ် ပှၤအနီၣ်ဂံၢ်ကအိၣ်ဝဲ ၂၀,၀၀၀ တုၤလၢ ၃၀,၀၀၀ လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤ ဒီးဝ့ၢ်နံၤနဝ့န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အနီၣ်ဂံၢ်အိၣ်စှၤန့ၢ်ဒံး ပှၤနံၤနဝ့ဖိလွံၢ်စးန့ၣ်လီၤ. ဖဲဝ့ၢ်နံၤနဝ့လဲၤထီၣ်လဲၤထီအဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ဝ့ၢ်လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်တဖျၢၣ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 8 ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤကဖျါလီၤတိၢ်လီၤဆီလၢပဂီၢ် ဘၣ်ဆၣ် လၢပျၢၤန့ၣ်ပှၤမၤဒ်န့ၣ်အိၣ်ဝဲလီၤ. ကြံးဖိအပှၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ် လၢအမ့ၢ် Herodotus စံးဝဲလၢ ဖဲပှၤဖၢၡၢၣ်ဖိလၢပျၢၤတဖၣ် အသုးခိၣ်ကျၢၢ်လၢ အမံၤဟူသၣ်ဖျါတဂၤသံဝဲအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကိးဃုာ်ဝဲဒီးအဆၣ်ဖိကီၢ်ဖိ ဒ်သိးကပၣ်ဃုာ်လၢ တၢ်သူၣ်အုးသးအုးအလုၢ်လၢ်အကျါန့ၣ်လီၤ.
^ လံာ်အဆၢ. 20 ဖဲကစၢ်ယွၤ စံးဝဲလၢပှၤနံၤနဝ့ဖိတဖၣ် တသ့ၣ်ညါအစုထွဲဒီး စုစ့ၣ်အခါန့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲအခီပညီလၢ အဝဲသ့ၣ်တသ့ၣ်ညါဝဲ ကစၢ်ယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ နီတစဲးဘၣ်.