တၢ်မၤလိ ၁၃
အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိ ခီဖျိလၢအတၢ်ဆၢတဲာ်ကမၣ်ဝဲအဃိ
၁, ၂. (က) ခီဖျိလၢ ဝံယိၤနါအတၢ်ကမၣ်အဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီး ပှၤကဘီဖိတဖၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဝံယိၤနါ အတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ ကဲထီၣ်တၢ်မၤလိလၢပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
ဝံယိၤနါ ကနၣ်ဝဲဘျဲလံ. ကလံၤဟဲအူတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ် သီၣ်ဝဲလီၤပျံၤလီၤဖုး, လပီဖးဒိၣ်ဟဲထူတလ့ၣ်ထီၣ်အသး တလိၣ်ဘၣ်တလိၣ်ဒီး မၤဘၣ်ထံးဝဲကဘီအကပၤ ဆူၣ်တလၢအဃိကဘီအသ့ၣ်ဘၣ် သီၣ်ဝဲခြူၤခြူၤခြဲးခြဲးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢအမၤဘၣ်ဒိ ဝံယိၤနါအသးအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒံးဝဲတခါလီၤ. အဝဲနၢ်ဟူဘၣ်ဝဲ ကဘီအခိၣ်ဒီးပှၤကဘီဖိတဖၣ် ကိးပသူကိးပသီထီၣ် မ့ၢ်လၢအဝဲသ့ၣ် ဂုာ်ကျဲးစၢးကၢၤဃာ်ဝဲ ကဘီဒ်သိးအသုတလီၤဘျၢတဂ့ၤအဂီၢ်လီၤ. ဝံယိၤနါ သ့ၣ်ညါဝဲလၢကဘီမ့ၢ်လီၤဘျၢန့ၣ် ပှၤကသံကိးဂၤဒဲးလီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ပှၤတဖၣ်အံၤ ကသံဝဲလၢအတၢ်ကမၣ်အဃိန့ၣ်လီၤ.
၂ ဘၣ်မနုၤအဃိ ဝံယိၤနါထံၣ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲ ထဲအံၤညါလဲၣ်. မ့ၢ်လၢအဝဲတဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤအကလုၢ်အဃိလီၤ. အဝဲလဲၤတပျာ်လၢ ကျဲဒ်လဲၣ်. ဒီးမ့ၢ်အကျဲကတၢၢ်လံဧါ. ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သံကွၢ်တဖၣ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိအါမးလီၤ. အဒိ ဝံယိၤနါ အတၢ်လဲၤခီဖျိန့ၣ် သိၣ်လိပှၤလၢ ပမ့မ့ၢ်ပှၤလၢအဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤ လၢနီၢ်သးတခီဒၣ်လဲာ် ပဆၢတဲာ်တၢ်ကမၣ် သ့ဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ. ဒီးပဆၢတဲာ်တၢ်မ့ၢ်ကမၣ် သနာ်က့ ပဃၣ်လိၤထီၣ်က့ၤ ပသးသ့ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်လီၤ.
ဝံလၢအဟဲလၢ ကၤလံၤလါ
၃–၅. (က) ဘၣ်ဃးဒီးဝံယိၤနါအဂ့ၢ်န့ၣ် ပှၤအါဂၤဆိကမိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်ဃးဒီးဝံယိၤနါန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ် အတၢ်အိၣ်သးမနုၤလဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) (ဂ) စီၤယိၤနါ ကဖံးတၢ်မၤတၢ်ဒ် ဝံတဂၤအသိးန့ၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကီဝဲလၢ အဂီၢ်လဲၣ်.
၃ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤ ပှၤအါဂၤဃုထံၣ်ဝဲ ဝံယိၤနါ အတၢ်ကမၣ်တခီတၢၤလီၤ. အဝဲသ့ၣ် ကီၣ်ကးဝဲလၢဝံယိၤနါ မ့ၢ်ပှၤလၢအခိၣ်ကိၤဒီးအတၢ်ဒိကနၣ်တအိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ ဝံယိၤနါ အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါန့ၣ် အိၣ်ဝဲအါမးလီၤ. ဒီးပကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ဝံယိၤနါန့ၣ် ဘၣ်တၢ်ဃုထၢထီၣ်အီၤလၢ အကဖံးတၢ်မၤတၢ် ဒ်ယဟိဝၤယွၤအဝံတဂၤလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဝံယိၤနါ မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဒီးတၢ်သးတီန့ၣ် တမ့ၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ ကဃုထၢအီၤဒီးဟ့ၣ်လီၤအီၤ မူဒါလၢအရ့ဒိၣ်အံၤဘၣ်.
ဝံယိၤနါ အိၣ်ဒီးအတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ် ဘၣ်ဆၣ် အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါ အိၣ်ဒံးဝဲစ့ၢ်ကီးလီၤ
၄ ဘၣ်ဃးဒီးဝံယိၤနါ အဂ့ၢ်အကျိၤန့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤအါအါဘၣ်. (ဖး ၂ စီၤပၤ ၁၄:၂၅ တက့ၢ်.) ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ စီၤယိၤနါမ့ၢ်ပှၤကၤသးဃ့ဖ့ၢ်ဖိ ဒီးအတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ်အံၤ အိၣ်ယံၤဝဲဒီးဝ့ၢ်နစၤရ့း ခံမံးလာ်တဝာ်န့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ် အနံၣ် ၈၀၀ ဃၣ်ဃၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ယ့ၣ်ၡူးဒိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ ဝ့ၢ်နစၤရ့းအပူၤလီၤ. * ဖဲစီၤပၤယၤရၤဘၣ် ၂ ဂၤတဂၤပၢဝဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အဒူၣ်တဆံအဆၢကတီၢ်န့ၣ် စီၤယိၤနါမၤတၢ်ဒ်ဝံတဂၤအသိးလီၤ. ဖဲစီၤယိၤနါ ဖံးတၢ်မၤတၢ်ဒ်ဝံအခါ ဝံအ့ၤလံယၤသံဝဲဖးယံာ်လံ. ဒီးစီၤအလံၤၡါစ့ၢ်ကီး သံဝဲဖဲစီၤပၤယၤရၤဘၣ် အပၢ်ပၢတၢ်အဆၢကတီၢ်န့ၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲအဝံခံဂၤအံၤလၢ ကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ ဘဧၤလးအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လၢာ်စီပျီ ဘၣ်ဆၣ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် သးအိၣ်လဲၤပိာ်ကျဲလၢအကမၣ်ဒံးလီၤ. ခဲအံၤပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် အိၣ်ဝဲလၢစီၤပၤလၢအ “မၤတၢ်အၢလၢယွၤအမဲာ်” ညါတဂၤအစုဒုၣ်တီၤအဖီလာ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် မၤတၢ်အၢဒ်စီၤပၤတဂၤအံၤအသိးန့ၣ်လီၤ. (၂ စီၤပၤ. ၁၄:၂၄) လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ စီၤယိၤနါ ကဘၣ်မၤတၢ်ဒ်ဝံတဂၤအသိးန့ၣ် တညီဝဲလၢအဂီၢ်နီတစဲးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်သနာ်က့ အဝဲဆဲးမၤဒံးတၢ်လၢ တၢ်သးတီအပူၤလီၤ.
၅ ဘၣ်တနံၤန့ၣ် ဝံယိၤနါဘၣ်ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ် မူဒါလၢအရ့ဒိၣ်တခါလီၤ. မူဒါလၢယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤန့ၣ် အဝဲတတူၢ်ဘၣ်ဝဲဒ် တၢ်ညီကၣ်ကံးထွံၣ်မီၤန့ၢ်ချံးအသိးဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤ မၢအမၤတၢ်မနုၤလဲၣ်.
“ဂဲၤဆၢထၢၣ်လဲၤဆူ နံၤနဝ့”
၆. ဝံယိၤနါ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲမူဒါလၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်ဒ်လဲၣ်, ဒီးမူဒါလၢ အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးလၢအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.
၆ ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်ဝံယိၤနါလၢ– “ဂဲၤဆၢထၢၣ်လဲၤဆူ နံၤနဝ့, ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်, ဒီးကိးထီၣ်တၢ်ထီဒါအီၤတက့ၢ်. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, အတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် ထီၣ်ဘးလၢယမဲာ်ညါလီၤ.” (ယိၤနါ ၁:၂) မူဒါလၢစီၤယိၤနါ ဘၣ်ဟံးထီၣ်ဖီၣ်ထီၣ်ဝဲန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ် ဒီးတၢ်လီၤပျံၤလီၤဖုးလၢအဂီၢ်ဒိၣ်မးလီၤ. ဝ့ၢ်နံၤနဝ့အံၤအိၣ်သူၣ်လီၤအသး လၢမုၢ်ထီၣ်တကပၤ ဒီးအိၣ်ယံၤဝဲဒီး ဝံယိၤနါ အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ် ၅၀၀ မံးလာ်ဘျဲၣ်န့ၣ်လီၤ. အဃိဝံယိၤနါ မ့ၢ်ဘၣ်လဲၤဝဲဒီးအခီၣ်န့ၣ် ကယံာ်ဝဲတလါညါလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် တၢ်လၢဝံယိၤနါဘၣ်ယိၣ်တၢ်အဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ် တဘၣ်ဃးဒီးတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤအယံၤအံၤဘၣ်. ဝံယိၤနါသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲလဲၤမ့ၢ်တုၤလၢ ဝ့ၢ်နံၤနဝ့န့ၣ် ကဘၣ်ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤဝ့ၢ်ဖိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကစံၣ်ညီၣ်အဝဲသ့ၣ်လီၤ. ပှၤသ့ၣ်တဖၣ်အံၤ အၢသံ ဒီးမၤဆူၣ်မၤစိးပှၤကညီ ဆှုၣ်မဲာ်ကဲၤမဲာ်လီၤ. ဒီးဝံယိၤနါ ကဆိကမိၣ်လီၤအသးလၢကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်အါဂၤ မ့ၢ်တဒိကနၣ်ယကလုၢ်န့ၣ် ပှၤအၢပှၤသီလၢ အတမ့ၢ်ယွၤအခ့အပှၤတဖၣ်အံၤ လ့ၤတက့ၤတဒိကနၣ်ဝဲဘၣ်. လၢခံန့ၣ် ဝ့ၢ်နံၤနဝ့အံၤ တၢ်ယုၢ်န့ၢ်က့ၤအမံၤလၢ “ဝ့ၢ်ဘၣ်အၢဒီးတၢ်သွံၣ်” န့ၣ်လီၤ. အဃိဝံယိၤနါ ကဆိကမိၣ်လၢ ယကဘၣ်လဲၤထဲတဂၤဧိၤ ဆူဝ့ၢ်နံၤနဝ့န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ယလဲၤဒိးလီၤယကိာ်လီၤ.—နၤ. ၃:၁, ၇.
၇, ၈. (က) ဝံယိၤနါဆၢတဲာ်လီၤအသးလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ကဟးဆှဲးမူဒါလၢယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတကြၢးစံၣ်ညီၣ် ဝံယိၤနါလၢအဝဲ မ့ၢ်ပှၤလၢအသဒံတအိၣ်ဘၣ်လဲၣ်.
၇ မ့ၢ်ဝံယိၤနါ ကဆိကမိၣ်ဝဲဒ်န့ၣ်ဧါ. ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. တၢ်လၢပသ့ၣ်ညါတခါန့ၣ် ဝံယိၤနါ ဟးဆှဲးဝဲမူဒါလၢအလီၤဘၣ်အီၤ တကးဒံးဘၣ်ဃ့ၢ်ကွံာ်ဝဲလၢအယံၤလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ မၢအလဲၤဆူမုၢ်ထီၣ်တကပၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဃၣ်ဃီၤအခိၣ်ဆူ မုၢ်နုာ်တကပၤဒီး ပာ်လီၤအသးလၢ ကလဲၤဝဲအယံၤကတၢၢ်ဒီး မုၢ်ထီၣ်တခီန့ၣ်လီၤ. ဝံယိၤနါလဲၤဝဲဆူ ဝ့ၢ်ယၤဖိၤပီၣ်လဲၣ်အကၢၢ်နံၤ ကဘီသန့န့ၣ်လီၤ. ဖဲန့ၣ်အဝဲထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ကဘီတဘ့ၣ်လၢ ကလဲၤဝဲဆူဝ့ၢ်တၢ်ၡံၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့တနီၤစံးဝဲလၢ ဝ့ၢ်တၢ်ၡံၣ်န့ၣ်အိၣ်သူၣ်လီၤသး လၢစပ့ၣ်အထံလီၢ်ကီၢ်ပူၤလီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်သၢပျၢၤ ဝံယိၤနါကလဲၤဝဲဆူဝ့ၢ်တၢ်ၡံၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ယံၤဝဲဒီးဝ့ၢ်နံၤနဝ့ ၂,၂၀၀ မံးလာ်ဃၣ်ဃၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒ်သိးကခီဂာ်ပီၣ်လဲၣ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်အံၤ တုၤလၢထံဝၢ်ဘးခီတကပၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တၢ်ဆၢကတီၢ်ကယံာ်ဝဲ တနံၣ်န့ၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ဝံယိၤနါဆၢတဲာ်လီၤအသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ကဟးဆှဲးမူဒါလၢယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤအီၤန့ၣ်လီၤ.—ဖး ယိၤနါ ၁:၃ တက့ၢ်.
၈ မ့ၢ်လၢဝံယိၤနါ မၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ ပတဲလၢအဝဲမ့ၢ်ပှၤလၢ အသဒံတအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်သ့ဧါ. ပစံၣ်ညီၣ်အီၤဒ်န့ၣ် တဘျီဃီတသ့ဝဲဘၣ်. လၢခံန့ၣ် ပကမၤလိဘၣ်အဂ့ၢ်လၢ အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်သူၣ်ဒူသးဒူန့ၣ်လီၤ. ဝံယိၤနါ မ့ၢ်ပှၤတလၢတပှဲၤ ဒ်သိးဒီးပှၤအဃိ အဝဲအိၣ်ဒီးတၢ်ဂံၢ်စၢ်ဘါစၢ်လီၤ. (စံး. ၅၁:၅) ပှၤလၢအတအိၣ်ဒီး တၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးန့ၣ် တအိၣ်ဝဲနီတဂၤဘၣ်.
၉. မူဒါလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤန့ၣ် တဘျီတခီၣ်ပကတူၢ်ဘၣ်ဒ်လဲၣ်, ဘၣ်ဆၣ် ပကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.
၉ မူဒါလၢကစၢ်ယွၤ ဟ့ၣ်လီၤပှၤန့ၣ် တဘျီတခီၣ်ပကတူၢ်ဘၣ်လၢ အကီဝဲလၢပဂီၢ်ဒီးပမၤအီၤ တန့ၢ်ဘၣ်. အဒိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကအိၣ်ဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘီမုၢ်တၢ်သးခုကစီၣ်အဂီၢ်လီၤ. (မး. ၂၄:၁၄) ဘၣ်ဆၣ် ပကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် ယ့ၣ်ၡူးအတၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ်– “ယွၤမၤတၢ်သ့ကိးမံၤဒဲးလီၤ.” (မၢ်. ၁၀:၂၇, ခ့ခါစှီၤကျိာ်) တဘျီတခီၣ်န့ၣ် မ့ၢ်လၢပသးပ့ၤနီၣ်ကွံာ် ကစၢ်ခရံာ်အတၢ်ကတိၤအံၤအဃိ ဖဲပဒိးန့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်အခါ ပတူၢ်ဘၣ်လၢပမၤအီၤတန့ၢ်ဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပနၢ်ပၢၢ်ဝံယိၤနါ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်သ့ဝဲလီၤ. ခီဖျိလၢ ဝံယိၤနါဟးဆှဲးဝဲမူဒါ လၢအလီၤဘၣ်အီၤအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်.
ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်က့ၤသီက့ၤအဝံ လၢအတဒိကနၣ်အကလုၢ်
၁၀, ၁၁. (က) ဖဲကဘီဟးထီၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဝံယိၤနါကဆိကမိၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်. (ခ) တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ဖးဒိၣ် ဟဲကဲထီၣ်အသးဒ်လဲၣ်.
၁၀ ထံၣ်ကမှံကွၢ်လၢ ဝံယိၤနါ လဲၤထီၣ်ဝဲလၢကဘီပူၤ ဒီးဃုကွၢ်ဝဲတၢ်လီၢ်တၢ်ကျဲလၢ အတၢ်လဲၤတၢ်က့ၤ ဖးယံၤဖးထီအံၤအဂီၢ်တက့ၢ်. ကဘီတဘ့ၣ်အံၤ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ပှၤဖံၤနံက့ၤ အတၢ်ဆါတၢ်ပှ့ၤအကဘီလီၤ. အဝဲကွၢ်ဝဲကဘီခိၣ် ဒီးပှၤကဘီဖိတဖၣ် ကတဲာ်ကတီၤထီၣ်တၢ်လၢ ကဘီကဟးထီၣ်ဝဲအဂီၢ်လီၤ. ဖဲကဘီဟးထီၣ်အခါန့ၣ် ဝံယိၤနါ ကွၢ်စိဃီၤဝဲပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤ ဘၣ်ဆၣ်ယံၤထီၣ်ယံၤထီၣ် ဒီးအဝဲကွၢ်ဝဲတဖျါလၢၤဘၣ်. ဒီးအဝဲထံၣ်က့ၤထဲပီၣ်လဲၣ်အမဲာ်ဖံးခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဝံယိၤနါကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အဝဲပူၤဖျဲးထီၣ်ကွံာ်လၢ မူဒါလၢအလီၤဘၣ်ယိၣ်ဒီး အလီၤပျံၤလီၤဖုးအစုပူၤလံ. ဘၣ်ဆၣ် လၢတၢ်တပာ်သူၣ်ပာ်သးအပူၤ မူခိၣ်ကလံၤသီၣ်ဂီၤ ဆီတလဲဝဲသတူၢ်ကလာ်လီၤ.
၁၁ ကလံၤဟဲအူတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်အဃိ ပီၣ်လဲၣ်လပီစံၣ်စုာ်အသးဒီး ထူတလ့ၣ်ထီၣ်အသး တလိၣ်ဘၣ်တလိၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ထိၣ်သတြီၤကွၢ် ပီၣ်လဲၣ်အလပီလၢအထူတလ့ၣ်ထီၣ်အသးတဖၣ်အံၤန့ၣ် အကစီၤကထီန့ၢ်ဒံးကဘီဖးဒိၣ်လၢ မုၢ်မဆါတနံၤညါအံၤလီၤ. အဃိ ဖဲလပီဖးဒိၣ် ဟဲဒိဘၣ်ဝဲကဘီအဆံးလၢ ဘၣ်တၢ်တ့အီၤလၢသ့ၣ်တဘ့ၣ်အံၤအခါ ကကျၢၤဝဲယံာ်ထဲလဲၣ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ကလံၤမုၢ်လီၤဝဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝံယိၤနါ သ့ၣ်ညါဝဲစ့ၢ်ကီးဧါ. ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်လီၤဆဲးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်လၢခံန့ၣ် ဝံယိၤနါကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ယွၤမၢလီၤကလံၤဖးဒိၣ်ဆူပီၣ်လဲၣ်” ပူၤန့ၣ်လီၤ. ဝံယိၤနါထံၣ်ဘၣ်ဝဲ ပှၤကဘီဖိကိးပသူထီၣ်ဝဲဆူ အကစၢ်ယွၤတဖၣ်အအိၣ် ဒ်သိးကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဝံယိၤနါသ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်အယွၤတဖၣ်န့ၣ် မၤစၢၤအဝဲသ့ၣ် တသ့လ့ၤတက့ၤဘၣ်. (၃ မိၤ. ၁၉:၄) ဒီးဝံယိၤနါကွဲးဖျါထီၣ်ဝဲလၢ “ကဘီဘူးဒီးအကဟးဂီၤလီၤ.” (ယိၤနါ ၁:၄) ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်လၢဝံယိၤနါတဒိကနၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်အဃိ မ့ၢ်အဝဲဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ အကစၢ်ယွၤအအိၣ်ကဘူၣ်ဝဲဧါ.
၁၂. (က) မ့ၢ်ပကြၢးပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ် ဝံယိၤနါ လၢအမံဝဲအဃိဧါ. (ကွၢ်တၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.) (ခ) ကလံၤမုၢ်လီၤဝဲလၢ မတၤတဂၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.
၁၂ ဝံယိၤနါ တူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢအဝဲမၤစၢၤ ပှၤကဘီဖိတသ့နီတမံၤအဃိ အဝဲလဲၤဝဲဆူကဘီအဒၢးပူၤလၢ တၢ်ဖီလာ် ဒီးဃုကွၢ်ဝဲတၢ်လီၢ်လၢကမံနီၤဝဲအဂီၢ်လီၤ. တယံာ်တမီၢ်န့ၣ် ဝံယိၤနါ မံဝဲလီၤကၢ်လီၤကုၤလီၤ. * ကဘီခိၣ်ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ဝံယိၤနါမံဝဲအဃိ ကိးပၢၢ်ထီၣ်အီၤဒီးစံးဘၣ်အီၤလၢ ဃ့ထုကဖၣ်တၢ်ဆူ နကစၢ်ယွၤအအိၣ် ဒ်သိးဒီးပှၤအဂၤတဖၣ်မီၣ်. ကလံၤမုၢ်လီၤဒီးလပီ ထူတလ့ၣ်ထီၣ်အသးဒ်အံၤန့ၣ် ပှၤကဘီဖိတဖၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အတဟဲကဲထီၣ်အသး ခီဖျိလၢန့ဆၢၣ်အဃိဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤတဂၤဂၤ ဒုးအိၣ်ထီၣ်ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်ဖီၣ်သကိးဝဲတၢ်ဖး ဒ်သိးကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်အၢတၢ်သီအံၤဟဲကဲထီၣ်အသး လၢမတၤတဂၤအဃိလဲၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲပှၤဖီၣ်တၢ်ဖးတဂၤဘၣ်တဂၤအခါ ဝံယိၤနါ အသူၣ်ကိၢ်သးဂီၤဝဲဒိၣ်မးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အကတၢၢ်တၢၢ်န့ၣ် တၢ်ဖးလီၤဘၣ်ဆူ ဝံယိၤနါအိၣ်လီၤ. ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်ပှၤလၢအဒုးလီၤတၢ်ဖးလၢ ဝံယိၤနါအအိၣ် ဒီးဒုးလီၤကလံၤမုၢ်ဖးဒိၣ် ခီဖျိလၢဝံယိၤနါတဒိကနၣ်အကလုၢ်အဃိလီၤ.—ဖး ယိၤနါ ၁:၅-၇ တက့ၢ်.
၁၃. (က) လၢပှၤကဘီဖိတဖၣ်အမဲာ်ညါန့ၣ် ဝံယိၤနါ တဲဖျါထီၣ်အတၢ်ကမၣ်ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဝံယိၤနါ မၢအဝဲသ့ၣ် မၤဝဲတၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးလၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်.
၁၃ ဝံယိၤနါတဲဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤခဲလၢာ်လၢ ပှၤကဘီဖိတဖၣ်အမဲာ်ညါလီၤ. ဝံယိၤနါတဲဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ, သ့တၢ်လၢာ်ကစၢ် အခ့အပှၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ကယဲၢ်တၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်ခဲလၢာ်န့ၣ် ဟဲကဲထီၣ်အသးလၢအဃိလီၤ. ဖဲဝံယိၤနါတဲဖျါထီၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤဝံၤအလီၢ်ခံ အဝဲထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤကဘီဖိတဖၣ် အမဲာ်ချံကျိၣ်ထီၣ်ဒီး ပှဲၤဝဲဒီးတၢ်ပျံၤတၢ်ဖုးန့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ်သံကွၢ်အီၤလၢ ဒ်သိးကဘီသုတလီၤဘျၢ ဒီးပသုတသံတဂ့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ်မၤတၢ်မနုၤလဲၣ်. ဝံယိၤနါ ကစံးဆၢက့ၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်. ဖဲဝံယိၤနါ ဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်ကတ့ၢ်လီၤအီၤလၢ ထံလၢအခုၣ်တံအကျါ ဒီးအဝဲကလီၤအုးသံအခါန့ၣ် အဘ့ၣ်ကကဆှၣ်ထီၣ် ဒီးအဆူၣ်ကံၣ်ကထီၣ်ဝဲလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ အဝဲမ့ၢ်တဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အသးသမူန့ၣ် ပှၤကဘီဖိကိးဂၤဒဲး ကသံဝဲလၢအဃိလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဝံယိၤနါ တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်လၢ– “ဟံးထီၣ်ယၤ, ဒီးတ့ၢ်လီၤကွံာ်ယၤဆူ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤတက့ၢ်. ဒီးပီၣ်လဲၣ်ကအိၣ်ဂၢၢ်တပၢၢ် လၢသုဂီၢ်လီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ယသ့ၣ်ညါလၢကလံၤမုၢ်တွၤအံၤ ဘၣ်သုလၢယဃိလီၤ.”—ယိၤနါ ၁:၁၂.
၁၄, ၁၅. (က) ပကွၢ်လိမၤဒိး ဝံယိၤနါ အတၢ်နာ်ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ခ) ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤကဘီဖိတဖၣ် တတ့ၢ်လီၤကွံာ်ဝံယိၤနါ လၢထံကျါတဘျီဃီလဲၣ်.
၁၄ ဝံယိၤနါ အတၢ်ကတိၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤလၢ အဝဲမ့ၢ်ပှၤတဂၤလၢ အအိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူန့ၣ်လီၤ. ခီဖျိလၢ အဝဲပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးဒူ ဒီးသးအိၣ်ဟ့ၣ်လီၤကွံာ်အသးသမူ လၢပှၤဂၤအဂီၢ်ဒ်အံၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကပှဲၤဝဲဒီးတၢ်သူၣ်မံသးမုာ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအံၤပထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ဝံယိၤနါ အိၣ်ဒီးတၢ်နာ်လၢအဂၢၢ်ကျၢၤန့ၣ်လီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပမ့ၢ်ပာ်ဆိပှၤဂၤ အတၢ်လိၣ်ဘၣ်လၢညါန့ၣ် မ့ၢ်ပကွၢ်လိမၤဒိးဝံယိၤနါအတၢ်နာ်န့ၣ်လီၤ. (ယိၤဟၣ် ၁၃:၃၄, ၃၅) အဒိ ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ပှၤဂၤလၢ အလိၣ်ဘၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ နီၢ်ခိတကပၤမ့ၢ်ဂ့ၤ ပှၤလၢအသးအဂံၢ်ဘါလီၤစၢ်မ့ၢ်ဂ့ၤ မ့တမ့ၢ် လိၣ်ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါလၢ နီၢ်သးတခီမ့ၢ်ဂ့ၤ မ့ၢ်ပမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဧါ. ပမ့ၢ်ဟ့ၣ်လီၤပသးလၢ ပကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ.
၁၅ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤကဘီဖိတဖၣ် ကသးကညီၤဘၣ်ဝဲ ဝံယိၤနါန့ၣ်လီၤ. အဃိဖဲဝံယိၤနါ မၢအဝဲသ့ၣ်တ့ၢ်လီၤကွံာ်အီၤ လၢထံကျါအခါန့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တမၤဝဲဒ်န့ၣ်တဘျီဃီဘၣ်. ဒ်သိးကဘီသုတလီၤဘျၢတဂ့ၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်လဲၤခီဖျိဝဲကလံၤမုၢ်ကန့ၢ်အဂီၢ် ဂုာ်ကျဲးစၢးကၢၤဃာ်ဝဲကဘီလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးန့ၣ် တကဲထီၣ်လိၣ်ထီၣ်ဝဲဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အလီၢ် ကလံၤမုၢ်ဟဲအူထီၣ်ဆူၣ်န့ၢ်ဒံးအလီၢ်လီၤ. ခဲအံၤဒု အဝဲသ့ၣ်ဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ပကျဲကတၢၢ်ဘုသးလၢာ်လံ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဃ့ကညးဝဲဝံယိၤနါအယွၤ လၢအမ့ၢ်ယဟိဝၤ ဒ်သိးကပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်သးကညီၤလၢ အဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ်လီၤ. ဝံၤဒီးတ့ၢ်လီၤကွံာ်ဝဲ ဝံယိၤနါလၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤလီၤ.—ယိၤနါ ၁:၁၃-၁၅.
ဝံယိၤနါ မၢဝဲ ပှၤကဘီဖိတဖၣ် တ့ၢ်လီၤကွံာ်အီၤဆူ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤန့ၣ်လီၤ
ကစၢ်ယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်သးကညီၤ ဒီးမၤပူၤဖျဲးဝံယိၤနါ
၁၆, ၁၇. ဖဲပှၤတ့ၢ်လီၤကွံာ်ဝံယိၤနါဆူ ပီၣ်လဲၣ်ပူၤအခါန့ၣ် တၢ်မၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤတက့ၢ်.)
၁၆ အဝဲသ့ၣ်တ့ၢ်လီၤကွံာ် ဝံယိၤနါ လၢပီၣ်လဲၣ်လပီအကျါန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဒ်သိးအဝဲကထီၣ်ဖီလၢ ထံဖီခိၣ်အဂီၢ်န့ၣ် ကဂုာ်ကျဲးစၢးပီၢ်ဝဲထံလၢာ်ဂံၢ်လၢာ်ဘါ ဒီးကွၢ်ဝဲကဘီလၢ အလဲၤယံၤထီၣ်ဒီးအီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လပီဖးဒိၣ်လၢအဂံၢ်ဆူၣ် ဟဲဘၣ်ထံးအီၤအဃိ အဝဲလီၤဘျၢဝဲလၢထံဖီလာ် ဒီးကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ ယတၢ်မုၢ်လၢ်တအိၣ်လၢၤဘၣ်.
၁၇ ဖဲတၢ်မၤအသးဒီးအီၤဝံၤအလီၢ်ခံ ဝံယိၤနါတဲဖျါထီၣ်ဝဲ အတၢ်တူၢ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဖဲအလီၤဘျၢဝဲလၢ ထံဖီလာ်အခါ အဝဲကဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဂ့ၢ်အကလုာ်ကလုာ်လီၤ. လၢတၢ်သူၣ်တမုာ်သးတမုာ်အပူၤ ဝံယိၤနါဆိကမိၣ်ထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲတထံၣ်ဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်လုၢ်ဟံၣ်လၢ အဃံအလၤလၢ ဝ့ၢ်ယရူၤၡလ့ၣ်အပူၤအံၤလၢၤဘၣ်. ဖဲအဝဲလီၤဘျၢဝဲလၢ ထံဖီလာ်ဒီးဘူးကတုၤလီၤလၢ ထံခံဒးအခါနီၣ်ဘိတဖၣ် လၢထံကျါန့ၣ်ဘံဘူဃာ်အီၤလီၤ. ဒီးအဝဲတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ ထံခံဒးအံၤ ကကဲထီၣ်တၢ်သွၣ်ခိၣ်လၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ.—ဖး ယိၤနါ ၂:၂-၆ တက့ၢ်.
၁၈, ၁၉. ဖဲဝံယိၤနါ အိၣ်လၢထံဖီလာ်အခါ တၢ်မၤအသးဒီးအီၤဒ်လဲၣ်, တၢ်ဖးဒိၣ်တခါလၢအယူၢ်လီၤအီၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်, ဒီးမတၤတဂၤ ရဲၣ်လီၤကျဲၤလီၤဝဲလဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂ့ၢ်အဘျဲၣ်တက့ၢ်.)
၁၈ ဘၣ်ဆၣ် ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် ဝံယိၤနါ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ဖးဒိၣ်တခါ ဟဲဖျါထီၣ်ဝဲကဒုကဒုလီၤ. တၢ်ဖးဒိၣ်တခါအံၤ ဟဲဘူးထီၣ် ဒီးအီၤကယီကယီလီၤ. တုၤအဟဲတုၤလၢ ဝံယိၤနါအအိၣ်န့ၣ် အိးထီၣ်ဝဲအထးခိၣ်ဒီး ယူၢ်တကျူလီၤဝဲဝံယိၤနါ လၢအဟၢဖၢပူၤလီၤ.
ယဟိဝၤယွၤ “ကတဲာ်ကတီၤတ့ၢ်ညၣ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ် ဒ်သိးအကယူၢ်လီၤကွံာ် ဝံယိၤနါလီၤ”
၁၉ တဘျီအံၤစ့ၢ်ကီး ဝံယိၤနါတူၢ်ဘၣ်ဝဲလၢ အကျဲကတၢၢ်လံ. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲဝံယိၤနါအိၣ်ဝဲလၢ ညၣ်အဟၢဖၢပူၤအခါ အဝဲတသံဝဲအဃိ မ့ၢ်တၢ်လီၤတိၢ်လီၤဆီလၢအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. တကးဒံးဘၣ် ဝံယိၤနါ အနီၢ်ခိက့ၢ်ဂီၤတဘၣ်ဒိဘၣ်ထံးနီတစဲးဘၣ်, တကဲထီၣ်ညၣ်ဖးဒိၣ်အအ့ၣ်ဘၣ်, ဒီးသါထီၣ်သါလီၤသ့ဒံးဝဲလီၤ. တၢ်ကဲထီၣ်အသးဒ်အံၤအဃိ ဝံယိၤနါ ကမၢကမၣ်ဝဲဒိၣ်မးလီၤ. အဝဲကသ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ “ကတဲာ်ကတီၤတ့ၢ် ညၣ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ် ဒ်သိးအကယူၢ်လီၤကွံာ်” အီၤန့ၣ်လီၤ. *—ယိၤနါ ၁:၁၇.
၂၀. ဘၣ်ဃးဒီးဝံယိၤနါ အတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ် ပမၤလိန့ၢ်တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၀ တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ်ဝဲ လၢအနၣ်ရံၣ်တဖၣ်လံ. လၢတၢ်ခံးသူအကျါန့ၣ် ဝံယိၤနါ အိၣ်ဒီးတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကဆိကမိၣ်ထီၣ်က့ၤဝဲ တၢ်လၢအဟဲကဲထီၣ်သးဒီးအီၤတဖၣ် ဒီးဃ့ထုကဖၣ်တၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ. ဝံယိၤနါ အတၢ်ထုကဖၣ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးနီၣ်အီၤလၢလၢပှဲၤပှဲၤ လၢလံာ် ယိၤနါ အဆၢဒိၣ် ၂ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ဖဲဝံယိၤနါဃ့ထုကဖၣ်အခါန့ၣ် အဝဲယၢၤထီၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံအဆၢလၢ လံာ်စံးထီၣ်ပတြၢၤအပူၤအါဆၢအဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ညါလံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်ဂ့ၤဂ့ၤဘၣ်ဘၣ်လီၤ. ပာ်ဖျါထီၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲလၢ ဝံယိၤနါ အိၣ်ဒီးတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတခါ လၢအဝဲသ့ၣ်ညါဆၢက့ၤ တၢ်အဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲမၤကတၢၢ်ကွံာ် အတၢ်ထုကဖၣ်လၢ– “မ့မ့ၢ်ယဲဒၣ်အံၤ ယကလုၢ်နၤလၢ တၢ်လုၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်စံးထီၣ်ပတြၢၤအကလုၢ်လီၤ. တၢ်လၢယဆိၣ်တၢ်န့ၣ် ယကမၤလီၤ. တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤတၢ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးယွၤလီၤ.”—ယိၤနါ ၂:၉, ၁၀.
၂၁. ဘၣ်ဃးဒီးကစၢ်ယွၤ မၤပူၤဖျဲးတၢ်န့ၣ် ဝံယိၤနါဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်မၤလိဒ်လဲၣ်, ပဝဲဒၣ်စ့ၢ်ကီး ပကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်မနုၤလဲၣ်.
၂၁ ဆိကမိၣ်ကွၢ်မီၣ် ဝံယိၤနါ အိၣ်လၢ “ညၣ်ဖးဒိၣ်အဟၢဖၢပူၤ” ဒၣ်လဲာ် ယဟိဝၤယွၤ နၢ်ဟူအတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးမၤပူၤဖျဲးအီၤသ့ဝဲလီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဝံယိၤနါ သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအခ့အပှၤ မ့ၢ်အိၣ်တၢ်လီၢ်တပူၤဂ့ၤတပူၤဂ့ၤ, မ့ၢ်ကွၢ်ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ ဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ကစၢ်ယွၤနၢ်ဟူအဝဲသ့ၣ်အတၢ်ထုကဖၣ်ဒီး မၤပူၤဖျဲးအီၤသ့ဝဲလီၤ. (ယိၤနါ ၁:၁၇) ယွၤလၢအပာ်မူဝံယိၤနါလၢညၣ်အဟၢဖၢပူၤ သၢနံၤဒီးသၢနၤသ့ဝဲန့ၣ် မ့ၢ်ထဲယဟိဝၤယွၤတဂၤဧိၤလီၤ. မုၢ်မဆါတနံၤအံၤန့ၣ် နကဘၣ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ ယဟိဝၤယွၤမ့ၢ် “ကစၢ်လၢနတၢ်သါအိၣ်လၢအစုပူၤ” လီၤ. (ဒၤ. ၅:၂၃) ပတၢ်အိၣ်မူဒီး ကလံၤလၢပသါထီၣ်သါလီၤဘၣ်န့ၣ် ဟဲလၢကစၢ်ယွၤအအိၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ပတကြၢးစံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤဘၣ်ဧါ. ပမ့ၢ်အဲၣ်ဒိးပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သ့ၣ်ညါဆၢက့ၤတၢ်အဘျုးအဖှိၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဒိကနၣ်အကလုၢ်လီၤ.
၂၂, ၂၃. (က) ဝံယိၤနါ ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် လၢအကပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤလၢကျဲဒ်လဲၣ်. (ခ) ဖဲပမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်အခါ ပမၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ ဝံယိၤနါအအိၣ်ဒ်လဲၣ်.
၂၂ မ့မ့ၢ်ဝံယိၤနါန့ၣ် မ့ၢ်အဝဲကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်စံးဘျုးစံးဖှိၣ်က့ၤ ကစၢ်ယွၤ ဒီးဒိကနၣ်အကလုၢ်စ့ၢ်ကီးဧါ. တၢ်ဆၢကတီၢ်လဲၤပူၤကွံာ် သၢနံၤဒီးသၢနၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ညၣ်ဖးဒိၣ်တဘ့ၣ် “ဘှိးထီၣ်ကွံာ်စီၤယိၤနါ လၢခိလီၤ.” (ယိၤနါ ၂:၁၁) ဆိကမိၣ်ကွၢ်မီၣ်, အကတၢၢ်တၢၢ်န့ၣ် ဝံယိၤနါ တလိၣ်ပီၢ်ဝဲထံနီတစဲးဘၣ်, အဝဲဟဲက့ၤတုၤလၢ ပီၣ်လဲၣ်ကၢၢ်နံၤညီညီဖိန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးဝံယိၤနါ ကလဲၤဝဲဆူဝ့ၢ်နံၤနဝ့အဂီၢ် ကဘၣ်ဃုဝဲကျဲလၢ အနီၢ်ကစၢ်လီၤ. ယိၤနါ ၃:၁, ၂ စံးဝဲလၢ– “ဒီးယွၤအကလုၢ်ဘၣ်စီၤယိၤနါ ခံဘျီတဘျီဒီးစံးဝဲဒၣ်, ဂဲၤဆၢထၢၣ်လဲၤဆူနံၤနဝ့, ဝ့ၢ်ဖးဒိၣ်တဖျၢၣ်န့ၣ်, ဒီးကိးထီၣ်အီၤလၢ တၢ်လၢယမၤလိာ်နၤတက့ၢ်.” တဘျီအံၤ ဝံယိၤနါကမၤဝဲဒ်လဲၣ်.
၂၃ ဝံယိၤနါ တမၤယံာ်မၤနီၢ်အသး နီတစဲးဘၣ်. ပဖးဘၣ်လၢ– “စီၤယိၤနါဂဲၤဆၢထၢၣ်, ဒီးလဲၤဝဲဆူနံၤနဝ့ ဒ်ယွၤအကလုၢ်အသိးန့ၣ်လီၤ.” (ယိၤနါ ၃:၃) ဝံယိၤနါ ဆၢတဲာ်တၢ်ကမၣ် ဘၣ်ဆၣ်ဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိအဃိ လၢခံန့ၣ်အဝဲပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဒိကနၣ်လီၤ. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပကြၢးကွၢ်လိမၤဒိး ဝံယိၤနါ အတၢ်နာ်လီၤ. ပဝဲကိးဂၤဒဲးန့ၣ် ပမ့ၢ်ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ ဒီးပမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ်လီၤ. (ရိ. ၃:၂၃) ဘၣ်ဆၣ် မ့ၢ်ပကြၢးဟ့ၣ်အၡူဧါ. မ့တမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ပကဟံးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ ပတၢ်လဲၤခီဖျိ, ဃၣ်လိၤက့ၤပသး ဒီးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤအကလုၢ်ဧါ.
၂၄, ၂၅. (က) ဖဲဝံယိၤနါအိၣ်မူဒံးအဆၢကတီၢ်န့ၣ် အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်. (ခ) ခါဆူညါန့ၣ် ဝံယိၤနါ ကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်.
၂၄ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဆိၣ်ဂ့ၤဝံယိၤနါလၢ အဒိကနၣ်အကလုၢ်အဃိဧါ. ဆိၣ်ဂ့ၤဝဲလီၤ. အဒိ လၢခံန့ၣ် ဖျါလၢဝံယိၤနါ သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ မၤပူၤဖျဲးဝဲပှၤကဘီဖိကိးဂၤဒဲးလီၤ. ဒီးဖဲပှၤတ့ၢ်လီၤကွံာ်အီၤ လၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် ကလံၤမုၢ်ပတုာ်ဝဲတဘျီဃီအဃိ ပှၤကဘီဖိတဖၣ် “ပျံၤယွၤဒိၣ်မးလီၤ.” ဒီးပှၤကဘီဖိလုၢ်ထီၣ်တၢ်ဆူ အကစၢ်ယွၤလၢအကမၣ်တဖၣ်အအိၣ်အလီၢ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်တၢ်ဆူ ယဟိဝၤယွၤအအိၣ်လီၤ.—ယိၤနါ ၁:၁၅, ၁၆.
၂၅ လၢခံန့ၣ် ဝံယိၤနါဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဖးဒိၣ်တခါလီၤ. တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ဝံယိၤနါအိၣ်ဘၣ်လၢ ညၣ်အဟၢဖၢပူၤန့ၣ် ယ့ၣ်ၡူးထိၣ်သတြီၤဝဲဒီး တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်ကဘၣ်အိၣ်ဝဲလၢ တၢ်သွၣ်ခိၣ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. (ဖး မးသဲ ၁၂:၃၈-၄၀ တက့ၢ်.) ခါဆူညါန့ၣ် ဖဲဝံယိၤနါ ဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဆူဟီၣ်ခိၣ်ချၢဒီးနၢ်ဟူဘၣ် တၢ်ဂ့ၢ်အံၤအခါန့ၣ် အဝဲကသးခုဝဲဒိၣ်မးလီၤ. (ယိၤဟၣ် ၅:၂၈, ၂၉) ယဟိဝၤယွၤ သးအိၣ်ဆိၣ်ဂ့ၤနၤစ့ၢ်ကီးလီၤ. နမ့ၢ်မၤကမၣ်တၢ်တမံၤမံၤန့ၣ် မ့ၢ်နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိဧါ. ဒီးမ့ၢ်နကပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးအိၣ်ပှၤဂၤဒီး ဒိကနၣ်က့ၤကစၢ်ယွၤအကလုၢ် လၢတၢ်ဆီၣ်လီၤသးအပူၤ ဒ်ဝံယိၤနါအသိးစ့ၢ်ကီးဧါ.
^ လံာ်အဆၢ. 4 ဝံယိၤနါ အတၢ်အိၣ်တၢ်ဆိးအလီၢ် အိၣ်သူၣ်လီၤအသးလၢ ကၤလံၤလါအပူၤန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်လၢအလီၤသးစဲဒိၣ်မးလီၤ. လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ဘၣ်တဘျီန့ၣ် လၢတၢ်ပာ်ထီၣ်ထီသးအပူၤ ပှၤဖၤရံၤၡဲသ့ၣ်တဖၣ် စံးဘၣ်ယ့ၣ်ၡူးလၢ– “ဃုကွၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲး, ဒီးသ့ၣ်ညါလၢဝံ တအိၣ်ထီၣ်ဘၣ်လၢ ကၤလံၤလါနီတဂၤဘၣ်န့ၣ်တက့ၢ်.” (ယိၤဟၣ် ၇:၅၂) ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်ဒီး ပှၤဃုသ့ၣ်ညါတၢ်ဖိအါဂၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤဖၤရံၤၡဲတဖၣ်န့ၣ် အဲၣ်ဒိးတဲဝဲလၢ ဝံတဟဲထီၣ်လၢ ကၤလံၤလါအပူၤနီတဂၤဘၣ် ဒီးလၢခံန့ၣ်တဟဲအိၣ်ထီၣ်ဝဲနီတဘျီဘၣ်. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖျါလၢ ပှၤဖၤရံၤၡဲတဖၣ် ကွၢ်ကပာ်ကွံာ်ဝဲ တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ဒီးဝံအတၢ်ကတိၤန့ၣ်လီၤ.—ၡါ. ၉:၁, ၂.
^ လံာ်အဆၢ. 12 စဲးထူးကၠ့း လံာ်စီဆှံ Septuagint ပာ်ဖျါအါထီၣ်ဝဲတၢ်ဂ့ၢ်လၢ ဝံယိၤနါ မံကသါသီၣ်ဝဲ ခြီၣ်ခြီၣ်လီၤ. လၢတၢ်န့ၣ်အဃိ ဖျါလၢဝံယိၤနါ မံဝဲလီၤကၢ်လီၤကုၤလီၤ. ခီဖျိလၢဝံယိၤနါမံဝဲအဃိ မ့ၢ်ပကြၢးပာ်ဒ့ၣ်ပာ်ကမၣ်အီၤလၢ အဝဲတပာ်ကဲအသးသမူဒီးပှၤဂၤအသးသမူဘၣ်ဧါ. ပကြၢးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပှၤလၢအသူၣ်လီၤဘှံးသးလီၤဘှါ ဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်န့ၣ် ကအဲၣ်ဒိးမံဝဲသပှၢ်ကတၢၢ်လီၤ. အဒိ ဖဲက့ၤသစ့းမနၤ တၤသၣ်အလီၢ်ပူၤန့ၣ် တချုးယ့ၣ်ၡူးဘၣ်တၢ်မၤသံအီၤအခါ စီၤပ့းတရူး, စီၤယၤကိာ်ဒီးစီၤယိၤဟၣ် “မံသပ့ၤလၢတၢ်သးအုးအဃိလီၤ.”—လူၤကၣ် ၂၂:၄၅.
^ လံာ်အဆၢ. 19 တၢ်ကတိၤလၢအမ့ၢ် “ညၣ်” လၢဧ့ၤဘြံၤအကျိာ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံက့ၤအီၤဆူ ကြံးအကျိာ်လၢ “တၢ်သးသမူဖးဒိၣ်လၢထံကျါ” မ့တမ့ၢ် “ညၣ်ဖးဒိၣ်” န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် ညၣ်လၢအယူၢ်လီၤဝဲ ဝံယိၤနါ မ့ၢ်ညၣ်ဒ်လဲၣ်တကလုာ်လဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်ဝဲညၣ်ကမီဖးဒိၣ်တဘ့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်လၢဖဲပီၣ်လဲၣ် Mediterranean အပူၤ ညၣ်ကမီဖးဒိၣ်လၢ အယူၢ်လီၤပှၤကညီသ့န့ၣ်အိၣ်ဝဲလီၤ. မ့မ့ၢ်ပီၣ်လဲၣ်လၢအဂၤတဖၣ်န့ၣ် အိၣ်ဒီးညၣ်ကမီလူၤခိၣ်ဖးဒိၣ် လၢအမ့ၢ် ညၣ်ကမီလၢအဒိၣ်ကတၢၢ်တကလုာ်လီၤ. ညၣ်ကမီလူၤခိၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ် ထီဝဲတုၤလၢ ၄၅ ပ့ၣ်ဘျဲၣ်လီၤ.
တၢ်ဂ့ၤအဂၤလၢ နကဘၣ်သး
ကွၢ်လိမၤဒိးအဝဲသ့ၣ်အတၢ်နာ်
စီၤယိၤနါ—အဝဲဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢ ဘၣ်ဃးဒီးတၢ်သးကညီၤ
ဒ်သိးပကသမံသမိး လီၤက့ၤပသးအဂီၢ် ဝံယိၤနါ အဒိအတဲာ်ကမၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်
တၢ်ဂီၤမူတဖၣ်
ဝံယိၤနါအပူ—တၢ်မၤလိဘၣ်ဃးဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးတၢ်သးကညီၤ
ဝံယိၤနါ သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ အဝဲကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူ ဒီးတၢ်သးကညီၤလီၤ, ပဒိးန့ၢ်တၢ်မၤလိလၢ အအိၣ်သ့ဒ်လဲၣ်.
တၢ်ဂီၤမူလၢ လံာ်စီဆှံ အကတြူၢ်အဂီၢ်
တၢ်ကတိၤအိးထီၣ်လၢ လံာ်ယိၤနါအဂီၢ်
ဝံအံၤတူၢ်လိာ်ဝဲ တၢ်သိၣ်က့ၤသီက့ၤ, မၤလၢပှဲၤ အမူဒါ ဒီးဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤလိလၢ ဘၣ်ဃးဒီး ကစၢ်ယွၤ အတၢ်အဲၣ်လၢအတီ ဒီးအတၢ်သးကညီအဂ့ၢ်လီၤ. အတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ ကထုးန့ၢ်နသးလီၤ.
လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်
တၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်လၢ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအဂီၢ်
ဒ်သိး နမၤလိလံာ်စီဆှံကမုာ် ဒီးကထုးန့ၢ်နသးအဂီၢ် ဃုထၢ တၢ်ပီးတၢ်လီလၢ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအဂီၢ် တဖၣ်အံၤတက့ၢ်.
လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်လိတဖၣ်
မၤလိကွၢ် လံာ်စီဆှံဒီးပှၤ
မၤလိသကိး တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ လၢတလိၣ်ဟ့ၣ်စ့ဘၣ်ဒီး ပှၤလၢအကမၤလိနၤ လံာ်စီဆှံတဂၤ.
