LONGI DIA 41
NKUNGA WA 13 Kristu i Mbandu Eto
Mambu Tulenda Longoka Muna Lumbu 40 Yansuka ya Zingu kia Yesu ova Ntoto
“Bamona mu lumbu 40, wabavovesa mambu ma Kintinu kia Nzambi.”—MAV. 1:3.
DIAMBU DIASINA TULONGOKA
Tulongoka una tulenda tanginina mana kavanga o Yesu muna lumbu 40 yansuka ya zingu kiandi ova ntoto.
1-2. Adieyi diabwa ekolo alongoki wole a Yesu bayendanga kuna Emau?
KIA 16 kia ngonde a Nisani a mvu wa 33 wa tandu kieto. Alongoki a Yesu mu nkenda kikilu bena yo wonga. Awole muna yau bakatukidi muna Yerusaleme bele kuna Emau, mbanza yakete ina ye tezo kia kilometa 11 tuka kuna Yerusaleme. Ntantu zayingi bena zau mu kuma kia lufwa lwa Yesu. Bakala ye vuvu vo Masia ovanga mambu mayingi mambote muna wete dia Ayuda, kansi owau betokananga vo, wau vo ‘Masia ofwidi, aweyi kekutuvuluzila?’ Kansi, diambu dimosi divangamene kuna kinsalukisa.
2 Muntu mosi ona ke bazeye ko ubafinamene yo yantika kangala yau. Alongoki ye ntantu muna ntima, banzayisi dina diabwila Yesu. I bosi, o muntu ndioyo oyantikidi kubazayisa mambu mana ke besinga vilakana ko. “Tuka muna Mose ye Ngunza zawonso,” ubasasidi e kuma Masia kafwete mwena mpasi yo fwa. Vava alongoki yau awole balwaka kuna Emau, babakula vo o muntu bakele mokena yandi, i Yesu ye ofudilu kwa Nzambi. Ke diampasi ko mu bakula e kiese bamona alongoki vava babakula vo Masia una moyo.—Luka 24:13-35.
3-4. Nkia nluta batambula alongoki muna lukasakeso kabavana o Yesu? Nkia mambu tulongoka mu longi diadi? (Mavangu 1:3)
3 Muna lumbu 40 yansuka ya zingu kiandi ova ntoto, Yesu nkumbu miayingi kamoneka kwa alongoki andi. a (Tanga Mavangu 1:3.) Muna kolo kiakina, e ntantu yo wonga bamonanga alongoki wakituka se kiese ye vuvu eki kiabakitula se makesa ma unkabu ma ateleki a Kintinu ye alongi a ludi.
4 Tulenda vua e nluta muna longoka mana mabwa mu kolo kiaki kiamfunu kia zingu kia Yesu. Mu longi diadi, tumona una Yesu kasadila e kolo kiaki (1) muna kasakesa alongoki andi, (2) muna kubasadisa bawokesa umbakuzi wau muna Sono ye (3) muna kubalonga mu kuma kia iyekwa yampwena betambula kuna sentu. Muna konso diambu, tulongoka una tulenda tanginina e mbandu a Yesu.
KASAKESA AKAKA
5. Ekuma alongoki a Yesu bavuila lukasakeso o mfunu?
5 Alongoki a Yesu lukasakeso kikilu bavuanga o mfunu. Ekuma? Kadi akaka basisa nzo, yitu yau ye salu yau muna landa Yesu una ufwene. (Mat. 19:27) Akaka babembolwa wau vo bakituka alongoki a Yesu. (Yoa. 9:22) Alongoki babembola mawonso mama, kadi bakwikilanga vo Yesu i Masia wasilwa o nsilu. (Mat. 16:16) Kansi, vava Yesu kavondwa, alongoki badimbula e vuvu yo kendalala.
6. Adieyi Yesu kavanga vava kafuluka?
6 Yesu wazaya wo vo e ntantu bamonanga alongoki, ke sinsu kia lutovoko ko kadi bafwilwa muntu ona batoma zolanga. Muna kuma kiaki, tuka muna lumbu kina kafuluka, Yesu wayantika kasakesa akundi andi. Kasikil’owu, wamoneka kwa Maria Mandala ekolo kadilanga vana ziami. (Yoa. 20:11, 16) Wamoneka mpe kwa alongoki wole ana bayikilu kuna lubantiku lwa longi diadi. I bosi, wamoneka mpe kwa Petelo wa ntumwa. (Luka 24:34) Ameyi tulenda longoka muna mbandu a Yesu? Yambula twabadika dina diabwa vava kamoneka kwa Maria Mandala.
7. Landila dina diasonama muna Yoane 20:11-16, nkia vangu dia Maria o Yesu kamona? Adieyi Yesu kavanga? (Tala mpe fwaniswa.)
7 Tanga Yoane 20:11-16. Kina kia 16 kia ngonde a Nisani muna mene, akento akaka bayenda kuna ziami kiazikwa Yesu. (Luka 24:1, 10) Mosi muna akento awaya, i Maria Mandala. Vava kalwaka vana ziami, wamona vo e vimbu dia Yesu ke diakala muna ziami ko. Wayenda e ntinu muna kwenda zayisa dina diabwa kwa Petelo yo Yoane. I bosi, bavutuka entwadi kuna ziami. Vava bamona vo e vimbu dia Yesu ke diakala muna ziami ko, bavutuka kuna nzo. Kansi, Maria kavutuka ko, wakwamanana dila vana ziami. Kazaya wo ko vo Yesu wamona mawonso mavangamanga. Omona nkento ndioyo wabokomokanga ye dilu, diasimba ntim’andi. Muna diadi, wamoneka kwa yandi ye wamvovesa diambu diakete, kansi diatoma kunkasakesa. Yesu wavana kiyekwa kiamfunu kwa Maria. Wamvovesa vo, kenda zayisa ampangi zandi vo Yesu ofulukidi.—Yoa. 20:17, 18.
Muna tanginina Yesu toma sianga e sungididi muna mambu benuananga mau ampangi yo vanga mana tulenda muna kubafiaulwisa (Tala e tini kia 7)
8. Aweyi tulenda tanginina Yesu?
8 Aweyi tulenda tanginina Yesu? Nze Yesu, yeto mpe tulenda kasakesa mpangi zeto kimana bakwamanana sadila Yave. Imosi muna mpila tulenda wo vangila, i sianga e sungididi muna mambu benuananga mau, vava bakula una bemonanga, kubasadisa muna konso diambu divuilu o mfunu yo kubafiaulwisa. Tala dina diabwila mpangi ankento una ye nkumbu Jocelyn. Nleke andi ankento wafwila muna sumbula. Mpangi Jocelyn wavova vo: “Ngonde zayingi yakala ye ntantu ye lukendalalu.” Kansi, vava babakula e diambu dina mpangi Jocelyn kanuananga diau, mpangi mosi yo nkaz’andi babokelesa mpangi Jocelyn kuna nzo au ye banwunikina yo kuyisia vana fulu kiandi. Bakadila yandi kuna zola ye banzayisa vo mfunu kena kuna kwa Yave. Mpangi Jocelyn wavova vo: “Yadimbula kikilu e vuvu, yakimwenanga nze mono yanuanga e nkaki muna mavuku ma kalunga muna fuku. Kansi,Yave wasadila akazi awaya muna kumvuluza. Muna lusadisu lwau, yavutukila kala ye kiese kia sadila Yave.” Yeto mpe tulenda kasakesa ampangi muna toma kubawinikinanga ekolo bevovanga muna songa e ntokani zau. Tufwete kubavananga lufiaulwisu bavuidi o mfunu ye kani dia kubasadisa mu lembi vutuka manima muna salu kia Yave.—Roma 12:15.
SADISA AKAKA BABAKULA E BIBILA
9. Nkia diambu diampasi bawanana diau alongoki a Yesu? Aweyi Yesu kabasadisila?
9 Alongoki a Yesu bakwikilanga muna Diambu dia Nzambi ye bavanganga e ngolo muna lemvokela Yave. (Yoa. 17:6) Kana una vo i wau, ke babakula ko e kuma Yesu kavondelwa yo badikilwa se kimpumbulu. Yesu wazaya wo vo alongoki bakala ye lukwikilu ye bazolanga Yave, kansi Yesu wazaya wo mpe vo lusadisu bavuanga o mfunu muna toma bakula e Sono. (Luka 9:44, 45; Yoa. 20:9) Muna kuma kiaki, wabasadisa mu toma bakula e nsasa ya mana batanga. Tala e mpila kavangila wo vava kamoneka kwa alongoki andi wole ana bayendanga kuna Emau.
10. Aweyi Yesu kasadisila alongoki andi babakula vo yandi i Masia kikilu? (Luka 24:18-27)
10 Tanga Luka 24:18-27. Kuna lubantiku Yesu kayisunzula ko. Kansi, wavanga yuvu kwa alongoki. Ekuma? Nanga wavanga wo muna kubavana e lau dia vova mana bayindulanga. I diau mpe bavanga. Bavova vo edi bayindulanga Yesu wadi kituka Ntinu a Isaele yo vevola Ayuda muna lubangamu lwa esi Roma. Yesu wabayambula vo bavova mawonso bayindulanga. I bosi, Yesu wasadila e sono muna kubasadisa babakula vo ungunza wayingi walungana kala. b I bosi muna fuku wauna wawanana ye alongoki ankaka, wabasasila mpe e nsasa ungunza wauna. (Luka 24:33-48) Adieyi tulenda longoka muna nona kiaki?
11-12. (a) Adieyi tulenda longoka muna mpila ina Yesu kalongelanga e ludi kia Bibila? (Tala mpe mafoto.) (b) O mpangi ona walongoka e Bibila yo Nortey, aweyi kansadisila?
11 Aweyi tulenda tanginina Yesu? Vava olongokanga e Bibila yo muntu, vanga yuvu muna kunsadisa mu vova mana keyindulanga. (Nga. 20:5) I bosi vava obakula mana keyindulanga, songa una kalenda sololwela sono ya Bibila ikunsadisa muna diambu diodio. Vana fulu dia kunzayisa dina kafwete vanga, unsonga una kalenda sadila e Bibila mu zaya dina kevanga. Tala e nona kia mpangi mosi a yakala kuna Gana una ye nkumbu Nortey.
12 Vava Nortey kakala ye mvu 16, wayantika longoka e Bibila. E yitu yandi ke bayangalala ko. Adieyi kavanga mu kwamanana longoka? O mpangi ona walongokanga yandi e Bibila wantangila Matai kapu kia 10 ye wavova vo konso muntu okituka Nkristu akieleka, bangikwa kebangikwa. Nortey wavova vo: “Vava yayantika bangikwa, yakala ye ziku vo yasolola e ludi.” O mpangi ona wanlonganga e Bibila wansadisa muna badika mana masonama muna Matai 10:16. Diavavanga vo Nortey katoma kuyikeba muna konso diambu dilenda twasa e ntantani kuna kwa esi nzo andi yo kala ye luzitu ekolo kemokenenanga oma ma Bibila ye esi nzo andi. Kuna nim’a luvubu lwandi, wazola sala se mviti a nzila, kansi o se diandi wazola vo katanga sikola zanda. Mu nkumbu wau mpe, o mpangi ona walongokanga yandi e Bibila kanzayisa ko dina kafwete vanga. Kansi, wavanga yuvu mu sadisa mpangi Nortey kayindula e nkanikinu mia Bibila kalenda sadila yo baka nzengo yandi kibeni. Mpangi Nortey wabaka nzengo za kota mu salu kia ntangwa ke ntangwa. O se diandi kayangalala ko ye wanyinga muna nzo. Adieyi mpangi Nortey kavova? Wavova vo: “Kina ye lukatikisu ko vo nzengo zambote yabaka.” Vava tukasakesanga akaka babadika mana Bibila kivovanga, tukubasadisanga mu kumika lukwikilu lwau yo kwamanana sadila Yave.—Efe. 3:16-19.
Tanginina Yesu muna sadisanga akaka batoma bakula e Sono (Tala e tini kia 11) e
LONGA MPANGI ZAMAKALA BAKITUKA SE ‘TUKAU TWA WANTU’
13. Adieyi Yesu kavanga kimana e salu kia umbangi kiakwamanana? (Efeso 4:8)
13 Vava kakala ova ntoto, Yesu wavanga mawonso kalombwa kwa Se diandi. (Yoa. 17:4) Kansi Yesu kakala ko nze mpila wantu ana beyindulanga vo: ‘Avo zolele vo e diambu diatoma vangama, vanga dio ngeye kibeni.’ Nswaswani yo wantu beyindulanga e mpila yayi, muna mvu tatu kasala e salu kiandi, Yesu walonga akaka. Wabundanga alongoki andi e vuvu, wabavana e kiyekwa kia samuna e nsangu zambote yo lunga-lunga mameme mantalu ma Yave. Akaka muna alongoki andi bayantika tambula e yiyekwa yampwena. Nanga batambula e yiyekwa yayi vitila balungisa e kimbuta kia mvu 30. (Tanga Efeso 4:8.) Kansi, aweyi Yesu kasadila e lumbu 40 yansuka ya zingu kiandi ova ntoto muna sadisa wantu awaya bakiyekola, akwa kwikizi yo vema mu kituka se ‘tukau twa wantu’?—Tala e nota de estudo muna Efeso 4:8.
14. Aweyi Yesu kasadisila alongoki andi banungunuka muna kimwanda muna lumbu 40 yansuka kakala ova ntoto? (Tala mpe fwaniswa.)
14 Yesu wavana malongi matoma kiá kwa alongoki andi, kansi wavangila wo kuna zola. Muna bonga e nona, vava kamona vo akaka muna yau fu kia lukatikisu bakala kiau, wabavana longi dia sikididi. (Luka 24:25-27; Yoa. 20:27) Yesu wabavovesa mpe vo basianga e salu kia lunga-lunga nkangu a Yave va fulu kiantete, ke mu mavua ko. (Yoa. 21:15) Wabasungamesa diaka o mfunu walembi kuyitezanesa ye akaka mu mana bevanganga muna salu kia Yave. (Yoa. 21:20-22) Vana ntandu, Yesu wasingika e ngindu zabendomoka bakala zau mu kuma kia Kintinu kia Nzambi ye wabasadisa mu sia e sungididi muna salu kia samuna e nsangu zambote. (Mav. 1:6-8) Adieyi akuluntu balenda longoka muna diambu diadi?
Tanginina Yesu muna sadisanga mpangi zamakala bayifwanisa mu tambula yiyekwa (Tala e tini kia 14)
15-16. (a) Mu nkia mpila akuluntu balenda tanginina Yesu? (b) Nkia nluta katambula o Patrick muna longi kavewa?
15 Aweyi akuluntu balenda tanginina Yesu? Akuluntu bafwete longanga mpangi zamakala muna lunga-lunga yaka salu muna nkutakani, kana nkutu aleke. c Kansi, akuluntu ke bafwete vingila ko vo ampangi ana belonganga bakala se wantu alunga. Bafwete longanga aleke kuna zola ye ngemba, kadi ediadi dikubasadisa mu kala alembami, bafwana bundwa e vuvu yo kala bakubama muna sadisa akaka.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pet. 5:5.
16 Tala una mpangi mosi una ye nkumbu Patrick kavuila e nluta muna longi kavewa. Vava kakala nleke, wasadilanga e mvovo mia lutiangu ye kakalanga nkwa ngemba ko, kana nkutu kuna kwa mpangi zamakento. I bosi, nkuluntu mosi wabakula vo Patrick nsobani kafwana vanga ye wamvana longi diasikididi, kansi wavangila wo kuna zola. Patrick wavova vo: “Diambote kikilu wau kavanga wo. Nkumbu miayingi yatoma kendalalanga vava yamonanga akaka batambulanga e yiyekwa ina yavavanga. Kansi, e longi dina yavewa kwa nkuluntu, diansadisa mu sianga e sungididi kia sadila ampangi kuna lulembamu lwawonso ke mu vava malau ma salu ko muna nkutakani.” Nkia nluta diatwasa? Patrick watumbikwa se nkuluntu vava kakala ye kimbuta kia mvu 23.—Nga. 27:9.
17. Aweyi Yesu kasongela vo wabundanga alongoki andi e vuvu?
17 Yesu kavana kaka kiyekwa kia samuna e nsangu zambote ko kwa alongoki andi kansi, wabavana mpe e kiyekwa kia longa e Diambu dia Nzambi. (Mat. 28:20) Nanga alongoki bayindulanga vo ke belenda lungisa kiyekwa kiaki ko. Kansi Yesu kakala yo lukatikisu ko muna lendo kiau, wazaya wo vo lenda belenda kio lungisa. Muna kuma kia ziku kina kakala kiau, wabavovesa vo: “Wauna o Se kantumina, omono mpe inutumini.”—Yoa. 20:21.
18. Aweyi akuluntu balenda tanginina Yesu?
18 Aweyi akuluntu balenda tanginina Yesu? Akuluntu azikuka bazeye o mfunu wa vana yiyekwa kwa awana belonganga. (Fili. 2:19-22) Kasikil’owu, akuluntu balenda vana kiyekwa kia velelesa yo lunga-lunga Seka dia Kintinu kwa aleke. Avo akuluntu bavene e salu kwa mpangi mosi, bafwete kunlonga, i bosi beyambula vo mpangi kasala e salu kiokio. Mpangi mosi una ye nkumbu Mateus ona watumbikilu se nkuluntu ke kolo ko, wavova vo e diambu diatoma kunsadisa i mpila ina kalongelwa kwa akuluntu yo kumbunda e vuvu vo olungisa e kiyekwa kiandi yandi mosi. Wavova vo: “Vava yavanganga e mpilakanu, akuluntu bansadisanga yo kunsonga una ndenda kio tomesena muna lumbu ilanda.” d
19. Nkia kani tufwete kala diau?
19 Yesu wasadila e lumbu 40 yansuka ya zingu kiandi ova ntoto, muna kasakesa yo longa akaka. O yeto mpe tuzolele kala ye kani dia tanginina mbandu a Yesu una ufwene. (1 Pet. 2:21) Yandi kibeni Yesu okutusadisa muna wo vanga, kadi wasia nsilu vo: “Ngina yeno e lumbu yawonso yakuna mbaninu a tandu.”—Mat. 28:20.
NKUNGA WA 15 Kembelela Mwan’antete a Yave!
a O nkand’a Matai, Maku, Luka yo Yoane ye nkanda miankaka mia Bibila, miyikanga e lumbu ina Yesu ona wafulwa kamoneka kwa wantu akaka, nze kwa Maria Mandala (Yoa. 20:11-18); kwa akento akaka (Mat. 28:8-10; Luka 24:8-11); kwa alongoki 2 (Luka 24:13-15); kwa Petelo (Luka 24:34); kwa antumwa, kansi Toma kakala ko (Yoa. 20:19-24); kwa antumwa kumosi yo Toma (Yoa. 20:26); kwa alongoki 7 (Yoa. 21:1, 2); kwa vioka 500 za alongoki (Mat. 28:16; 1 Kor. 15:6); kwa Yakobo wa mpangi andi (1 Kor. 15:7); kwa ntumwa zawonso (Mav. 1:4) ye kwa antumwa ana bakala lukufi ye mbanza Betania. (Luka 24:50-52) E Bibila ke kiyikanga ko e ntangwa zawonso zina Yesu kamoneka kwa alongoki andi.—Yoa. 21:25.
b Muna mona e ndandani ya ungunza uvovelanga Masia, tala e longi, “Nga Ungunza wa Bibila Usonganga vo Yesu i Masia?” muna jw.org.
c Akuluntu akaka bena vo matoko balenda tumbwikwa se akengi a zunga kana nkutu vo bena ye kimbuta kia mvu 25 yakuna 30. Kansi, e ntete bafwete kala akuluntu azikuka.
d Muna zaya diaka tuludiku twankaka twa mpila ya sadisila mpangi za matoko kimana bayifwanisa muna tambula yiyekwa, tala Eyingidilu dia Agositu, 2018 luk. lwa 14-15, tini kia 15-17 ye Eyingidilu dia 15 kia Abidi, 2015 luk. lwa 3-13.
e MAFOTO: Vava nlongoki a Bibila kabakwidi dina Bibila kilonganga, obakidi e nzengo za veta e lekwa ya nkizi a Natale.
