O Zizidila e Mpasi Diasiamisa Vuvu Kieto Muna Yave

Lusansu lwa Ada Dello Stritto

Mbanisi soneka e sono kia lumbu muna nkand’ame wa sonekena. Mvu 36 se ngina, kansi muna soneka e mvovo miami miakete ola zole mpangidi. Ekuma? Yambula ngudi ame kanuzayisa.​—⁠Joel

MONO ye nkaz’ame twavubwa nze Mbangi za Yave muna mvu wa 1968. Vava twawuta wana wole bakala ye vimpi wambote, David ye Marc, twawuta diaka mwan’eto wetatu, Joel. Kalungisa ngonde vwa ko vava kawutuka muna mvu wa 1973 kuna lupitalu lwa mbanza Binche, kuna Bélgica, tezo kia kilometa 60 ye sude ya mbanza Bruxelas. Kilo kimosi kaka ye ndambu kawutuka kiau. Vava yavaika kuna lupitalu, diavava vo Joel kasala kimana kavonga fiakete.

Vioka tumingu twayingi, vava twamona vo ke vasoba diambu ko, nkaz’ame Luigi yo mono twanata mwana kwa dotolo diwukanga wan’akete. Vava kamana fimpa Joel, dotolo wavova vo: “Diankenda mu kunuzayisa vo, Joel kena ye vimpi wambote ko nze i mpangi zandi.” Twakala na pí, lembi vova konso diambu. Muna kolo kiaki, yabakula vo mwan’eto kimbevo kiampasi kakala kiau. I bosi dotolo wavaika yo nkaz’ame kuna mbazi yo kumvovesa vo: “O mwan’eno kimbevo kia trissomia 21 kena kiau,” eki kizayakene mpe mu nkumbu a Síndrome de Down.

Wau vo twakendalala mu kuma kia dina kavova o dotolo, twavava dotolo diakaka. Watoma fimpa Joel, tezo kia ola mosi yo lembi vova konso diambu. Kuna kwa mono ye Luigi, ola mosi yayi yamoneka nze mvu. I bosi, dotolo watutala yo vova vo: “O mwan’eno lusadisu lweno kikilu kevwa o mfunu.” Ye nkenda zawonso wakudikila vo: “Kansi Joel wambote kekala kadi mase mandi betoma kunzolanga.” Yabaka Joel yo kunata kuna nzo. Muna kolo kiaki kimbuta kia tumingu nana kakala.

Tukutakanu tw’Akristu ye Salu kia Umbangi Kiatukumika

Lufimpu lwakaka lwasonga vo Joel kimbevo kia ntima ye kia visi mpe kakala kiau. Wau vo ntim’andi wanene wakala, ke diakalanga diampasi ko mu sambukila yimbevo. Ke kolo kiayingi ko, vava kalungisa ngonde ya, Joel wasambukila kimbevo kia ntulu yo vutuka kuna lupitalu, yo siwa va fulu kia yandi kaka. Diampasi diakala kwa yeto mu mona  vava kanwananga ye kimbevo. Twakalanga ye luzolo lwa kunsimba muna moko yo kunwondelela, kansi ke twayambulwa ko vo twansimba mu tumingu kumi. Mono ye Luigi ke twakala diaka ye dina tulenda vanga ko, nanga tala kaka, simbana yo samba.

Muna kolo kiaki kiampasi, twakwamanana kwenda mu tukutakanu kumosi ye David yo Marc, mosi wakala ye kimbuta kia mvu 6, wakaka mvu 3. O kala mun’Eseka dia Kintinu dia lufiaulwisu diakala kwa yeto, kadi diakala nze yeto tusimbilu kwa Yave muna moko. Ekolo twakalanga mo, twazungwa kwa mpangi zeto z’Akristu, yo mona vo kwa Yave twayekekanga ezitu dieto yo kala ye luvuvamu lwa ntima. (Nku. 55:​22) Kana nkutu ana bawukanga Joel bamona una tukutakanu tw’Akristu twatusadisila mu kala ye ngindu zasikila.

Muna kolo kiaki, yalombanga mpe nkuma kwa Yave mu kwenda mu salu kia umbangi. Vana fulu kia dilanga kuna nzo, yazolanga mokena ye wantu yo kubavovesa una e vuvu kiame muna nsilu mia Nzambi mia nza yakondwa mayela kiankumikinanga. Konso ntangwa yakalanga muna salu kia umbangi, yamonanga vo Yave wavananga e mvutu za sambu yame.

“Diambu Diesivi Kikilu!”

Ekwe kiese twakala kiau muna lumbu kina Joel kavaikiswa kuna lupitalu yo kwenda yandi kuna nzo! Kansi muna lumbu kialanda e kiese kieto kiakituka se ntantu. E kimbevo kia Joel kiasaka, twavutuka diaka kuna lupitalu mu nzaki zawonso. Vava bamfimpa, madotolo batuvovesa vo: “Joel ngonde sambanu kaka za zingu kasidi zau.” Vioka ngonde zole, vava kalungisa kimbuta kia ngonde nana, dina bavova madotolo mu kuma kia Joel diamoneka vo dialudi, kadi e kimbevo kiandi kiawokela. Dotolo wafonga vana twakala yo kutuvovesa vo: “Diankenda kadi, ka tuna diaka ye dina tulenda vanga mu kuma kiandi ko.” I bosi wakudikila vo: “Muna tezo kiaki se kena, Yave kaka olenda kunsadisa.”

Yavutuka kuna suku diakala Joel muna lupitalu. Kana una vo wakendalala yakala yo yoya muna nitu, yasia ngolo za kala vana ndambu andi. Mpangi zayingi z’akento bakalanga yame entwadi ekolo Luigi kalunga-lunganga wan’eto wole. Lumingu lumosi lwavioka. I bosi, Joel wabakama kimbevo kia ntima. Awana bawukanga bayiza mu nzaki zawonso mun’esuku, kansi ke balenda vanga diambu ko muna kunsadisa. Vava vavioka miniti miakete, mosi muna yau wavova ye nkenda zawonso vo: “Joel ofwidi . . . ” Yayantika dila yo vaika mun’esuku. Yazola samba kwa Yave, kansi kiamona mvovo ko mina ndenda sadila mu songa e ntantu zame. Vioka miniti 15, nsadi mosi wambokela yo vova vo: “Joel wakinu fulumuna!” Wansimba muna koko yo vova vo: “Wiza wamona ngeye kibeni.” Vava yalwaka vana vakala Joel, o ntim’andi wayantika diaka sala. E nsangu zamwangana mu nzaki. Ndonga muna asadi ye madotolo bayiza kuntala bavova vo: “Diambu diesivi kikilu!”

Muna Kimbuta kia Mvu Nya, Wayantika Diata

Muna mvu miantete mia zingu kia Joel, nkumbu miayingi madotolo batuvovesanga vo: “Joel kafwete toma zolwa.” Wau  vo mono ye Luigi twamona una Yave katusongela zola vava Joel kawutuka, twazola mpe songa o zola kwaku kwa mwan’eto muna kunlunga-lunga. Malau mayingi twakala mau mu vanga wo, kadi lusadisu lweto kavwanga o mfunu muna mawonso.

Muna mvu nsambwadi miantete mia zingu kia Joel, mambu mayingi mavangama. Tuka ngonde ya Oktoba yakuna Malusu, wabakama yimbevo yayingi, yo vava kwenda ye vutuka ku lupitalu. Muna kolo kiokio, yasianga mpe sungididi kwa wan’eto David yo Marc. Muna kuma kiaki, bayivana mu sadisa Joel mu nungunuka. Ediadi diatwasa nluta mina ke twayindulanga ko. Kasikil’owu, madotolo mayingi batuvovesanga vo Joel ke lenda diata ko. Kansi, lumbu kimosi vava Joel kakala ye kimbuta kia mvu nya, mwan’eto Marc wamvovesa vo: “Wiza Joel, songa kwa Mama vo olenda wo vanga.” Vana vau, Joel wayantika diata. Twatoma yangalala yo samba yeto awonso muna nzo mu vutula matondo kwa Yave. Muna lumbu yakaka, kana nkutu vo Joel diambu diakete kalendele o vanga, twansanisinanga ye kiese kiawonso.

O Longa Joel Oma ma Nzambi Tuka Muna Kinsedia, Diatwasa Nluta

Vava dialendakananga, twanatanga Joel kuna lukutakanu kun’Eseka dia Kintinu. Muna kuntanina kalembi sambukila kimbevo, twansianga mun’ekalu dinatinwanga wan’akete yo fuka dio nlele wampembe wamwesanga. Elo, kana nkutu kuna nsi a fukwa kiaki, wayangalalanga kala muna nkutakani.

Ampangi zeto Akristu batukumikanga yo kutusonga o zola ye kutuvana lusadisu twavwanga o mfunu. Mpangi mosi wa yakala watusungamesanga e mvovo mia Yesaya 59:1: “Tala, o koko kwa Yave ke kukufamene ko, ke kwavuluza; ngatu kutu kwandi kwazita, ke kwawa.” E mvovo miami mia lufiaulwisu miatusadisa mu bunda Yave e vuvu.

Ekolo Joel kanungunukanga e ntela, twankasakesanga kakala y’etima dia sadila Yave muna zingu kiandi. Nkumbu miayingi twavovesanga Joel oma ma Yave muna mpila ina kalenda wokesela zola muna S’andi ezulu. Twalomba kwa Yave kasambula e ngolo twavanganga kimana zatwasa nluta miambote muna longa mambu ma Nzambi.

Vava kakituka se toko, twayangalalanga mona vo Joel wazolanga longa e ludi kia Nkand’a Nzambi kw’akaka. Ekolo kiasasukanga e mputa za lupasu kavangwa muna kimbuta kia mvu 14, yatoma yangalala vava Joel kanyuvula vo: “Mama, nga ndenda vana dotolo e nkanda Zinga Yakwele Mvu?” Mvu miakete kaka miavioka, diavava vo Joel kapasulwa diaka. Edi twabanza vo ke vuluka diaka ko. Una kapaswilu ko, wavana dotolo e nkanda twasoneka yo yandi. O nkanda wau wasonga e kuma kabakila nzengo zalembi vutulwa menga. Dotolo wayuvula Joel: “Nga ngeye mpe otondele e nzengo zazi?” Kuna ziku kiawonso Joel wavutula vo: “Ingeta e Dotolo.” Twayangalala wau vo mwan’eto  wabundang’e vuvu muna Mvangi andi yo bak’e nzengo za kunyangidika. Asadi kuna lupitalu batoma kutusadisanga. Twavutulanga kikilu matondo.

Joel Wanungunuka Muna Mwanda

Muna kimbuta kia mvu 17, Joel wakiyekola kwa Nzambi yo vubwa muna maza. Ke tusinga vilakana lumbu kiaki ko. O mona lunungunuku lwandi lwa mwanda kiese dikutuvananga. Tuka ntangwa yayina, o zola kwandi muna Yave yo vema muna ludi ke kukulukanga ko. Muna kuma kiaki, konso muntu kewanananga yandi, Joel ozolanga vova vo: “E ludi i moyo ame!”

Kuna mfoko a kileke kiandi, Joel wazaya tanga ye soneka. Ngolo zayingi diavava. Kana nkutu soneka mvovo miakete diampasi kikilu diakala. Tuka wauna, oyantikanga konso lumbu mu fimpa e sono muna finkanda Fimpanga e Sono Lumbu Yawonso. I bosi, osonekanga e sono yayi muna nkand’andi wa soneka mambu, yo lunda yo yamu unu.

Muna lumbu ya lukutakanu, Joel ozolanga vo twalwaka mu ola yambote mun’Eseka dia Kintinu, mu kayisa awonso bekotanga mun’eseka. Muna lukutakanu, okalanga ye kiese kia vana e nkomena yo vanga e nsongesela. Osadisanga mpe mu vana microfone kw’ampangi yo sala e salu yakaka. Konso lumingu, kele vo una yo vimpi wambote, tukwendanga kumosi mu salu kia umbangi. Muna mvu wa 2007 twawa luzayisu muna nkutakani vo Joel otumbilu se selo kia salu. Twavaika mansanga ma kiese muna meso. Ekwe mpila katusambulwila o Yave!

Tumonanga una Yave Kekutusadisilanga

Muna mvu wa 1999 twanwana diaka ye ntota zakaka. Ekalu dieto diatutwa kw’ekalu diakaka, Luigi wavanguka kikilu. Kulu kumosi kwazengwa yo pasulwa e nima. Wau vo twabundang’ e vuvu kwa Yave, watuvana nkuma twavwa o mfunu. (Fili. 4:​13) Kana una vo Luigi wakinu mbevo, tusianga sungididi muna dina tulenda vanga. Wau vo ke lendanga diaka kwenda ku salu ko, okalanga ye ntangwa yayingi mu lunga-lunga Joel. Ediadi dikunsadisanga mu kivana muna mambu ma mwanda. Luigi olendanga mpe lungisa nsatu zeto za mwanda ye za nkutakani, wau vo wakinu sala nze mfidi a buka ki’akuluntu.

Muna kuma kia mpasi zatubwila, ntangwa yayingi tuviokesanga vamosi nze esi nzo. Ekolo mvu miviokanga, tulongokanga zaya e tezo yo venga fu kia yindula dina ka tulendi vanga ko. Vava tumonanga e ntantu, tusonganga zo kwa Yave muna sambu. Diankenda kikilu vo, vava wan’eto David ye Marc bakituka se mbuta yo vaika mu nzo, malembe-malembe bayambula sadila Yave. Tuna ye vuvu vo besinga vutuka kwa Yave.​—⁠Luka 15:​17-24.

Muna mvu miayingi, twamona lusadisu lwa Yave yo longoka vo diambote mu bunda e vuvu kwa Yave muna mpasi zawonso tuwanananga zau. E mvovo mia Yesaya 41:13 miakituka nze mieto: “Mono Yave wa Nzambi aku nsimba koko kwaku kwalunene, yo kuvovesa vo, kumoni wonga ko; ikusadisa.” Dia lufiaulwisu kikilu mu zaya vo Yave osimbidi e moko meto. Kieleka, tulenda vova ye ziku kiawonso vo, o zizidila e mpasi diasiamisa e vuvu kieto muna Yave wa S’eto ezulu.

[Foto ina muna lukaya lwa 17]

Joel yo Ada wa ngudi andi

[Foto ina muna lukaya lwa 18]

Ada, Joel yo Luigi

[Foto ina muna lukaya lwa 19]

Joel ozolanga kayisa ampangi mun’Eseka dia Kintinu