Nsabi za Zingu kia nzo Yakiese

Mokena Y’aleke

“Ke diakalanga diampasi ko mu mokena yo mwan’ame, kansi, wau kena ye kimbuta kia mvu 16, se diampasi kwa mono ye kwa s’andi mu zaya dina keyindulanga. Okuyibindikilanga muna suku yo lembi mokena yeto.” U kavova MIRIAM wa mwisi MÉXICO.

“Vakala ye ntangwa o wan’ame bawanga mawonso yavovanga. Kansi wau batulukidi, beyindulanga vo kilendi kubabakula ko.” U kavova SCOTT wa mwisi AUSTRÁLIA.

KELE vo aleke osansanga, nanga omonanga mpe mpasi zimonanga mase mama. Kuna lubantiku, omokena yo mwan’aku diambu diakiese diakala. Kansi, owau diakituka se diampasi. Angela, ngudi mosi wa mwisi Itália wavova vo: “Vava kakala wakete, o mwan’ame yuvu yayingi kangyuvulanga. Kansi, owau muna mokena, mono mfwete yantika e moko. Avo kivangidi wo ko, valenda vioka lumbu yayingi lembi mokena yame.”

Nze Angela, nanga lenda mona vo mwan’aku watoma mokenanga okitukidi se baba. Ngolo zawonso ovanga mu mokena yandi, kuwanga mvutu za ndá ko yovo za ngemba. Lenda yuvula mwan’aku eyakala: “Watoma nanga?” Uvutwidi mu nzaki zawonso vo, “fioti.” Olenda yuvula mwan’aku ankento: “Nkia diambu dibwidi kuna sikola?” Kondwa ngemba uvutwidi vo, “ka kubwidi diambu ko.” Kele vo oyantikidi tunta e moko ye kunlomba vo “kavova mayingi,” kuwa diaka mvovo kana umosi ko.

Dialudi vo, aleke akaka ke bekalanga ye mpasi za mokena ko. Kansi, bevovanga mambu mana ke meyangidikanga mase mau ko. Edna, ngudi mosi kuna Nigéria wavova vo: “Ntangwa zawonso nlombanga kwa mwan’ame ankento kasala konso salu, okumvutulanga vo ‘yambula kuntokanisa.’ ” Ramón ese dimosi kuna México, fu kiaki mpe kamona kwa mwan’andi eyakala una ye kimbuta kia mvu 16. Wavova vo: “Tutantananga e lumbu yawonso. Vava nlombanga vo kasala konso salu, ke kondwanga vakuba ko.”

O mokena yo nleke a mpila yayi, dilenda tokanesa mase. Nkand’a Nzambi usonganga e ziku kia diambu diadi vava uvovanga vo: ‘Vana vakondelo moko kia mbumba, tukanu tufwasukanga.’ (Ngana 15:​22) Anna, ngudi a mpumpa kuna Rússia wavova vo: Vava kibakulanga ko dina keyindulanga mwan’ame eyakala, ifunganga makasi yo kaza. O mokena yo wana musungula vava betulukanga, diambu diamfunu kikilu, kansi, ekuma wana yo mase ke belendanga mokena ko mu kolo kiaki?

Zaya Dina Dikakidilanga e Mbokena Zambote

Mayingi mevavwanga muna mokena, ke mpasi vova kaka ko. Yesu wavova vo, ‘muna ulolo wa ntima, o nua i uvovelanga.’ (Luka 6:​45) E mbokena zambote zilenda kutusadisa mu longoka diambu mu kuma ki’akaka yo sengomona kiwuntu kieto. Ediadi dilenda kala diampasi kw’aleke, kadi vava betulukanga  kana nkutu mwana wakala nkwa nzunzu, olenda kituka se nkwa nsoni yo lembi vova. Akwa ngangu bevovanga vo aleke beyindulanga vo akaka bewanga yo mona mana bevanganga. Muna kuma kiaki, bekuyivavulanga y’akaka, kana nkutu mase mau ke belendanga bakula fu kiaki ko.

Luzolo lwa kitumina i diambu diakaka disianga e nkaku mu kala ye mbokena zambote y’aleke. Ka vena mpila ina mase balenda vengela diambu diadi ko, kadi o mwana kula kaka kekula, ekolo kekulanga divava vo kavavuka mase mandi. Ediadi ka disongele ko vo mwan’aku wafwana kena mu vaika mu nzo. Kansi, i ntangwa ina mwana kevwanga kikilu lusadisu lwaku o mfunu. Mwana osonganga luzolo lwa vavuka una nkutu kakitukidi ko se mbuta. Muna songa vo mu kula bena, aleke nanga bezolanga yindula e diambu i bosi bezaisa dio kw’akaka.

Jessica wa ngudi mosi kuna México, wamona vo aleke ke belendanga sweka mbumba kw’akundi au ko. Wavova vo: “O mwan’ame ankento vava kakala dumbelele, wanzaisanga mambu mandi mawonso. Kansi owau, kw’akundi andi kezaisanga mo.” Kele vo i wau kevangang’o mwan’aku, kuyindula ko vo ubembwele. Tufimpu tusonganga vo o wana kana nkutu ke bavovele dio ko bezayanga wo vo malongi ma mase mau masundidi o mfunu ke m’akundi ko. Aweyi lenda kadila ye ziku vo nukalanga ye mbokena zambote?

Vengomona e Nkaku i Nsabi mu Kala ye Mbokena Zambote

Yindula vo ekalu onatanga mu nzila yasingama. Ke diampasi ko mu nata ekalu mu nzila ya mpila yayi. Kansi, kele vo e nzila itekamene, muna lenda kangala mu nzila yayi, fwete soba mpila ya diatisila ekalu. Diau adimosi mpe dilenda vangama kwa mwan’aku una vo nleke. Vava kakala kindende, nanga ke diakala mpasi ko mu mokena yandi. Kansi, wau kakitukidi se toko yovo ndumba e zingu kiandi kisobele, ediadi divavanga vo ngeye mpe wasoba e mpila ya mokena yandi. Ukiyuvula e yuvu eyi yilende.

▪ ‘Vava mwan’ame kevavanga mokena yame, nga ikunwunikinanga?’ Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “E diambu diavovoka muna ntangw’ifwene, nze mango mawolo muna mbangu zapalata.” (Ngana 25:​11) Nze una usonganga e sono kiaki, vaula e ntangwa mu mokena yo mwana i diambu disundidi o mfunu. Muna bong’e nona: O mvati a nsengo kalendi zabulwisa mbongo ko ngatu kulula e nsungi ya nkutika. Kafwete vingila yavana mbongo ikola. Mwan’aku w’etoko ye wa ndumba okalanga ye ntangwa ina kezolanga mokena. Kuviokisi elau diadi ko. Frances wa ngudi ampumpa kuna Austrália wavova vo: “Ntangwa zayingi, mwan’ame ankento wakotanga muna suku diame mu fuku yo mokena yame mu kolo kianda. Ke diakala diakete ko kwa mono kadi kizolanga viokesa ntangwa ya leka ko, kansi, twamokenanga mambu ma mpila mu mpila muna ntangwa yayina.”

SADILA ELONGI EDI: Kele vo mwan’aku kezolanga mokena ko, nusala kumosi. Nukangala kumosi, nuvaika mun’ekalu, nusakana kumosi yovo sala kumosi konso salu kia nzo. Mawonso mama malenda sadisa aleke mu kala ye fu kia mokena.

▪ ‘Nga ivavang’o bakula e ngindu za mwan’ame ke mu zaya kaka mana kevovanga ko?’ Muna Yobi 12:11 tutanganga vo: ‘O kutu nga ke kumika [yovo fimpa] mambu ko e? Una lulakala luzaya ntomo a madia?’ Diau adimosi mpe, ofwete fimpanga mana bevovanga wan’aku. Ntangwa zayingi, aleke mambu besakisanga. Kasikil’owu, mwan’aku lenda kuvovesa vo: “Ntangwa zawonso okumbadikilanga nze mwan’akete” yovo “ongeye kukungwilanga nkutu ko. Vana fulu kia yindula kaka dina kavovese mwan’aku, “ntangwa zawonso” ye kukungwilanga “nkutu” ko, zaya dio vo ke wau ko kazolele vova. Dialudi vo, vava mwan’aku kekuvovesanga vo “ntangwa zawonso okumbadikilanga nze mwan’akete,” edi  kazolele vova: “Kukumbundanga vuvu ko,” vava kevovanga vo “kukungwilanga nkutu ko,” edi kazolele vova, “nzolele kusonga e ngindu zame.” Vavanga bakula e ngindu za mwana ke mu mana kevovanga kaka ko.

SADILA ELONGI EDI: Vava mwan’aku kekuvutulanga matingu, umvovesa diambu nze edi: “Mbakwidi vo ngindu zaku za tokana zina, nzolele wá din’ozolele vova. Unzayisa, ekuma oyindulanga vo ikubadikilanga nze mwan’akete.” I bosi, tamb’o matu, kuzengi mvovo miandi ko.

▪ ‘Nga ikitulanga e moko yo mwan’ame se diambu diampasi lembi wo zaya?’

Muna Nkand’a Nzambi tutanganga vo: “Mbongo a nsongi, ikunìnu muna ungudi mun’awana bevangang’o ungudi.” (Yakobo 3:​18) Muna mvovo ye mavangu maku, ‘vang’o ungudi’ kimana mwan’aku kakala ye luzolo lwa mokena. Sungamena vo ngeye i ntanini a mwan’aku. Muna kuma kiaki, vava omokenanga yo mwan’aku, kuvovi ko nze nge zolele zonza yandi, kansi ozolele kunsadisa. Ahn w’ese dimosi kuna Coréia wavova vo: “Mase ma ngangu ke bafwete vova mvovo nze miami ko: ‘Nkia ntangwa okola?’ yovo ‘nkumbu kwa ivovese kala e diambu diadi?’” Ahn wavova mpe: “Vava yasadilanga e mvovo miami yamona vo wan’ame makasi bafunganga; ka mu mpila yavovelanga kaka ko, kansi ye mana mpe yavovanga.”

SADILA ELONGI EDI: Kele vo mwan’aku kezolanga kuvutula ko vava okunyuvulanga, teza vanga edi. Kasikil’owu, vana fulu kia yuvula mwan’aku ankento una kanangini, lenda kumvovesa una nunangini oyeno yo vingila vo yandi mpe kazaisa una kanangini. Muna zaya mpe una keyindulanga mwan’aku mu kuma kia diambu kingandi, unyuvula e kiuvu kilenda sikamesa e ngindu zandi. Unyuvula una akundi andi balenda badikila e diambu diadi. I bosi, unyuvula kana nki’elongi kalenda vana kw’akundi andi muna diambu diadi.

Dilendakana kwandi dia mokena y’aleke. Mokenanga yo wan’aku mun’owu wa nsatu zau. Lomba luludiku kwa mase betoma mokenanga yo wan’au. (Ngana 11:​14) Vava omokenanga yo wan’aku, “wa-wa-wa; o vova, malembe; o makasi, malembe.” (Yakobo 1:​19) Vana ntandu, kuyoyi ko mu ngolo ovanganga za sansa wan’aku “muna ndonga yo lusansu lua Mfumu.”​—⁠Efeso 6:⁠4.

UKIYUVULA . . .

▪ Nkia nswaswani imonanga kwa mw’aname tuka kakitukila se toko yovo ntumba?

▪ Aweyi ndenda tomesena e mbokena zame?

[Babu kina muna lukaya lwa 20]

Mvovo mia Mase

“Mwan’ame otoma mokenanga vava tukalanga y’akaka. I bosi, vava tusalanga yeto kaka, ivutukilanga e moko kiakina yo yandi.” U kavova ANGELA wa mwisi ITÁLIA.

“Ntangwa zawonso tusanisinanga wan’eto yo kubavovesa vo tukubazolanga, e mvovo miami mikubafilanga mu zola mokena yeto.” U kavova DONIZETE wa mwisi BRASIL.

“Imokenanga yo wana bena vo s’ambuta, ana basansilwa mu nsiku mia Nzambi yo kubayuvula adieyi bayindulanga vava bakala aleke ye aweyi mase mau babasadisila. Ediadi diansadisa kikilu.” U kavova DAWN wa mwisi GRÃ-BRETANHA.