Tala mambu

Tala ntu mia mambu

Nga Nsiku Nzambi Kavana kwa Isaele Wansongi?

Nga Nsiku Nzambi Kavana kwa Isaele Wansongi?

MUNA mvu miavioka, afundisi a mbazi a nkanu a nsi mosi kuna zunga kia América, batambulwila e ngielele bavanga vava bafundisa akala wole yo kubavana tumbu kia lufwa lembi kala ye ziku vo muntu bavonda. Vava e ngielele yayi yazayakana, awana betaninanga wantu (Advogados) bavanga mawonso muna kûla mosi muna awana bavewa e tumbu kia lufwa. Kansi, o mosi ke balenda kunkûla ko kadi wavondwa kala.

Wau vo unsongi ulenda bendomonwa, Nkand’a Nzambi uvovanga vo: ‘Edi diansongi-nsongi landa dio.’ (Nsiku 16:20) Vava afundisi belemvokelanga nkanikinu wau, nluta ditwasanga kwa wantu. O Nsiku kavana Nzambi kwa nkangu a Isaele wabasadisa mu fundisila muna unsongi yo lembi sia mpambula. Yambula twafimpa Nsiku wau mu zaya kana vo “ngyenda zawonso za [Nzambi] zansongi.”—Nsiku 32:4.

AFUNDISI A ‘NGANGU, ALUNGALADI YE AZIKUKA’

Wantu beyangalalanga vava befundiswanga kwa afundisi azikuka ye ansongi. O Nsiku una Nzambi kavana kwa nkangu a Isaele, wazitisanga afundisi ana basonganga fu yayi. Muna nkangalu au muna makanga, Mose wavoveswa vo kavava akwa “ngangu muna nkangu awonso ana bevuminanga Nzambi, akwa ziku ana besaulanga mbaku alembi songa” kimana bakala se afundisi. (Luvaiku 18:21, 22) Vioka mvu 40, Mose wayika o mfunu wakala ye afundisi a “ngangu yo umbakuzi” muna fundisa nkangu.—Nsiku 1:13-17.

Vioka mvu miayingi, Ntinu Yosafate * a Yuda wakanikina afundisi vo: “Nuyindul’edi nuvanga: kadi e mfundis’eno ke ya muntu ko, ya Yave kaka; yandi una yeno muna nzengo. Watu nuyambula vumi wa Yave wakal’omo yeno; nukala yo vanga wo: Kadi ke vena vilwa yo Yave wa Nzambi eto ko, yovo mandangi, ngatu tambula mbabu.” (2 Tusansu 19:6, 7) Muna mvovo miami, o ntinu wasungamesa afundisi vo avo basidi mpambula yovo songa fu kia loko muna nzengo babakanga, Nzambi wadi kubatumba muna mpasi zakondwa kuma badi twasila akaka.

Vava afundisi a Isaele balemvokelanga nsiku miami, nkangu wavuanga nluta yo taninwa. Kansi, Nsiku a Nzambi wakala mpe ye nkanikinu miasadisanga afundisi mu baka nzengo zambote kana nkutu muna mambu mampasi. Tala miakaka muna nkanikinu miami.

NKANIKINU MIASADISANGA MU BAKA NZENGO ZAMBOTE

Kana una vo ana basolwanga mu kala afundisi akwa ngangu bakala, diavavanga vo balembi fundisila muna umbakuzi ye ngangu za yau kibeni. Yave wabavana tuludiku muna baka nzengo zambote. Tala tuludiku twakaka twavewa kwa afundisi a Isaele.

Toma fimpulula e diambu. Nzambi wasadila Mose muna ludika afundisi a Isaele vo: “Nuwa  mfundu mia mpangi zeno, nuzenga nzengo zansongi.” (Nsiku 1:16) Muna baka e nzengo za nsuka, diavavanga vo afundisi bazaya mambu mawonso mabwidi. Muna kuma kiaki, Nzambi wakanikina afundisi vo: ‘Bayuvula yo sata yo fimpa.’ Muna baka nzengo, diavavanga vo afundisi bakala ye ziku vo diambu babakidi nzengo “dialudi.”—Nsiku 13:14; 17:4.

Teka wá ana betá kimbangi. E kimbangi kia wantu mfunu kiakala muna mfundu. Nsiku a Nzambi wavovanga vo: “Mbangi mosi ke itelamèna muntu muna konso bi ko, yovo muna konso sumu dina kasumuka: Muna nu’a mbangi zole yovo muna nu’a mbangi tatu i disikidisilwa diambu.” (Nsiku 19:15) Nsiku a Nzambi wavovanga mu kuma kia mbangi vo: ‘Kumwanganisi nsangu zaluvunu ko, kusia koko kwaku kumosi yo kimpumbulu ko mu kala mbangi a luvunu.’—Luvaiku 23:1.

Ana betá kimbangi bafwete vova ludi. Ana batanga kimbangi kia luvunu tumbu kiangolo bavewanga. Nkand’a Nzambi uvovanga vo: “Afundisi bafimpa-fimpa: E mbangi ovo mbangi a luvunu, osididi mpangi andi o umbangi waluvunu; ozevo numvanga una kakanini o vanga kwa mpangi andi: I nsukisa osukisa bi vovo nwina.” (Nsiku 19:18, 19) Ndiona wavunanga muna tambula e vwa dia nkwandi, batambulanga e vwa diandi. Vava muntu katanga kimbangi kia luvunu kimana o nkwandi kafwa, muntu ndioyo wavondwanga vana fulu kia muntu katelele kimbangi kialuvunu. Ediadi diafilanga wantu mu vova e ludi.

Fundisa lembi sia mpambula. Vava afundisi balungisanga mawonso mama, babakanga nzengo za nsuka. Muna kolo kiakina, afundisi basadilanga Nsiku a Nzambi uvovanga vo: ‘Kusie mpambula kwa nsukami ko, ngatu zitisa bula  kia nene: Kansi muna unsongi i’fundisila nkw’aku.’ (Fuka 19:15) Ozevo, diavavanga vo mfundisi kalembi tala ndose ngatu tunda dia muntu, kansi kavana konso muntu e tumbu kafwanukini.

E Nsiku miami kavana o Nzambi kwa Aneyisaele se tuka kolo, milenda mpe sadilwa o unu muna mfundu. Avo afundisi basadidi nkanikinu miami, dikubasadisa mu lembi sia mpambula vava befundisanga.

O sadila Nsiku a Nzambi dilenda sadisa mu lembi bendomona mfundu

WANTU ANA BAVWANGA NLUTA MUNA MFUNDISA YA NSONGI

Mose wayuvula Aneyisaele vo: “Nkia zula kianene kina ye mîna ye nzengo zansongi nze i Nsiku wau wawonso, una inusididi o unu?” (Nsiku 4:8) Elo, ke vakala nkangu akaka ko wakala ye nsiku nze miami. Muna luyalu lwa Ntinu Solomo ona wasadila nsiku a Yave muna kileke, o nkangu wazingila kuna ‘luvuvamu,’ “dia yo nua yo mon’ekiese.”—1 Ntinu 4:20, 25.

Diankenda wau vo Aneyisaele babembola Nzambi. Nzambi wavova muna Yeremiya wa ngunza vo: “Babembwele diambu dia Yave; nkia mpil’a ngangu bena zau?” (Yeremiya 8:9) Muna kuma kiaki, Yerusaleme yakituka se “mbanz’a menga” yo zala ye “mambu mangemi.” Kuna kwalanda, Yerusaleme yafwaswa yo kituka se mfuta mu mvu 70.—Yezekele 22:2; Yeremiya 25:11.

Yesaya wa ngunza ona wazingila mu lumbu ya mpasi muna lusansu lwa Isaele, wavova ludi eki mu kuma kia Yave wa Nzambi yo Nsiku andi vo: “Ovo nzengo zaku zina va nza, wantu a nza belongwa unsongi.”—Yesaya 26:9.

Diakiese wau vo Yesaya wa ngunza wavumunwinwa mu sakula luyalu lwa Yesu Kristu wa Masia wa Ntinu, wavova vo: “Kefundisila muna mbon’a meso ko, ngatu zengela muna ngw’a matu: Kansi muna unsongi i kefundisil’asukami, kezengela muna kosi muna diambu di’alembami a nza.” (Yesaya 11:3, 4) Ekwe nsambu bevwa awonso bezingila muna Kintinu kia Nzambi kiyalwa kwa Masia wa Ntinu!—Matai 6:10.

^ tini. 6 E nkumbu Yosafate ina ye nsasa vo “Yave i Mfundisi.”