EBIMÁ KAKA YANGO MOKO?
Lokolo ya mpunda
MPUNDA ekoki kopota mbangu na vitɛsi ya kilomɛtrɛ 50 na ngonga moko. Atako yango esɛngaka mosala makasi, emonani ete mpunda ebimisaka nguya mingi te. Na ndenge nini? Sekele ebombani na makolo na yango.
Tótala naino oyo esalemaka ntango mpunda ezali kopota mbangu. Na katikati ya misuni ná mokuwa ya lokolo na yango ezali na mosisa ya monene oyo ebendanaka mpe ebendaka nguya ntango lokolo ya mpunda ezali konyata mabele, edendaka lokola ressort, ezongiselaka lokolo nguya yango mpe esalaka ete mpunda ekende liboso.
Longola yango, ntango mpunda ezali kopota mbangu, makolo na yango eninganaka makasi na ndenge oyo ekoki kozokisa misisa yango. Kasi, misuni ya makolo na yango ebatelaka misisa yango mpo ezoka te. Bato ya mayele balobi ete lokolo ya mpunda ebongisamá na ndenge ya kokamwa mpenza na boye ete epesaka yango likoki ya kopota mbangu na pɛtɛɛ nyonso mpe na nguya.
Ba-ingénieur bazali koluka kosala barobo ya makolo minei oyo makolo na yango ekozala lokola oyo ya mpunda. Kasi, laboratware ya Massachusetts Institute of Technology oyo esalaka barobo emonisi ete makambo ndenge na ndenge oyo ezali na lokolo ya mpunda esali ete ezala pɛtɛɛ te komekola yango na bisaleli mpe boyebi oyo bazali na yango.
Okanisi nini? Ndenge oyo lokolo ya mpunda ezalaka ebimá kaka yango moko to basalaki yango kosala?
Talá mpe...
LAMUKÁ!
Langi makasi ya bleu ya mbuma ya Pollia condensata
Mbuma ya Pollia condensata ezalaka te na eloko oyo ebimisaka langi ya bleu, kasi ezali molona oyo ezalaka na langi ya bleu ya makasi koleka milona nyonso. Nini esalaka ete mbuma yango ezala na langi makasi bongo?
LAMUKÁ!
Mposo ya nyama babengi loutre de mer
Banyama mingi oyo emɛlisaka bana mabɛlɛ (mammifères) mpe efandaka na mai ya malili ezalaka na mposo oyo ebatelaka yango mpo eyoka malili mingi te. Kasi loutre de mer ezalaka ndenge mosusu.
LAMUKÁ!
Mayele oyo nzoi esalelaka mpo na kokita
Mpo na nini mayele oyo nzoi esalelaka mpo na kokita ebongi mpe kosalelama mpo na kotambwisa barobo oyo epumbwaka?
LAMUKÁ!
Ndenge furmi oyo engɛngaka lokola palata ebatelamaka na moi ya esobe ya Sahara
Furmi yango ezali moko ya banyama oyo moi makasi ebomaka yango te. Nini esalaka ete ekufa te ata na moi makasi ya ndenge nini?
LAMUKÁ!
Bansingansinga ya mbɛmbɛ ya mai oyo babengi moule
Mbɛmbɛ ya mai esalelaka bansingansinga yango mpo ekangana na eloko moko. Koyeba ndenge oyo yango esalaka ekoki kosalisa mpo na kobimisa bisaleli ya sika mpe ya malamu ya kokangisa biloko ya kotongela bandako to kokangisa mikuwa na misisa ya minene.
