ZE EZAHALA MWA LIFASI

Israel

Ba Haaretz.com ba biha kuli, banana “ba ba pepilwe ni buyanga bo ne bu kona ku lemuhiwa ki baalafi ba si ka pepiwa kale,” ha ba sa kona ku isa baalafi bao kwa likuta kabakala ku ba tuhelela ku pepiwa ni buyanga. Nihakulicwalo, bashemi bona ba kona ku isa baalafi kwa kuta kabakala ku ba tuhelela ku pepa mwana ya li siyanga, ilikuli ba lifiwe lisinyehelo ze ba ka ba ni zona za ku hulisa mutu ya li siyanga.

Australia

Mwa naha ya Australia 80 pesenti ya batu ba ba nyalani, ne ba pilanga hamoho pili ba si ka nyalana kale ka mulao.

Greece

Lipalo ze ne filwe ki ba Liluko la Makete mwa Greece li bonisa kuli ne ku na ni kekezeho ye eza 40 pesenti ya batu ba ne ba ipulaile mwa likweli za pili ze ketalizoho mwa silimo sa 2011, ku fita mo ne ku bezi mwa likweli ze swana mwa silimo sa 2010. Palo ya batu ba ne ba ipulaile ne i ekezehile ka nako ye swana ni ye ne bu kalile butata bwa ku totobela kwa simu sa linaha mwa silimo sa 2011.

United States

Ka ku ya ka ba Natural Resources Defense Council, I bato ba 40 pesenti ya lico mwa naha za sinyehanga. Ka mutala, ku kulubelwa kuli 7 pesenti ya lico ze limiwanga ha li kutulwangi, 17 pesenti ya lico ze apehiwanga mwa libaka za macelo ha li ciwangi, mi mabasi a yumbanga 25 pesenti ya lico ze ba lekanga.

Madagascar

Longolo lo lu nyinyani ka ku fitisisa mwa lifasi ne lu fumanwi hona cwale-cwale fa mwa naha ya Madagascar. Longolo lo, lu hula ku fita fa butelele bo bu eza lisentimita ze 2.9, mi tulongolo to tuñwi to tu kunoñu to, ki to tu nyinyani hahulu kuli mane twa kona ku ina fa linala la munwana wa mutu. Bakeñisa kuli libaka mo tu fumaneha li sweli za sinyiwa, tu mwa lubeta lwa ku yundiswa kaufelaa tona.

[Mapa ye fa likepe 3]

Chameleon: Frank Glaw/Zoologische Staatssammlung München/ Reuters/Newscom