MULONGA wa Spain ne u bata kuli naha i be Naha ya Sikreste, ili ye zamaiswa ki milao ye swana. Ka ku ya ka mo ne ba nahanela batu, Ma-Moriscos ne ba ngiwa ku ba batu ba ba sa tabelwi kabakala litumelo za bona, kamukwaocwalo, ku ba teñi kwa bona ne ku ngiwa ku ba mulatu o mutuna mwa meeto a Mulimu. Hamulaho wa lilimo ze ñata, kwa eziwa katulo ye ñwi. Ne li katulo mañi? Ne ba swanela ku lelekiwa! *

Ka lilimo ze ñata-ñata, Ma-Moors mwa Spain—kashawanyana ka Mamozilemu ba ne ba bizwa Ma-Mudéjar—ne ba pila mwa kozonyana mwa libaka ze ne busiwa ki Makatolika. Ka nakonyana, mwa libaka ze ñwi ne ba ikola tukuluho ya ka mulao ye ne i ba lumeleza ku ba ni milao ni lizo za bona ni ku latelela bulapeli bwa bona.

Kono ka silimo sa 1492, malena ba Makatolika bo Ferdinand II ni Isabella ba hapa sibaka se si bizwa Granada, ili kalulo ya mafelelezo ya naha ya Iberia ye ne sa busiwa ki Mamozilemu. Tumelelano ya ku koza kwa bona ne i file Ma-Moor mwa sibaka seo, liswanelo ze ne swana ni za Ma-Mudéjar. Nihakulicwalo, hañi-hañi baeteleli ba Makatolika ba kala ku nyandisa hahulu kashawanyana ka Mamozilemu ba ne ba li mwatasaa puso ya bona ni ku ba  hapeleza hahulu kuli ba cince bulapeli. Ma-Moors ne ba bonisize kuli ne ba si ka tabela likezo zeo ze ne loba tumelelano ye ne ezizwe kwamulaho, mi ka silimo sa 1499, ba fetuhela muuso. Masole ba muuso ba felisa petuhelo yeo, kono hamulaho wa fo, Mamozilemu mwa libaka ze shutana-shutana ne ba hapelelizwe ku cinca bulapeli kamba ku zwa mwa naha. Ba ne ba cincize bulapeli ni ku zwelapili ku pila mwa Spain ba fiwa libizo la Moriscos ki batu ba kwa Spain.

Ka silimo sa 1526, bulapeli bwa Simozilemu ne bu kwalilwe mwa naha kaufela ya Spain, nihakulicwalo, Ma-Moriscos ne ba zwezipili ni bulapeli bwa bona ka ku ipata-pata. Ka sikwata batu ba, ne ba sa zibahala ka sizo sa bona.

Kwa makalelo, sebelezo ya Ma-Moriscos ya ku ipapata ku ba Makatolika fahalimu feela ne i tuhelelwa. Kakuli mane ne ba peta misebezi ya butokwa ye cwale ka ku ba likwala za misebezi ya mazoho, ku eza misebezi ye bukiti, ni ku lifa mitelo. Nihakulicwalo, moya wa Ma-Moriscos wa ku hana ku cinceleza ne u sa tabelwi, mi ba kendiwa ki muuso ni sicaba. Saluluti seo mwendi ne si tahiswa hahulu ki moya o ne u hula mwa keleke wa ku kakanya kuli batu bao ne ba cincize ha buniti.

Hamulahonyana, mwa sibaka sa ku ba tuhelela feela sina sapili, ba kala ku ba hapeleza. Ka silimo sa 1567, katulo ya Mulena Philip II, ya ku hanisa puo, mutinelo ni lizo za Ma-Moriscos ne i hatisizwe. Muhato wo, ne zusize petuhelo ye ñwi ni ku tahisa suluho ya mali.

Ka ku ya ka licaziba ba litaba za kwaikale, babusi ba naha ya Spain, ne ba fitile fa ku ikolwisisa kuli, “Ma-Moriscos ne ba si Bakreste ba bande kamba babusiwa ba ba sepahala.” Kabakaleo, ne ba tamelezwa ku swalisana ni lila za naha ya Spain ba ba cwale ka masholi ba ba uzwezanga lisepe ze ñwi ba ne ba bizwa Ma-Barbary, Maprotesitanti ba Mafura, ni batu ba naha ya Turkey, ka mulelo wa ku taseza naha ya Spain. Nto ye ñwi ye ne tahisize kuli Philip III a atule kuli Ma-Moriscos ba lundulwe mwa naha ka silimo sa 1609, ne li taba ya kuli ne ba sa tabelwi mi ne ba ngiwa kuli ne ba ka beteka naha ya Spain. * Mwa lilimo ze ne latelezi, batu ba ne ba tamelezwa kuli ki Ma-Moriscos ne ba nyandisizwe. Lika ze maswe ze cwalo, ne li tahisize kuli naha kaufela ya Spain i be ya bulapeli bwa Katolika.