Kuli mukondise mwa linyalo lamina, mutokwa kubonisa buitumelo. Niteñi, batu babañata babanyalani batuhezi kulemuhanga mikwa yeminde ya bakubona ni kuitumelanga kubona. Mwa buka yebizwa Emotional Infidelity, muelezi yomuñwi wa litaba za manyalo naabulezi kuli buñata bwa batu babanyalani bababonananga ni yena “baiyakatwanga hahulu zesaezahali mwa manyalo abona kufita zeezahala.” Hape naaize: “Habatahanga kwa ofisi yaka, bato nibulelelanga lika zebabata kucinca kufita lika zebasa tokwi kucinca. Sebapalelwanga kueza batu babanyalani bao kaufela ki kubonisa lilato ni kuitumelanga ku bakubona.”

Mina ni bakumina mukona kuambuka cwañi butata bo?

Kubonisa buitumelo kukona kumitusa kusaba ni butata mwa linyalo. Muuna ni musali babanyalani habaikataza kuziba tulemeno totunde twa bakubona, bakaba ni silikani sesinde. Baba mwa linyalo hababonisa buitumelo ku yomuñwi ni yomuñwi wa kubona bakaambuka lifapahano.

Kwa basali babanyezwi. Buka yebulezwi kwa makalelo, ya Emotional Infidelity ibulela kuli: “Basali babañata banani mukwa wa kusaisa pilu kwa buikalabelo bobutuna bo banani bona baana bwa kubabalela lubasi.” Mi nto yeo itahisa kuli mwa libaka zeñata, baana baikutwe kuziyeleha ni kuikalelwa ka za mobaka piliseza mabasi abona nihaikaba kuli muuna ni musalaa hae babeleka.

Kwa baana babanyezi. Baana hañata banyazisezanga buikatazo bo baezanga basali babona bwa kubabalela lubasi, ibe ka kusebeza, kubabalela bana, kamba habaeza misebezi yemiñwi fa lapa. Bo Fiona * base bali mwa linyalo ka lilimo zebato ba zetaalu, babulela kuli: “Kaufelaa luna lwaezanga mafosisa, mi hanifosanga niikutwanga hahulu bumaswe. Kacwalo, bo muunaa ka habani bulelela kuli niezize hande fa nto yeñwi inge cwalo misebezi ya fa lapa, niikutwanga kuli basa nilata kusina taba ni bufokoli bwaka. Hape niikutwanga kuli baniisa pilu ili nto yenifa tabo!”

Kono haiba mutu ya mwa linyalo aikutwa kusa iswa pilu, nto yeo ikona kutahisa kusa sepana hande mwa linyalo. Musali yomuñwi yanyezwi wa libizo la Valerie ubulela kuli: “Haiba mutu yeunyalani ni yena asa kuisi pilu, kubunolo hahulu kuhapiwa ki mutu yakuisa pilu.”

Mube ni temuho. Mwa sunda yetatama, mulemuhe mikwa yeminde yebabonisa bakumina. Hape muise hahulu pilu kwa lika zebaeza bakumina zetahisanga kuli lika lizamaye hande fa lapa, ili lika zemukeshebisanga. Kwa mafelelezo a sunda muñole (1) mikwa yemuitebuha ku bakumina ni (2) lika zebaezize bakumina kuli batuse lubasi lwamina.—Sikuka sa mwa Bibele: Mafilipi 4:8.

Ki kabakalañi kuba ni temuho hakuli kwa butokwa? Musali yanyezwi yabizwa Erika ubulela kuli: “Hase munyalani ka lilimo lisikai, mutu wakona kukala kusa itebuha zaeza yanyalani ni yena. Mwakona kukalisa kusa lemuha lika zende zaeza yemunyalani ni yena ni kuisa hahulu pilu kwa lika zasaezi hande.”

Muipuze kuli: ‘Kana napalelwanga kuitebuha ku bakuluna kwa musebezi omutuna obaeza?’ Ka mutala, haiba bo muunaa mina balukisa nto yeñwi mwa ndu, kana mwapalelwanga kubonisa buitebuho bakeñisa kuli muikutwa kuli ki buikalabelo bwabona? Haiba munyezi, kana muikutwanga kuli hamutokwi kuitebuha kwa buikatazo bo baeza bo musalaa mina bwa kubabalela bana, ka kunahana kuli kona buikalabelo bwabona? Muitebuhange ku bakumina kabakala buikatazo kaufela bo baeza bwa kutusa kuli muikole bupilo mwa lubasi lwamina, ibe kuli buikatazo bo ki bobunyinyani kamba ki bobutuna.—Sikuka sa mwa Bibele: Maroma 12:10.

Mubabaze hahulu bakumina. Bibele haibuleli feela kuli lube ni moya wa buitumelo, kono hape ilubulelela kuli: “Mubonise buitumelo.” (Makolose 3:15) Kacwalo, muitwaeze kuitumelanga ku bakumina. Muuna yanyezi yabizwa James ubulela kuli: “Bo musalaa ka habaitumelanga kwa lika zenieza, nisebezanga ka taata kuli nibe muuna yomunde ilikuli lube ni tabo mwa linyalo laluna.”—Sikuka sa mwa Bibele: Makolose 4:6.

Muuna ni musali babanyalani hababonisana buitumelo, bulikani bwabona bwatiya. Muuna yanyezi yabizwa Michael ubulela kuli: “Ninahana kuli manyalo amañata naakakonda haiba batu babanyalani baisa pilu kwa lika zatabela yomuñwi ni yomuñwi wabona. Hababa ni butata, habana kuakufela kufeza linyalo kakuli kamita nebaikupulisanga lika zende zebaswanela kueza mwa linyalo.”