Mwa Kona ku Ba ni Sepo Hande

“LULI!” “Kaniti!” “Hona cwalo!” Mwendi se mu utwile manzwi ao hañata. Kono mwa bupilo bwa luna bwa ka zazi, lika ze lu kona ku ba ni sepo hande ya zona haki ze ñata. Za bupilo ha li koni ku zibiwa cimo kuli mane hañata lu nahananga ka za haiba ku na ni nto ye lu kona ku sepa hande ka za yona. Ku sa ba ni sepo hande ni ku kakanya ku bonahala ku ba kalulo ya bupilo.

Kwa utwahala libaka batu ba bañata ha ba lakaza kuli bona ni mabasi a bona ba be ni tabo ni buiketo. Ba sebeza ka t’ata kuli ba fumane lika ze ba nahana kuli li ka ba tahiseza tabo ni buiketo, mi zeo hañata ki mali ni bufumu. Kono maluwo a cwalo a kona ku sinyiwa ka nako i liñwi ka zikinyeho, ñuli, kozi ye ñwi, kamba busholi. Ka sipundumukela, bupilo bu kona ku cinciwa ki butuku bo butuna, telekano, kamba kutokwa mubeleko. Ki niti kuli lika ze cwalo li kana li sa ezahali ku mina. Kono ku ziba fela kuli nto ye maswe ya kona ku ezahala ka nako ifi kamba ifi kwa filikanya. Mi ku sa na ni butata bo buñwi hape.

Ku sa ba ni sepo hande ya lika ku talusa nto ye swana ni ku kakanya, mi dikishinari ye ñwi i talusa ku “kakanya” sina “ku sa ba ni sepo hande ka za tumelo kamba muhupulo, ili nto ye palelwisanga ku eza milelo.” Hape, buka ye bizwa Managing Your Mind i li, “ku sa ba ni sepo hande ka za nto ya butokwa ku tahisanga hahulu ku bilaela.” Ku kakanya sika ko ku sa feli ku kona ku tahisa ku bilaela, ku zwafa, ni ku halifa. Luli, ku bilaela ka za nto ye kana ya ezahala kamba ku sa ezahala ku kona ku lu holofaza mwa munahano ni mwa mubili.

Kabakaleo, ba bañwi ba ezezanga lika mu sili luli. Ba eza sina mukulwani wa kwa Brazil ya n’a ize: “Ze ni ka bilaelela ka za nto ye ka ezahala kiñi? Za kacenu ki za kacenu, za kamuso ki za kamuso.” Mubonelo o maswe w’o wa kuli “a lu ceñi, a lu nweñi,” u kona fela ku tahisa maswabi, lipilaelo, mane ni lifu kwa mafelelezo. (1 Makorinte 15:32) Se sinde hahulu ki ku itinga ku Jehova Mulimu, Mubupi wa luna, y’o Bibele i bulela za hae kuli ki “yo ku si na petuho ku Yena, nihaiba muluti wa petuho.” (Jakobo 1:17) Ha lu nyakisisa Bibele, lona Linzwi la Mulimu, lu ka fumana likelezo ze nde ni ketelelo ya mwa ku tatululela miinelo ye lu si na hande sepo ka za yona. Hape i kona ku lu tusa ku utwisisa libaka lika ze ñata ha li sa sepehi hande.

Libaka Ha ku Si Na Sepo Hande

Mañolo a fa mubonelo o swanela ka za bupilo mi a lu tusa ku ba ni mubonelo o swanela  wa lika ze sa sepehi hande ni licinceho. Nihaike mabasi, mayemo mwa bupilo, butali, buikangulo bo bunde, ni ze ñwi cwalo li kana za lu fa buiketo, Bibele i bonisa kuli ha lu koni ku isepisa lika ze cwalo kamba ku libelela kuli bupilo bwa luna bu ka silelezwa. Mulena Salumoni ya butali n’a ize: “Mwa siano, ba ba wina hasi ba ba lubilo kamita, ni mwa ndwa ba ba tula hasi ba ba na ni mata kamita, ni kuli buhobe hasi bwa ba ba butali kamita, ni bufumu hasi bwa ba ba na ni ngana kamita, hape ni ku kondisa hasi kwa ba ba bukwala kamita.” Libaka? Kakuli “mutu ni mutu u tamwa ki linako z’a pila ka zona, ni ki bushiko kamba bumai bwa hae.” Kacwalo, Salumoni n’a lemusize kuli: “Sina litapi ha li swaswa mwa kanyandi ka ka li eza maswe, ni sina linyunywani ha li swaswa mwa katwa. Ki mo ku inezi ni kwa bana ba batu, ba swasiwanga sina zani mwa nako ye maswe, kozi ha i ba tulukela ka sipundumukela.”—Muekelesia 9:11, 12.

Jesu Kreste ni yena n’a bulezi za nako fo ne ku ka bela ni ku ikalelwa ni ku sa ba ni sepo hande, mi nako yeo ne i ka tahela batu kaufela. N’a talusize hande ka ku utwahala kuli: “Lisupo li ka bonahala fa lizazi ni kweli ni linaleli; mi mwa lifasi macaba a ka kalelwa, a ngangame ka malata a mawate ni mandinda. Batu ba ka omelela kabakala ku saba ni ku libelela ze ka ta mwa lifasi; kakuli ze mata za kwa lihalimu li ka nyanganya.” Niteñi, Jesu n’a bulezi nto ye ñwi ye susueza kwa batu ba ba sepahala kacenu: “Ha mu bona zeo li taha, mu zibe kuli mubuso wa Mulimu u fakaufi.” (Luka 21:25, 26, 31) Kacwalo ni luna, ku fita ku ba ni sabo ka za nako ya kwapili ye lu sa zibi hande ze ka ezahala ku yona, lu na ni tumelo ku Mulimu y’e lu tusa ku bona nako ya kwapili, ili nako ye nde, ya buiketo.

‘Ku Ba ni Sepo Ye Tezi’

Niha lu sa koni ku sepa hande lika kaufela ze lu utwa, ze lu bala kamba ze lu bona, lu na ni mabaka a tiile a ku sepa Mubupi. Ki Y’a M’ata ka ku Fitisisa, mi hape ki Ndate ya lilato, ya iyakatwa bana ba hae ba fa lifasi. Mulimu u bulela ka za linzwi la hae kuli: “Linzwi la ka, le li zwa mwa mulomo wa ka; ha li na ku kutela ku Na mukungulu, li si ka sebeza se si latwa ki Na, ni ku eza ze ni li lumezi.”—Isaya 55:11.

Jesu Kreste n’a lutile niti ye zwa ku Mulimu, mi ba bañata be ne ba mu teelelize ne ba i amuhezi ka buikolwiso ni ka sepo. Ka mutala, sikwata sa batu ba kwa Samaria ba lipilu ze sepahala ne si bulelezi musali ya n’a teelelize pili ku Jesu kuli: “Cwale ha lu lumela, haisali ka linzwi la hao; kakuli lu ikutwezi, mi lwa ziba kuli ki yena luli Mupilisi wa lifasi.” (Joani 4:42) Ni kacenu, niha lu pila mwa linako ze si za buiketo, ha lu tokwi ku kakanya ze lu swanela ku lumela.

Ka za litumelo za bulapeli, ba bañata ba nga kuli, ku fita ku ikataza ku li utwisisa, lu li lumele fela. Kono Luka, muñoli wa Bibele, n’a si na mubonelo w’o. N’a batisisize lika ni ku fa litaba ze nepahezi ilikuli ba bañwi ba “zibelele niti ya litaba” za n’a ñozi. (Luka 1:4) Ka ku ba kuli mabasi a luna ni balikani ba ba sa lumeli ze lu lumela ba kana ba ikalelwa kuli kwa mafelelezo lu ka felelwa ki sepo ni ku swaba, ku butokwa kuli lu kone ku yemela tumelo ya luna. (1 Pitrosi 3:15) Lu kona fela ku tusa ba bañwi ku sepa Mulimu haiba lu ziba hande mabaka a ze lu lumela. Bibele i talusa Jehova cwana: “Ki Yena Licwe; musebezi wa hae u lukile; kakuli linzila za hae kaufela li lukile; ki  Mulimu ya sepahala, ya si na bumaswe, Ya na ni niti, ya eza ka ku luka.”—Deuteronoma 32:4.

Ha l’u ngeñi manzwi a mafelelezo a’ li: “Ya na ni niti, ya eza ka ku luka.” Lu na ni bupaki mañi bo bu kona ku lu kolwisa ka za seo? Muapositola Pitrosi n’a kolwa taba yeo ka ku tala. N’a bulelezi mubusisi wa Muroma ni ba ndu ya hae kuli: “Luli ni lemuha kuli Mulimu h’a yi ka ku keta batu; kono mwa sicaba ni sicaba, ya mu saba mi a eza se si lukile, u lumelelwa ki Yena.” (Likezo 10:34, 35) Pitrosi n’a bulezi cwalo kakuli kihona ha n’a sa z’o bona m’o Mulimu n’a zamaiselize lika ni ku amuhela lubasi lwa balicaba, bao kale ne b’a ngiwa kuli ba masila, mi ha ba amuhelehi. Sina Pitrosi, ni luna lwa kona ku sepa ku luka ni ku sa ba ni sobozi kwa Mulimu ha lu iponela “buñata bo butuna bwa batu,” ba ba fitelela 6 milioni cwale, ba mwa linaha z’e 230 ba ba siile mipilelo ya bona ya kale mi cwale ba zamaya mwa nzila ya ku luka.—Sinulo 7:9; Isaya 2:2-4.

Ka ku ba Bakreste ba niti, ha lu bati ku ba bañañeli, kono lu bata ku ba ni buikokobezo, ni kutwisiso. Mi hape ha lu kakanyi litumelo za luna, ni litibelelo za luna za kwapili. Muapositola Paulusi n’a ñolezi Bakreste ba mwa lilimo za kwa makalelo a Bukreste kuli: “Lu shukelwa kuli mutu ni mutu ku mina a bonise ku tukufalelwa cwalo, kuli a be ni sepo ye tezi, ku isa kwa mafelelezo.” (Maheberu 6:11) Ka nzila ye swana, taba ye nde ya mwa Bibele i lu tiselize “sepo ye tezi.” Ka mwa n’a taluselize Paulusi, sepo yeo, ye tomile ka ku tiya fa Linzwi la Mulimu, “ha i tahisi maswabi.”—Maroma 5:5.

Hape lu kolwa ka ku tiya kuli ku luta ba bañwi taba ye nde ya mwa Bibele ku kona ku ba tusa ku ba ni buiketo ni sepo kwa moya, mwa maikuto, mane ni kwa mubili. Lu kona ku bulela inge Paulusi kuli: “Evangeli ya luna ha i si ka taha ku mina ka manzwi fela; kono i tahile ka mata, ni ka Moya o Kenile, ni ka ze kolisa hahulu.”—1 Matesalonika 1:5.

Limbuyoti za Cwale Ze Tahiswa ki Buiketo bwa kwa Moya

Niha lu sa koni ku libelela buiketo sakata mwa bupilo kacenu, ku na ni ze lu kona ku eza ze ka lu tusa ku ba ni bupilo bo bunde, bwa buiketo. Ka mutala, ku swalisana kamita ni puteho ya Sikreste kwa mikopano ku kona ku tahisa buiketo kakuli teñi, lu lutiwa mikwa ni likuka ze lukile, ze sebeza. Paulusi n’a ñozi kuli: “Laela ba ba luwile bufumu bwa nako ya cwale, kuli ba si ke ba ipona butuna, ba si ke ba sepa bufumu bo bu sa tiyi; kono ba sepe Mulimu ya lu fanga linto kaufela ka buñata kuli lu li tabele.” (1 Timotea 6:17) Ka ku ituta ku sepa Jehova ku fita ku sepa bufumu kamba minyaka ye sa ineleli, ba bañata ba konile ku felisa lipilaelo ni ku zwafa kwa bona.—Mateu 6:19-21.

Hape mwa puteho lu ikola sango se sinde sa mizwale, se si lu tusa mwa linzila ze ñata. Ka nako ye ñwi mwa bukombwa bwa hae, muapositola Paulusi ni ya n’a zamayanga ni yena ne ba ikutwile ku ‘imelwa hahulu,’ ni ku “felelwa ki sepo ya ku pila.” Paulusi n’a fumani kai tuso ni kimululo? Ki niti kuli sepo ya hae ku Mulimu ne i si ka fokola. Niteñi, n’a susuelizwe ni ku omba-ombiwa ki Bakreste ba bañwi be ne ba til’o mu tusa. (2 Makorinte 1:8, 9; 7:5-7) Kacenu ha ku ba ni likozi za ka taho kamba ze ñwi fela, kamita mizwale ba luna ba Sikreste ba banga bona ba pili ku to fita ni ku to tusa Bakreste ba bañwi ka mo ku tokwahalela, kwa mubili ni kwa moya.

Nzila ye ñwi ya ku tatulula ka yona miinelo ye si na hande sepo ki ku lapela. Kamita ha lu tahelwa ki miinelo ye t’ata ka sipundumukela, lwa kona ku lapela ku Ndat’a luna wa kwa lihalimu ya lilato. “[Muñ’a] Bupilo ki sisabelo sa ba ba nyandile, sisabelo sa mwa linako za  butata.” (Samu 9:9) Bashemi ba kana ba palelwa ku sileleza bana ba bona. Kono Mulimu wa lata ku lu tusa kuli lu be ni sepo hande ya lika, ni ku sa ba ni sabo. Ha lu nepela Jehova lipilaelo za luna mwa tapelo, lwa kona ku kolwa kuli wa kona ku “eza hahulu ni ku fita ze lu ka kupa ni ze lu ka hupula, ka mata a’ sebeza ku luna.”—Maefese 3:20.

Kana mwa lapelanga kamita ku Mulimu? Kana mwa kolwa kuli Mulimu wa utwanga litapelo za mina? Kasizana ka kañwi ka kwa São Paulo ne ka ize: “Boma ne ba ni bulelezi kuli ni swanela ku lapela ku Mulimu. Kono se ni ipuza kuli: ‘Ze ni ka ambolela ni mutu ye ni sa zibi kiñi?’ Kono Liproverbia 18:10 ne i ni tusize ku utwisisa kuli lu tokwa tuso ya Mulimu mi lu na ni ku lapela ku yena.” Liñolo leo li li: “Libizo la [Muñ’a] Bupilo ki mapilelo a tiile, ya lukile u sabela ku ona, mi wa piliswa.” Lu kona ku ba cwañi ni sepo ku Jehova haiba lu sa lapelangi ku yena kamita? Kuli lu fumane limbuyoti ze tahiswa ki buiketo bwa kwa moya, lu na ni ku ba ni mukwa wa ku lapelanga ka zazi ku zwelela kwa pilu. Jesu n’a ize: “Kifohe, mu tone mi mu lapele kamita, kuli mu kone ku banduka ku zeo kaufela ze ka bonahala, ni ku yema fapil’a Mwan’a mutu.”—Luka 21:36.

Nto ye ñwi ye lu kona ku sepa hande za yona ki Mubuso wa Mulimu. Mu bone manzwi a’ kwa Daniele 2:44: “Mulimu wa mwa lihalimu u ka tahisa mubuso o si na ku sinyeha ku ya ku ile; mi bulena bwa ona ha bu na ku shimbulukela kwa sicaba si sili. Mubuso wo, u ka ketula ni ku feza mibuso kaufela; kono ona u ka ba teñi kamita ni ku ya ku ile.” Sepo yeo i tiile mi ki nto ye lu tokwa ku kolwa. Lisepiso za batu hañata ha li talelezwangi, kono kamita lwa kona ku sepa linzwi la Jehova. Ku fita ku ba ya sa sepehi, Mulimu u swana sina licwe le lu kona ku itinga ku lona. Lu kona ku ikutwa mwa n’a ikutwezi Davida ya n’a ize: “Mulimu wa ka ki licwe fo ni kona ku sabela, ki tebe ya ka, mi ki linaka le li ni pilisa, ki sisabelo sa ka se si pahami ni mukunda wa ka; mupilisi wa ka, ki Wena ya ni lamulela mwa butata.”—2 Samuele 22:3.

Buka ye bulezwi kwa makalelo ya Managing Your Mind i bulela hape kuli: “Mutu h’a nahana hahulu lika ze maswe ze kana za ezahala, li ka bonahala kuli z’a kona ku ezahala luli, mi ku ka bonahala t’ata hahulu ku bona mwa ku talimanela ni zona.” Kacwalo, ha lu tokwi ku ituhelela ku imezwa ki lipilaelo ni ku kakanya lika za lifasi? Kono mu yolise lika za lifasi le ze sa sepehi hande ka lika ze sepeha z’a fa Mulimu. Ka ku ba ni tumelo ye tiile mwa lisepiso za Jehova ze talelezwanga kamita, lu fumana sepiso ye: “Mutu ni mutu ya lumela ku Yena, h’a na ku swaba.”—Maroma 10:11.

[Manzwi a fa likepe 29]

Linzwi la Mulimu li sepisa kuli batu kwapili ba ka fuyaulwa

[Manzwi a fa likepe 30]

“Mutu ni mutu ya lumela ku Yena, h’a na ku swaba”

[Siswaniso se si fa likepe 31]

Taba ye nde ya Mubuso i tusa batu ku ba ni buiketo