1, 2. Le i ngikadilo’ka yādi’ko kitatyi kyēsambile Samwele na bantu ba mu Isalela, ne mwanda waka wādi usaka kwibakwasha besāse?

SAMWELE wātale bantu bandi. Muzo ubebungila mu kibundi kya Ngilengale, i betwe na un muntu wa kikōkeji wāingile bu mupolofeto ne bu mutyibi pano ke makumi a myaka. Wādi Kweji wa butano nansha wa busamba kukwatañana na kalandadiye ka ano etu mafuku; bushipo bwādi kebushilula. Ñano yādi ke myele mu madimi, yādi keilombe kwangula. Kibumbo kyādi kibungile kyatalala nyā. Le Samwele wādi wa kutenga mityima yabo namani?

² Bano bantu kebādipo bevwanije mwādi mubaile mwanda. Bālombele koku basumininwe amba’nka kwikale muntu wa kwibabikadila. Kebādipo bayukile amba bapēlulanga Leza wabo Yehova, ne mupolofeto wandi. Bādi pamo bwa abo bapela Yehova ekale Mulopwe wabo! Le Samwele wādi wa kwibakwasha namani besāse?

3, 4. (a) Mwanda waka Samwele wēsambīle pa bwanuke bwandi? (b) I kika kinenenwa amba kimfwa kya lwitabijo kya Samwele i kiyampe kotudi dyalelo?

³ Pano Samwele kaesambe. Wālombola kibumbo amba, “Ami ne mununu ne mvwi ku mutwe.” Mvwi yābwejeje mutyika ku binenwa byandi. Kupwa wānena monka amba: “Kadi nanange ku meso enu kushilwila ku bwanuke bwami ne ku dyalelo dino’di.” (1 Sam. 11:14, 15; 12:2) Nansha Samwele byaānunupile, ino kāidilwepo mafuku andi aādi ukidi nkasampe. Wādi ukiavulukanga. Butyibi bwaādi ukwata kitatyi kyaādi wenda utama, bwāmukweshe ekale na lwitabijo mu būmi kadi epāne kudi Leza wandi, Yehova.

⁴ Samwele wādi ufwaninwe kukomeja ne kulama lwitabijo lwandi, nansha shi kyaba ne kyaba wādi ujokolokelwe na bantu  bampikwa lwitabijo ne bakubulwa dikōkeji. Dyalelo nadyo i bikomo kukomeja lwitabijo, mwanda tudi mu ntanda yampikwa lwitabijo ne ya bubi. (Tanga Luka 18:8.) Shi ke pano, tumonei ñeni yotukokeja kuboila ku kimfwa kya Samwele, kushilwila ku bwanuke bwandi.

5, 6. Le Samwele kādipo bwa bankasampe bakwabo namani, ne i kika kinenenwa amba bambutwile bandi bādi bakulupile amba wādi ulelwa biyampe?

⁵ Samwele kādipo bwa bankasampe bakwabo. Myaka’tu mityetye paālekele mabele, padi kupwa’tu kwa myaka isatu nansha ne kupita, wāshilula kwingila ku kipema kikola kya Yehova, ku Shilo, kibundi kyādi ku makilometele 30 na kwabo ku Lama. Bambutwile bandi, Elekana ne Hana, bamulambwile kudi Yehova mu mwingilo wa pa bula, ekale ke mwine Nazila mu būmi bwandi bonso. * Lelo kino kilombola amba Samwele wāelelwe, ne amba bambutwile bandi kebādipo bamusenswe?

⁶ Nansha dimo! Bādi bayukile amba wabo mwana ukalelwa biyampe ku Shilo. Ne kutatana mpika, Edi Mupidishitu Mukatampe ye wādi umukwatakenye mu byonso, mwanda Samwele wādi wingila pabwipi nandi. Ne kadi kwādi bana-bakaji bavule bādi bengila mingilo palapala ya ku kipema, ne bimweka amba bādi bengila’yo mu ndudi.—Div. 38:8; Bat. 11:34-40.

7, 8. (a) Le mwaka ne mwaka, bambutwile ba Samwele bādi bamukankamika namani na buswe? (b) Le bambutwile ba dyalelo nabo bakokeja kuboila ñeni’ka ku bambutwile ba Samwele?

⁷ Kutabukidila, Hana ne Elekana kebāidilwepo nansha dimo wabo mwana umbedi obādi basenswe, bādi bamwene kubutulwa kwandi bu malondololo ku milombelo yabo. Hana wālombele Leza amupe mwana, ne kulaya amba ukamulambula kudi Leza mwanda wa amwingidile mwingilo ukola mu būmi bwandi bonso. Hana paādi wenda mwaka ne mwaka kukapempula Samwele, wādi umuselela mutwelo mupya wampikwa maboko waāmulongele mwanda wa engile nao ku kipema. Na bubine uno nkasampe wādi usangela mpata buno bupempudi. Wāsangele bya binebine pa kukankamikwa ne kuludikwa kwaādi uludikwa na bambutwile bandi baswe kitatyi kyobādi bamufundija dyese didi mu kwingidila Yehova mu kino kifuko kya pa bula.

⁸ Dyalelo nadyo bambutwile bakokeja kwifunda bivule kudi ba Hana ne Elekana. Bambutwile bavule kitatyi kyobalela babo bana, batanga mutyima bininge ku bisakibwa byabo bya ku ngitu pa kyaba kya bya ku mushipiditu. Inoko bambutwile ba Samwele abo bādi batūdile bisakibwa bya ku mushipiditu pa kifuko kibajinji, ne kino kyāikele na lupusa lukatampe mu būmi bwa wabo mwana kitatyi kyaādi wenda utama.—Tanga Nkindi 22:6.

9, 10. (a) Shintulula mwādi mwikadile kipema ne mwādi mwiivwanina nkasampe Samwele paādi mu kino kifuko. (Tala ne kunshi kwa dyani.) (b) Le i mingilo’ka yādi ingila Samwele, ne molangila i muswelo’ka ubwanya bankasampe dyalelo kwiula kimfwa kyandi?

 ⁹ Tukokeja kumona mu ñeni mwenda mutamina uno nkasampe ne mwaendakena koku ne koku wenda utala ngulu ijokolokele Shilo. Kitatyi kyatala kibundi aye papo pa ngulu, ne kutala lupongo lwādi mutamba mukwabo wa kibundi, bimweka bu wādi uyulwa nsangaji ne fyedi pa kumona kipema kya Yehova. Kino kipema kyādi bine kifuko kikola. * Yāubakilwe kubwipi kwa myaka 400 kunyuma mu bwendeji bwa Mosesa, kyo kyādi kifuko kimo kete kya kutōtela’po Yehova kujokoloka ntanda yonso.

¹⁰ Nkasampe Samwele wāshilula kusanswa kipema. Tutanga mu nsekununi yaāsonekele mwenda mafuku amba: “Samwele waingila ku meso a Yehova, aye nkasambe wikutyile Efoda ya bukonge.” (1 Sam. 2:18) Ino mbwija yampikwa maboko ilombola amba Samwele wādi ukwasha bapidishitu ku kipema. Nansha byākadipo ubadilwa mu bapidishitu, ino Samwele wādi na mingilo yādi ibadilwa’mo, kushitula binjilo bya kipango kya kipema lubanga ne kukwasha’ko Edi wādi ke mununu. Nansha Samwele byaāsangedile ano madyese, ino kyaba kimo wāshilwile kuvutakanibwa ñeni. Kudi mwanda kampanda mubi wādi ulongeka ku njibo ya Yehova.

11, 12. (a) I kilubo’ka kikatampe kyālongele ba Hofini ne Finease? (b) Le i bubi’ka ne bukondame byālongele ba Hofini ne Finease ku kipema? (Tala ne kunshi kwa dyani.)

¹¹ Samwele paākidi mwanuke, wēmwenine bubi ne bukondame byādi byenda muongo pa ntanda. Edi wādi na bana babidi, Hofini ne Finease. Tutanga mu nsekununi ya Samwele amba: “Penepo pano bāna ba Edi bana-balume badi bāna ba Bediale, kebayūkilepo Yehova.” (1 Sam. 2:12) Ino milangwe yonso ibidi ya mu uno vese i mikwatañane. Ba Hofini ne Finease bādi “bāna ba Bediale”—ko kunena’mba, “bana ba bituputupu”—mwanda kebādipo balēmekele Yehova. Bādi basūdile sūle misoñanya yandi myoloke ne masakila andi. Ne kwija mpika kino kyebafikija ku kulonga bubi bukwabo.

 ¹² Kijila kya Leza kyādi kilombwele patōka mingilo ya bapidishitu ne muswelo obādi banenwe kwela bitapwa ku kipema kyandi. Kino kijila kyādi na bubinga bufwaninwe! Bino bitapwa byādi byelekeja mpango ya Leza ya kulekela bubi pa kusaka’mba bantu bekale batōka kumeso andi, kadi bafikile pa madyese ne buludiki bwandi. Ino Hofini ne Finease bālengeje bapidishitu bakwabo baleke kulēmeka bitapwa byādi byelwa. *

13, 14. (a) I muswelo’ka wātenekelwe bantu ba mityima myoloke na bubi bwādi bulongwa ku kipema? (b) Lelo Edi wākomenwe namani kuvuija biselwa byandi, bya bumbutwile ne bya bu mupidishitu mukatampe?

¹³ Langa nkasampe Samwele utala, wimwenine na meso buno bubi kwampikwa ukankaja’bo. Le i bantu banga baāmwene—balanda, bantu betyepeje, ne ba panshi bininge—bāya ku kino kipema kikola mwanda wa kutana busengi bwa ku mushipiditu ne bukomo, ino bataluka’ko batyumukwe mutyima, batapibwe ku mutyima ne bafwijibwe bumvu? Lelo Samwele wētelekele namani kitatyi kyaāyukile amba ba Hofini ne Finease nabo bātyumwine bijila bya Yehova bitala busekese, ke-pantu bādi balāla ne bana-bakaji bamo badi bengila ku kipema? (1 Sam. 2:22) Padi wādi ukulupile’mba Edi ukokeja kulonga’po kintu.

¹⁴ Edi wādi na lupusa lwa kupwija buno bubi bwādi bwenda buvula. Byaādi mupidishitu mukatampe, byonso byādi bilongeka ku kipema byādi pa mutwe wandi. Byaādi shabo, wādi kadi na lupusa lwa kwibalemununa. Ne kadi, kebādipo basanshija enka bantu bangi ba mu ntanda’ya, ino i ne abo bene kumo. Na bubine, Edi wākomenwe kuvuija biselwa byandi bya bu mbutwile ne bya bu mupidishitu mukatampe. Wādingile bandi bana bya kūlu kūlu, na mulēle mulēle. (Tanga 1 Samwele 2:23-25.) Ino bandi bana bādi bafwaninwe madingi makomo. Mwanda bādi balonga bubi bufwaninwe lufu!

15. Le i musapu’ka ulenga moyo wātumine Yehova kudi Edi, ne kisaka kya Edi kyālongele’po namani pa kino kidyumu?

¹⁵ Ngikadilo yabipila’ko bininge kufikila ne byātumine Yehova “muntu wa Leza,” mupolofeto katelelwepo dyandi dijina, mwanda wa kusapwila Edi musapu wa kidye. Yehova wanena Edi amba: “Ulemeka bāna bobe bana-balume pakatampe ami patyetye.” Kupwa Leza walaa Edi amba bandi bana babi bakafwa mu difuku dimo ne kisaka kya Edi kikasusuka bininge, ne kujimija madyese akyo a kwikala bu bapidishitu. Lelo kino kidyumu kya moyo kyāshintyile bilongwa bibi bya kino kisaka? Nsekununi inena’mba kino kisaka kekyāshintyilepo.—1 Sam. 2:27–3:1.

16. (a) Le i myanda’ka yotutanga itala kwendelela kwa nkasampe Samwele? (b) Lelo ubamone amba ino myanda i isangaja? Shintulula.

 ¹⁶ Lelo bino bibi byonso byātengele nkasampe Samwele namani? Nansha ngikadilo byoyādi mibi, ino mu ino nsekununi mibi tutana’mo ne myanda miyampe ya mwātamine ne mwādi mwendelela Samwele. Vuluka amba mu 1 Samwele 2:18 tutanga’mo amba Samwele wādi muntu wa binebine “waingila ku meso a Yehova, aye nkasampe.” Nansha byaākidi nkasampe uno muswelo, Samwele wādi utele mutyima wandi onso ku mingilo ya Leza. Mu vese wa 21 wa uno shapita, tutanga’mo kintu kimo kisangaja kutabuka, amba: “Nkasampe Samwele’wa watamina ku mpala ya Yehova.” Kitatyi kyaādi wenda utama, kipwano kyandi na Shandi wa mūlu nakyo kyāningile. Kino kipwano kya pa bula na Yehova i bulami bwa binebine ku miswelo yonso ya bubi.

17, 18. (a) Le bankasampe bene Kidishitu bakokeja namani kwiula kimfwa kya Samwele kitatyi kyobamona bibi? (b) I bika bilombola amba Samwele wādi na mwiendelejo moloke?

¹⁷ Kyādi kipēla kudi Samwele alange amba shi mupidishitu mukatampe ne bandi bana abafikila mu kulonga bubi, aye nandi wādi ubwanya nanshi kulonga kyonso kyasaka. Inoko bubi bulonga bakwetu, kubadila’mo ne bwa boba badi na biselwa, ke bubingapo bubwanya kwitulengeja netu tuponene mu bubi. Dyalelo, bankasampe bavule bene Kidishitu balondanga kimfwa kya Samwele ne kwendelela ‘kutamina ku mpala ya Yehova’—nansha shi boba bebajokolokele kebadipo na kimfwa kilumbuluke.

¹⁸ Lelo uno mwiendelejo wākweshe namani Samwele? Tutanga namino amba: “Ebiyampe nkasampe Samwele wenda utama, kadi wadi muyampe ne kudi Yehova ne ku bantu bene kumo.” (1 Sam. 2:26) Bine Samwele wādi musanshibwe, nakampata na boba bādi na milangwe miyampe. Yehova aye mwine wādi musanswe uno nkasampe pangala pa bubinebine bwandi. Kadi Samwele wādi  uyukile kala amba Leza wandi ukalonga’po kintu pangala pa bibi byonso bilongwa mu Shilo, ino padi wādi wiipangula i kitatyi’ka. Difuku dimo bufuku, kilondololwa kya kino kipangujo kyamweka.

19, 20. (a) Lombola byātene Samwele difuku dimo bufuku ku kipema. (b) Le Samwele wāyukile namani kwine kwādi kutamba musapu, ne i muswelo’ka waādi wikele na Edi?

¹⁹ Ke kubwipi bukye inoko pakifita; mikejima ya kinanu kikatampe kya mu kipema yādi ikimunika. Penepa, Samwele wāivwana diwi dimwita. Wālanga amba i Edi umwita, byaādi ke mununu kadi kakimonepo’tu biyampe. Samwele wabuka “wanyemena” kudi mununu’wa. Le ukokeja kumona mu ñeni uno nkasampe, wenda lubilo ku maulu pululu mwanda wa kukatala byafikila Edi? I kisangaja mpata pa kumona amba Samwele wādi na bulēme ne kanye kudi Edi. Nansha Edi byaādi ulonga buno bubi bonso, ino wādi ukidi mupidishitu mukatampe wa Yehova.—1 Sam. 3:2-5.

²⁰ Samwele wālangula Edi, kanena amba: “Ami uno, mwanda ubangite.” Ino Edi wāmunena amba, nkikwityilepo, kupwa wāmunena akalāle. Uno mwanda wālongeka monka musunsa wa bubidi ne wa busatu! Mfulo mfulō, Edi wājingulula mwanda. Pāpityile kitatyi kilampe patūmine Yehova kimonwa nansha musapu wa bupolofeto ku bantu bandi, ne kyādi kipēla kwivwanija mwanda waka. Ino Edi wāyukile amba Yehova wāshilula monka kwisamba—pano kupityila ku uno nkasampe! Edi wāsapwidile Samwele ajoke akalāle ne kumulombola mwa kulondolwela. Samwele wakōkela. Ne kwija mpika wāivwana diwi dimwita amba: “Samwele Samwele!” Nandi amba: “Besambe; mwingidi obe wivwana.”—1 Sam. 3:1, 5-10.

21. Le i muswelo’ka otubwanya kwivwana Yehova dyalelo, ne mwanda waka i kyendele’mo kulonga namino?

²¹ Ebiya pano, Yehova wādi kadi na mwingidi mu Shilo wādi umwivwana. Samwele wāendelele kwivwana diwi dya Yehova mu būmi bwandi bonso. Le nobe wivwananga’dyo? Ketukelaijapo’nka twivwane diwi dya peulu disambe netu bufuku. Dyalelo, twivwananga diwi dya Leza nyeke mu muswelo kampanda. Didi mu Kinenwa kyandi kibwaninine, ke Bible kadi. Kitatyi kyonso kyotwivwana Leza ne kulongela mungya byaetulombola, lwitabijo lwetu nalo lukatama. Mo mobyādi bikadile ne kudi Samwele.

22, 23. (a) Le musapu wātyinine Samwele kwisamba dibajinji wāfikidile namani? (b) Le Samwele wāendelele kutumba namani?

²² Buno bufuku mu Shilo bwādi bwa mvubu mpata mu būmi bwa Samwele, mwanda tamba penepa wāshilwile kuyuka Yehova mu muswelo wa pa bula, wāikala ke mupolofeto wa Leza aye mwine ne musedi wandi wa myanda. Dibajinji, uno nkasampe wāivwene moyo wa kusapwila Edi byamulombola Yehova, mwanda wādi musapu wa mfulo wa amba bupolofeto butala kino kisaka bwādi bwa kufikidila ne kwija mpika. Ino Samwele wekankamika, wesamba na Edi—Edi nandi  wāitaija na kwityepeja konso butyibi bwa Leza. Tamba kala, bintu byonso byādi binena Yehova byādi bifikidila: Isalela wakatamba bene Fidishitia divita, Hofini ne Finease bāipaibwa difuku dimo, Edi nandi pa kwivwana amba Dikumbo dikola dya Yehova dibakwatwa, wafwididila’nka mu kifuko.—1 Sam. 3:10-18; 4:1-18.

²³ Inoko, Samwele wātumba bu mupolofeto wa kikōkeji. Nsekununi ilombola amba, “Yehova wadi nandi,” kadi ibweja’ko amba Yehova kālekelepo bupolofeto bwa Samwele kupona panshi nansha kamo kene, mhm.—Tanga 1 Samwele 3:19.

24. Le i butyibi’ka bwākwete bene Isalela mwenda mafuku, ne mwanda waka kulonga namino kwādi i kujilula kukatampe?

²⁴ Le bene Isalela bālondele kimfwa kya Samwele ne kwikala bantu ba bwine Leza ne ba lwitabijo? Aa. Mwenda mafuku, bākwete butyibi amba kebākisakilwapo kutyibilwa mambo’nka na mupolofeto bitupu. Bādi kebasake kwikala pamo bwa mizo mikwabo ne kwikala na muntu wa kwibabikadila. Samwele wālongela monka na buludiki bwa Yehova. Ino wādi unenwe kulombola Isalela mwādi mubipile bubi bwabo. Obāpelele ke muntupo, ino i Yehova aye mwine! Penepa wākongakanya bantu ku Ngilengale.

25, 26. Ku Ngilengale, le mununu Samwele wāfudile namani ku kukwasha bantu bamone mubipile bubi bwabo kudi Yehova?

²⁵ Pano tujokelei ku ngalwilo kitatyi kyādi kisamba Samwele na Isalela ku Ngilengale. Kwine’kwa, Samwele wādi ke mununu wāvuluja Isalela lusango lwandi luyampe lutala bululame. Tutanga amba: “Samwele waita kudi Yehova.” Wālomba Yehova atume mikungulo.—1 Sam. 12:17, 18.

²⁶ Mikungulo? Mu bushipo? Bine, uno wādi mwanda mukomo kwivwana! Ekale bantu bātatene nansha kufutulula Samwele, ino kebyāijijepo. Mwanda na mu kukopa kwa diso, kūlu kwafita fututu. Kivula kyapukuma ne kona madimi a ñano. Mapeni apenya bininge, ne mikungulo ya mazaji. Mvula nandi wanoka. Le bantu bālongele’po namani? “Bantu bonsololo’ba batyina byamwiko Yehova ne Samwele mwine.” Penepa, bamona mwādi mubaile bubi bwabo.—1 Sam. 12:18, 19.

27. Lelo Yehova umonanga namani boba beula lwitabijo lwa Samwele?

²⁷ I Leza wa Samwele wātengele mityima ya bano bantomboki, ke Samwele po. Samwele wādi na lwitabijo mudi Leza tamba ku bwanuke kufika ne ku bununu. Yehova nandi wāmupadile mpalo. Ne pano pene, Yehova kashintyilepo. Ukyendelela kukwatakanya boba beula lwitabijo lwa Samwele.