Felisa: Natamine mu Eshipanye mu kisaka kilanda. Kisaka kyetu kyadi i kya bene Katolika, twadi beelelele’mo bininge. Na bubine, mu babutule bami mwadi 13 badi bamumpe, bakwabo badi bengila konka ku kipwilo. Mwanabo na mama wa mu kisaka wadi mumpe kadi mufundiji ku masomo a bene Katolika. Aye pa kufwa, Papa Jean Paul II wamulongela misa ya kumukandija kitenta. Tata wadi sendwe wa byuma, mama nandi wadi kidimye. Twadi bana mwānda, ami’wa ye umbedi.

Divita dya basivile dyashilwile mu Eshipanye ponadi na myaka 12. Divita pa kupwa, tata wakakutwa mwanda umbikalo wapelele milangwe yandi ya kipolitike. Mama wasusukile pa kwitudisha batwe bonso. Ko kutuma watuma bankasami basatu ba Araceli, Lauri, ne Ramoni, bende bakekale na bamasele mu kuva ya mu Bilbao. Kokwa’kwa, bankasami badi badya biyampe.

Araceli: Mu kitatyi’kya ami nadi na myaka 14, Lauri na 12, ne Ramoni na 10. Twadi tulanga kisaka kyetu bininge. Twadi na mwingilo wa kukundula ku kuva. Myaka ibidi pa kupita’po, bamasele betutuma mu kuva mikatampe ya mu Zaragoza, kwadi kulelelwe banunu. Twadi twingila bininge pa kukundula mu mpishi, kadi twadi tukōka mpata.

Felisa: Paendele bankasami mu kuva ya mu Zaragoza, mama ne muyomba wadi wingila bu mumpe mu kyetu kibundi, bamona bu i biyampe nami ñende’ko. Badi basaka kumpalula na  nsongwalume wadi ukimba kunsonga. Nadi nsaka kushikata ku kuva, mwanda nadi nsenswe Leza. Nadi ñenda ku kipwilo difuku ne difuku, nadi nsaka kwikala mishonele wa mu Katolika pamo bwa mwanetu wa mu kisaka udi mu Afrika.

Ino ku kuva, nadi nemona bu nkiloñangapo bivule byonadi nsaka kulonga. Bamasele kebadipo basaka ami nkengidile Leza mu ntanda mikwabo, na monadi nsakila. Pene’pa myaka pa kupita’po, najokela kwetu ne kukalama muyomba wadi mumpe. Nadi mwingidila twaji twa mu njibo, kadi twadi tulongela pamo masambila kyolwa ne kyolwa. Nadi nsenswe kupanga maluba a mu kipwilo ne kupampula nkinshi wa Madia ne wa “basanto.”

Araceli: Napikile mpiko yami imbajinji ya bu masele ponadi mu Zaragoza. Pene’pa bamasele betusansanya na bankasami. Ko kuntuma bantuma ku kuva ya mu Madrid, Lauri nandi ku kuva ya mu Valencia. Ramoni washala mu Zaragoza. Mu Madrid ye monapikile mpiko yami ya bubidi ya bu masele. Bantu bavule badi beya kushikata ku kuva, kimfwa bana ba masomo ne banunu. O mwanda kwadi mingilo mivule ya kwingila. Nadi ñingila ku lupitalo lwa mu kuva.

Nadi ntengele kwikala bu masele. Nadi nanga’mba tukekala tutanga bininge Bible ne kwifunda’ye. Ino yō, bulanda. I kutupu nansha umo waingidije Bible nansha kwisambila padi Leza ne Yesu. Nefundile’mo Kilateni, būmi bwa “basanto” bene Katolika, ne mwa kutōtela Madia. Ino kitatyi kivule, twadi twingila twaji tukomo.

Nashilwile kukōka mu ñeni ne kukambakanibwa. Ke nenena’mba nadi mfwaninwe kukimba lupeto lwa kukwasha nalo kisaka kyetu pa kyaba kya kupeteja bantu bakwabo na kwingila ku kuva. Ebiya nasapwila’mo mama mukulu ne kumulombola’mba ke ntambe. Ino wanshityila mu kyumba. Wadi ulanga’mba kulonga namino kukandekeja kwenda.

Bamasele baiya kunshitwila, ino pobayukile amba nadi nsaka’nka kwenda, kadi banshityila’mo monka. Pa kupwa kunshityila’mo misunsa isatu, baunena’mba ubwanya kwenda enka shi ubalembe amba: “Natambe mwanda nasake kwingidila Satana pa kyaba kya kwingidila Leza.” Kino kyansense. Na bubine, nadi nsaka kwenda, inoko nkyadipo nsaka kulemba’byo. Ku mfulo, nebalombola’mba nsaka kwisamba na mumpe, ebiya namulombola’mo byonso. Nandi walomba eveke lupusa lwa kunjokeja ku kuva ya mu Zaragoza. Nako nalonga myeji mityetye’tu, bampa lupusa lwa kutamba. Kepaijijepo, ba Lauri ne Ramoni nabo batamba ku kuva.

Felisa: Mwenda mafuku, baunsonga, twakashikata mu Cantabria, polovenshi imo ya mu Eshipanye. Nadi ñenda nyeke ku kipwilo. Dya Yenga dimo, potwadi mu kipwilo, mumpe wanena na bulobo amba, “Mubamone kino kitabo!” Papo witulombola kitabo Bubinebine Butwala ku Bumi bwa Nyeke ne Nyeke. Wanena’mba, “Shi muntu wakupe kino kitabo, ndetele’kyo nansha kwela’kyo!”

Nkyadipo na kino kitabo, ino nadi nekisaka. Ebiya, mafuku matyetye pa kupita’po, bana-bakaji babidi baiya kwami. Badi Batumoni ba Yehova, baunshila kino kitabo. Nekitanga enka bufuku’bwa. Ebiya bana-bakaji’ba pa kwiya monka, bangipangula shi nsaka kwifunda Bible, nami naitabija.

Nadi nsaka kusangaja Leza nyeke. Ko kwifunda, nefunda bubine butala padi Yehova, nashilula kumusanswa bininge. Nadi kensapwila muntu ense myanda ya Yehova. Pa kufika mu 1973, nabatyijibwa. Ponso pobibwanika, nadi sampwila kisaka kyetu buno bubine. Ino ba mu kisaka kyetu, nakampata nkasami Araceli, wadi uningile’tu amba byongitabije’bya i bifwe.

Araceli: Byobansuswile ku kuva, o mwanda nashikilwe kipwilo kyetu. Inoko nadi ñenda ku misa Dya Yenga dyonso, kadi nadi nonga masambila difuku ne difuku. Nadi nakikimba kwimvwanija Bible, ne kulomba Leza ankwashe. Kupwa kaka Felisa wanombola byaafundile. Wasangedile bininge byaafundile ke mumone’nka bwa kilubi. Nkyadipo ngitabije byaadi unena.

Ebiya, najokela ku Madrid ku kaji, kupwa nasongwa. Mu bula bwa myaka, namwene amba bantu bavule bendanga ku kipwilo kitatyi ne kitatyi kebeendejangapo mungya bufundiji bwa Yesu. Naleka kwenda ku kipwilo. Nkyakidipo nkulupile monka mu “basanto,” mu kalunga-nyembo ka mudilo, nansha kwitabija monka’mba bamumpe babwanya kulekela muntu bubi. Nasumbwile bankinshi bonso bonadi nabo. Nkyadipo ngyukile amba kyonalonga i kiyampe. Nadi mutyumukwe mutyima, ino naendelele kulomba Leza amba: “Nsaka kukuyuka. Nkwashe’ko!” Navuluka amba Batumoni ba Yehova badi bakōkola ku kibelo misunsa mivule, ino mpela kwibashitwila. Nkyadipo nakikulupile kadi kipwilo nansha kimo.

 Mwanetu Lauri wadi wikala mu Franse, Ramoni nandi mu Eshipanye. Bashilwile kwifunda Bible na Batumoni ba Yehova mu 1980. Nadi nanga’mba, pamo bwa Felisa, kebajingulwilepo amba byobefunda’bya i bya bubela. Mwenda mafuku, twemona na Angelines, mulondakani nami otwapwene nandi bininge. Nandi wadi Kamoni wa Yehova. Angelines ne mulumyandi badi bangipangula divule shi mbwanya kwitabija kwifunda nabo Bible. Bajingulwile amba nansha shi nkikisenswepo myanda ya kipwilo, inoko nsakanga bine kuyuka binena Bible. Ku mfulo, nebalombola’mba: “Biyampe. Nketabija kwifunda nenu enka mu wami Bible!” Nadi na Bible wa bushintuludi bwa Nácar-Colunga.

Felisa: Ponabatyijibwe mu 1973, mu Santander, mwipata mwa polovenshi ya Cantabria, mwadi kintu kya Batumoni 70. Byadi bitulomba kwenda kulampe mu bibundi tutwa na tutwa bya mu ino polovenshi kukasapula. Pa kutamba mu kibundi kimo kwenda mu kikwabo, twadi twenda na myotoka.

Mu bula bwa myaka, nefundile Bible na bantu bavule, kadi mwabatyijibwa ne bantu 11. Ne bavule’mo badi bene Katolika. Nadi mfwaninwe kwibatūkijija mutyima. Pamo’nka na monadi ngikadile, byadi bibalomba nabo kyaba pa kuyuka’mba nkulupilo yabo i ya bubela. Nadi ngyukile amba enka Bible ne mushipiditu ujila wa Yehova byo bikokeja kukwasha muntu ashinte mulangilo wandi ne kwimvwanija bubine. (Bahebelu 4:12) Mulumyami, Bienvenido, wadi mpulushi, wabatyijibwe mu 1979, kadi mama nandi washilwile kwifunda Bible kumeso kwa kufwa’ye.

Araceli: Ponashilwile kwifunda na Batumoni ba Yehova, nadi mona’mba nkibwanyapo kwibakulupila. Mafuku pa kupita’po, milangwe yami yashinta. Batumoni kebafundijangapo’tu’nka Bible ino balondanga mu būmi byobafundija’bya. Lwitabijo lwami mudi Yehova ne mu Bible lwashilula kutama, nasangele bininge. Balondakani nami bamo bamwene monadi nshintyila ke banena’mba, “Araceli, ubatonge dishinda diyampe, endelela’nka nankyo!”

Navuluka ponadi nombela’mba, “Wafwa’ko, Yehova, byokwandekelepo ne kumpa mikenga mivule ya kusokola kyonadi nkimba​—buyuki bwa binebine bwa mu Bible.” Kadi nalombele ne kaka Felisa amfwile lusa pa binenwa bibi byonamunenene. Tamba pene’pa, pa kyaba kya kwipotomeja, twadi ke twisambila pa Bible. Kufika mu 1989, nabatyijibwa na myaka 61.

Felisa: Nkendi na myaka 91. Mulumyami wafwile, ne nkikibwanyapo kulonga bivule na monadi nongela. Ino ne pano, ntañanga Bible difuku ne difuku, mpwila, kadi ntambilanga mu busapudi mungya bukomo bwami.

Araceli: Nsenswe kwisamba myanda ya Yehova ku bamumpe ne bamasele, padi i mwanda nadi masele. Mīsambo na bamo yadi itobala, kadi bavule badi betabija mabuku ne mapepala. Kudi mumpe umo onavuluka. Potwapwile kwisamba nandi bityetye, waitabija byonamusapwidile. Kupwa wanombola amba: “Le nsa kwenda kwepi ne buno bununu? Le balunda ne kisaka kyami basa kunena namani?” Namulondolola’mba: “Le Leza nandi usa kunena bika?” Wamona’mba byonamulombola i bya bine, namumona amba bibamutenga. Inoko wabudilwe bukankamane bwa kushinta.

Nkikelwapo nansha dimo paunenene wami mulume amba nsakanga twende nobe ku kupwila. Paatenwe dibajinji ku kupwila, wadi na myaka 80 ne kupita, tamba pene’pa kadipo ukibulwa kupwila nansha kumo. Washilwile kwifunda Bible waikala ne bu musapudi. Nakivulukanga myanda mivule yotwadi tutana potwadi tusapula nandi pamo. Wafwile myeji ibidi kumeso kwa difuku dine dyaadi wa kubatyijibwa.

Felisa: Ponashilwile kwingidila Yehova, bankasami basatu badi bandwa. Ino mwenda mafuku, nabo baitabija bubine. Uno bine wadi mwanda mulumbuke kashā onkyamwene. Tamba papo, twadi tushikata pamo, twisambila pa myanda ya Yehova, Leza wetu muswe, ne ya Kinenwa kyandi! Mfulo mfulō, twashilula kutōta Yehova batwe bonso. *