1. Le i mu myanda’ka imo motubwanya batwe bonso kukwatwa moyo?

 TULANGULUKILEI pa ino ngikadilo yatenwe’mo banabetu bamo. Ba Nestor ne wandi mukaji María, badi basaka kukengidila kokwa kusakilwa bukwashi. * Pa kulonga namino, badi banenwe kwikala na bintu bityetye mu būmi. Ino badi batyina’mba kebakekalapo na nsangaji shi bekale na bintu bityetye. Biniam waikele Kamoni wa Yehova mu ntanda mobalwa mwingilo wetu. Pa kino, wajingulwile amba byawaikala mu bantu ba Yehova nandi usa kupangwapangwa. Kino kyamukwatyije moyo. Kadi wadi ukwetwe ne moyo pa bikalonga’po ba mu kyandi kisaka shi abayuka’mba ke Kamoni wa Yehova. Valérie bamukwete misongo mikomo ya dyaya, kadi walwile pa kusokola dokitele ukamupasula na kulēmeka nkulupilo yandi ya mu Bible itala mashi. Bine wadi na moyo wa amba ubwanya kufwa.

2. Mwanda waka tufwaninwe kulonga bukomo bwa kuleka kutādilwa na moyo?

² Le nobe kodi mutanwe na myanda na ino ne kukwatwa moyo? Bine, bavule motudi ke batanwe nayo. Ino shi ketutadijepo, pa mwanda wa moyo, tubwanya kukwata butyibi bubi bubwanya’nka ne kona kipwano kyetu na Yehova. Bino byo bisaka Satana. Kadi Satana uloñanga bukomo bwa kutwelela pa moyo wetu mwanda wa kwitulengeja tuleke kukōkela bijila bya Leza, mwine mubadilwa ne musoñanya wa kusapula myanda miyampe. (Kus. 12:17) Satana i mubi, wampikwa lusa, kadi  wa bukomo. Inoko ubwanya kwikinga kwadi. Muswelo’ka?

3. Le i bika biketukwasha tukomene moyo?

³ Shi tukulupile amba Yehova witusenswe​—ne amba udi netu​—Satana kaketukwatyijapo moyo. (Ñim. 118:6) Kimfwa, mulembi wa Mutōto wa 118 wēkondele na myanda izumbija mutyima bininge. Wādi na balwana bavule, kubadila’mo ne bantu ba bintenta (vese 9, 10). Kyaba kimo, bāmupangilepangile bininge (vese 13). Kadi Yehova wāmulemunwine na kusumininwa (vese 18). Nansha nankyo, uno mulembi wa mitōto wālembele amba: “Nkikakwatwapo moyo.” Le i bika byāmulengeje ekale na mutyima-ntenke? I kuyuka’mba, Yehova Tata wandi wa mūlu umusenswe bininge nansha byawāmulemunwine. Mulembi wa mitōto wādi ukulupile amba, nansha shi watanwa mu ngikadilo’ka, Leza wandi wa buswe ukamukwatakanya nyeke.​—Ñim. 118:29.

4. Le i moyo’ka otukakomena shi tukulupile amba Yehova witusenswe?

⁴ Tufwaninwe kukulupila’mba Yehova usenswe umo ne umo motudi. Kwikala na kino kikulupiji kuketukwasha tukomene moyo wa miswelo isatu otuvudile kwikala nao, (1) moyo wa kutunya kuvuija bisakibwa bya kyetu kisaka, (2) kityino kya bantu, ne (3) kityino kya lufu. Batutu ne bakaka batelwanga mu musango mubajinji, babwenye kukomena moyo mwanda bakulupile amba Yehova wibasenswe.

5. Le i ngikadilo’ka imo ibwanya kulengeja mutwe wa kisaka asele mutyima kūlu bininge? (Tala kifwatulo pa kibalu.)

⁵ Mutwe wa kisaka mwine Kidishitu ukwatanga na kusumininwa kiselwa kya kuvuija bisakibwa bya ku ngitu bya kyandi kisaka. (1 Tm. 5:8) Shi wi mutwe wa kisaka, ye uno padi waselele mutyima kūlu mu kino kitatyi kya kipupo amba usa kujimija kaji. Padi ye uno waselele mutyima kūlu amba usa kutunya kusokola byakudya ne lupeto lwa kufuta nalo njibo. Padi kadi ye uno wakwetwe moyo amba shi ubajimija kaji, kukabwanyapo kusokola kaji kakwabo. Nansha pamo bwa ba Nestor ne María botwatelanga kala, walangile amba kubwanyapo kwikala na būmi bwa bintu bityetye. Satana ke mubwanye kulengeja bantu bavule baleke kwingidila Yehova pa mwanda wa uno moyo.

6. Le Satana ukimbanga kwitulengeja tulange namani?

⁶ Satana ukimbanga kwitulengeja tulange amba, Yehova ketusenswepo kadi kaketukwasha’kopo mu kuvuija bisakibwa bya kyetu kisaka. Pa kino, tubwanya kulanga’mba tufwaninwe kulonga kintu kyo-kyonso mwanda wa kulama kaji, nansha shi bilomba kujilula misoñanya ya mu Bible.

7. Le Yesu witukulupija bika?

⁷ Yesu mwine uyukile Tata senene kutabuka muntu ye-yense, witukulupija’mba Leza wetu ‘uyukile bine byotusakilwa ne batwe bene ketwamulombele’byo.’ (Mat. 6:8) Kadi Yesu uyukile amba Yehova usakanga kwitukwasha tuvuije bisakibwa byetu. Batwe bene Kidishitu twi ba mu kisaka kya Leza. Nanshi tubwanya kukulupila’mba, byadi Mutwe wa kisaka, Yehova ukalēmeka musoñanya walembeje mu 1 Temote 5:8.

8. (a) Le i bika biketukwasha tukomene moyo wa amba tukatunya kuvuija bisakibwa bya kyetu kisaka? (Mateo 6:31-33) (b) Le i muswelo’ka otubwanya kwiula ba mulume ne mukaji badi pa kifwatulo bakapa kaka byakudya?

⁸ Shi tukulupile amba Yehova witusenswe batwe ne ba mu kyetu kisaka, nabya biketupēlela kukulupila’mba tukasokola bine byotusakilwa. (Tanga Mateo 6:31-33.) Yehova  usakanga kwitupa byotusakilwa. Bine, i Leza wa buswe ne buntu! Pawāpangile ntanda, wātūdile’po bintu bivule pa kyaba kya kwitupa enka bintu byotusakilwa pa kwikala bōmi. Wātūdile na buswe bintu bivule pano pa ntanda mwanda wa kwituletela nsangaji. (Ngo. 2:9) Nansha shi kyaba kimo tubasokola’tu enka byakudya, tufwaninwe kusangala mwanda tubasokola bine byotusakilwa. Yehova ye wetukwasha tusokole’byo. (Mat. 6:11) Kadi tufwaninwe kuvuluka’mba, bintu byonso byotubwanya kwisuminwa pano, kebibwanyapo kudingakanibwa na byobya bitupa Leza wetu wa buswe pano, ne byaketupa mu mafuku a kumeso. Bino byo byemwenine ba Nestor ne María.​—Isa. 65:21, 22.

9. Le i ñeni’ka yowaboila ku kimfwa kya ba Nestor ne María?

⁹ Ba Nestor ne María badi na njibo miyampe ne twaji twa mfutwa miyampe mu Kolombi. Banena’mba: “Twalangulukīle pa mulangwe wa kwikala na bintu bityetye mu būmi ne kutandabula mwingilo wetu, inoko twadi tutyina’mba shi twikale na bintu bityetye mu būmi, ketukekalapo na būmi bwa nsangaji.” Lelo i bika byebakweshe bakomene uno moyo? Balangulukīle pa miswelo mivule ke mibalombole’mo Yehova amba wibasenswe. Byobakulupile amba Yehova ukavuija nyeke bisakibwa byabo, baitabije kuleka twaji twabo twa mfutwa miyampe. Bapoteja yabo njibo, bavilukila mu kipindi kikwabo kya yabo ntanda, kwine kwadi kusakilwa basapudi bavule ba Bulopwe. Lelo bamonanga namani butyibi bobakwete? Nestor unena’mba: “Twi bemwene bubinebine bwa Mateo 6:33. Kashā ketwabudilwe kintu nansha kimo. Kadi pano tudi na būmi bwa nsangaji.”

10. Mwanda waka ke kya kutulumukapo shi bantu batyina bantu bakwabo?

¹⁰ Tamba ku ngalwilo, bantu besanshijanga abo bene na bene. (Mus. 8:9) Kimfwa, bantu bamo bengidijanga bibi lupusa lwabo, bankuma-bibi balonga bilongwa bya bupolapola, babipalapala bafutulula ne kuzakaja bakwabo ku masomo, kadi bantu bamo basusula enka ne ba mu bisaka byabo. Bine, ke kya kutulumukapo shi bantu bamo batyina bantu bakwabo! Lelo Satana ukimbanga kutwelela namani pa kino kityino kya bantu?

11-12. Le Satana utwelelanga namani pa kityino kya bantu?

¹¹ Satana wingidijanga kityino kya bantu  mwanda wa kwitulengeja tuleke kulonga kiswa-mutyima kya Yehova, ne kuleka mwingilo wa busapudi. Satana i mulengeje maludiki akankaje mwingilo wetu ne kwitupangapanga. (Luka 21:12; Kus. 2:10) Bintu palapala bya mu ntanda ya Satana, bisambakanyanga bubela bubibubi pa Batumoni ba Yehova. Bantu bakulupila buno bubela babwanya kwitufutulula, enka ne kwitusanshija ku ngitu. (Mat. 10:36) Le ano manwa a Satana etutulumujanga? Nansha dimo. Wāingidije ano manwa ne mu myaka katwa kabajinji.​—Bil. 5:27, 28, 40.

¹² Kutyina kupangwapangwa na maludiki, ke kyabulwipo’tu kimo kete kingidijanga Satana. Bamo batyinanga bininge mukalongela’po ba mu kyabo kisaka shi abayuka’mba ke Batumoni, kutabuka ne kusanshijibwa ku ngitu. Basenswe bininge ba mu byabo bisaka, kadi bebasakilanga bayuke Yehova ne kumusanswa. Bibasansanga kwivwana ba mu byabo bisaka banenena bibi Leza wa bine, pamo ne batōtyi bandi. Inoko kyaba kimo, bantu bamo ba mu bisaka badi balwa dibajinji na bubine, mwenda mafuku bafulanga ku kwibwitabija. Ino le bikekala namani shi ba mu kyetu kisaka abetupele pa mwanda wa nkulupilo yetu? Le tukalonga’po namani?

13. Le kukulupila’mba Yehova witusenswe kuketukwasha namani shi ba mu kisaka abetwela? (Ñimbo ya Mitōto 27:10)

¹³ Tubwanya kukankamikwa na binenwa biyampe bidi mu Ñimbo ya Mitōto 27:10. (Tanga.) Shi tuvuluka’mba Yehova witusenswe bininge, twikalanga na mutyima-ntenke pobetulwa. Kadi tukulupilanga’mba uketupala mpalo pa kūminina kwetu. Yehova ukavuija bisakibwa byetu bya ku ngitu, bya mu malango, ne bya ku mushipiditu kutabuka muntu ye-yense! Bino byo byemwenine Biniam otwatelanga ku ngalwilo.

14. Le i ñeni’ka yowaboila ku kimfwa kya Biniam?

¹⁴ Biniam waikele Kamoni wa Yehova nansha byaadi uyukile amba usa kupangwapangwa bibibibi. Tutalei kuyuka’mba Yehova umusenswe, mokwakwashishe Biniam akomene kityino kya bantu. Unena’mba: “Baumpangilepangile kupita ne monadi nebilangila. Inoko kyonadi ntyina bininge kutabuka ne kupangwapangwa na ba lupusa, i kulwibwa na ba mu kyetu kisaka. Nadi ntyina’mba butyibi bwami bwa kwikala Kamoni wa Yehova bukatyumuna tata ke Kamonipo mutyima, ne amba ba mu kyetu kisaka kebakandēmekapo nansha dimo.” Inoko Biniam wakulupile  amba, Yehova usenswe nyeke boba bamusenswe. Biniam ushintulula’mba: “Nalangulukīle pa muswelo ke mukwashe Yehova bantu bakwabo bominine makambakano a misokwe, mboloji ne kutambwa na kibumbo. Nayukile amba shi nkōkele nyeke Yehova, nandi ukangesela. Ponakwetwe misunsa mivule ne kususulwa, nemwenine na meso ami mwitukwashishanga Yehova kitatyi kyotusakilwa bukwashi, shi tumukōkele nyeke.” Yehova waikele Shandya Biniam, kadi bantu ba Leza baikele ke kisaka kyandi.

15. Mwanda waka i byendele’mo kutyina lufu?

¹⁵ Bible witusapwila’mba lufu i walwana netu. (1 Ko. 15:25, 26) Tubwanya kuzumbija mutyima pa mulangwe wa kufwa, nakampata shi batwe nansha ba mu kyetu kisaka tubabela bininge. Mwanda waka tutyinanga kufwa? I mwanda Yehova wētupangile na mutyima wa kusaka kwikala’ko nyeke. (Mus. 3:11) Kutyina lufu mu muswelo mwendele’mo, kubwanya kwitukwasha tukinge būmi bwetu. Kimfwa, kubwanya kwitukwasha tukwate butyibi buyampe mu muswelo otutonga byakudya ne kwitamuna bidyoma, kukamona bamuñanga ne kutoma lawa shi tusakilwa’yo, ne kuleka kutūla būmi bwetu mu kyaka byampikwa kwendela’mo.

16. Lelo Satana ukimbanga kutwelela namani pa moyo wetu wa kipangila wa kutyina lufu?

¹⁶ Satana uyukile amba tusenswe būmi bwetu. Inoko wānenene amba, tuketabija kujimija kintu kyo-kyonso kyotudi nakyo​—enka ne kipwano kyetu na Yehova​—mwanda wa kulama būmi bwetu bwa dyalelo. (Yoba 2:4, 5) Bine Satana wābepele! Inoko Satana byadi “yewa ubwanya kuleta lufu,” ukimbanga kwingidija moyo wetu wa kipangila wa kutyina lufu mwanda wa kwitupalula kudi Yehova. (Bah. 2:14, 15) Kyaba kimo bantu baludikwa na Satana, bazakajanga bantu ba Yehova amba basa kwibepaya shi kebatuninepo lwitabijo lwabo. Kyaba kikwabo nakyo, Satana ubwanya kuyuka’mba tusakilwa kundapwa, watwelela’po mwanda wa kwitulengeja tujilule bijila bya Leza. Badokitele nansha ba mu kyetu kisaka ke Batumonipo, babwanya kwituningila twitabije kwelwa mashi, bine biketulengeja tujilule bijila bya Leza. Nansha padi muntu kampanda ubwanya kukimba kwitulengeja twitabije bundapi kebukwatañenepo na misoñanya ya mu Bisonekwa.

17. Kukwatañana na Bene Loma 8:37-39, mwanda waka ketufwaninwepo kutyina lufu?

¹⁷ Nansha byoketusakengapo kufwa, tuyukile amba Yehova ukendelela kwitusanswa nansha shi tubafu. (Tanga Bene Loma 8:37-39.) Shi balunda ba Yehova abafu, wibalamanga mu luté lwandi pamo’nka bwa abo bōmi. (Luka 20:37, 38) Wabilanga kwibajokejeja monka ku būmi. (Yoba 14:15) Yehova wāfutyile mfutwa mikatampe amba ‘tumone būmi bwa nyeke.’ (Yoa. 3:16) Tuyukile amba, Yehova witusenswe bininge kadi witutele mutyima. Nanshi pa kyaba kya kupaluka kudi Yehova kitatyi kyotubela nansha pobakimba kwitwipaya, tunyemenanga kwadi etupe tunangu, busengi, ne bukomo. Bino byo byalongele ba Valérie ne wandi mulume.​—Ñim. 41:3.

18. Le kimfwa kya Valérie kibakufundija bika?

¹⁸ Valérie paadi na myaka 35, bamukwete misongo ya dyaya dibidibi ke divudile kumweka. Tala buswe mobwamukwashishe akomene moyo wa kutyina lufu. Unena’mba: “Pobaunkwete ino misongo, kyaikele bu kyaso kikatampe kondi ne kudi wami mulume. Pa kupanda nadi nenwe kupasulwa lupasulo lukatampe. Nakamwene badokitele bavule,  ino bonso bapelele kumpasula pampikwa kungela mashi. Nakwetwe moyo, ino pa mwanda wa kijila kya Leza, nkyadipo mbwanya nansha dimo kwitabija kwelwa mashi! Mu būmi bwami bonso Yehova waunombwele amba unsenswe. Nami pano, naikele na mukenga wa kumulombola’mba musenswe. Kyaba kyonso kyobadi bansapwila myanda mibi, po pene nadi nsumininwa kusangaja Yehova pa kyaba kya Satana. Mfulo mfulō baumpasula pampikwa kwelwa mashi. Nansha misongo yami byoikinkambakanya, Yehova umpanga nyeke byonsakilwa. Kimfwa, ku kupwila kwa mu bukata bwa yenga kwa mu yenga mwine obankwete misongo, twefundile’ko kishinte kinena’mba, ‘Tunekenyei Makambakano a Dyalelo na Bukankamane.’ * Kino kishinte kyetukweshe bya binebine. Twatangile’kyo misunsa ne misunsa. Bishinte pamo bwa bino ne bibidiji biyampe bya ku mushipiditu, i bitupe ami ne wami mulume ndoe ya mutyima, ne kwitukwasha twikale na bujalale ne kukwata butyibi buyampe.”

19. I bika bisa kulongeka panopano ponka?

¹⁹ Na bukwashi bwa Yehova, bene Kidishitu ba ntanda yonso ke bōminine bikoleja ne kukomena bulwi bwa Dyabola. (1 Pe. 5:8, 9) Nobe ubwanya kulonga namino. Panopano ponka, Yehova usa kulombola Yesu ne babikadi-nandi batyumune “mingilo ya Dyabola.” (1 Yo. 3:8) Ebiya bantu ba Leza bamwingidila pano pa ntanda ‘kebakatyinapo kintu kadi kekukekalapo kintu kikebazakaja.’ (Isa. 54:14; Mika 4:4) Nanshi pano potukitengēle, tulongei bukomo bwa kukomena moyo.

20. Le i bika biketukwasha tukomene moyo?

²⁰ Tufwaninwe kuningija kikulupiji kyetu kya amba Yehova usenswe bengidi bandi kadi wibakiñanga. Tukabwanya kulonga namino shi tulangulukila pa muswelo wākingile Yehova bengidi bandi pa kala, ne kusapwila’byo bantu bakwabo. Kadi tufwaninwe kulangulukila nyeke pa mwaetukwashishe mu būmi bwetu, mu ngikadilo ilengeja tuzumbije mutyima. Bine, na bukwashi bwa Yehova tubwanya kukomena moyo!​—Ñim. 34:4.