Le Bilomba Bana Kwifunda Myanda ya Leza?

“Tudi’nka na bipwilo bitutonona twishikwe, ino bikomenwa’ko kuleta buswe umbukata mwetu.”—JONATHAN SWIFT, MULEMBI MWINE ANGELETELE.

SWIFT wanene bino binenwa mu myaka katwa ka 18, ino bavule dyalelo betabije’byo. Na bubine, bamo bakulupile amba bambutwile kebafwaninwepo kufundija babo bana myanda ya Leza. Balanga amba bana batamijibwe mu kipwilo bekalanga boneke mu muswelo kampanda.

Le abe ulanga’po namani? Pa ino milangwe ilonda’ko’i, i wepi omona bu muyampe?

● Ke biyampepo kupa bambutwile lupusa lwa kufundija bana myanda ya Leza.

● Bambutwile bafwaninwe kwilaija bidi mwana watama, ebiya ke kwisamba nandi myanda ya Leza.

● Bambutwile bafwaninwe kulombola byobya byobakulupile padi Leza ku babo bana pobakidi banuke. Ino kitatyi kyobatama, bambutwile bafwaninwe kwibakankamika bekale kulangulukila abo bene pa myanda ya Leza.

● Bana bafwaninwe kulonda nkulupilo ya bambutwile babo kwampikwa kubandaula’yo.

Lelo Kipwilo Kyonanga Bana?

I kutupu mbutwile muyampe ukasaka kona wandi mwana. Ino le myanda imweka ibingija milangwe ya boba bapeleja bana kwifunda myanda ya Leza? Pano ke myaka makumi, bakimbi befundile mpata kumona mushintyilwanga bana na nkulupilo ya bambutwile. Le bafula kwepi?

Bakimbi bamwene amba kipwilo kekyonangapo mwana, ino kikwashanga mwana atame biyampe. Lapolo yalupwilwe na julunale Social Science Research * mu 2008 inena’mba: “Kipwilo kiningijanga kipwano kya mwana na shandi ne na inandi.” Kadi enka uno julunale unena monka amba: “Kipwilo ne kuswa myanda ya Leza i bimweke bu bya mvubu mpata mu būmi bwa bana ne bidi na kamweno pa kupwana mu kisaka.” Tala muswelo wiifwene ino myanda na byobya byānene Yesu Kidishitu amba: “Dyese dyo dyabo bakulandapala pa mutyima.”—Mateo 5:3.

Le tunena namani pa mulangwe wa kwilaija bidi mwana watama, ebiya kafunde myanda ya Leza ne ya kipwilo? Kulonga namino i kwilwa uno mwanda: Bongolo bwa mwana budi pamo bwa mbeketyi wampikwa’mo kintu. Ke bilombe bambutwile kutonga; shi bakayuja mu uno “mbeketyi” ku njibo misoñanya miyampe ya mwikadilo ne nkulupilo yobamwene bu miyampe nansha shi bakaleka milangwe mibi ya kungi idi bwa mvula wa mabwe iyule mu mutwe ne mu mutyima wa mwana.

Lufungulo Lwine I Lwepi?

Mānga ilombola amba bantu bafyaminanga mu milangwe ya kipwilo mwanda wa kushikwa bakwabo. Le penepo, i muswelo’ka ukepuka bambutwile kufikilwa na mwanda wanene Jonathan Swift? I muswelo’ka obakafundija bana nkulupilo ibakwasha bekale kuswa bakwabo?

Lufungulo lutanwa mu bilondololwa bya bino bipangujo bisatu: (1) I bika bifwaninwe kwifunda bana? (2) I ani ufwaninwe kwibafundija? (3) I muswelo’ka muyampe wa kwibafundija?

[Kunshi kwa dyani]