1. (a) Lelo i bika byātene Petelo mu kivula pa dijiba dya Ngadilea? (Tala kifwatulo ku ngalwilo.) (b) Mwanda waka Petelo wādi kashika?

DIFUKU dimo bufuku, mutumibwa Petelo ne bana ba bwanga bakwabo bēkondele pa kutyibulula dijiba dya Ngadilea mu kivula. Na mu kitulumukila, bamona Yesu ulandala pa dijiba. Petelo waita Yesu ne kumulomba shi bikokejika nandi alandale pa mema kufika ne kwadi. Yesu wāmwita āye kwadi, Petelo ko kutūka mu bwato kaenda kwadi. Ino kyaba kityetye’tu, Petelo awa kashika pa mema. Mwanda waka? Mwanda wākwetwe na moyo pa kumona kivula ne mantanki. Petelo wāela lwanji kalombe Yesu amukwashe, nandi wāolola kuboko wāmukwata kanena’mba: “Abe wa lwitabijo lutyetye, mwanda waka wadi kotatana, a?”​—Mateo 14:24-32.

2. Lelo i bika byotusa kubandaula?

² Tubandaulei bintu bisatu bitala pa lwitabijo byotukokeja kwifunda ku byātene Petelo: (1) muswelo wākulupile Petelo dibajinji amba Yehova ubwanya kumukwasha, (2) kine kyājimijije Petelo lwitabijo lwandi, ne (3) kine kyāmukweshe aluje’lo. Kubandaula ino myanda kukokeja kwitukwasha tumone muswelo otubwanya  kwimanija “pototo mu lwitabijo.”​—1 Kodinda 16:13.

3. Mwanda waka Petelo wātūkile mu bwato, ne batwe netu i bika byotulongele pamo bwa aye?

³ Petelo wādi na lwitabijo lukomo. Mwanda waka? Mwanda kitatyi kyāmwityile Yesu, Petelo wātūkile mu bwato kalandala pa mema. Wādi ukulupile amba bukomo bwa Leza busa kumukwasha’nka na mobwakwashije Yesu. Ne batwe netu, kitatyi kitwita Yesu tumulonde, twipānanga kudi Yehova ne kubatyijibwa. Mwanda waka? I mwanda wa lwitabijo lwetu mudi Yehova ne Yesu, kadi tukulupile amba baketukwasha.—Yoano 14:1; tanga 1 Petelo 2:21.

4, 5. Mwanda waka lwitabijo i kituntwa kilēme?

⁴ Lwitabijo i kituntwa kilēme. Lwitabijo lwa Petelo lwāmukweshe alandale pa mema, kintu kimweka bu kekibwanika ku muntu. Netu lwitabijo lubwanya kwitukwasha tulonge bintu bimweka bu bikomo kulonga. (Mateo 21:21, 22) Bantu bamo motudi i bashinte mpata mwikadilo ne būmi bwabo mu muswelo ukomenwe bantu badi bebayukile pa kala kwibajingulula monka. Twashintyile mwanda tuswele Yehova, kadi nandi wetukweshe tushinte. (Tanga Kolose 3:5-10.) Lwitabijo lwetutonwene twipāne kudi Yehova, ne kwikala balunda nandi, kintu kyoketukokejapo kulonga nansha dimo kwa kubulwa bukwashi bwandi.​—Efisesa 2:8.

⁵ Lwitabijo lwetu lwitukomejanga. Kimfwa, lwitukwashanga tulwe na butambañani bwa Dyabola, walwana netu mukomokomo. (Efisesa 6:16) Ne kadi, byotukulupile Yehova, ketwakamwangapo bininge kitatyi kitutana makambakano. Yehova i mwitulaye amba uketupa byobya byotusakilwa shi twikale na lwitabijo mwadi ne kutūla Bulopwe bwandi pa kifuko kibajinji. (Mateo 6:30-34) Kadi kiyampe kupityidila, Yehova uketupa kyabuntu kya kutendelwa kya būmi bwa nyeke kupityila ku lwitabijo lwetu.​—Yoano 3:16.

6, 7. (a) Le kivula ne mabimbi atene Petelo bikokeja kudingakanibwa na bika? (b) Mwanda waka tufwaninwe kuyuka’mba bibwanika kujimija lwitabijo?

⁶ Petelo paādi ulandala pa Dijiba dya Ngadilea, wākwetwe moyo. Mwanda waka? Mwanda wa kivula ne mabimbi. Bino bintu bibwanya kudingakanibwa na makambakano ne matompo atananga bene Kidishitu dyalelo. Nansha shi ano makambakano i makomo bininge, tukakomejibwa na bukwashi bwa Yehova. Ino vuluka byātene Petelo. Kāshikilepo mwanda wa kivula ne mabimbi ādi amutema, mhm. Bible unena’mba: “Pa kutala kivula kikatampe’kya, moyo wamukwata.” (Mateo 14:30) Petelo wālekele kubambila meso padi Yesu, ino wābambila’o’ko ku kivula kikomo. Ponka’po lwitabijo lwandi lwāshilula kuzoza. Muswelo umo onka, netu shi tubambile meso pa makambakano etu, tukashilula kutatana bukwashi bwitukwasha Yehova.

⁷ Netu tufwaninwe kuyuka’mba tubwanya kujimija lwitabijo lwetu. Mwanda waka? Mwanda Bible unena’mba kujimija lwitabijo i “bubi bwitutyinya bukidi bonka.” (Bahebelu 12:1) Pamo’nka bwa Petelo, shi tubambile meso etu pa bintu bibi, lwitabijo lwetu nalo lukazoza bukidibukidi. Penepo le tukayuka namani shi lwitabijo lwetu ke ludi mu kyaka? Bipangujo bilonda’ko’bi biketukwasha twibandaule.

8. Lelo muswelo otumona milao ya Leza dyalelo ubwanya kwishila namani na wa kala?

⁸ Lelo milao ya Leza i ya bine kondi dyalelo na moyadi ikadile kala? Kimfwa, Leza i mwitulaye konakanya ntanda ya Satana. Ino le tulabikwanga na miswelo palapala ya bya kwipwija mukose itubeleñenya ntanda? Shi i amo, tukashilula kutatana amba mfulo ikidi kulampe. (Habakuka 2:3) Tala kino kimfwa  kikwabo. Yehova i mwitupe kinkūlwa, ne kwitulaya amba uketulekela bilubo byetu. Ino shi tubambile meso etu pa bilubo byetu bya kala, tukokeja kushilula kutatana shi bine Yehova i mwitulekele bilubo. (Bilongwa 3:19) Mfulo mfulō, twajimija nsangaji yetu mu mwingilo wa Leza ne kuleka’byo kusapula.

9. Le bikekala namani shi tuta mutyima pa tumweno twetu?

⁹ Lelo mpanga nyeke Yehova kyokya kitabukile kunengela? Kwingidila Yehova bininge, kuketukwasha tubambile meso etu ku lukulupilo lwa kumeso. Ino le bikekala namani shi tubashilula kuta mutyima pa tumweno twetu? Kimfwa, padi twaitabije kaji ka mfutwa miyampe ino ketutyepejeja mwingilo otwingidila Yehova. Kulonga namino kukazozeja lwitabijo lwetu, kadi tukokeja kwikala “bamulēle,” ke tumupe Yehova tutyutyu.—Bahebelu 6:10-12.

10. Le tulombolanga namani lwitabijo mudi Yehova potufwila bantu lusa?

¹⁰ Le nkomenwanga kufwila bantu lusa? Shi muntu wetusanshija mutyima, le tukalalanga twefikila nandi? Shi i amo, padi tutanga bininge mutyima ku mwiimvwanino wetu. Tulombolanga lwitabijo kudi Yehova kitatyi kyotufwila bantu lusa. Namani? Shi muntu wetulubila, waikala na mapu. Kitatyi kyotulubila Yehova, tumwapulanga. (Luka 11:4) Potufwila lusa bakwetu, tukulupilanga Yehova. Tumutwikanga kiselwa kya kwitwesela pa mwikadilo wetu, kadi madyese andi o malēme kupita’ko ne kufutyija muntu pa byaetulongele. Bana ba bwanga ba Yesu bēfundile amba pa kulekela muntu bilomba kwikala na lwitabijo. Pēbanene Yesu bekale kufwila lusa boba bebalubila misunsa mivule, bana ba bwanga bālombele amba: “Witubweje’ko lwitabijo.”​—Luka 17:1-5.

11. Le muntu ubwanya namani kukomenwa kuboila ñeni ku madingi?

¹¹ Lelo mfītwanga pobandingila? Kimba miswelo ya kuboila ñeni ku madingi’a pa kyaba kya kutala bilubo bidi mu madingi nansha buzoze bwa mwine ukupa’o. (Nkindi 19:20) Bine, kokajimija uno mukenga wa kwifunda kulanga na mulangila Yehova!

12. Shi muntu wiuningila nyeke boba bendeja mu kipwilo, walombola bika?

¹² Le neuningilanga boba batangidile kipwilo? Bene Isalela pa kubambila meso abo pa myanda mibi ya tubedibedi dikumi, bēuningila ba Mosesa ne Alone. Ebiya Yehova wāipangula Mosesa amba: “Le i ku mwaka ka kadi o bakangitabijapo?” (Umbadilo 14:2-4, 11) Bine, Yehova wāmwene amba bene Isalela kebamukulupilepo mwanda bēuningile ba Mosesa ne Alone, bana-balume baātongele. Batwe netu, shi twiuningila boba batūdilwe na Yehova mwanda wa kwendeja bantu bandi dyalelo, nabya tubalombola’mba lwitabijo lwetu mudi Leza lubazoza.

13. Mwanda waka ketufwaninwe kutyumukwa mutyima shi tubamone buzoze kampanda mu lwitabijo lwetu?

¹³ Pano potwapwa kubandaula bino bipangujo, kokatyumukwa mutyima shi ubamone amba lwitabijo lobe i luzoze. Vuluka’mba enka ne mutumibwa Petelo wāimvwene moyo waānza kutatana. Pene’pa, Yesu wātopeka batumibwa bandi bonso pa kwikala na “lwitabijo lutyetye.” (Mateo 16:8) Ino kadi kudi ñeni mikwabo ya kamweno yotubwanya kuboila ku byātene Petelo. Vuluka byaālongele paāshilwile kutatana kashika pa mema.

14, 15. (a) I bika byālongele Petelo paādi kashika? (b) Le ‘tukabambila meso sō’ kudi Yesu muswelo’ka?

¹⁴ Le i bika byālongele Petelo paādi kashika? Petelo wādi uyukile kusumba pa mema, nanshi wādi ubwanya kufika ne ku bwato. (Yoano 21:7) Ino mwanda waka kāsumbilepo? Mwanda kādipo wikulupile. Wābambile  monka meso padi Yesu ne kwitabija bukwashi. Shi tubamone amba lwitabijo lwetu lubazoza, tufwaninwe kwiula Petelo. Le tukamwiula namani?

¹⁵ Monka mwābambile Petelo meso andi kudi Yesu amba amukwashe, netu tufwaninwe ‘kubambila meso sō’ padi Yesu. (Tanga Bahebelu 12:2, 3.) Inoko, ketubwanyapo kumumona na meso mwāmumwenine Petelo. Penepo le ‘tukabambila meso sō’ kudi Yesu muswelo’ka? Tubwanya kwifunda bintu byaāfundile ne byaālongele, kupwa ke tumwiula mu byonso. Shi tubalonga namino, nabya tukakwashibwa mwa kukomejeja lwitabijo lwetu. Tubandaulei miswelo imo ya mwa kwiwila Yesu.

16. Le Bible ubwanya kwitukwasha namani tukomeje lwitabijo lwetu?

¹⁶ Ningija kikulupiji kyobe mu Bible. Yesu wādi ukulupile amba Bible i Kinenwa kya Leza ne kadi kibwanya kwitupa madingi mayampe. (Yoano 17:17) Pa kwiula Yesu, tufwaninwe kutanga Bible difuku ne difuku, kwifunda’ye, ne kulangulukila pa byotwifunda’mo. Tufwaninwe kadi ne kukimba bilondololwa ku bipangujo byotubwanya kwiipangula. Kimfwa, le ukulupile bine amba tudi mu mafuku a mfulo? Komeja lwitabijo lwa amba mfulo ke idi pa kibelo na kwifunda bupolofeto bwa Bible bulombola amba tudi pano mu mafuku a mfulo. Le usaka kuningija lwitabijo lobe mu milao ya Leza itala mafuku a kumeso? Nankyo wifunde bupolofeto bwa mu Bible bupwile kufikidila. Le ukulupile bine amba Bible i wa kamweno dyalelo? Nabya tanga myanda ya batutu ne bakaka bashintyile būmi bwabo na bukwashi bwa Bible. * (Tala kunshi kwa dyani.)—1 Tesalonika 2:13.

17. Mwanda waka Yesu wābwenye kūminina matompo makatampe mpata, ne tukamwiula namani?

¹⁷ Bambila meso pa madyese alaile Yehova. Yesu wābambile meso pa madyese andi a kumeso, ne kino kyāmukweshe ōminine  matompo makomo mpata. (Bahebelu 12:2) Kādipo ulabikwa na bintu byādi bibeleñenya ntanda. (Mateo 4:8-10) Le tubwanya namani kwiula kimfwa kya Yesu? Langulukila pa milao ya kutendelwa ilaile Yehova. Wimone bwa abe udi mu ntanda mipya. Lemba nansha kufwatula byosaka kukalonga mu Paladisa. Nansha kwandika majina a bantu bakasangulwa bosaka kukesamba nabo ne myanda mine yomukesamba. Mona bino byonso bu bintu bilaile Leza, ke ku bantu bonso, mhm, ino i kodi abe.

18. Lelo milombelo ibwanya kukukwasha namani ukomeje lwitabijo lobe?

¹⁸ Lomba bakubweje’ko lwitabijo. Yesu wāfundije bana bandi ba bwanga balombe Yehova mushipiditu ujila. (Luka 11:9, 13) Polomba mushipiditu ujila, lomba bakubweje’ko ne lwitabijo lwine. I kipa kya mushipiditu ujila. Ubwanya kwikitelelela mu milombelo. Kimfwa, shi ubayuka’mba i bikukomene kufwila bakwabo lusa, lomba Yehova ulame lwitabijo lukomo kadi akukwashe wikale ufwila bantu lusa.

19. I muswelo’ka otukatonga balunda bayampe?

¹⁹ Pwana na balunda ba lwitabijo lukomo. Yesu wāpwene na balunda ba pa mutyima na tunangu. Balunda nandi ba pabwipi, ke batumibwa kadi, bādi na lulamato ne kikōkeji kwadi. (Tanga Yoano 15:14, 15.) Iula Yesu kadi tonga balunda nobe na tunangu. Bafwaninwe kwikala bantu ba lwitabijo lukomo kadi bakōkele Yesu. Balunda ba bine bekulupilanga umo ne mukwabo, kadi kebabulwangapo kupāna nansha kwitabija madingi.​—Nkindi 27:9.

20. Bikekala namani shi tubakwasha bakwetu baningishe lwitabijo lwabo?

²⁰ Kwasha bakwabo batamije lwitabijo lwabo. Yesu wākweshe bana bandi ba bwanga na binenwa ne na bilongwa amba baningije lwitabijo lwabo. (Mako 11:20-24) Tufwaninwe kwiula kimfwa kya Yesu. Shi tulonge namino, tukakomeja lwitabijo lwetu ne lwa bakwabo. (Nkindi 11:25) I muswelo’ka obwanya kukwasha bantu ba mu wenu mwaba? Kitatyi kyofundija bantu Bible, komeneja bukamoni bwa amba Leza udi’ko, amba witutele mutyima, ne amba Bible i Kinenwa kya Leza. I muswelo’ka obwanya kukwasha batutu ne bakaka balame lwitabijo lwabo lukomo? Shi ubaimvwana muntu kankenge wiuningila batutu batangidile kipwilo, kokekala na kampeja-bukidi ka kumwepuka. Ingidija manwa a kumukwasha aluje lwitabijo lwandi. (Yude 22, 23) Shi ukifundanga ino mwadimu kaesambila pa myanda ya kwialamuna, pyasakana kadi bingija lwitabijo lobe mu bupangi. Padi ukatulumunwa pa muswelo ukemvwana mwadimu ne bakwenu ba ku masomo.

21. I bika bitulaile Yehova batwe bonso?

²¹ Ba Yehova ne Yesu bākweshe Petelo akomene kutatana ne moyo wandi. Mwenda mafuku, Petelo wāikala ke kimfwa kikomo kya lwitabijo ku bakwabo. Mo monka netu Yehova witukwashanga batwe bonso twimanije pototo mu lwitabijo. (Tanga 1 Petelo 5:9, 10.) Kukomeja lwitabijo kulomba kininga, inoko Yehova uketupala mpalo pa bukomo botulonga.