Ndaku munda

Ndaku ku tshikebelu

Bakulu bena Kristo ‘mbenzejanganyi netu ba mudimu bua disanka dietu’

Bakulu bena Kristo ‘mbenzejanganyi netu ba mudimu bua disanka dietu’

“Tudi benzejanganyi nenu ba mudimu bua disanka dienu.”​—2 KOL. 1:24.

1. Tshivua tshisake Paulo bua kusanka bua bena Kristo ba mu Kolinto ntshinyi?

TUDI mu tshidimu tshia 55 panyima pa Yezu. Mupostolo Paulo uvua mu tshimenga tshia Toa, kadi uvua anu wela meji bua bena mu Kolinto. Kumpala kua tshidimu atshi, bivua bimutonde pavuabu bamuambile ne: bena Kristo ba mu Kolinto bavua bakokangana munkatshi muabu. Nunku, bua dinanga diende, wakabatumina mukanda bua kubabela. (1 Kol. 1:11; 4:15) Wakabatumina kabidi Tito, muenzejanganyi nende wa mudimu bua alue kumuambila malu avua menzeke pavuaye upingana ku Toa. Mpindieu Paulo mmuindile Tito mu Toa, mutekemena bua kumanya muvua bena Kolinto. Kadi biakatonda Paulo bikole bualu Tito kakapingana to. Paulo uvua mua kuenza tshinyi? Wakangata mazuwa ne kuya ku Makedoniya, kusankaye bualu bakapetangana nende. Tito wakamuleja ne: bena Kristo ba mu Kolinto bavua batumikile malu avuaye mubafundile ne bavua bajinga ne muoyo mujima bua kumumona. Pakumvua Paulo lumu luimpe elu ‘wakasanka kabidi bikole.’​—2 Kol. 2:12, 13; 7:5-9.

2. a) Ntshinyi tshivua Paulo mufundile bena mu Kolinto bua bidi bitangila ditabuja ne disanka? b) Netuandamune nkonko kayi?

2 Katupa kakese pashishe, Paulo wakafundila bena mu Kolinto mukanda muibidi. Wakabambila ne: “Tshiena ngamba ne: tudi ne bukokeshi pa ditabuja dienu, kadi tudi benzejanganyi nenu ba mudimu bua disanka dienu, bualu nudi bimane bua ditabuja dienu.” (2 Kol. 1:24) Paulo uvua usua kuamba tshinyi? Mmunyi mudi mêyi aa mua kuambuluisha bakulu bena Kristo lelu?

DITABUJA DIETU NE DISANKA DIETU

3. a) Ntshinyi tshivua Paulo usua kuamba pakafundaye ne: “Nudi bimane bua ditabuja dienu”? b) Mmunyi mudi bakulu balonda tshilejilu tshia Paulo lelu?

3 Paulo wakakula bua malu abidi a mushinga a mu ntendelelu wetu aa: ditabuja ne disanka. Vuluka muvuaye muambe bua ditabuja ne: “Tshiena ngamba ne: tudi ne bukokeshi pa ditabuja dienu, . . . bualu nudi bimane bua ditabuja dienu.” Paulo uvua musue kuleja mu mêyi aa ne: bena Kristo ba mu Kolinto bavua bimane mu ditabuja kabiyi buende anyi bua muntu mukuabu, kadi bua ditabuja diabu kudi Nzambi. Nunku, Paulo uvua mumone ne: kabivua ne mushinga bua kulondakaja ditabuja dia bena Kristo nende to, ne kavua ne dijinga dia kuenza nanku to. Uvua mushindike ne: bavua bena Kristo bavua ne lulamatu ne basue kuenza malu mimpe. (2 Kol. 2:3) Lelu, bakulu badi balonda tshilejilu tshia Paulo padibu beyemena ditabuja dia bena Kristo nabu ne malu adi asaka bana betu aba bua kuenzela Nzambi mudimu. (2 Tes. 3:4) Pamutu pa bakulu kuelela bena mu tshisumbu mikenji mikole ya patupu, badi balonda mêyi a mu Bible ne balonda buludiki bua kudi bulongolodi bua Yehowa. Nunku bakulu ba lelu ki mbakokeshi pa ditabuja dia bena Kristo nabu to.​—1 Pet. 5:2, 3.

4. a) Ntshinyi tshivua Paulo musue kuamba pakafundaye ne: “Tudi benzejanganyi nenu ba mudimu bua disanka dienu”? b) Mmunyi mudi bakulu bidikija lungenyi luvua nalu Paulo lelu?

4 Paulo wakamba kabidi ne: “Tudi benzejanganyi nenu ba mudimu bua disanka dienu.” Pakambaye mêyi aa, uvua wakula buende yeye ne bua bantu bavuaye wenza nabu mudimu. Bua tshinyi tudi tuamba nanku? Bualu anu mu mukanda umue umue eu, Paulo wakavuluija bena mu Kolinto bua bantu babidi ba ku bavuaye wenza nabu mudimu aba pakafundaye ne: ‘Yezu utuvua banuyishe, mbuena kuamba ne: meme ne Siluwano ne Timote.’ (2 Kol. 1:19) Kabidi, misangu yonso ivua Paulo wakula bua ‘benzejanganyi ba mudimu’ mu mikanda ivuaye ufunda, uvua wakula bua bantu bavuaye wenza nabu mudimu bu mudi: Apolo, Akila, Pisika, Timote, Tito ne bakuabu. (Lomo 16:3, 21; 1 Kol. 3:6-9; 2 Kol. 8:23) Nunku, pavua Paulo muambe ne: “Tudi benzejanganyi nenu ba mudimu bua disanka dienu,” uvua ujadikila bena mu Kolinto ne: yeye ne bantu bavuaye wenza nabu mudimu bavua basue kuenza tshionso tshivuabu mua kuenza bua bena mu tshisumbu bonso kuikalabu ne disanka. Lelu, bakulu bena Kristo badi pabu ne dijinga dia muomumue. Mbasue kuenza muabu muonso bua kuambuluisha bena Kristo nabu bua ‘kukuatshila Yehowa mudimu ne disanka.’​—Mus. 100:2; Filip. 1:25.

5. Netukonkonone mandamuna a lukonko kayi? Ntshinyi tshituamona kabidi?

5 Matuku mashale aa, bavua bele bana betu ba balume ne ba bakaji bavua benzela Nzambi mudimu ne tshisumi mu miaba mishilangane lukonko elu: “Mmêyi kayi ne mbienzedi kayi bia mukulu bivua bivudije disanka diebe?” Patudi tukonkonona malu avua bana betu aba bambe, tangila tshidi bana betu aba baleje ne fuanyikija ne tshiuvua mua kuikala wewe muambe. Tumona kabidi tshidi yonso wa kutudi mua kuenza bua tshisumbu tshiabu tshikale ne disanka. *

“NUELE MUNANGIBUE WETU PÊSI MUOYO”

6, 7. a) Mushindu kayi umue udi bakulu mua kuidikija Yezu, Paulo ne batendeledi bakuabu ba Nzambi? b) Bua tshinyi kuvuluka mêna a bena Kristo netu kudi kuvudija disanka diabu?

6 Bana betu ba balume ne ba bakaji ba bungi badi bamba ne: batu bumvua disanka dia bungi patu bakulu babatabalela. Mushindu muimpe udi bakulu mua kuenza nunku, mpa kuidikija tshilejilu tshia Davidi, Elihu ne tshia Yezu. (Bala 2 Samuele 9:6; Yobo 33:1; Luka 19:5.) Yonso wa ku batendeledi ba Yehowa aba uvua muleje muvuaye utabalele ne muoyo mujima muntu mukuabu pavuaye umutela mu dîna diende. Paulo pende wakaleja muvuabi ne mushinga bua kuvuluka ne kutela mêna a bena Kristo nende. Mu mukanda wende kampanda, wakajikija wela bena Kristo nende balume ne bakaji bapite pa 25 mioyo mu mêna abu kusangisha ne Pêsi, mukaji muena Kristo uvua Paulo muambe bua bualu buende ne: “Nuele munangibue wetu Pêsi muoyo.”​—Lomo 16:3-15.

7 Bitu bikolele bamue bakulu bua kuvuluka mêna a bantu. Kadi padibu badienzeja bua kuvuluka dîna dia muntu, badi bushuwa benze bu badi bamuambila ne: ‘Udi ne mushinga wa bungi kutudi.’ (Ekes. 33:17) Bakulu nebavudije disanka dia bana betu aba bobu bavuluka mêna abu ne baatela padibu babasungula bua kuandamuna mu dilonga dia Tshibumba tshia Nsentedi anyi mu dilonga dikuabu.​—Fuanyikija ne Yone 10:3.

“UVUA MUENZE MIDIMU MIKOLE YA BUNGI MU MUKALENGE”

8. Mmushindu kayi umue muimpe uvua Paulo mulonde tshilejilu tshia Yehowa ne tshia Yezu?

8 Paulo uvua muleje kabidi muvuaye utabalela bantu bakuabu pavuaye ubela kalumbandi ne muoyo mujima bualu mmushindu mukuabu wa kuvudija disanka dia bena Kristo netu. Nunku, anu mu mukanda umue umue muvua Paulo muleje dijinga dia kuenza mudimu bua disanka dia bena Kristo nende eu, wakafunda ne: “Ndi nditumbisha bikole bua bualu buenu.” (2 Kol. 7:4) Mêyi a kalumbadi aa avua ne bua kuikala masankishe bena Kristo ba mu Kolinto bikole. Paulo wakenza kabidi bia muomumue mu mikanda ivuaye mufundile bisumbu bikuabu. (Lomo 1:8; Filip. 1:3-5; 1 Tes. 1:8) Bushuwa, pavua Paulo mutele Pêsi mu mukanda uvuaye mutumine bena mu tshisumbu tshia mu Lomo, wakamba kabidi ne: “Uvua muenze midimu mikole ya bungi mu Mukalenge.” (Lomo 16:12) Mêyi a kalumbandi aa avua ne bua kuikala makoleshe muanetu wa bakaji uvua ne lulamatu eu bikole. Pavua Paulo wela bantu kalumbandi, uvua widikija tshilejilu tshia Yehowa ne tshia Yezu.​—Bala Mâko 1:9-11; Yone 1:47; Buak. 2:2, 13, 19.

9. Bua tshinyi patudi tuelangana anyi batuela kalumbandi bidi bivudija disanka mu tshisumbu?

9 Lelu, bakulu badi kabidi bamona mudibi ne mushinga bua kuleja mu mêyi mudibu banyisha malu adi bena Kristo nabu benza. (Nsu. 3:27; 15:23) Musangu wonso udi mukulu wenza nunku, mmuenze bu udi wambila muena Kristo nende ne: ‘Mvua mumone tshiuvua muenze. Ntu nkutabalela.’ Bulelela, bena Kristo batu basue kumvua mêyi adi akolesha a kudi bakulu. Muanetu wa bakaji mukuabu udi ne bidimu 50 ne pa mutu wakamba bua bantu ba bungi ne: “Ku mudimu kuetu, batu bangela kalumbandi ku misangu, bualu bantu kabatu batabalelangana ne batu ne lungenyi lua kutembangana. Nunku, patu mukulu kampanda ungela kalumbandi bua bualu buimpe bundi muenze mu tshisumbu, bitu binkolesha be! Ntu ngumvua ne: Tatuanyi wa mu diulu mmunnange.” Muanetu wa balume mukuabu udi udikoleshila bana bende babidi wakumvua pende bia muomumue. Mukulu mukuabu wakamuela kalumbandi ne muoyo mujima matuku mashale aa. Muanetu eu wakadiumvua mushindu kayi? Udi wamba ne: “Mêyi a mukulu eu avua mankoleshe bikole.” Bushuwa, padi mukulu wela bena Kristo nende kalumbandi ne muoyo mujima bidi bibakankamija ne bivudija disanka diabu. Bualu ebu budi pabu bubakolesha bua kutungunuka ne kuendela mu njila wa muoyo ‘kabayi bateketa.’​—Yesh. 40:31.

‘NULAME TSHISUMBU TSHIA NZAMBI’

10, 11. a) Mmunyi mudi bakulu mua kuidikija tshilejilu tshia Nehemiya? b) Ntshinyi tshiambuluisha mukulu bua kufila kupa kua nyuma padiye uya kukumbula mukoko?

10 Mmushindu kayi wa pa buawu udi bakulu mua kuleja mudibu baditatshisha bua bena Kristo nabu udi mua kuenza bua bena mu tshisumbu bikale ne disanka? Mpadibu baya kudi bantu badi dijinga ne dikoleshibua bua kubakolesha. (Bala Bienzedi 20:28.) Padi bakulu benza nunku, badi bidikija balami ba kale. Tshilejilu, tumone tshivua Nehemiya uvua mulami muimpe muenze pavuaye mumone ne: bamue bana babu bena Yuda bakavua bateketa mu mudimu uvuabu benzela Nzambi. Bible udi wamba ne: wakajuka diakamue bua kubakankamija. (Neh. 4:14) Lelu, bakulu mbasue kuenza pabu bia muomumue. Badi ‘bajuka’ ne baya bua kuambuluisha bena Kristo nabu bua bikale bakole mu ditabuja. Bua kubakolesha nunku, badi bakumbula bena Kristo nabu ku nzubu yabu padiku mushindu. Padibu babakumbula nunku, badi bajinga bua ‘kubapesha kupa kukuabu kua nyuma.’ (Lomo 1:11) Tshidi mua kuambuluisha bakulu bua kuenza nunku ntshinyi?

11 Padi mukulu udilongolola bua kuya kukumbula muntu, udi ne bua kuela meji bua muntu udiye uya kutangila au. Ntatu kayi idi muntu au nayi? Mmalu kayi adi mua kumukolesha? Mmvese kayi ne ntshilejilu tshia mu Bible kayi bidi mua kupetangana ne nsombelu wende? Kuela meji nunku nekuambuluishe mukulu bua kuasa muyuki wambuluisha muntu au pamutu pa kuasa udi kawuyi ne mushinga. Padi mukulu wenza dikumbula dia bulami, udi ulekela bena Kristo nende balume ne bakaji bapatula idibu nayi munda ne udi ubateleja ne ntema yonso. (Yak. 1:19) Muanetu wa bakaji mukuabu wakamba ne: “Bitu binkolesha patu mukulu unteleja ne muoyo mujima.”​—Luka 8:18.

Kudilongolola kudi kuambuluisha mukulu bua kufila ‘kupa kua nyuma’ padiye wenza dikumbula dia bulami

12. Mu tshisumbu, mbanganyi batu dijinga ne diambuluisha? Bua tshinyi?

12 Nnganyi udibu mua kuya kukumbula kudi mukulu? Paulo wakabela bakulu bena Kristo nende bua ‘balame tshisumbu tshionso tshia mikoko.’ Bushuwa, bena mu tshisumbu bonso badi dijinga ne dikoleshibua, nansha bamanyishi ba lumu luimpe ne bampanda-njila batu bakumbaja bimpe tshidimu tshionso mudimu wabu wa kuyisha. Bua tshinyi badi dijinga ne dikoleshibua dia balami? Bualu imue misangu, bana betu badi bakole mu nyuma aba batu pabu batuilangana ne ntatu ya mu bulongolodi bubi ebu. Tukonkonone bualu kampanda buvua bufikile Davidi bua kumvua bua tshinyi nansha mutendeledi wa Nzambi udi ne ditabuja dikole utu imue misangu dijinga ne diambuluisha dia kudi muena Kristo nende.

‘ABISHAI WAKAMUSUNGILA’

13. a) Ndîba kayi divua Yishebibenoba musue kuenzela Davidi bibi? b) Mmunyi muvua Abishai mufike ku disungila Davidi?

13 Katupa kakese panyima pa bobu bamane kuela Davidi manyi bua kuluaye mukalenge, wakatuilangana ne Goleyata uvua muntu wa mfiondo wa mu tshisamba tshia bena Refayime. Davidi wakamushipa bualu uvua ne dikima. (1 Sam. 17:4, 48-51; 1 Kul. 20:5, 8) Pakapita bidimu, Davidi wakatuilangana kabidi ne muntu wa mfiondo mukuabu pavuabu baluangana ne bena Peleshete. Dîna diende divua Yishebibenoba uvua pende muena Refayime. (2 Sam. 21:16) Kadi musangu eu, muntu au wakamba kushipa Davidi. Bua tshinyi? Ki mbualu Davidi kavua ne dikima to, kadi mbualu uvua mutshioke. Bible udi wamba ne: ‘Davidi wakapungila.’ Pakamona Yishebibenoba ne: bukole bua Davidi buvua buanji kukepela, ‘wakela meji bua kushipa Davidi.’ Kadi pakavua muntu eu usua kutua Davidi difuma, ‘Abishai, muana wa Seluya, wakamusungila, wakatapa muena Peleshete, wakamushipa.’ (2 Sam. 21:15-17) Davidi wakapanduka buoya mu tshibanga. Davidi uvua ne bua kuikala muleje Abishai dianyisha bua muvuaye mumutabalele ne mumuambuluishe ne lukasa pavua muoyo wende mu njiwu. Bualu ebu budi butulongesha tshinyi?

14. a) Mmunyi mutudi mua kufika ku ditshimuna ntatu idi mifuanangane ne Goleyata? b) Mmunyi mudi bakulu mua kutuambuluisha bua kupetulula bukole ne disanka? Fila tshilejilu.

14 Pa buloba bujima, tuetu Bantemu ba Yehowa tutu tukumbaja mudimu wetu wa kuyisha nansha mutu Satana ne bena diende batutekela mateyi kumpala kuetu. Bamue ba kutudi bavua batuilangane ne mateyi manene, kadi bu mutudi beyemene Yehowa bikole, tutu tutantamena mateyi adi bu Goleyata aa ne tuatshimuna. Kadi imue misangu mvita itudi tuluangana bua kutshimuna ntatu ya mu bulongolodi ebu itu itutshiokesha ne itutekesha. Mu tshikondo tshitudi batekete etshi, bitu bipepele bua ntatu itutu tutantamena bimpe ‘kututapayi.’ Mu bikondo bia nunku, diambuluisha didi mukulu ufila didi mua kutuambuluisha bua kupetulula disanka ne bukole buetu anu mukadibi bienzekele bantu ba bungi. Tshilejilu, muanetu wa bakaji mukuabu udi ne bidimu 60 ne pa mutu ne udi mpanda-njila wakamba ne: “Kumpala, tshivua ndiumvua bimpe to, ne mudimu wa buambi uvua untshiokesha. Mukulu mukuabu wakamona mumvua tshiyi ne bukole, yeye kuyukila nanyi. Wakankolesha ne mvese ya mu Bible. Ngakatumikila mibelu yende, yoyi kungambuluisha.” Udi wamba kabidi ne: “Bivua bimpe muvua mukulu eu mundeje dinanga pavuaye mumone butekete buanyi ne mungambuluishe.” Bushuwa, bitu bitukolesha patudi tumanya ne: tutu ne bakulu batu batutabalela ne badi pabuipi bua ‘kutusungila’ anu bu Abishai.

‘NUMANYE DINANGA DINDI NADI BUA BUALU BUENU’

15, 16. a) Bua tshinyi bavua banange Paulo bikole kudi bena Kristo nende? b) Bua tshinyi tudi banange bakulu batudi nabu mu tshisumbu badi baditatshisha buetu?

15 Kuikala mulami kudi kulomba kuenza mudimu mukole. Imue misangu bakulu batu balala tshitabela, basambila bikole bua majinga a mikoko ya Nzambi anyi bua kuambuluisha bena Kristo nabu ne malongesha a kudi Nzambi. (2 Kol. 11:27, 28) Bakulu batu kabidi bakumbaja midimu yabu bimpe ne disanka anu bu Paulo. Wakafundila bena mu Kolinto ne: “Nemfile bintu bianyi bionso ne disanka, ne nebamfile meme mujima bua mioyo yenu.” (2 Kol. 12:15) Bulelela, Paulo wakadifila bikole mu dikolesha bena Kristo nende bualu uvua mubanange. (Bala 2 Kolinto 2:4; Filip. 2:17; 1 Tes. 2:8) Kakuyi mpata, bena Kristo abu bakananga Paulo bikole.​—Bien. 20:31-38.

16 Tuetu batendeledi ba Nzambi lelu, tudi petu banange bakulu bena Kristo badi batutabalela ne tudi tuela Yehowa tuasakidila mu masambila etu bua mudiye mutupeshabu. Badi benza bua tuikale ne disanka padibu batutabalela. Patubu balua kutukumbula, tutu tupeta disanka. Tudi kabidi ne disanka bua mudibu badiakaje bua kutuambuluisha tshikondo tshitudi batekete bua ntatu ya mu bulongolodi ebu. Eyowa, bakulu bena Kristo badi batutabalela aba badi bushuwa ‘benzejanganyi netu ba mudimu bua disanka dietu.’

^ tshik. 5 Bavua bakonke kabidi bana betu ba balume ne ba bakaji aba ne: “Nngikadilu kayi uutu musue bua mukulu ikala nende?” Bana betu ba bungi bakandamuna ne: “Udi ne bua kuikala muntu wa kukuatshila bualu.” Netuakule bua ngikadilu muimpe eu mu nimero mukuabu wa Tshibumba tshia Nsentedi kumpala eku.