Par ane wachni: Julia ng’iyore e kio, kae to owuoro kaka ochwe ahinya. Owacho e chunye niya: “Dwarore ni atim gimoro mondo aduok denda chien.” Kata kamano, jonyuolne kod osiepene to wachone ni odhero ka kedi.

Julia ong’ado ni odhi timo gimoro amora monyalo mondo oduok dende chien. Gima odwaro timo en riyo kech kuom odiechienge moko . . .

Ka dibed ni in bende gima kamano chandi, inyalo timo nang’o?

Ng’eyo kaka dendi chal ok en gima rach. Kata mana Muma bende wuoyo e wi mon kod chwo moko ma ipako kaka suchgi ne beyo. Moko kuomgi ne gin Sara, Abigail, Rahel, Josef, kod Daudi. Muma wacho ni dhako miluongo ni Abishag ne “jachia ahinya,” tiende ni ne ojaber mokalo.—1 Ruodhi 1:4.

Kata kamano, rowere mathoth odichga mokalo tong’ gi kaka ginenore gi oko. Mano nyalo kelo chandruoge mathoth. Kuom ranyisi:

• Nonro moro ma ne otim e piny Amerka wacho ni pasent 58 mag nyiri ma nowuogo nowacho ni gichwe ahinya kata obedo ni pasent 17 kuomgi kende e ma ne chwe.

• E nonro machielo, pasent 45 mag mon ma nowuogo nowacho ni gichwe kata obedo ni ne ok gichwe.

• Rowere moko osegombo ahinya mondo kik gibed machwe kata obedo ni ok gichwe. Nikech giluoro bedo machwe, gituonore chiemo ma kata kech kagi manade.

 Ka po ni ichako neno ni ichwe kata obedo ni jomoko wachoni ni ok ichwe, kata ka tinde ok idwar chiemo kata ka chiemo ma dicham to nitie, many kony. Inyalo wuoyo gi janyuolni kata osiepni moro e wi wachno. Muma wacho kama: “Osiep ng’ato ohere ndalo duto; kendo omin ng’ato nonyuole mondo okonye chieng’ chandruok.”—Ngeche 17:17.

Adiera en ni kido ma ng’ato nigo e ma nyalo miyo ji ohere kata gisin kode. Ne ane ranyisi mar Absalom ma ne en wuod Ruoth Daudi. Muma wacho ni:

“E Israel duto ne onge ng’at man gi chia miwuoro ka Absalom. Mbala ne onge kuome.”—2 Samuel 14:25, The Bible in Luo, 1976.

Kata kamano, rawerano ne chunye opong’ gi sunga, gombo maricho, kod miriambo. Kuom mano, Muma ok wuo kuom Absalom kaka ng’at ma ne kite ber, kar mano, Muma nyisowa kaka ne ong’anyo gi wang’ teko, kendo kaka ne en ja andhoga ma noikore kata mana neko.

Kare mano e momiyo Muma nyisowa kama:

‘Rwakuru kit dhano manyien.’—Jo-Kolosai 3:10.

“Kik uwe mondo bidhruoku obed mana ma oko . . . , to obed bidhruok mopondo mar dhano man ei chuny.”—1 Petro 3:3, 4.

Kata obedo ni onge gima rach bedo mondisore, gima duong’ie moloyo mana rwakruok gi bidho del en kido mabeyo ma inyiso. Kinde duto, kido mabeyo e ma biro miyo imor ji, to ok mana del mojing’ kata del mochuere maber! Nyako moro miluongo ni Phylicia wacho kama: “Ji nyalo neno del mochuere maber mapiyo ahinya, kata kamano, kido mabeyo ma in-go e ma ji biro parigo moloyo.”

Dibed ni kinde duto ok imor gi kaka ichalo?

Be isegombo loko pien dendi, kata temo loko dayat e okang’ malach mondo iriego gimoro ma ok ihero e dendi?

En ang’o ma diher loko e dendi kapo ni inyalo timo kamano? (Inyalo lworo gi kalam gima idwaro.)

• BOR KATA DUNDO

• CHWE KATA DHERO

• YIE WIYI

• SHEP MAR DENDI

• LELA WANG’I PIEN DENDI

• PIEN DENDI

Kapo ni idwoko penjo ariyo motelo ni “ee” kae to ilworo gi kalam weche adek kata mokalo kanyo e penjo mar adek, ng’e ni: Nitie joma ok ne gimoro marach kuomi. Yot mondo ng’ato okaw okang’ ma nyalo hinye mondo olok gimoro e dende kendo parore mokalo tong’ e wi kaka ochalo.—1 Samuel 16:7.