1, 2. En lweny mane masie machiegni timore e piny, to ok bi chuno ni jotich Nyasaye otim ang’o e lwenyno?

TARIK 30 e dwe mar Oktoba 1938, ji gana gi gana e piny Amerka nochiko itgi e redio ka giwinjo kaka jotugo moko mag sinema ne wuoyo. Kane programno dhi nyime, jotugogo ma ne wuondore ni gin joland weche manyien, nolando ni ne nitie chwech moko mawuok e piny Mars ma nomonjo pinywani mondo gikethe. Kata obedo ni ne olandi ni mano ne en mana program mar tugo molosi e redio, jowinjo mathoth ne paro ni lweny masie nosechakore kendo mano nomiyo gibedo maluor. Jomoko nokawo okenge mopogore opogore mondo omi girit ngimagi kuom wasigu ma ne iparo apara ni wuok e piny machielo.

² E kindegi bende, nitie lweny moro masie machiegni timore e piny. Kata kamano, ji ok dwar yie ni lwenyno chiegni. Lwenyni ne okor, ok e buge mag sayans, to e Muma ma en Wach Nyasaye mondiki kuom muche. En lweny miluongo ni Har–Magedon​​—⁠lweny ma Nyasaye biro tiekogo piny marachni. (Fwe. 16:⁠14-​16) E lwenyno, ok bi dwarore ni jotich Nyasaye manie piny oked gi chwech mamoko mowuok e piny machielo. Kata kamano, pod gibiro bwok nikech gik malich mabiro timore kendo nikech teko miwuoro ma Nyasaye biro nyiso.

3. En wach mane mokor ma wabiro nono, to ang’o momiyo en wach maduong’ ahinya kuomwa e kindegi?

³ Wach ma ne okor e Muma e bug Zekaria sula 14 otudore achiel kachiel gi lweny mar Har–Magedon. Kata obedo ni ne okor wachno higini 2,500 mosekalo, wachno pod mulo ngimawa. (Rumi 15:4) Thoth gik ma ondik e sulano wuoyo kuom gik mamulo ngima jotich Nyasaye chakre ne chung  Pinyruodh Mesia e polo e higa mar 1914, kaachiel gi gik machiegni timore e kinde mokayo machiegni. Weche mokorgo bende wuoyo e wi “hoho maduong’ ” kod “pi mangima.” (Zek. 14:​4, 8) E sulani, wabiro puonjore ni hoho maduong’no ochung’ne ang’o kod kaka jotich Jehova nyalo yudo rit e hohono. Bende wabiro puonjore ni pi mangimano ochung’ne ang’o, koda ber ma wanyalo yudo kuom modho pigno. Ka watimo kamano, ok wabi fwenyo mana gimomiyo onego wamodh pigno, to bende wabiro gombo modhe. Omiyo weuru wachik itwa malong’o mondo wawinj tiend weche mokorgi.​​—⁠2 Pet. 1:⁠19, 20.

4. (a) Odiechieng’ kata “ndalo mar Jehova” nochakore karang’o? (b) Higini pieche kapok higa 1914 ochakore, jotich Jehova nosebedo ka lando wach mane, to josiasa gi jotend din noneno wachno nade?

⁴ Sula mar 14 e bug Zekaria chakore kawuoyo e wi odiechieng’ kata “ndalo mar Jehova.” (Som Zekaria 14:​1, 2.) Mano en odiechieng’ mane? En “chieng’ Ruoth,” ma nochakore kane ‘loch mar pinyni’ odoko “loch mar Ruodhwa, kendo mar Kristone.” (Fwe. 1:​10; 11:15) Odiechiengno nochakore e higa mar 1914 kane ochung Pinyruodh Mesia e polo. Higini pieche mang’eny kapok higa mar 1914 ochopo, jotich Jehova nosebedo ka lando ne ji ni ‘ndalo mag ogendini’ ne dhi rumo e higa mar 1914, kendo ni masiche malit ne dhi kwako piny chakre e higano. (Luka 21:24) Be ogendini norwako siemno? Ooyo. Kar mano, joloch mag sirkande kaachiel gi jotend din nojaro kendo nosando Jokristo mowal ma ne lando oteno. Kuom timo mano, jotelogo ne jaro Nyasaye Manyalo Duto nikech Jokristo mowal ochung’ne “Jerusalem me polo,” tiende ni Pinyruodh Mesia ma Jokristo mowalgo gin jokanyono.​​—⁠Hib. 12:⁠22, 28.

5, 6. (a) Ogendini ma ne gin jowasik Nyasaye notimo ang’o? (b) ‘Joma nodong’’ ochung’ne jomage?

⁵ Zekaria nokoro okang’ ma ogendini ne dhi kawo ka nowacho adier ni “nolo dala” mar Jerusalem. ‘Dalano’ ochung’ne Pinyruodh Nyasaye e lwet Mesia. Jokristo mowal mapod nie piny gin jokanyo mag Pinyruodhno. (Fili. 3:​20) E kinde Lweny Mokwongo mar Piny Mangima, ‘ne olo’ owete ma ne tayo riwruok mar oganda Jehova kane omakgi motergi e jela ma ne ni Atlanta, Georgia, e piny Amerka. To nikech ne ohangnegi weche mag miriambo, kendo ne osandgi kaachiel gi jotich Jehova mamoko mabende nochung’ motegno, ne chalo ka gima ‘ope ute’ owetego. Jowasigugo nopeyo mwandu ma Jokristo mowalgo ne tiyogo kuom goyo bugegi marfuk kendo chungo tij lendo.

⁶ Kata obedo ni jowasigu nosando jotich Nyasaye kendo wacho miriambo kuomgi, pod ne ok ginyal tieko lamo madier. Pod ne nitie Jokristo mowal ma nochung’ motegno. Mana kaka Zekaria nowacho, magi e ‘joma nodong’’ ma ne otamore ni ok ‘nong’adgi oko kuom dalano.’

7. Jokristo mowal oseketonwa ranyisi mane e kindegi?

⁷ Be jowasigu noweyo sando jo Nyasaye e giko Lweny Mokwongo mar Piny Mangima? Ooyo. Ogendini ne pod dhi medo monjo Jokristo mowal kaachiel gi jowetegi ma nigi geno mar dak e piny. (Fwe. 12:17) Kuom ranyisi, ne osand ahinya jotich Nyasaye e Lweny mar Ariyo mar Piny Mangima. Ranyisi ma Jokristo mowal ma nochung’ motegno noketo, jiwowa e kindegi mondo wan bende wanan  e bwo tem moro amora ma wanyalo romogo. Tembegi oriwo akwede ma ng’ato romogo kama odakie, e tich, kata e skul kowuok kuom jogo ma jarowa nikech yie marwa. (1 Pet. 1:​6, 7) Katabed ni wadak kanye, wang’ado mar ‘chung’ motegno gi chuny achiel maok wasikwa bwogwa e yo moro amora.’ (Fili. 1:⁠27, 28) To jotich Jehova biro yudo rit kowuok kanye e piny ma ji osinie kodgini?​​—⁠Joh. 15:⁠17-​19.

8. (a) Gode seche moko ochung’ne ang’o ei Muma? (b) “God Zeituni” ochung’ne ang’o?

⁸ Nikech “dala” mar Jerusalem ochung’ne Jerusalem manie polo, omiyo ‘god zeituni momanyore gi Jerusalem’ bende ok en got masie. Godno ochung’ne ang’o? To ibiro ‘bare diriyo’ e yo mane mondo gibed gode ariyo? Ang’o momiyo Jehova luongogi ni “godega”? (Som Zekaria 14:​3-5.) Ei Muma, gode seche moko nyalo chung’ne pinjeruodhi kata sirkande. Bende, kinde mang’eny Muma wacho ni gweth kod rit wuok e god Nyasaye. (Zab. 72:3; Isa. 25:​6, 7) Kuom mano, god zeituni ma Nyasaye ochungo e kor wuok chieng’ komanyore gi Jerusalem manie piny, ochung’ne loch ma Jehova nigo e wi chwechne duto.

9. “God Zeituni” barore dire ariyo e yo mane?

⁹ Weche mokor wacho ni god zeituni ne dhi barore “dire ariyo.” Mano tiende en ang’o? Mano tiende en ni Jehova chungo loch machielo ne migawo moro makende. Loch machieloni en Pinyruodh Mesia ma Yesu Kristo e Ruoth. Nikech loje ariyogi duto gin mag Jehova, mano e momiyo Jehova luongo gode ariyo mobarore kowuok e “god Zeituni” ni “godega.”​​—⁠Zek. 14:4.

10. “Hoho maduong’ ” manie kind gode ariyo ochung’ne ang’o?

¹⁰ Ka god zeituni obarore, ka bathe konchiel dok kor masawa to bathe komachielo dok kor milambo, tiende Jehova pod dong’ konyono gode ariyogo. “Hoho maduong’ ” biro losore e kind tiende Jehova. Hohoni ochung’ne ang’o? Ochung’ne rit ma Nyasaye chiwo. Mana kaka ji joyudo rit e hoho manie kind gode ariyo, jotich Jehova yudo rit e bwo loch ma Jehova nigo e wi chwechne duto, koda e bwo loch mar Pinyruodh Mesia ma Wuode e Ruoth. Jehova ok bi yie mondo jowasigu otiek lamo madier. God zeituni nobarore dire ariyo karang’o? Mano notimore e higa mar 1914 kane ochung Pinyruodh Mesia e giko Ndalo mag Ogendini. Jotich Jehova nochako ringo ka dhi e hoho mar ranyisi e kinde mage?

11, 12. (a) Jotich Jehova nochako ringo ka dhi e hoho mar ranyisi e kinde mane? (b) Ang’o ma nyiso ni Jehova rito joge?

¹¹ Yesu nochiwo siem ne jolupne kama: “Ogendini duto nosin kodu nikech nyinga.” (Math. 24:9) Siguno osemedore ahinya chakre e higa mar 1914, ma en e kinde ma ndalo giko nochakoree. Kata obedo ni jowasigu nosando Jokristo mowal e kinde Lweny Mokwongo mar Piny Mangima, Jokristogo ne ok oweyo siro lamo madier. E higa mar 1919, ne ogonygi e twech mar Babulon Maduong’, mochung’ne dinde duto mag miriambo e piny mangima. (Fwe. 11:⁠11, 12) * Mano e higa ma jotich Jehova nochako ringo ka dhi e hoho mayudore e gode mag Jehova.

¹² Chakre higa mar 1919, hoho mar  Jehova osebedo ka chiwo rit ne jotichne duto manie piny mangima. Kuom higini mang’eny mosekalo, sirkande osetemo goyo buge Joneno mag Jehova marfuk kendo chungo tijgi mar lendo. Mano pod timore e pinje moko. Kata kamano, sirkande mag piny ok gibi nyalo tieko lamo madier kata gitim ang’o! Jehova pod biro dhi nyime tiyo gi teko ma en-go mondo orit joge.​​—⁠Rapar 11:2.

13. Wabedo e hoho ma Jehova miyowae rit e yo mane, to ang’o momiyo dwarore ahinya ni wamed siko kanyo e kindegi?

¹³ Ka wamakore gi Jehova kendo chung’ motegno e adiera, Jehova kod Wuode, Yesu Kristo biro konyowa, kendo Jehova ok nowe ng’ato ang’ata kata gimoro amora ogolwa “e lwete.” (Joh. 10:⁠28, 29) Jehova oikore chiwo kony moro amora madwarore mondo wadhi nyime winjo dwonde ka en Jaloch e wi gik moko duto. Bende oikore konyowa mondo wabed raia mobolore e Pinyruodh Mesia. Omiyo dwarore ni wasik e hoho ma Jehova miyowae rit nimar hohono biro konyowa ahinya e kinde mag masira maduong’ ma koro okayo machiegni.

14, 15. E “ndalo lweny” ma Nyasaye kedoe gi jowasike, ang’o mabiro timore ne joma ok nodonjo e hoho machiwo rit?

¹⁴ Kaka giko mar pinyni medo sudo machiegni, Satan biro medo monjo ahinya jotich Jehova. Bang’ mano “ndalo lweny” mar Nyasaye biro chakore kokedo gi jowasike. Kata kamano, Satan pod biro kelo monj mogik. E chieng’ono, Jehova nonyis ni en Jalweny maduong’ miwuoro moloyo “ndalo lweny” mosekalo. Obiro timo kamano kuom ketho wasik joge duto.​​—⁠Zek. 14:3.

¹⁵ E kinde ma Jehova noked gi jowasike, ang’o mabiro timore ne jogo maok noringo ka dhi e “hoho maduong’ ” machiwo rit? ‘Ler ok bi rienynegi’, tiende ni ok giniyud ng’wono mar Nyasaye. E kinde lwenyno, “farese, gi nyumbu, gi ngamia, gi kenje, gi jamini duto,” ma gin gik mochung’ne gige lweny mag ogendini, biro bedo ka nono. Mano tiende ni gige lwenygo notamre tiyo mana ka gima ‘githo’. Jehova bende biro tiyo gi tuwo makelo “tho” kuom jowasike. Ok wang’eyo kabe mano nobed tuwo masie. Kata kamano, gima wang’eyo en ni e chieng’no, ‘ringre jowasigu kod wengegi notow,’ tiende ni ok gibi nyalo hinyowa kata wuoyo marach e wi Nyasaye. (Zek. 14:⁠6, 7, 12, 15) ‘Ruodhi duto mag piny kod ogendgi mag lweny’ biro riwo Satan lwedo. To kata bed mana ni gin kanye, ok ginitony, ibiro kethgi te. (Fwe. 19:⁠19-​21) ‘Joma Jehova noneg gi luete e ndalono, nobedi kuonde duto nyaka kama piny ogikie, koni gi koni.’​​—⁠Yer. 25:⁠32, 33.

16. Kaluwore gi masira maduong’ ma koro okayo machiegni, gin penjo mage monego wapenjre, to ang’o mabiro dwarore ni watim e kindego?

¹⁶ Lweny en gima kelo chandruok kata mana ne jogo molocho e lweny. Wan bende wanyalo romo gi chandruoge moko e kinde masira maduong’. Nyalo bedo ni chiemo nobed matin. Mwandu mag ji nolal. Samoro ok wabi bedo gi ratiro moko kaka ne wan-go chon. Kapo ni chandruok ma kamago noyudwa, wabiro timo nang’o? Be chunywa biro chandore? Be chunywa biro nyosore ma wakwed yie marwa? Be wabiro lalo geno marwa ma wawe tiyo ne Jehova? En gima dwarore ahinya ni e kinde mag masira maduong’ wasik ka wan gi yie motegno ni Jehova biro resowa, kendo wasik ka wan e hoho maduong’ mochiwo mondo wayudie rit!​​—⁠Som Habakkuk 3:⁠17, 18.

17, 18. (a) “Pi mangima” ochung’ne ang’o? (b) ‘Nam man yo imbo’ kod ‘nam man yo ugwe’ ochung’ne ang’o? (c) Sama irito ngima ma kinde mabiro, ing’ado mar timo ang’o?

¹⁷ Bang’ Har–Magedon, “pi mangima” biro mol kowuok e kom Pinyruodh Mesia. “Pi mangima” ochung’ne gik moko duto ma Jehova omiyo dhano mondo omi gidag nyakachieng’. ‘Nam man yo imbo’ ochung’ne Nam Kado, to ‘nam man yo ugwe’ ochung’ne Nam Mediterrania. Nembego duto itiyogo kiwuoyo kuom dhano. Nam Kado ochung’ne jogo manie liete. Nikech gik mangima yudore e Nam Mediterrania, mano nyiso ni nambno ochung’ne “oganda mang’ongo” mabiro tony e lweny mar Har–Magedon. (Som Zekaria 14:​8, 9; Fwe. 7:​9-​15) Omiyo, grube ariyogo duto biro modho “pi mangima” mowuok e ‘aora mar pi ngima.’ Ka gitimo kamano, ibiro gonyogi kiketogi thuolo kuom richo ma ne giyudo kuom Adam. Mano biro miyo gibed jomakare chuth kendo gidag nyakachieng’.​​—⁠Fwe. 22:​1, 2.

¹⁸ E kinde ma Jehova kethoe piny marachni, obiro ritowa kendo rwakowa e piny manyien. Kata obedo ni sani ogendini osin kodwa, weuru wang’ad e chunywa mar makore gi Pinyruodh Nyasaye kendo siko e hoho ma Jehova miyowae rit.