1. (a) Ang’o momiyo lweny mwakedogo gi Satan en wach maduong’ ahinya e kindegi? (b) Wang’eyo nade ni wanyalo loyo e lweny mwakedogo gi Satan?

SATAN oyawo lweny gi owete Kristo mowal ma pod nie piny kaachiel gi “rombe mamoko.” (Joh. 10:16) Gima duong’ ma Jachien dwaro ahinya en ngamo jotich Jehova mathoth kaka nyalore e kinde matin ma pod odong’go. (Som Fweny 12:9, 12.) Be wanyalo loyo lweny me kindwa gi Satan? Mano nyalore, nimar Muma wacho niya: “Kweduru Jachien, mi noringu.”—Jak. 4:7.

2, 3. (a) Ere kaka paro ma ji mathoth nigo ni Satan onge, medo chopo dwach Satan? (b) In iwuon ing’eyo nade ni Satan nitie?

² Nitie ji mathoth ma ok oyie ni Satan nitie. Gineno ni Satan gi jochiendene gin mana gik mochuogi miwuoyo kuomgi e buge, sinembe ma bwogo ji, kod tuke mag kompyuta. Joma kamago paro ni ng’at ma wiye tiyo maber ok onego oyie ni Satan gi jochiende nitie. Be iparo ni koro en gima lich ahinya ne Satan gi lange ka ji wacho ni gionge? Ok lichnegi kata matin! En kamano nikech yot ahinya mondo Satan odin pach joma keto kiawa kabe entie. (2 Kor. 4:4) Paro ma ji mathoth nigo ni Satan gi jochiendene onge, en achiel kuom yore ma otiyogo mondo owuondgo ji.

 ³ Wan kaka jotich Jehova ok wan e grub joma Satan wuondo kamano. Wang’eyo ni Jachien nitie, nimar nowuoyo gi Hawa kotiyo gi thuol. (Chak. 3:1-5) Satan nong’ayo wach ne Jehova e wi Ayub. (Ayub 1:9-12) En mana Satan achiel achielno e ma notemo Yesu. (Mat. 4:1-10) Kendo ka nochung Pinyruodh Nyasaye e higa mar 1914, Satan e ma nochako ‘kedo’ gi Jokristo mowal ma pod odong’ e piny. (Fwe. 12:17) Lwenyno pod dhi nyime nikech Satan pod temo ahinya mondo oketh yie mar Jokristo mowalgo kaachiel gi rombe mamoko. Mondo walo lwenyno, nyaka wakwede matek ka wachung’ motegno e yie. Sulani biro wuoyo e wi yore adek ma wanyalo timogo kamano.

4. Satan osenyiso nade ni opong’ gi sunga?

⁴ Bolruok e kido ma Satan ongego chuth chuth. Mondo chuech mar roho ochok chir mar kwedo loch Jehova kendo ketore ni en be odwa ni chuech moko olame, mano en sunga kata ng’ayi kaachiel gi hedhruok malich miwuoro. Kuom mano, yo achiel ma wanyalo kwedogo Satan, en tamruok bedo gi sunga kata ng’ayi kendo wapuonjre bedo gi kido mar bolruok. (Som 1 Petro 5:5.) To sunga en ang’o? Be bedo gi kidono en gima rach kinde duto?

5, 6. (a) Be sunga rach kinde duto? Ler ane. (b) En kit sunga mane marach, to gin ranyisi mage manie Muma ma nyiso wachno?

⁵ Diksonari moro wacho ni sunga en bedo gi nyadhi mowinjore kendo “winjo maber e chunyi nikech in, wedeni kod osiepeni nigi gimoro maber, kata utimo gimoro maber.” Onge gima rach gi mano. Jaote Paulo nonyiso Jo-Thesalonika kama: “Wan wawegi wan gi sunga kuomu ne kanyakla mag Nyasaye nikech sinani maru kod yieu ka ukalo e sand kod chal matek duto.” (2 The. 1:4) Omiyo, winjo maber nikech gik mabeyo ma jomoko otimo kata bedo gi sunga moro matin ok en gima rach. Wiwa ok nyal kuot gi joodwa, kit ngimawa gi timbewa kata gi kama ne waponie.—Tich 21:39.

⁶ Komachielo, nitie kit sunga moro ma nyalo ketho winjruok me kindwa gi jomamoko kaachiel gi winjruok ma wan-go gi Jehova. Sunga ma chalo kamano nyalo miyo wachwanyre kendo watamre siem mimiyowa kar rwako siemno ka wabolore. (Zab. 141:5) Sungano ilero ni en “ng’awruok e yo ma ok owinjore” kata bedo gi “chuny mar ting’ruok e wi jomoko ka ng’ato paro e yo ma ok owinjore ni ober moloyogi.” Jehova osin gi sunga ma chalo kamano. (Eze. 33:28; Amos 6:8) Kata kamano, Satan to morga ahinya koneno dhano ka nigi sunga ma kamano nikech mano jimbo kido marach ma en be en-go. To mano kaka Satan nobedo mamor neno ji kaka Nimrod, Farao, gi Absalom ka nyiso kit sunga ma ok kareno! (Chak. 10:8, 9; Wuok 5:1, 2; 2 Sam. 15:4-6) Sunga bende nomiyo Kain oketho winjruokne gi Nyasaye. Nyasaye owuon nosieme to nokawore ni en ng’at malich ma dak rieye. Tok teko nomiyo odagi winjo siem ma Jehova nomiye to mano nomiyo odonjo mapiyo e richo.—Chak. 4:6-8.

7, 8. (a) En tim mane ma jomoko nigo, to ere kaka otudore gi sunga? (b) Ler ane kaka sunga nyalo ketho kuwe manie kanyakla.

⁷ Kindegi, ji nyiso kido mar sunga e yore mathoth ma kelo hinyruok. Nitie kinde ma oganda ma ng’ato wuokie kod kit pien dende miyo obedo gi sunga. Diksonari moro wacho ni timni en “chayo kata sin gi jomoko nikech giwuok e oganda ma pien dendgi opogore” kendo en “bedo gi paro ni joma owuok e oganda machielo nigi kido kod nyalo mopogore gi ogendni mamoko, kata paro ni ogendni moko inyuolo ka gibeyo to moko inyuolo ka ocha.” Paro ni oganda  moro ber moloyo mamoko osemiyo ji ong’anyo, odonjo e lwenje, kendo osemiyo ji onegore malich.

⁸ Gik ma kamago ok onego obedie kata matin e kanyakla mar Jokristo. Kata kamano, tungni e kind Jokristo ma seche moko chakore nikech sunga, nyalo kalo tong’. Nyaka bed ni mano e gima notimore e kind moko kuom Jokristo mokwongo mi Jakobo openjogi niya: “En ang’o ma kelo lwenje kod dhawo e kindu?” (Jak. 4:1) Ee, kido mar sigu ma kamano kogurore motegno e chunywa kaachiel gi chayo oganda moro, nyalo chiko yo ma ng’ato wuoyogo kod yo motimogo gik moko, to mano nyalo kelo lit ne joma ochayogo. (Nge. 12:18) Kuom adier sunga nyalo ketho kuwe manie kanyakla.

9. Ere kaka Muma konyowa mondo wakwed paro moro ni ogendni moko beyo moloyo mamoko kendo kwedo kit sunga duto ma ok kare? (Ne picha manie chak sulani.)

⁹ Kapo ni wan-gi tim mar paro ni wabeyo moloyo jomoko, onego wang’e ni “chuny Jehova osin kod ji duto ma kitgi en sunga.” (Nge. 16:5) Bende nyalo bedo maber ka wanono paro ma wan-go kuom joma kit pien dendgi, piny ma giwuokie, kit ngimagi kod timbegi opogore gi magwa. Kapo ni wan-gi kido mar kawore ni ogandawa kata pinywa ber moloyo mamoko, kare mano nyiso ni wiwa owil ni Nyasaye “noloso ogendni duto koa kuom ng’ato achiel.” (Tich 17:26) Kuom mano, e wang’ Nyasaye nitie mana oganda achiel kende nikech ji duto noa mana kuom kwaro achiel ma en Adam. Omiyo, en fuwo maduong’ paro ni ogendni moko beyoga to ni moko richoga. Paro ma kamano nyalo bedo rieko ma Satan tiyogo mondo oketh hera kod kuwe ma wan-go kaka Jokristo. (Joh. 13:35) Mondo waked gi Satan mi waloye, nyaka wakwed kit sunga duto ma ok owinjore.—Nge. 16:18.

10, 11. (a) Ang’o momiyo hero piny nyalo bedo mayot ahinya? (b) Nyalo bedo ni Dema nonyiso nade ni ohero pinyni?

¹⁰ Satan e “jaloch mar pinyni,” kendo piny duto ni e bwo tekone. (Joh. 12:31; 1 Joh. 5:19) Omiyo, thoth gik ma pinyni jiwo gin gik ma Muma kwedo. To mano ok nyis ni gik moko duto ma yudore e piny richo. Kata kamano, gima nyaka wang’e en ni Satan nyalo tiyo gi pinyeni mondo oyondhgo gombowa kendo orwakowago e richo kata wuondowa mondo waher piny mi wawe lamo Jehova.—Som 1 Johana 2:15, 16.

¹¹ Nitie gik ma nyiso ni moko kuom Jokristo mokwongo nohero piny. Kuom ranyisi, Paulo nondiko niya: “Dema oseringo moweya nimar nohero kinde ma ndalogi.” (2 Tim. 4:10) Muma ok nyiswa achiel kachiel ni gin gik piny mage ma Dema nohero mi omiyo oweyo Paulo. Nyalo bedo ni Dema nochako hero mwandu mag piny moloyo tiyo ne Nyasaye. Kapo ni ne en kamano, to kare nolalo thuolo mabeyo ahinya e tij Nyasaye. To noweyo mano kodhi dwaro ang’o? Be Dema ne nyalo yudo gima ber e pinyni moloyo gueth ma dine Jehova omiye ka dine odhi nyime tiyo gi Paulo?—Nge. 10:22.

12. Gin yore mage ma Satan nyalo duodowago gi “wuond mar mwandu”?

¹² Gima chalo kamano nyalo timorenwa. Kaka Jokristo, wagomboga yudo kaka dwakonyre wawegi kendo rito joodwa. (1 Tim. 5:8) Jehova dwaro ni wadag maber; to mano nenore e yo ma nolosonego Adam gi Hawa kama ber mondo gidagie. (Chak. 2:9) Kata kamano, Satan nyalo tiyo marach gi gombo ma wan-go mar bedo gi ngima maber kotiyo gi “wuond mar mwandu.” (Mat. 13:22) Ji mang’eny paro ni bedo gi pesa mathoth biro miyo gibed mamor kata ni bedo gi  mwandu modhuro e ma miyo ngima ng’ato bedo maber. Mano paro mobam, kendo onyalo miyo walal gima ber ma wan-go, ma en osiep me kindwa gi Jehova. Yesu nosiemo jolupne niya: “Onge ng’at ma nyalo bedo misumba ruodhi ariyo; nimar obiro sin gi moro to ohero machielo, kata obiro makore gi moro to ochayo machielo. Ok unyal bedo wasumbni mag Nyasaye kendo wasumbni mag Mwandu.” (Mat. 6:24) Ka watiyo matek mana ne Mwandu, mano nyiso ni kare waseweyo tiyo ne Jehova, to mano e gima Satan gombo ahinya ni watim! Kik wawe pesa kata gik ma pesa nyalo nyiewo omonwa bedo osiepe Jehova. Mondo waked mi walo Satan, nyaka wabed gi paro mowinjore kodok korka gige ringruok.—Som 1 Timotheo 6:6-10.

13. Ere kaka piny marachni osejiwo paro ma ok owinjore e wi wach kend kod weche modok korka nindruok?

¹³ Obadho machielo ma Satan tiyogo e pinyeni en rwako ji e timbe mag terruok. Ndalogi ji mathoth okawo kend kod wach bedo gi dichwo kata dhako achiel kende ma ok ng’ato obayo oko, kaka gik ma nyachon kendo ma ridonegi ngima. Kuom ranyisi, nyako moro mong’ere ahinya e tuke sinema nowacho kama: “Bedo gi dhako kata dichwo achiel en gima ok nyalre kuom ng’ato ang’ata. Onge kata ng’ato achiel mang’eyo ma nigi dhako kata dichwo achiel kata ma diher timo kamano.” Dichwo moro ma be tugo tuke sinema nowacho niya: “Ok apar kabe nochuewa mondo wadag mana gi ng’at achiel kende e ngimawa duto.” Onge kiawa ni Satan mor ahinya sama oneno ka joma nigi huma okawo mich mar kend ma Nyasaye nochiwo ka tugo. Jachien ok mor gi chenro mar kend to bende ok odwar ni joma okendore odhi maber. Omiyo mondo waked gi Satan mi waloye, nyaka wamakre gi chenro ma Nyasaye oketo mar kend.

14, 15. Ere kaka inyalo kwedo tim terruok?

¹⁴ Bed ni wan e ngima mar kend kata ooyo, nyaka watim kinda mondo wakwed timbe duto motudore gi terruok. Be en lweny mayot? Ooyo ngang’! Kuom ranyisi kapo ni in rawera, inyalo winjo ka nyithi skul weteni pakore kaka ginindore gi nyiri kata yawuowi kaka gihero. Kata inyalo winjo ka giwacho kaka gitiyo gi simo e oro weche kod piche modok korka nindruok, ma e pinje moko ikawo ni en oro ne nyithindo piche ponografi. Muma wacho kama: “Ng’ato ang’ata ma nigi tim mar terruok, otimo richo ne ringrene owuon.” (1 Kor. 6:18) Chandruoge mang’eny kod tho oseyudo ji mathoth nikech tuoche mag nyaye. Thoth rowere ma nodonjo e timbe mag nindruok ka pok gikendo kata okendgi, sani ywago ang’e malich. Sinembe, TV kod gik ma kamago temoga nyiso ni ka ng’ato oketho chik Nyasaye kuom donjo e timbe mag nindruok ka pok okendo kata okende, ok kel rach moro amora. To ka ing’iyo mos, okelo mana rach lilo. Paro ma kamano miyo teko ma “richo” nigo owuondwa.—Hib. 3:13.

¹⁵ Kapo ni ikedo matek mondo kik ipodhi e tem mar terruok, inyalo timo ang’o? Nyaka iyie ni mano en nyawo ma chandi. (Rumi 7:22, 23) Lem kikwayo Nyasaye teko mar nyagruok gi temno. (Fil. 4:6, 7, 13) Tang’ gi gik ma nyalo rwaki e tim terruok. (Nge. 22:3) Kendo kineno ka tem moro osieko, tamri dichiel ma ok idigni.—Chak. 39:12.

16. Yesu notimo ang’o kane Satan teme, to ranyisi ma noketo puonjowa ang’o?

¹⁶ Yesu noketonwa ranyisi maber mar loyo tem. Ne ok oweyo Satan owuonde gi gik ma nosingone, kendo ok noketho kinde kotemo paro ber kod rach ma nyalo  betie. Kar mano, nodwoke moriere niya: “Ondik kama.” (Som Mathayo 4:4-10.) Yesu nong’eyo Wach Nyasaye, kendo mano nokonye kawo okang’ mapiyo mar tiyo gi weche me ndiko sama ne iteme. Mondo waked gi Satan ma waloye, nyaka watamre chuth chuth tem mar terruok kik lowa.—1 Kor. 6:9, 10.

17, 18. (a) Gin gik mage mamoko ma Satan tiyogo, to ang’o momiyo mano ok onego obuogwa? (b) Ang’o morito Satan, to mano jiwi nade mondo inan?

¹⁷ Sunga, mwandu, kod tim terruok gin adek kuom riekni ma Satan tiyogo ahinya. Nitie riekni mamoko modhuro motiyogago. Kuom ranyisi, nitie Jokristo ma yudo akwede kowuok kuom wede kod anyuolagi, nitie rowere ma ijaro gi nyithi skul wetegi, kendo sirkande mag pinje moko oketo chik ma geng’o Jokristo wetewa lendo ka gin thuolo. Pek ma kamago ok buogwa nimar Yesu nonyiso jolupne niya: “Ji duto nosin kodu nikech nyinga, to ng’at monano nyaka giko ibiro res.”—Mat. 10:22.

¹⁸ Ere kaka wanyalo kedo gi Satan mi waloye? Yesu nonyiso jopuonjrene kama: “Kuom nano maru, unures ngimau.” (Luka 21:19) Onge gimoro amora ma dhano nyalo timonwa ma nyalo hinyowa nyaka chieng’. Kendo onge ng’ato ang’ata ma nyalo ketho winjruokwa ma jaber gi Nyasaye, mak mana ka wan e ma wachiwo thuolono. (Rumi 8:38, 39) Kata mana ka jotich Jehova otho, mano pod ok nyis ni Satan olocho nimar Jehova pod biro chierogi. (Joh. 5:28, 29) To komachielo, Satan onge gi geno moro amora mar kinde mabiro. Koseketh piny marachni, ibiro bole e abiso kuom higni 1,000. (Fwe. 20:1-3) E giko Higni Aluf Achiel mar Loch Yesu, “ibiro gony Satan oa e tuech” kuom kinde matin kimiye thuolo mogik mondo owuond dhano mosebedo makare. Bang’ mano, ibiro keth Jachien chuth. (Fwe. 20:7-10) Satan onge gi geno moro amora, in to in-go! Kwed Satan matek ka ichung’ motegno e yie. Inyalo kedo gi Satan ma iloye!