Luw Yie Margi

 “Aseyie”

E PACHE ma iye, Maritha ne nyalo neno liend owadgi, ma ne en bur moum dhoge gi kidi. Lit ma ne en-go ne duong’ ahinya. Ne en gi bwok ni Lazaro owadgi koro ne onge. Ndalo ang’wen ma nosekalo nyaka ne Lazaro tho, ne chalo mana ka ndalo mang’eny mopong’ gi kuyo, welo, kod joma ywak kodgi.

To koro, jal ma ne ochung’ e nyim Maritha ne en ng’at ma Lazaro nohero ahinya. Neno Yesu kendo, koro nokelone kuyo ahinya, nikech Yesu ema dine oreso owadgi kik tho. Kata kamano, podi Maritha noyudo hoch matin kuom bedo gi Yesu e alwora mar Bethania, ma ne en taon manie bath got. Kuom kinde manok ma ne en kode, Maritha nowinjo maber nikech ng’wono mar Yesu koda chuny mar kecho ji ma ne onyisogi. Yesu nopenje penjo moko ma ne okonye keto pache kuom yie mare koda puonj motudore gi wach chier. Mbaka ma ne gibedogo nomiyo Maritha owacho wach moro maduong’ ahinya: “Aseyie ni in e Kristo, Wuod Nyasaye, ma biro e piny.”​—Johana 11:27.

Maritha ne en dhako ma nigi yie motegno adier. Weche matin ma Muma wachonwa kuome chiwonwa puonj manyalo konyo e tego yiewa wawegi. Mondo wane kaka mano obet, we wanonuru kama ikwongo wachie wach Maritha ei Muma.

“Iparori Kendo Ithagori”

Ne en dweche moko motelo. Lazaro ne pod ngima maber. Dala mar Bethania ma ne en thurgi, ne chiegni yudo wendo maduong’ moloyo, tiendeni Yesu Kristo. Lazaro, Maritha, kod Mariam ne gin joot makende​​—⁠nyimine ariyogo gi owadgi, nenre ni ne odak e ot achiel. Jotim nonro moko wacho ni nyalo bedo ni Maritha ema ne duong’ kuom ji adekgo, nikech nenore ni en ema ne obedo kaka jarwak welo kendo nyinge ema seche moko ikwongo godo. (Johana 11:5) Onge kaka wanyalo ng’eyo kabe ng’ato ang’ata kuom ji adekgo ne nie ngima mar kend. Gima wang’eyo en ni ne gin osiepe Yesu machiegni  ahinya. Kane olendo Judea, kama ne oromoe gi akwede mager ahinya, odgi Lazaro ema Yesu obworoe ahinya. Onge kiawa ni ne omor gi bworo kama otimo kuwe kendo moyudoe kony.

Maritha ne rwako welo e yo maber e odgi. Nikech ne en ng’at ma jakinda, kinde mang’eny nodich ahinya. Omiyo, e limbe mar Yesu bende ne odich gi tich mang’eny. Mapiyo ne oloso chiemo makende ne wendone moyiedhi, kendo nyalo bedo ni Yesu nobiro gi jowuoth moko. E kindego, rwako welo ne en wach mikawo gi pek ahinya. Kane wendo odonjo, ne irwake gi nyoth, igolone wuoche, ilwoko tiendene, kae to yie wiye ne iwiro gi mo mang’we ng’ar. (Luka 7:44-47) Wendo ne imiyo kar nindo koda chiemo maber moloyo.

Maritha kod Mariam ne nigi tich mang’eny mar rito wendogi. Mariam, ma seche moko ne nenore kaka ng’at ma nohero bet gi ji ahinya kuom nyimine ariyogo, ne okwongo konyo nyamin mare gi tich. Kata kamano, bang’ ka Yesu nosechopo, weche ne olokore. Yesu notiyo gi thuolono e puonjo joma ne nikanyo! Mopogore gi jotend dinde mandalogi, Yesu ne miyo joma mon luor, kendo ne oikore puonjogi wach Pinyruodh Nyasaye, ma ema ne en wach maduong’ e tije mar lendo. Nikech Mariam ne mor ahinya gi thuolono, nobedo e tiend Yesu kochiko ite ne wechene duto.

Wanyalo mana paro kaka chuny Maritha nyaka bed ni ne chandore. Nikech chiemo koda tije duto ma ne onego otim ne wende, gigo ne gale kendo parruokne ne omedore ameda. Sama ne okalo koni gi kocha kodich kendo neno ka nyamin mare obet abeta maok konye, be ne ojuolo wang’e kata ng’ur gi dwol mawinjore? Ok dikawwa gi wuoro kapo ni notimo kamano. Ne ok onyal tiyo tijego duto kende owuon!

Gikone, ling’ notamo Maritha. Nowacho ne Yesu ni: “Ruoth, ok idew ka nyamera oweya atiyo kenda? Wachne mondo okonya.” (Luka 10:40) Mago ne gin weche motegno. Loko mamoko mag Muma loko wechego ni: “Ruoth, ok badhi ni . . . ?” Kae to ne okwayo Yesu mondo orie Mariam, kendo chike mondo odog e tich.

Nyalo bedo ni dwoko ma Yesu nochiwo nokawo Maritha gi wuoro, mana kaka josomo mathoth mag Muma bende osebedo ka wuoro kuom dwokono. Ne owacho e yo mang’won niya: “Maritha, Maritha, iparori kendo ithagori gi weche mang’eny; to gimoro achiel e ma dwarore. Mariam oyiero gi maber ma ok nomaye.” (Luka 10:41, 42) Tiend gima Yesu ne wacho en ang’o? Be ne otemo nyiso ni Maritha ne ohero gik ringruok moloyo? Be ne otemo nyiso ni tich matek ma Maritha ne timo mar loso chiemo mabeyo ne en ka nono?

Ooyo. Nenore ayanga ni Yesu ne neno ka Maritha timo gigo gi chuny maler kod hera. E wi mano, Yesu ne ok kaw e yo marach rwak maber ma ne orwakgi godo gi chiemo mathoth. E kinde motelo, ne oyudo osedhi e nyasi mar “chiemo mang’eny” e od Mathayo. (Luka 5:29) Chiemo ma Maritha ne loso ne ok e wach maduong’; kar mano, ne otemo nyiso gigo ma Maritha ne onego oket motelo. Noketo pache ahinya kuom loso chiemo mang’eny mi wiye owil gi gino ma ne dwarore moloyo. Mano ne en ang’o?

Yesu, Wuowi ma miderma mar Jehova Nyasaye, ne ni e odgi Maritha mondo opuonjgi adiera. Onge gimoro amora, kata mana tij loso chiemo ma Maritha ne timo, ma ne nyalo bedo gimaduong’ moloyo winjo puonjgo. Onge kiawa ni Yesu ne ok mor nikech Maritha ne ok ti maber gi thuolo makendeno mar jiwo yiene, kata kamano Yesu noweye mondo en ema otim yierono. Kata kamano, Maritha ne onge gi ratiro mar temo nyiso Yesu mondo ochun Mariam kik chik ite ne puonjgo.

Omiyo, norieyo Maritha e yo mang’won, konwoyo nyinge diriyo mondo mi okwe chunye, kendo nosingone ni ne onge tiende mar mondo ‘oparre kendo othagre gi weche  mang’eny.’ Chiemo manok ne nyalo romo aroma, to moloyo ka chiemb chuny ne nitie. Kuom mano, ne ok onyal mayo Mariam ‘gimaber’ ma noyiero​—puonjruok kuom Yesu!

Gimatin ma ne otimore e od Marithano, oting’o puonj mogundho ne jolup Kristo ma ndalogi. Kik wawe ngang’ mondo gimoro amora omonwa winjo puonj manyalo tieko ‘chanwa mar chuny.’ (Mathayo 5:3) Kata obedo ni wadwaro luwo ranyisi mar Maritha kuom bedo jochiwo kendo jokinda, ok dwaher ngang’ bedo gi ‘parruok kod thagruok’ e wi gik maok ochuno ahinya korka rwako welo, mi mano monwa yudo ber kuom gik madwarore moloyo. Gimaduong’ mamiyo wabedo kanyachiel gi Jokristo wetewa, ok en ni mondo wabed gi chiemo mogundho, to en ni mondo wajiwre ng’ato gi ng’ato, ka wamiyore mich mag chuny. (Jo Rumi 1:11, 12) Kata mana chiemo moro matin nyalo miyo romo ma wan-go obed ma gerowa maber.

Lazaro Tho, Kendo Ichiere

Be Maritha norwako siem mamuol ma Yesu nomiye? Mano ok onego kawwa gi wuoro. Nimar sama jaote Johana chako ndiko weche motudore gi owadgi Maritha, oparonwa kama: “Yesu nohero Maritha, gi nyamin mare, gi Lazaro.” (Johana 11:5) Dweche mang’eny nosekalo nyaka ne Yesu timnegi limbe monyis malo e Bethania. Kuom adier, Maritha ne ok okawo siem ma ne omiye gi ng’ur; ne ok omako ne Yesu sadha kuom siem ma nomiye. Norwako wachno gi mor. Kuom wachno bende, noketonwa ranyisi maber ahinya e wi yie, nimar donge waduto dwarore ni oriewa kinde ka kinde?

Kane owadgi tuwo, Maritha nodich ahinya gi rite. Notimo duto ma nonyalo mondo mi okony owadgi owinj maber. Kata kamano, tuwo Lazaro nomedore ameda. Nyiminene ne nikode ka gikonye seche duto koda odiechienge duto. Donge nyaka bed ni Maritha ne jang’iyo wang’ owadgi makoro ne tuwo, koparo higini mang’eny ma ne gisebedogo kaachiel koda mor gi kuyo ma giduto ne gisekaloe?

Kane ochopo kama ne gineno ni ne ok ginyal konyo Lazaro, Maritha kod Mariam  nooro wach ne Yesu. Noyudo Yesu lendo e gweng’ moro ma ne nyalo kawo wuodh ndalo ariyo. Ote ma ne giorone ne en mana ni: “Ruoth, jal mihero tuo.” (Johana 11:1, 3) Ne ging’eyo ni Yesu nohero owadgi, kendo ne gin gi yie ni Yesu ne dhi timo gimoro amora madwarore mondo okony osiepne. Be ne gin giparo ni Yesu ne dhi chopo mapiyo kapok gimarach otimore? Kane en kamano, to genogi ne olal nono. Nimar Lazaro ne otho.

Ka gin kaachiel, Maritha kod Mariam noywago owadgi, ka gitimo bende ikruok ne yik kendo rwako welo mang’eny moa Bethania gi alworane. Gie kindeni, podi ne ok giwinjo wach moro amora koa kuom Yesu. Kuom adier, nyaka bed ni Maritha nomedo wuoro ahinya kaka kinde ne medo kalo. Gikone, odiechienge ang’wen bang’ tho Lazaro, Maritha nowinjo ni Yesu ne chiegni chopo e dalano. Kaka pile ne en dhako ma chapni piyopiyo, kata mana e kinde kuyono, Maritha nowuok maok owacho ne Mariam, mi odhi mondo orom ne Yesu.​—Johana 11:20.

Kane oneno Ruodhe, nowacho weche ma nosebedo ka chande gi Mariam kuom odiechiengego: “Ruoth ka da yandi in ka, ominwa di ne ok otho.” Kata kamano, Maritha pod ne nigi geno kod yie. Nomedo kama: “To koroni ang’eyo ni duto ma nikwa Nyasaye, Nyasaye nomiyi.” Gikanyono Yesu nowacho gimoro mondo ojiwgo genone, kowacho niya: “Omeru nochier.”​—Johana 11:21-23.

Maritha ne paro ni Yesu ne wuoyo e wi chier mar ndalo mabiro, omiyo nodwoko kama: “Ang’eyo ni nochier e chier chieng’ giko.” (Johana 11:24) Yie ma ne en-go e wi geno mar chier ne otegno ahinya. Jotelo moko mag din mar Jo-Yahudi miluongo ni jo Saddukai, ne kwer ni chier ok nobedie, kata obedo ni Ndiko mokudh gi much Nyasaye ne nyiso maler ni chier nitie. (Daniel 12:13; Mariko 12:18) Kata kamano, Maritha nong’eyo ni Yesu nopuonjo wach geno mar chier, to bende noyudo osechiero jomotho moko​—kata obedo ni ne pok otimo kamano ne ng’at ma nosetho kuom ndalo ang’wen kaka Lazaro. Maritha ne ok ong’eyo gima ne dhi timore.

Kae to Yesu nowacho gima wich ok diwilgo ngang’ niya: “An e chier, kendo an e ngima.” Kuom adier, Jehova Nyasaye osemiyo Wuode teko mar chiero ji e piny mangima e ndalo mabiro. Yesu nopenjo Maritha niya: “Iyie ma?” Kae to Maritha nochiwo dwoko monyis e chak sulani. Ne en gi yie ni Yesu ema ne en Kristo, kendo Mesia, to bende ne en gi yie ni Yesu ema ne en Wuod Jehova Nyasaye, ma jonabi noyudo okoro wach kuom biro mare e piny.​—Johana 5:28, 29; 11:25-27.

Be Jehova Nyasaye koda Wuode Yesu Kristo, kwano yie ma kamano kaka gimaduong’? Gik ma Maritha ne oneno ka timore bang’ mano, chiwo dwoko maler. Noreto mondo odhi oluong nyamin mare. Bang’e, noneno ka Yesu nigi kuyo ahinya sama Yesu ne wuoyo gi Mariam kaachiel gi ji mang’eny ma ne nikode. Noneno ka pi wang’ Yesu chwer nikech lit ma tho kelo. Nowinjo ka Yesu chiko ji ni mondo ogol kidi ma ne ni e dho bur.​—Johana 11:28-39.

Kaka ng’ama kinde duto nohero kawo gik moko kaka dwarore, ne okwer kowacho ni nyaka bed ni kitundu koro ng’we odiechienge ang’wen bang’ tho. Yesu noparone niya: “Ok a awachoni ni, kiyie nine duong’ mar Nyasaye?” Ne oyie, kendo ne oneno duong’ mar Jehova Nyasaye. Gikanyono, Jehova nomiyo Wuode teko mar chiero Lazaro! Par ane kaka weche ma Yesu nowacho koda gik ma ne otimore e sechego, nyaka bed ni ne omoko e pach Maritha nyaka e giko ngimane: Kaka sama Yesu ochiko ni, “Lazaro, wuog oko,” dwol ma ne owuok ei liel kama ne oyikie Lazaro, kaka jalo ne ochung’ ka pod otweye gi nengini mag yik, kaka nobiro nyaka e dho bur; kaka Yesu nochiko ni, “gonyneuru nanga, odhi,” kendo kuom adier, kaka Maritha gi Mariam ne okwako owadgi gi ilo maduong’. (Johana 11:40-44) Mano kaka kuyo ma ne ni e chuny Maritha koro norumo!

 Siganano nyiso ni chier ok en wach miparo apara, en puonj majaber manie Muma kendo en gima osetimore adier kata e kinde machon. Jehova kod Wuode, ohero gwedho joma nyiso yie, mana kaka ne gitimo ne Maritha, Mariam, kod Lazaro. In bende gibiro gwedhi e yo ma kamano ka igero yieni motegno kaka mar Maritha. *

‘Maritha ne Tiyonigi’

Bang’ mano, weche mondik ei Muma wuoyo mana dichiel kende e wi Maritha. Ne en chakruok mar juma mogik mar ngima Yesu e piny. Kong’eyo maber chandruok ma ne ni nyime, Yesu kendo noyiero mar dhi dak Bethania. Koa kanyo, ne onyalo wuotho kilomita 3 nyaka Jerusalem. Yesu kod Lazaro ne chiemo e od jadhoho miluongo ni Simon, to kanyo ema wayudoe weche mogik e wi Maritha niya: “Maritha notiyonigi.”​—Johana 12:2.

Mano kaka Maritha ne en dhako ma jatich ndi! Sama ikwongo wachnwa wachne ei Muma, wayudo kotiyo; sama iwuoyo kuome mogik, waweye ka pod otiyo, kotimo kar nyalone mondo okony joma ne nikode. Kanyakla mag jolup Kristo ndalogi bende nigi mon kaka Maritha​—matiyo matek kendo ma jochiwo, mapile nyiso yiegi kuom tim, ka gitiyo ne jomoko. Nenore ni Maritha ne odhi nyime timo mana kamano. Ka en kamano, to notimo gima nyiso rieko, nimar ne ochiegni bedo e bwo chal matek.

Bang’ odiechienge manok, Maritha ne okuyo nimar ne oneg Ruodhe Yesu, e yo malit ahinya. E wi mano, jonekgo ne dwaro nego Lazaro bende, nikech wach chier mare ne miyo ji mang’eny bedo gi yie. (Johana 12:9-11) En adier bende ni gikone, tho nopogo Maritha gi nyithindgi. Ok wang’eyo kinde koda kaka mano ne otimore, kata kamano wanyalo bedo gadier kuom wachni: Yie motegno ma Maritha ne nigo, ne okonye nano nyaka giko. Mano emomiyo ber ka Jokristo ma ndalogi oluwo yie mar Maritha.

[Weche moler piny]

[Picha manie ite mar 28]

Kata mana e bwo kuyo, Maritha noweyo Yesu mondo otaye gi weche matego yie

[Picha manie ite mar 30]

Kata obedo ni ne ‘oparore kendo othagore,’ Maritha nonyiso bolruok kuom rwako siem

[Picha manie ite mar 32]

Ne ogwedh yie ma Maritha ne nigo kuom Yesu, kane ochier owadgi