SARA nochung’ e dier ot korango koni gi kocha. Ne ane dhako ma jaber, ma wengene rieny kendo rotenge. Be iparo ni okuyo? Ka en kamano, to wanyalo ng’eyo gimomiyo. Ma en ot ma ne ohero ahinya. Ne gisedak e odno kuom higni mang’eny kaachiel gi chwore ma Ibrahim. * Kanyo e ma ne dalagi.

Ne gidak Ur, ma en boma ma nopong’ gi joma chueyo gik moko, joma tweng’o, kod jolok ohala. Omiyo, Ibrahim gi Sara ne nigi gik mathoth. Kata kamano, Sara ne ok ne ode mana kaka kar kano gik moko. Kanyo e kama ne gisedakie gi jaode kuom higni mang’eny, e kinde mag mor kod chandruok. Ne gisebedo ka giwuoyo gi Jehova Nyasachgi e lamo nyading’eny. Omiyo, ne nitie gik mang’eny momiyo Sara nohero dak kanyo.

Kata kamano, Sara noyie weyo gik ma noseng’iyogo ka en Ur. Kata obedo ni samoro ne en jahigni 60, noyie dhi kuonde mapok nodhiyega nyaka nene, kendo dak e ngima matek ka ong’eyo maber ni gionge gi geno moro amora mar dok thurgi. Ang’o ma notimore momiyo ngimane nolokore kamano? To yie ma ne en-go nyalo puonjowa ang’o?

Nyalo bedo ni Sara nopon Ur. Kama boma mar Ur ne nitie sani en gunda. Kata kamano, e kinde Sara, jolok ohala ne luwo Aora Yufrati gi yiedhi ka gikelo mwandu mowuok kuonde mopogore opogore e boma mar Ur. Ji ne pong’o nderini mogondore mag Ur, yiedhi ne laro dho wedhene, kendo mwandu mokel nopong’o chirni. Parie ni kanyo e kama Sara nodonge kendo nong’eyo ji mang’eny gi nyingegi. Jogo bende nong’eyo Sara nikech ne en nyako ma jaber putu. Joodgi duto bende nodak kanyo.

Muma wacho ni Sara ne nigi yie motegno, to ok kuom nyasach dwe ma ji mang’eny ne lamo e piny Ur. Ne nitie sanamu maduong’ mar nyasach dwe e boma mar Ur. Kata kamano, Sara to ne lamo Jehova, ma en Nyasaye madier. Muma ok nyiswa kaka Sara nobedo gi yie kuom Jehova. Nitie kinde ma wuon-gi ne lamo nyiseche manono. Gima duong’ en ni nokende gi Ibrahim, ma en ng’at ma nokwongo ne Sara gi higni apar. * (Chakruok 17:17) Bang’e, Ibrahim nobedo “wuon ji duto ma nigi yie.”(Jo-Rumi 4:11) Ne gibedo gi ngima maber e kend margi nikech ne gimiyore luor, ne giwuoyo maber e kindgi, kendo ne giikore nyagore gi pek ma ne giromogo kanyachiel. Gima duong’ moloyo en ni giduto ne gihero Nyasaye.

Sara nohero chwore ahinya kendo giduto ne gidak gi wedegi e boma mar Ur. Kata kamano, ne giromo gi wach moro mapek. Muma wacho ni Sara “ne migumba; noonge gi nyathi.” (Chakruok  11:30) Bedo migumba e ogandano ne en gima rach ahinya e kindego. Kata kamano, Sara nomakore gi Nyasaye, kendo ne ok oweyo chwore. Wuod owadgi Ibrahim miluongo ni Lut, ma bende wuon-gi ne osetho, e ma nobedo kaka nyathigi. Ngimagi ne dhi maber, nyaka chieng’ moro weche nolokore.

Chieng’ moro Ibrahim nobiro ir Sara komor. Gimoro miwuoro notimorene. Nyasachgi ma gilamo nofwenyorene kotiyo gi malaika kendo nowuoyo kode! Parie ka Sara ng’iyo chwore ka omor kae to openje niya: “Owachoni nang’o? Ani nyisa anyisa yawa!” Samoro Ibrahim nokwongo obedo piny mos koparo kaka dowach ne Sara wachno. Bang’ mano, nonyise ni Jehova owacho niya: “Wuog ia e pinyu kendo ia kuom wedeni mondo idhi e piny ma abiro nyisi.” (Tich Joote 7:2, 3) Ka ne gombo mar ng’eyo wachno osekuwe, ne gichako paro migawo ma Jehova nomiyogi. Nonego giwe ngima maber ma ne gidakie kendo gidhi gidag kaka jowuoth! Sara ne dhi timo nang’o? Onge kiawa ni Ibrahim ne ng’iyo Sara korito gima nodhi wacho. Be nodhi yie riwo Ibrahim lwedo mondo gitim lokruok maduong’ kamano e ngimagi?

Wach ma Sara noromogono samoro ok wanyal winjo tiende maber. Samoro wanyalo wacho e chunywa ni, ‘An Nyasaye pok onyisa kata pok onyiso jaoda ni watim gima kamano!’ Kata kamano, donge waduto bende wan gi gik monego watimie yiero mana kaka Sara? Wan bende wadak e piny ma ji oheroe mwandu kendo mano nyalo miyo wan bende wadwar mana dak e ngima mayom, waher mwandu, kod dak ma onge parruok mang’eny. Kata kamano, Muma jiwowa ni mondo waket timo dwach Nyasaye obed mokwongo e ngimawa. (Mathayo 6:33) Ka waparo yiero ma Sara notimo, wan bende onego wapenjre kama: ‘Daher tiyo gi ngimana e yo mane?’

Sama Sara ne fundo, ne okiya ni oting’ gik mage to owe mage. Ne ok onyalo kawo gik madongo ma punde kata ngamia ne ok nyal ting’o sama giwuotho kuonde mopogore opogore. Ne dhi chunogi ni gius mwandugi moko kata gimi jomamoko. Gima chielo ma ne odhi weyo noriwo gik ma ng’ato yudo mayot sama odak e boma. Gigo oriwo, dhi e chiro kama nonyalo yudee gimoro amora ma nonyalo dwaro kaka cham, ring’o, olembe, lewni, kod gik mamoko.

Samoro ne ok yot ne Sara mondo owe ode. Ka dibed ni od Sara ne chalo gi ot ma joma kunyo gik machon oseyudo e boma mar Ur machon, to nyalo bedo ni kare Sara noweyo ngima mayom adier. Moko kuom utego ne ong’ad igi nyading’eny kendo ne nigi pi maler mar freji. Kata mana od jadhier ne nigi tado kod kor ot motegno kaachiel gi dhoot ma ne inyalo lor maber. Be hembe ma ne gidhi dakie ne nyalo geng’onegi jokuo kaka odgi ma  ne gidhi weyo Ur? Kata, be hema ne nyalo geng’o le mager kaka sibuor, kwach, dubu, kata bwe, ma gin le ma ne ng’eny ahinya e kindego?

To nade joodgi mamoko? Sara ne dhi weyo wedene mage? Luwo chik ma Nyasaye nomiyogi ni ‘giwuog gia e pinygi kendo gia kuom wedegi’ ne nyalo bedo matek ndi. Nikech Sara ne en dhako mamor kendo mohero ji, nyalo bedo ni ne en gi owetene, nyiminene, nyithi owetene kod nyithi nyiminene, weynine kod nerene ma nyalo bedo ni nohero ahinya kendo ma samoro ok obi neno kendo. Kata kamano, Sara ne odhi nyime ikore ne wuodhgino korito chieng’ ma ne gidhi wuokie.

Kata obedo ni ne tek kamano, Sara nofundo kendo noikore wuok ka odiechieng wuok nochopo. Tera, ma wuon-gi bende nodhi kodgi kata obedo ni ne en jaduong’ ma jahigni 200. (Chakruok 11:31) Sara ne nigi tich matek mar rito wuon-gi ma koro noseti. Lut bende noluwo chik Jehova modhi kodgi ka ne ‘giwuok e piny Jo-Kaldea.’—Tich Joote 7:4.

Bang’ wuotho kuom kilomita 960 ka giluwo tiend Aora Yufrati, ne gichopo Haran. Haran kanyo e ma ne gibetie kuom kinde. Nyalo bedo ni Tera koro ne tuwore kendo ne ok onyal dhi nyime gi wuoth. Ne gidak kanyo ma Tera otho ka en jahigni 205. Ka ne pok giwuok Haran, Jehova nowuoyo gi Ibrahim konwoyone ni owuog e pinyno mondo odhi e piny ma obiro nyise. Kata kamano, Nyasaye nosingone wach moro ma jaber kowachone niya: “Anatimi oganda maduong’.” (Chakruok 12:2-4) Kata kamano, ka ne giwuok Haran, noyudo Ibrahim en jahigni 75 to Sara ne en jahigni 65, kendo ne gionge nyathi. Ere kaka Ibrahim ne nyalo bedo wuon oganda maduong’? Dibed ni ne odhi kendo dhako machielo? Nyuomo mon mang’eny ne en gima ji ong’iyogo e kindego, omiyo samoro Sara ne paro ni Ibrahim ne nyalo kawo dhako machielo.

Ne giwuok Haran ma gidhi nyime gi wuodhgi. Kata kamano, ne ane joma koro nowuok kodgi Haran. Muma nyisowa ni jood Ibrahim nowuok Haran gi mwandu mang’eny kod ‘jogo ma ne gin-go Haran.’ (Chakruok 12:5) Jogo ne gin jomage? Nyalo bedo ni ne gin jotij Ibrahim. Nyaka bed ni Ibrahim gi Sara noyalo ne joma noyie winjo wach e wi Nyasachgi. Mano e momiyo buge moko machon mag Jo-Yahudi wacho ni magi ne gin joma noweyo lamo nyiseche manono ma gichako lamo Jehova Nyasach Ibrahim gi Sara. Ka en kamano, to kare nyaka bed ni yie motegno ma Sara ne nigo nokonye wuoyo gi jomoko e wi Nyasaye ma nolamo kod geno ma ne en-go e yo ma mulo chunygi. Paro wachno nyalo konyowa ahinya nikech wadak e kinde ma ji mang’eny onge gi yie kod geno. Ka ipuonjori wach moro maber e Muma, donge ber ka inyiso jomoko wachno?

Bang’ ng’ado Aora Yufrati, gimoro Nisan 14 higa mar 1943 Ka Kristo Podi, ne gimako wuoth mondo gidhi e piny ma Jehova nosingonegi ma ne ni yo milambo. (Wuok 12:40, 41) Tem ane paro ka Sara rango koni gi koni kong’iyo kaka piny ma ne gintieno ne jaber. Ka ne gin machiegni gi yiende mag More, but Shekem, Jehova nofwenyore ne Ibrahim kendo konyise niya: “Ni kothi anami pinyni.” Ka ne Jehova owuoyo e wi ‘kodhi,’ nyaka bed ni wachno nojiwo Ibrahim ahinya! Mano nomiyo oparo gima Jehova nowacho e puodho mar Eden ni chieng’ moro kodhi moro ne dhi ketho Satan. Noyudo Jehova osenyiso Ibrahim ni oganda ma ne dhi wuok kuome ne dhi yawo yo mondo ji duto manie piny oyud gueth.—Chakruok 3:15; 12:2, 3, 6, 7.

Ibrahim gi Sara bende ne dhi romo gi chandruoge ma yudo dhano duto manie pinyni. Kech mager nomako piny Kanaan kendo nochuno Ibrahim mondo odhi gi joode duto e piny Misri. Kata kamano, nofwenyo ni nodhi romo gi chandruok moro e pinyno. Omiyo nonyiso Sara niya: “Ne koro, in dhako maber mar neno; mit ka Jo-Misri onenoi, giniwachni niya, Jali en chiege: mi gininega, to in giniresi kingima. E momiyo koro, asayi, wachi ni in nyamera, mondo obedna maber nikech in, kendo mondo ringra obedi mangima nikech in.” (Chakruok 12:10-13) Ang’o momiyo Ibrahim nokwayo Sara mondo otim kamano?

Ibrahim ne ok riambi, to bende ne ok en ngoro kaka jomoko paro. Kiwacho adier, Sara ne en nyamin-gi  ma bathe. To bende nitie gimomiyo Ibrahim nonyise mondo otim kamano. Ibrahim gi Sara nong’eyo ni ne onge gima duong’ ma loyo chopo dwach Nyasaye mar nyuolo kodhi moro makende kod oganda maduong’ kokalo kuom Ibrahim. Omiyo, ne nyaka gitim ma ginyalo mondo kik ng’ato ang’ata ohiny jaduong’no. E wi mano, joma nono gik machon osefwenyo ni joma ne ni e sirkal e piny Misri ne negoga chwo moko kae to gikawo mondegi. Omiyo, Ibrahim notiyo gi rieko kendo Sara bende noyie timo mana kaka nowachono.

Mapiyo nono ka ne gichopo e piny Misri, gik ma notimore nonyiso ni Ibrahim ne ni kare. Jotij Farao moko noneno kaka Sara ne en dhako ma jaber ahinya kata obedo ni hike ne ng’eny. Ne ginyiso Farao wachno mi ogolo chik ni mondo oter Sara ire! Nyaka bed ni Ibrahim ne chunye chandore ahinya kendo nyaka bed ni Sara bende ne luor mokalo. Kata kamano, nenore ni norwak Sara maber kaka wendo modhial, to ok kaka misumba. Samoro Farao nochano mar lombe gi mwandu mathoth ma ne en-go, kae to bang’e owuo gi Ibrahim ma noparo ni en owadgi Sara mondo omiyego okende.—Chakruok 12:14-16.

Par ane ka Sara ochung’ e dirisa kata varanda manie od ruoth korango gode mag Misri. Iparo ni Sara ne winjo nade dak e ot moger maber kendo chamo chiemo moted mamit? Nikech od ruodh Misri ne ber moloyo kama Sara nodakie e piny Ur, be dibed ni mwandu kod ngima maber ma kamano nolombe kata matin? Parie kaka Satan dobedo mamor ka dine Sara jwang’ Ibrahim kendo yie mondo Farao okende! Kata kamano, Sara ne ok otimo kamano. Sara ne ok ojwang’o chwore, ne ok oketho kend mare, kendo ne omakore gi Nyasache. Donge nyalo bedo maber ndi ka ji duto mokendore orito kend margi e yo ma kamano e piny marachni! Donge in bende inyalo luwo ranyisi mar Sara kuom bedo ng’at ma makore motegno gi wedene kod osiepene?

Jehova nodonjore e wachno mi oreso Sara ka ne ogoyo Farao gi joode duto gi masiche. Ka ne Farao ofwenyo ni Sara ne en chi Ibrahim, noweyo Sara mondo odog ir chwore kae to onyiso Ibrahim mondo owuog Misri kaachiel gi joode duto. (Chakruok 12:17-20) To mano kaka Ibrahim ne mor ka ne chiege mohero oduogo ire! Par ni noyudo osenyiso Sara niya: “In dhako maber mar neno.” Kata kamano, nitie ber machielo ma Sara ne bergo kendo mano e ma Ibrahim nohero ahinya moloyo kata ber ma oko. Sara ne nigi kido mabeyo ma Jehova nohero ahinya. (1 Petro 3:1-5) Mano en gima kata wan bende wanyalo kopo. Wan bende wabiro luwo yie mar Sara ka wahero Nyasaye moloyo mwandu, ka watimo matek mondo wapuonj jomoko e wi Jehova, kendo ka waluwo chike makare mag Nyasaye kata bed ni waromo gi tembe.