Navyalilwe mu muzi wa Saxony, uwayela mu mpanga ino yamanga yakuti German Democratic Republic (GDR). Vintu vyali ningo sana mu musumba uwa, nupya avyazi yane yansambilizye ukuya ni miyele isuma. Mpanga iya GDR yateekwanga nu uteeko (Communist state) uwalolanga antu yonsi ukuti yali icilicimwi nupya yakazyanga ningo ivintu uku yantu, fwandi antu aingi mu Saxony yatacindike sana imipepele. Nupya nani kwene namanyile ukuti Leza kutaya. Ukufuma uku wance ukufika pa myaka 18 nazumile sana umu vintu vii viili: Cakutandikilako namanyile ukuti Leza kutaya. Cakwe ciili namanyile ukuti antu yonsi yaya icili cimwi.

Icani cino natemiilwe sana uteeko uu? Pano wene walolanga antu yonsi ukuti yaya icili cimwi. Namanyile nu kuti, swensi kwene tulinzile ukukwata ivilingane, pa mulandu wakuti ale kusi ivyakuti wii umupina na wii umukankala. Fwandi natemilwe kuya mu kaliumba akatungililanga ukuti antu yalinzile ukulolwa icili cimwi. Lino nali ni myaka 14, naombesyanga sana mu mulimo wa kupanga cipya cipya mapepala yano yasumbanga. Antu ya mu musumba wa Aue yatemilwe sana pali vino naombesyanga icakuti nu uteeko wampeezile ni cilambu. Nanti icakuti nali sile mwance, namanyine sana ni ntunguluzi zimwi zimwi zyali mu vikanza vya miteekele mu calo ca GDR. Nayuvwanga ukuti naombesyanga nupya ivintu vyali nu kuzipa sana.

Lyene ivintu vizile visenuka. Mu 1989 ciumba cino yatangi Berlin Wall cizile ciwa nupya cii calenzile ukuti uteeko witu waombela pamwi nu uteko waku Eastern Europe. Nomba ivintu vitazifile. Alino nizile indola ukuti mwali sana ulufyengo mu uteeko wa GDR. Wakwe, antu aatatungililangako uteeko witu yayalolanga ukuya asuulwe sana. Uzye vi vyacitike uli? Uzye swe ya mu uteeko witu tutazumiile ukuti antu yonsi yaya sile icili conga? Uzye ukulanda vii, kwali sile ukwa pakanwa? Nizile insakamala sana.

Fwandi natandike ukwika sana amano ku kwimba inyimbo nu kuleenga vikope. Pa mulandu wakuti nakwanisye ukutandika ukuya uku sukulu lino yakasambilizya ukwimba inyimbo—pakuti ningaya nu kwisukulu likalamba, nalondesyanga ukuya kimba wa nyimbo nu kuya kaleenga wa vikope. Nupya natile ukuya ni miyele isuma ino yansambilizye ukufuma ku wance. Cino natandike ukulondesya u kwikala ningo, fwandi natandike nu kulaizizyanya  na akazyana aingi pa nsita yonga kwene. Ukwimba inyimbo kutamazile masakamika yano nakweti. Ni vikope vino napanganga vyalanganga sile ukuti nali sana ni ntete. I vyani vyali nu kucitika ku nkolelo? U mulandu ci uno twayelako pano nsi?

Lino nazanyile masuko ku mauzyo yaa, nazungwike sana. Wanda umwi pa sukulu, twikazile ala tukulanzyanya na anji pali vino umi witu wali nu kuya. Mandy * wino twasambililanga nawe wali a Nte. Wampanzileko mano, nu kunena ati, “Andreas ndi cakuti ukulonda kumanya ivingi pa umi na pali vino umi ulaya ku nkolelo, uwikeko sana mano kuli vino Baibo ikalanda.”

Ntazumile vino wanenyile nomba nalondesyanga ukumanya icisinka, fwandi napingwilepo ukuwelenga Baibo pakuti inzane masuko ku mauzyo yano nakweti. Mandy wandanzile mazwi aya pali Danieli cipande 2, vino nawelenzile vyanzungwisye. Usowelo uu walanzile pa mpanga izyakwatisya maka, mauteeko aali nu kulateeka nu mu manda itu kwene. Mandy wandanzile mausowelo na yauze aakalanda pali vino ivintu vilaya ku nkolelo. Lyene pacisila nazanyile masuko ku mauzyo yano nakweti! Nomba a weni walemvile mausowelo yaa, nupya a weni angalanda ivintu ivilacitika inkolelo navyo iviza vicitika ndi viivi kwene? Uzye Leza akuno waya fwandi?

Mandy wantungulwile kuli ya Horst na ya Angelika, ya Nte atwalane angavwile ukuvwikisya sana ivyaya muli Baibo. Nizile niluka zuwa zuwa ukuti Ya Nte Yakwe Yeova ali cilongano icikaomvya sana Baibo ni zina lyakwe Leza ilyakuti, Yeova. (Masamu 83:18; Mateo 6:9) Nasambilile ukuti Yeova wapeela antu isyuko lyakuti yakikale manda pee pano nsi mu paladaise. Pa Masamu 37:9 pakati: ‘yayo alataila Yeova yalikala umutende umu mpanga.’ Nizile nkomeleziwa pakumanya ulayo uu wakuti antu yonsi aakaezya na maka kulondela masunde yakwe Leza yalikala umu nsi.

Lelo kwene, citangupiile ukusenuka nu kulaikala ukulingana na vino Baibo ikasambilizya. Kuya kimba wa nyimbo kwalenzile inje ni cilumba, fwandi nalondekwanga ukusambilila ukuicefya. Alino nupya, citangwike ukuleka imiyele ino nali nayo. Nkataizya sana Yeova pa kutekanya kwakwe, uluse, alino nu kumanya ningo vino antunze aakaezya na maka ukucita vino yakusambilila muli Baibo yakapitamo!

Ukulola ukuti antu yonsi yaaya icili cimwi nu kuti kutaya Leza ali vino nazumilemo ukufuma uku wance mpaka imfisya imyaka 18; lelo Baibo yangazwa sana ukusenuka. Vino nasambilila vyalenga ntasakamala sana pa umi wane nupya vyalenga ukuti imanye ivingi pa umi kwene. Nawatiziwe umu 1993 nu kuya Inte Yakwe Yeova, nupya umu 2000, nizile intwala Tabitha, nkazi umucincile. Tukaombesya sana ukwazwa yauze ukumanya icumi icaya muli Baibo. Yamwi yano tukazana yaaya wakwe vino nali, nayo yalolanga ukuti antu yonsi yaaya icili cimwi nu kuti, kutaya Leza. Nkauvwa ningo sana ukwazwa antu yaa nu kuyalanga vino yangacita pa kumanya Yeova.

Lino natandike sile ukulongana na Ya Nte Yakwe Yeova, avyazi yane yatuvwile ningo. Nomba kufuma lili kwene, iizile yatandika ukulola vino umi wane wasenwike lino natandike ukusambilila na Ya Nte Yakwe Yeova. Naya sana nu luzango pano avyazi yane lyene yakawelenga Baibo nu kuzanwa mukulongana kwako ya Nte Yakwe Yeova.

Tabitha nani tukaikala ningo sana mu cupo citu pano tukaezya na maka ukulondela masunde aakalanda pa yatwalane aaya muli Baibo. Kuvwila ukusunda kwakuya na ucisinka mu cupo kwalenga icupo citu ukuzipa sana.—Ayebulai 13:4.

Ndakai lyene nsitina icili consi nupya nsisakamala pali vino umi wane ulaya uku nkoleelo. Napalama sana ku ina na ya nkazi, nkaipakizya sana ukulemana nu umutende uwaya umwi uvi. Swensi twaya sile conga. Ali cintu cino nazumilamo nupya ali cino nalondesyanga sana umi wane onsi.