KAJJITÕK KO JÃN RO REJ RIIT
Katak ko an rũmmãlõtlõt ro rej ke kam̦ool bwe Pontiõs Pail̦at ear juon lukkuun armej me ear mour?
Ro rej riit Baibõl̦ rejel̦ã kõn ãt in Pontiõs Pail̦at kõnke ekar juon iaan armej ro rar ekajete Jijej im liaakel̦o̦k ñan mej. (Matu 27:1, 2, 24-26) Bõtab, ãt in ej bar wal̦o̦k ilo bokin bwebwenato ko ilo raan kein. Im ekkar ñan juon bok (The Anchor Bible Dictionary), ej ba bwe elõñ bok ko an rũmmãlõtlõt ro rej kwal̦o̦k kõn Pontiõs Pail̦at, im “el̦apl̦o̦k aer kwal̦o̦k im tipdiki bwebwenato ko kõn l̦ein jãn jabdewõt iaan kabna ro jet an kar Rom ilo Judia.”
Lõñtata alen an wal̦o̦k etan Pail̦at ilo bok ko an juon rijeje bwebwenato etan Josephus, eo im ear juon RiJu. Ilo bok ko an l̦ein ej kwal̦o̦k kõn 3 apañ ko reppen Pail̦at ear iiooni ke ear kabna ñan Judia. Im bar juon rijeje bwebwenato an RiJu ro etan Philo, ear kwal̦o̦k kõn apañ eo kein kãmen me Pail̦at ear iioone. Bareinwõt, juon rijeje in Rom etan Tacitus, eo me ear je bwebwenatoun rũtõl ro an Rom, ear kaalikkar bwe ilo iien ko Taibiriõs ej tõl Rom, Pontiõs Pail̦at ear liaakel̦o̦k Jijej ñan mej.
Ilo kar iiõ eo 1961, jet rũmmãlõtlõt me jerbal eo aer ej ñan kõb im katak kõn men ko jãn iien ko etto, rar kõm̦m̦ane jet aer ekkatak ilo ijo me im̦õn iukkure eo an RiRom ro ear pãd ie ilo Seseria, Israel. Rũmmãlõtlõt rein rar kõb im loe juon m̦õttan dekã me epãd etan Pail̦at ie ilo kajin Latin. Kõnke elõñ m̦õttan ko ilo dekã in em̦õj aer rup im jako, ewal̦o̦k wõt jidikin kar naan ko ie. Bõtab, elõñ rej ba bwe aolep naan ko ie rar ba: “Ñan anij ko, Tiberieum (in) Pontiõs Pail̦at, Rũtõl in Judia, ear aje waj.” Men in rej kõnnaan kake ear juon em̦ me emaroñ kar juon tampel̦ me kar kõm̦m̦ane im ajel̦o̦k ñan kautieje Rũtõl eo an Rom etan Taibiriõs.
Juon kõrã ej aikuj in ke kalbubuuk bõran ilo iien an katak Baibõl̦ ippãn rũkkatak ro an ñe eo m̦õttan ilo jerbalin kwal̦o̦k naan ej juon em̦m̦aan? * (Lale kõmel̦el̦e eo itulal̦.)
Ilo kar “Kajjitõk ko jãn Ro Rej Riit” ilo Imõniaroñroñ eo an kar Jul̦ae 15, 2002, ilo kajin Pãlle, ear kwal̦o̦k bwe juon kõrã ej aikuj in kalbubuuk bõran ilo iien an katak Baibõl̦ ippãn rũkkatak ro an ñe eo m̦õttan ej juon em̦m̦aan, jekdo̦o̦n ñe em̦m̦aan eo em̦õj an peptaij ak jaab. Bõtab, kar bar etali mel̦el̦e kein im lo bwe jej aikuj kajim̦weiki.
El̦aññe juon kõrã ej katak Baibõl̦ ippãn rũkkatak eo an im eo m̦õttan ej juon em̦m̦aan me em̦õj an peptaij, eokwe kõrã eo ej aikuj in kalbubuuk bõran. Ilo an kõm̦m̦ane men in, ej kaalikkar an kõttãiki ñan laajrak eo an Jeova kõn ro me ej aer eddo ñan tõl ak katakin ilo eklejia, kõnke eddo in ej kõm̦m̦ane en kar ñan em̦m̦aan ro wõt. (1 Korint 11:5, 6, 10, UBS) El̦aññe kõrã eo ejjab kalbubuuk bõran, eokwe emaroñ kajjitõk ippãn em̦m̦aan eo bwe en wõnm̦aanl̦o̦k im tõl iien katak eo, ñe ekkar bwe en tõl im ñe emaroñe.
Bõtab, el̦aññe juon kõrã ej katak Baibõl̦ ippãn rũkkatak eo an im eo m̦õttan ej juon rukwal̦o̦k naan ejjañin peptaij im ejjab pãleen, eokwe ejjab aikuj in kalbubuuk bõran. Meñe ãindein, ak ñe juon kõrã ej kile bwe eabn̦õn̦õ kõn an jab kalbubuuk bõran, eokwe emaroñ wõnm̦aanl̦o̦k im kalbubuuk bõran ilo an katak ippãn rũkkatak eo an meñe em̦m̦aan eo m̦õttan ejjañin peptaij.
^ Ilo katak in, ej kõnnaan kõn kõrã ro, bõtab naanin kakapilõk ko ie rej bar jitõñl̦o̦k ñan leddik ro, jiroñ ro, im lel̦l̦ap ro. Im ñe ej kõnnaan kõn em̦m̦aan ro, ej bar jitõñl̦o̦k ñan l̦addik ro, likao ro, kab l̦al̦l̦ap ro.
